NT - 15.02.1985, Blaðsíða 11

útsvar, fasteignaskattur og að-
stöðugjald, hækki á bilinu 25-
27%. Heildartekjur borgar-
sjóðs eru áætlaðar 3130 millj-
ónir en voru 2580 milljónir á
síðasta ári. Nemur hækkunin
21,4%.
Skattgreiðendur í Reykja-
vík mega því búast við að
þurfa að greiða sem nemur
25% hærri upphæð í útsvar en
þeir gerðu á sl. ári.
Þetta hafa þær þjóðir skiiið
sem nú standa á hæstu tækni
og velmegunarstigi, svo sem
Svisslendingar og Japanir,
enda fjárfesta þær manna mest
í menntun þegnanna.
Það þarf enginn að fara í
grafgrötur með það að undir-
staða góðs menntakerfis er sú
að til starfa þar veljist hæft og
vel menntað fólk.
Menntun og at-
vinnulíf
Eitt af því sem stjórnmála-
menn tala mikið um er að auka
þurfi tengsl milli skóla og at-
vinnulífs. Þetta er hárrétt.
Meginforsenda til þess að sh'k-
um tengslum megi koma á er
að eðlilegt flæði starfsmanna
geti átt sér stað milli skóla og
atvinnulífs. Að fólk úr at-
vinnulífinu komi inn í skólana
til kennslu og kennarar fari um
tíma út í atvinnulífið. Hinsveg-
ar er algjörlega borin von að
nokkuð þessu líkt geti átt sér
stað og hvað þá aukist meðan
helmings launamunur er á fólki
sem vinnur á einkamarkaði og
í skólum.
Föstudagur 15. febrúar 1985 í 1
Minning
... ■ »i
Áhrif
verðbólgunnar
á tekjurnar
Því er haldið fram að skatt-
heimta hafi verið aukin í tíð
fyrrverandi meirihluta í borg-
arstjórn. Þetta er rangt sé mið-
að við raungildi tekna. Hins
vegar voru gjaldstuðlar hækk-
aðir á þeim árum til að vega
upp á móti þeirri óðaverðbólgu
sem þá var oftast á bilinu
50-70%.
í þessu sambandi nægir að
nefna einfalt dæmi: Útsvarið
er lagt á tekjur sem aflað var
ári fyrr. Það er greitt með
tekjum álagningarársins. Sé
verðbólga 50% og laun hækki
í sama mæli verður 12% út-
svarsálagning einungis 8% að
raungildi þegar það er greitt.
Á sama hátt verður 11%
útsvarsálagning 8,8% að raun-
gildi í 25% verðbólgu. Þannig
verður þetta bæði fyrir þá sem
greiða og þann aðila sem nota
á peningana.
Þess má raunar geta, að í tíð
fyrrverandi meirihluta komst
útsvarsprósentan hæst í
11,88% en verðbólgan var
stundum langt yfir 50%.
Afrek
núverandi
meirihluta
Eins og flesta mun reka
minni til snarlækkaði verð-
bólgan síðari hluta árs 1983
eftir aðgerðir núverandi ríkis-
stjórnar í efnahagsmálum þá
um vorið. Þessi þróun í lækkun
verðbólgu hélt svo áfram árið
1984 allt fram undir árslok. er
áhrifa launasamninga á sl.
hausti fór að gæta. Ef greiðslu-
byrði almennings hefði ekki
átt að þyngjast á þessum árum
vegna skatta borgarinnar
hefðu gjaldstuðlarnir þurft að
lækka mun meira en raun varð
á.
Núverandi borgarstjórn-
armeirihluti gerði sína fyrstu
fjárhagsáætlun fyrir árið 1983.
Ef sú áætlun er borin sanian
við nýgerða áætlun ársins 1985
kemur í ljós að
eða 85%
eða 102%
eða 107%
eða 298%
útsvarsupphæð hefur hækkað um 663 millj.,
Fasteignagjöldin hafa hækkað um 232 millj.,
Aðstöðugjöldin hafa hækkað um 283 millj.,
Skattlagning fyrirt.
á vegum borgarinnar hefur hækkað um 47 millj.,
Skattgreiðendur í Reykjavík
mega því búast við að þurfa að
greiða sem nemur 25% hærri upp-
hæð í útsvar en þeir gerðu á sl. ári
Þá hefur gjaldskrá Raf-
magnsveitunnar hækkað um
207% í tíð núverandi meiri-
hluta og gjaldskrá Hitaveit-
unnar um 355,%.
Þegar litið er á þessar tölur
er skiljanlegt að borgarstjóri
og aðrir forkólfar Sjálfstæðis-
flokksins í borgarmálum reyni
að beina athyglinni annað með
því að ræða um skattheimtu í
tíð fyrrverandi meirihluta.
Það er alvarlegt mál ef ekki er
hægt að treysta því að réttar upp-
lýsingar berist um boðkerfi ríkis-
ins, og engu líkara en að beinlínis
sé verið að vinna skemmdarverk
í viðkvæmu deilumáli.
Hrun mennta-
kerfis
Það liggur einfaldlega fyrir
að ef ekki verður ráðin bót á
kjörum kennara blasir við hrun
menntakerfisins. Það hefur
aldrei fyrr gerst í eins ríkum
mæli og nú að hæft fólk hafi
hætt kennslustörfum á miðjum
vetri og aldrei hefur gengið
eins erfiðlega að ráða fólk í
staðinn. Meira að segja hefur
það gerst við einn framhalds-
skóla í Reykjavík að stjórn-
endur hans neyddust til að
leita á náðir ágæts nýstúdents
frá þeim sama skóla til að
kenna vandasama grein. Hann
féllst á að gera það af ræktar-
semi við stofnunina fyrir marg-
falt lægri laun en honum stæðu
til boða á almennum vinnu-
markaði fyrir sömu störf. Við
grunnskólana er það farið að
tíðkast í stórauknum mæli að
fólk án sérmenntunar af
nokkru tagi sé ráðið til
kennslu. Best finnst mér sagan
af manninum úti á landi sem
ráðinn var til að keyra skólabíl-
inn, en svo kom í Ijós að hann
hafði ekki meirapróf, og þá
var hann bara látinn kenna
krökkunum í staðinn, en til
þess starfa þarf lögum sam-
kvæmt minnst þriggja ára há-
skólanám. (Hver er að brjóta
lög)..
Umræður á þingi
Á allra síðustu dögum hafa
þessi' mál af margvíslegum
ástæðum komið til aukinnar
umræðu í þjóðfélaginu. enda
ekki seinna vænna. Margir
hrukku upp við vondan draum
þegar þeir gerðu sér grein fyrir
hversu mikil alvara stóð að
baki aðgerða kennara.
Á þriöjudaginn komu upp-
sagnir kennara til umræðu á
alþingi vegna fyrirspurnar frá
Gunnari G. Schram til mennta-
málaráðherra um hvað hún
hyggðist gera til þess að ná
sáttum í deilum kennara. Þess-
ari umræðu varð ekki lokið og
virtist reyndar vera skammt á
veg komin þegar fresta varð
fundi og verður væntanlega
fram haldið á fimmtudag.
Engu að síður köm ýmislegt
athyglisvert fram. Það var t.d.
fróðlegt aö heyra úr ræðustól
alþingis persónulegt bréf frá
ráðherra til þeirra kennara sem
sagt hafa upp störfum, áður en
þeim hafði borist bréfið. Það
er í sfil við það þegar ráðherra
sendi samtímis frá sér frétta-
tilkynningu til útvarps og
Morgunblaðs um bréf til HÍK
og bréfið sjálft, og helber til-
viljun réð því að stjórnin frétti
ekki um efni bréfsins í útvarpi.
Öllu merkilegra var þó að
heyra þá yfirlýsingu ráðherra
að það væri einróma ált ríkis-
stjórnarinnar að hækka ætti
laun kennara umtalsvert. það
væri ekki bara vilji hennar og
menntamálaráðuneytisins.
Ég hef ekki ástæðu til að
ætla annað en að yfirlýsing af
þessu tagi frá ráðherra úr
ræðustól alþingis sé fyllilega
marktæk. Sé svo ekki er hér
lengra seilst í lýðskrumi en
unnt er að ætla ráðherra.
Tillaga
Nú geri ég það að tillögu
minni að menntamálaráðherra
hafi forgöngu um það að ,samn-
inganefnd ríkisins og þó eink-
um formanni hennar sé form-
lega tilkynnt um þennan vilja
ríkisstjórnarinnar, því ekki
hefur enn komið fram að hon-
um sé kunnugt um þessa af-
stöðu.
Það er reyndar ekki af
ástæðulausu að ég legg til að
þessi háttur verði á hafður því
undanfarna daga hefur komið
fram að meiriháttar truflanir
virðast vera á boðkerfi milli
formanns samninganefndar
ríkisins og menntamálaráðu-
neytisins. Menntamálaráð-
herra og fulltrúar hans hafa
þráfaldlega klifað á því að á
samningafundi 1. feb. s.l. hafi
samninganefnd HÍK hafnað
frckari viðræðum fyrren kjara-
dómur sé fallinn. Hér er um
tómt fleipur að ræða því í
fundargerð frá þessum fundi
sem send var menntamála-
ráðunéyti s.l. föstúdag er sér-
stakur liður þar sem tekið er
afdráttarlaust fram að for-
manni samninganefndar ríkis-
ins og formanni hagsmuna-
nefndar HÍK sé falið að finna
næsta fundartíma.
Það er alvarlegt mál ef ekki
er hægt að treysta því að réttar
upplýsingar berist um boðkerfi
ríkisins, og engu líkara en að
beinlínis sé verið að vinna
skemmdarverk í viðkvæmu
deilumáli.
Hvað gerist?
Allir vonast til þess að unnt
verði að leysa þessi vandamál
í tíma svo ekki komi til meiri-
háttar vandræða með ófyrirsjá-
anlegum afleiðingum.
Menntamálaráðherra verð-
ur tíðrætt þessa dagana um að
það sé frumskylda mennta-
málaráðuneytisins að sjá til
þess að skólastarf geti haldið
ótruflað áfram. Einasta trygg-
ingin fyrir að svo geti orðið er
sú að kjör kennara verði stór-
bætt og ættu ráðherra og önnur
stjórnvöld að leggja alla
áherslu á þá hlið málsins. Það
dugir nefnilega ekki að eitt
stjórnvald vísi á annað og lofi
öllu fögru. Efndir verða að
koma til og þar bera allir
ráðherrar og sjálft hið háa
Alþingi fulla ábyrgð.
Gunnlaugur Ástgeirsson,
kennari við MH,
vuraformaður HIK
Oskar Vilhelm
Guðmundsson
Fæddur 16. desember 1956
Dáinn 7. febrúar 1985
Með fáeinum orðum langar
mig að kveðja ágætan vin minn
Óskar Vilhelm Guðmundsson,
sem lést af slysförum nýlega.
Fyrir stuttu síðan kom Öskar
í heimsókn til mín ásamt litla
stráknum sínum, honum Birgi.
Hann kom glaður og hress eins
og hann var vanur að vera.
Óskar lagði alltaf mikið upp úr
góðri vináttu, og mikilvægi
hennar. Hann var traustur
vinur. Það var því engin tilvilj-
un, að hann talaði um mikilvægi
vináttunnar þegar liann kom í
heimsókn til mín. Þaðvarfagurt
sunnudagsveður, þegar þeir
feðgar kvöddu og héldu saman
niður að tjörn til að skoða
íuglana þar. Þetta var ánægjuleg
heimsókn sem ég minnist með
hlýju. Óskar ræddi við mig um
framtíðar áætlanir sínar, sem
hann leit mjög björtum augum,
en örlögin hafa nú knúið dyra á
mjög sorglegan og skyndilegan
hátt. Allt í einu erÓskar kvadd-
ur burt úr þessu jarðneska lífi.
Fyrir tæpum 14 árum kynntist
ég Óskari fyrst, en þá vorum við
báðir við nám í Ármúlaskóla.
Bjartsýni og glaðværð var það
fyrsta sem ég tók eftir í fari
hans, og ótrúlegum dugnaði til
starfa. Mörg sumur hafði Óskar
verið í sveit og unnið crfið
bústörf. Ég heyrði strax á Ósk-
ari að hann heillaðist mikið af
sveitarlífinu. Enda hvatti hann
foreldra sína mikið til þess að
rífa sig upp frá borgaralífinu og
setjst að uppi í sveit. Hvatning-
arorð Óskars höfðu tilætluð
áhrif. Rauninvarðsú aðforeldr-
ar hans og öll fjölskylda fluttist
frá Reykjavík og upp í sveit, og
hófu búskap að bænum Tungu í
Gaulverjabæjarhreppi. Þrátt
fyrir ungan aldur var Óskar
orðinn þaulvanur öllum svcita-
störfum, hann kunni réttu tökin
á dýrunum og öllu sem að þeim
sneri. Tókst honum með dugn-
aði að drífa upp búskapinn að
Tungu, og varð þannig foreldr-
um sínum ómetanleg hjálp
fyrstu árin í sveitinni. Fannst
mér þetta lýsa Óskari vel. Þann-
ig minnist ég hans og alls þess
sem við gerðum saman á liðnum
árurn.
Við Óskar ferðuðumst tölu-
vert um landið, og komum jafn-
an við að heimabæ hans Tungu,
þar sem ég kynntist fjölskyldu
hans, og lífinu upp til sveita.
Auk þess að fara saman um
landið þá tókumst við á hendur
stærri ferðalög. Fórum við í
tvær skemmtilegar ferðir til
Spánar. Þar gengum við um á
sólarströndum en á sama tíma
var hávetur hér heima á íslandi.
Áttum við þar ánægjulegar
stundir í góðra vina hópi.
Seinna ferðuðumst við einnig
saman til Frakklands, ásamt
ágætum vini okkar. Þannig get
ég haldið áfram að segja frá
ýmsu sem á daga okkar dreif, en
ég læt hér staðar numið.
Óskar settist að hér í Reykja-
vík og stofnaði heimili með
eiginkonu sinni Önnu Kjartans-
dóttur, að Reykjavíkurvegi 27.
Það var alltaf ánægjulegt að
koma í heimsókn til þeirra
hjóna. Á heimili þeirra var
jákvætt og hlýlegt andrúmsloft.
Þangað var maður alltaf vel-
kominn.
Fyrir nákvæmlega einu ári
síðan fórum við Óskar saman í
minningarathöfn til að kveðja
ágætan vin okkar sem dó á
skyndilegan hátt. Nú aðeins ári
seinna hafa sorgleg örlög hrifsað
Óskar til sín fyrirvaralaust.
Manni verður Ijóst að lengd
hinnar jarðnesku vistar veit
enginn fyrir. Minningin um
Óskar liíir í hjörtum þeirra sem
þekktu hann, hans nánustu að-
standenda og fjölmörgu vina
sem hann eignaðist allstaöar.
Eftir margra ára vináttu okk-
ar Óskars hef ég kynnst nánustu
aðstandendum hans nokkuð
vel. Eiginkonu hans Önnu
Kjartansdóttur og börnum
sendi ég mínar innilegustu sam-
úðarkveðjur, og foreldrum hans
og systkinum. Bið ég þeim öll-
um blessunar Guðs.
Björgvin Björgvinsson
Það var sumarið 1976, sem ég
fyrst hitti Óskar. Samskipti hans
viö einn bróður minn leiddu til
þess að hann tók mig tali. Það
sem greindi hann frá mörgum
manninum, sem ég hafði
kynnst, var hversu opinn hann
var, strax við fyrstu kynni, eins
og hann hefði þekkt mig lengi.
Það voru alltaf jákvæð umræðu-
efni í gangi, þegar.ég hitti hann,
sama hvar var. Ekki virtist held-
ur neitt standa í vegi fyrir
honum, sama hvaö hann ætlaði
að taka sér fyrir hendur. Oft
velti ég þessu fyrir mér hvað
hann gat tekið öllu vel. En
þannig var hann og þannig
minnist ég hans. Ekki er langt
um liðið síðan Óskar kom í
heimsókn til mín á Hringbraut-
ina. Hann hafði gaman af að
segja mér það sem framundan
væri bæði í atvinnu- og hús-
næðismálum sínum. Ég var
heillaður af tali hans um vænt-
anlegar byggingaframkvæmdir
sem framundan voru. Það var
sami tónninn og ávallt fylgdi
honum og ekkert virtist í vegi
standa. Það var þann 8. þessa
mánaðar sem mér voru flutt þau
tíðindi að þessi góðkunningi
bróður míns hefði látist, degin-
um áður, af slysförum. Mig setti
hljóðan. Þessi lífsglaði drengur,
sem talaði alltaf um björtu hlið-
ar lífsins, var skyndilega
horfinn.
Hans nánustu ættingjum,
konu hans og börnum votta ég
dýpstu samúð.
Megi lífsgleði þín verða
hvatning fyrir alla sem hana
skortir og lifa sterkt í minning-
unni um þig.
Þórir Björgvinsson.
Þeim, sem óska birtingar á afmælis- og eða
minningargreinum í blaðinu, er bent á, að þær
þurfá að berast a.m.k. tveim dögum fyrir birtingar-
dag. Þær þurfa að vera vélritaðar.