Íslendingaþættir Tímans - 21.02.1974, Blaðsíða 6

Jóhanna K. Andrésdóttir
ljósmóðir, Stóra-Vatnshorni, Dalasýslu
F. 30. júli 1889.
Dáin 4. ágúst 1973
Jóhanna var dóttir hjónanna
Jóhönnu Bjarnadóttur, Jóhannessonar
frá Bjarneyjum og Andrésar hrepp-
stjóra Grimólfssonar hreppstjóra
Olafssonar Bjarnasonar, Bogasonar,
Benediktssonar. Bogi var fæddur 1723,
dáinn 1803. Hóf búskap 16 ára gamall.
Bjó lengst af i Hrappsey. Hann var
óvenjumikill rausnar og fram-
kvæmdamaður. Keypti prentsmiðju
og stjórnaði henni árin 1774-1795.
Fyrsta kona Boga og móðir Bjarna var
Þrúður Bjarnadóttir sýslumanns á
Skarði, Skarðsströnd, Péturssonar.
Jóhanna var elzt af 15 systkinum þar
af náðu 10 fullorðinsaldri og ólust þau
upp hjá foreldrum sinum, fýrst i
Dagverðarnesi frá 1893-1903 og siðar i
Hrappsey frá 1903-1920, en þar var
jafnan höfðingjasetur. Búskapur i
eyjum þótti erfiður, en þar var oftast
gott til bjargar. beir, sem verri
aðstöðu höfðu og minna til bús að
leggja nutu góðs af hlunnindum og afla
eyjabænda. bað fólk, sem ólst upp i
eyjum var jafnan tápmikiðog duglegt,
enda þurfti oft á þvi að halda.
Breiðafjörður getur verið „sólgylltur”
og fagur yfir að lita, en er stundum
úfinn og skella þá bárurnar hart við
fjörugrjótið. Þessu kynnast þeir, sem
við sjóinn búa.
Jóhanna var myndarkona, tápmikil
og dugleg. Ung að aldri giftist hún
Ingjaldi Guðmundssyni, en hann
drukknaði eftir stutta sambúð þeirra.
Þau eignuðust einn son, sem dó tvitug-
ur að aldri, er hann var i Laugarvatns-
skóla.
Eftir að Jóhanna missti Ingjald
mann sinn, fór hún til Reykjavikur og
lærði ljósmóðurfræði og að þvi námi
loknu gerðist hún ljósmóðir i Hauka-
dalshreppi I Dalasýslu. Þvi starfi
gegndi hún með mikilli prýði hátt á
fjórða áratug. Lifsreynsla hennar og
manndómur komu þar að góðu haldi.
Arið 1914 giftist Jóhanna Sigurjóni
Jónassyni bónda að Stóra-Vatnshorni,
Haukadal. Börn þeirra eru:
1. Þuriður giftSigurði Hallgrimssyni
bónda, Háreksstöðum, Norðurárdal.
2. Jóhanna gift Benedikt Ingólfssyni,
Hafnarfirði.
3. Gestur bóndi og hreppstjóri,
Dunki, Hörðudal, kvæntur Jóhönnu
Einarsdóttur.
Þeim búnaðist vel á Stóra-
Vatnshorni. Það var ekki setið auðum
höndum við búskapinn. Jörðin var
bætt, ræktað og byggt og búið var arð-
samt. Vetrarþungt er á Stóra-
Vatnshorni, eins og yfirleitt i
Haukadalnum, en ekki hefur það
komið þeim að sök þvi að þeir þekkja
„veturkonung” og hafa gert sér það
ljóst, að sumarið er „bjargvættur”
þeim, er landbúnað stunda.
Sigurjón var dugmikill og vökull
bóndi, greindur vel og glöggur á allt
það, er verða mátti til þess að tryggja
stöðu bændanna og sveitarinnar.
Búmennskan var honum i blóð borin,
eins og forfeðrum hans og frændum.
Stóra-Vatnshorn er kirkjustaður.
Þangað lágu leiðir margra, enda
gestrisni i hávegum höfð. Umgengni
öll á staðnum til fyrirmyndar og kirkja
staðarins naut húsbændanna.
Árið 1957 urðu þáttaskil i lífi þeirra
hjóna, þá fluttu þau til Hafnarfjarðar.
Sigurjón hafði átt við mikla vanheilsu
að striða siðustu búskaparárin og
þurfti að vera undir læknishendi.
Jóhanna hjúkraði manni sinum
siðustu árin og þar naut þeirrar beztu
umhyggju, sem völ var á. Sigurjón lézt
árið 1963. Foreldrarnir nutu aðstoðar
og umhyggju barna sinna, einkum
þeirra Jóhönnu og Gests, sem bæði
voru búsett i Hafnarfirði.
Sfðustu búskaparárin var Gestur
heima og hvildi búskapurinn mikið á
honum. Það gladdi okkur Dalamenn
mikið, þegar Gestur og kona hans
fluttu á ný i Dalina og hófu búskap að
Dunki i Hörðudal (þar bjuggu áður
foreldrar Jóhönnu). Tryggð þeirra og
ræktarsemi við sveit og sýslu er mikil
og þetta metum við og þökkum.
Jóhanna dvaldi i Hafnarfirði fyrst
eftir lát manns sins, þar naut hún
umhyggju dóttur sinnar og hennar
fjölskyldu. Siðustu árin dvaldi hún á
Hrafnistu.
Jóhanna hlaut i „vöggugjöf”
höfuðeinkenni og mannkosti ættar
sinnar. Hún var skapföst, höfðingleg i
framkomu og naut óskiptrar
virðingar, trausts og vináttu þeirra
mörgu, er henni kynntust. Löngum og
starfssömum ævidegi er lokið.
Ég votta börnum og öðrum aðstand-
endum samúð mina og þakka dygga
þjónustu merkrar konu. Blessuð sé
minning hennar.
Asgeir Bjarnason
6
islendingaþættir