Íslendingaþættir Tímans - 16.03.1974, Blaðsíða 10
ÞRÚÐUR BRIEM
f. 27. febr. 1908
d. 20. jan. 1974
„Vegir skiptast, allt fer
ýmsar leiðir
inn i fyrirheitins lönd.
Einum lifið arma breiðir,
öörum dauöinn réttir hönd.”
Þannig byrjar eitt af okkar ágætustu
skáldum ljóð sitt eftir látinn vin. Það
kom mér i hug, er dauðinn rétti hönd
sina þeim er héðan fer. Þessi hönd
finnst okkur ýmist snögg og harkaleg
eða mild og friðandi, þegar hún kemur
eftir langvarandi veikindi og þrautir,
sem engin mannleg hönd fær bætt.
Þannig virtist mér þaö vera með mina
góðu vinkonu, Þrúði, að höndin, sem
leiddi hana „inn i fyrirheitins lönd”
var henni kærkomin úr þvi sem komið
var.
Enda finnst mér að þar hafi beðið
vinir i varpa, er hún var leidd inn i hin
nýju heimkynni.
Þrúður Briem var fædd 27. febr. 1908
að Eyjum i Breiðdal, Suður-Múla-
sýslu. Foreldrar hennar voru hjónin
Ólafur Haraldsson Briem á Rann-
veigarstöðum i Álftafirði og siðar á
Búlandsnesi við Djúpavog, Ólafssonar
Briem á Grund i Eyjafirði. Er sú ætt
þjóðkunn fyrir gáfur, listfengi og ann-
að atgervi.
Móðir Þrúðar var Kristfn Hannes
dóttir bónda i Efri-Ey i Meðallandi, V,-
Skaftafellssýslu. Er þar einnig vel gert
og vel gefið fólk. Var móðir Þrúðar
þekkt fyrir mannkosti og snyrti-
mennsku i framkomu og allri um-
gengni.
Þessi hjón höföu þvi ákjósanlega
hæfileika til að skapa gott heimiii.
Ólafur faöir Þrúðar, var mikill gáfu-
maöur, skáldmæltur vel, fróður og
viðlesinn. Var þvi heimili þeirra hjóna
hinn ákjósanlegasti skóli, þar sem
bóknám og vinna skiptust á. Sýnir það
bezt hve vel Þrúði dugði sitt heima-
nám, að hún tók gagnfræðapróf upp i
Menntaskólann i Rvik án þess að hafa
setzt á skólabekk. Hafði hún þá notið
tfmakennslu i þrjá mánuði áður en hi^n
tók prófið. Stóðst hún það og fékk 1.
einkunn.
t Menntaskólanum var hún svo
næstu vetur og tók stúdentspróf 1931.
Ekki er mér kunnugt um að nokkur
stúlka önnur en Þrúður hafi gengiö inn
i Menntaskólann i Rvik með jafnlitla
skólagöngu að baki og farið út þaðan
með ágætar einkunnir. Sýnir þetta
bezt glæsilegar gáfur hennar svo og
menntun föður hennar og hæfileika
sem kennara.
Það bar af hve vel Þrúði lét að nema
tungumál. Varð hún mjög vel að sér i
þýzku og öðrum erlendum málum er
hún lærði i Menntaskóla. Þó var
móðurmálið henni hugleiknast og kær-
ast, enda var hún þar mjög viða
heima. Þar bjó hún ekki sizt að þeirri
fræðslu sem hún hafði fengiö i for-
eldrahúsum. Þar átti það við, sem St.
G. segir i einu ljóði sinu: „En saga og
ljóð voru sjálftekin mennt”. Já sagan
og ljóðin voru lesin og lærð. Þar var
þann fróðleik að fá, er margur ung-
lingur þráði, en gat ekki veitt sér á
annan hátt.
Þrúður var alla tið mikill unnandi
fagurra ljóða og kunni mikið, bæöi af
fornum skáidskap og ljóðum góð-
skálda okkar. Sjálf var hún og vel hag-
mælt, en fór dult með.
Nú mætti ætla að stúlku með gáfur
og hæfileika Þrúðar hefði verið leikur
einn að halda áfram námi, og vist stóð
hugur hennar til þess. En þar þurfti
meira til. Heilsa hennar var aldrei
sterk. Á unga aldri hafði hún smitazt
af berklum, en fékk þó yfirstigið þá og
komizt tii sæmilegrar heilsu. Fannst
mér alltaf að hún ætti þaö mest móður
sinni að þakka.
En það var annað, sem var óyfir-
stiganlegt og það var fátæktin.
Þegar Þrúður kom út úr Mennta-
skólanum mátti hún heita blásnauð.
Vinnu var erfitt að fá á þessum árum
nema erfiöisvinnu og hún var illa
launuð.
Þetta voru kreppuár.
En Þrúður gafst ekki upp.Hún fór i
kaupavinnu og vann eins og heilsan
leyfði. Haustið 1934 fór hún i Kennara-
skólann og tók kennarapróf vorið 1935.
Sótti hún þá um styrk til framhalds-
náms i Bandarikjunum. Styrkurinn
hafði verið auglýstur um vorið. Tveir
nýútskrifaðir kennarar sóttu um hann
og auðvitað fékk pilturinn styrkinn!
Þar með var sú von úti.
Um þetta leyti varð fjölskylda Þrúð-
ar fyrir þeirri þungu raun að faðir
hennar missti sjónina.
Seldi hann þá jörð sina og bú fyrir
sáralitið verð og mátti það teljast
neyðarúrræði.
Eftir þetta urðu þau systkinin,
Haraldur og Þrúður, að sjá um for-
eldrana á meðan þau lifðu. Hin syst-
kini Þrúðar voru Hannes, sem var
heilsulaus og oftast á sjúkrahúsum, og
Þuriður, sem var miklu yngri.
Það var aðdáanlegt hve vel Þrúður
reyndist Hannesi bróður sinum. Oft
var hann hjá henni á sumrin og um
hátiðar ef hann mátti fara af sjúkra-
húsi.
Árið 1943 giftist Þrúður Þorvaldi
Guðmundssyni á Bildsfelli i Grafn-
ingi. Nokkrum árum siðar fengu þau
erfðafestuland i Kópavogi. Er það
innarlega á Kópavogshálsi, nú Álf-
hólsvegur 115.
Ekki var það heiglum hent að búa i
Kópavogi á þessum árum. Þar vantaði
allt til alls nema landrýmið.
Frumbyggjar Kópavogs urðu þvi að
treysta á samstöðu og samvinnu við
hvern annan. Enda skapaðist svo
traust vinátta með Þrúði og nágrönn-
um hennar á þessum árum, að hún
entist æ siðan.
Þrúður og Þorvaldur slitu samvist-
um 1951. Þrúður bjó áfram i litla hús-
inu sinu. Hún lét stækka þaö og
sumrin fóru að miklu leyti i að
mála þaðog iagfæra. Þarna ól hún upp
börnin sin og þar varð hún þess
áþreifanlega vör, að yfir henni og litla
heimilinu hennar var vakað af æðri
10
islendingaþættir