Íslendingaþættir Tímans - 21.02.1974, Blaðsíða 8

Minning um hjónin í Rifi
Jófríði Jónsdóttur
°g
Guðmund Guðmundsson
Snæfellsjökull hefur löngum heillaö og
seitt til sin fólkið með sinum yfirþyrm-
andi kynngikrafti. Þeir voru ekki svo
fáir, hér áður fyrr, bændurnir, sem
yfirgáfu eyjarnar á Breiðafirði, eða
býlin sin við strendur Breiðafjarðar,
allt frá Eyrarsveit og vestur i Daii, er
settust að undir Jökli. En þó voru aðr-
ir, sem unnu sveitum sinum og bjuggu
svo góðu búi, að þeim fannst það ekki
mælast til upphefðar að setjast að und-
ir Jökli um siðustu aldamót. í ver-
stöðvunum undir Jökli var þá fátt ann-
að fólk en útróðramenn og umkomu-
lausir tómthúsmenn, sem bjuggu i lé-
legum kofahreysum, þar sem litið var
hirt um þrifnað og snyrtimennsku.
Móðir min hafði heitið þvi i æsku, að út
undir Jökul skyldi hún aldrei fara en
þar sannaðist á henni hið forna spak-
mæli, að enginn ræður sinum nætur-
stað, þvi út undir Jökul fluttist hún og
bjó þar mestalla sina ævi.
Einn af þeim, sem Snæfellsjökull
hafði heillað til sin, var Guðmundur,
sonur Guðmundar Björnssonar, bónda
að Ösi á Skógarströnd. Hafði hann róið
nokkrar vertiðir undir Jökli, en a'rið
1902 tók hann allt sitt og bar á nýjan
áttæring, sem hann hafði eignazt og
nefndi Straúm. Einnig tók hann með
sér unnustu sina, Jófriði Jónsdóttur,
sem var fósturdóttir hjónanna á Leiti i
sömu sveit. Sigldu þau út Breiðafjörð-
inn, ung og hamingjusöm að leggja út i
lifið, og litu þau björtum augum á
framtiðina, eins og oftast er með unga
elskendur.
Ekki var hægt að segja, að lendingin,
þar sem þau höfðu ákveðið að setjast
að, væri fögur eða heillandi, aðeins ör-
mjótt vik i stórgrýtisurðina, sem
nefndist Keflavik.
Þar höfðu þau látið gera sér snoturt
timburhús, sem hinn mikli hagleiks-
maður, Rögnvaldur i Stykkishólmi,
hafði byggt fyrir þau. Stóð það fyrir of-
an lendinguna, sunnan til við hól, sem
heitir Selhóll, og bar húsið þeirra
sama heiti.
Strax og þau höfðu komið sér fyrir i
þessum nýju heimkynnum sinum, var
hafizt handa og byrjað á lifsstarfinu.
Stundaði hann sjóinn af miklum dugn-
aði, en hún gætti bús og barna, þvi
strax á fyrstu árunum ræktaði hann
stórt tún i kringum húsið, og höfðu þau
kú og nokkrar kindur. Eins og að lik-
um lætur i plássi, sem er i hröðum
uppvexti, þurfti að mörgu að hyggja,
og ekki voru þau búin að dvelja lengi i
Keflavik, þegar faðir minn var kosinn
i hreppsnefnd og hreppsnefndarodd-
viti, og sinnti hann þvi starfi i fjölda-
mörg ár. Oft heyrði ég þau tala um
það, hve erfitt hefði verið að koma
ýmsum umbótamálum i framkvæmd,
en hann hafði mikinn áhuga fyrir þvi
að koma ýmsu i framkvæmd. Skóla-
byggingin var eitt af þeim málum,
sem hann barðist fyrir af alhug, og þá
gekk það ekki orðalaust að fá það
fram, aö vegur y rði lagður um plássið
og Höskuldsá, sem rennur á milli
Sands og Keflavikur, yrði brúuð,
ásamt ýmsu fleira, þvi margir, sem
höfðu búið þarna lengi, voru staðnaðir
og töldu að allt gæti gengið.eins og það
hefði gengið, og þar þyrfti engu um að
breyta.
Þá hafði hann forgöngu um stofnun
sparisjóðs, sem stofnaður var fyrir
bæði plássin, Sand og Ólafsvik, og var
hann lengi i stjórn sparisjóðsins.
Eitt mesta áhugamál hans voru um-
bætur i hafnarmálum, og nokkru áður
en hann fluttist frá Keflavik, gekkst
hann fyrir þvi, að hafnarmálastofnun-
in sendi menn til að athuga hafnar-
stæði i Keflavik, en þeim mun ekki
hafa litizt á það, sökum þess hve stór-
grýtið var mikið, það yrði of
kostnaðarsamt að byggja þar höfn.
Það var svo aftur mörgum árum
seinna, eða i kringum árið 1920 (þá
vorum við flutt i Rif), þegar vél-
bátarnir voru að ryðja sér til rúms, að
sjómenn i verstöðvunum undir Jökli
sáu fram á, að þeir yrðu að breyta til
eins og aðrir, hætta við árabátana og
taka vélina i sina þjónustu. En til þess
að það gæti orðið, vantaði höfnina. Var
8
islendingaþættir