NT - 01.03.1985, Blaðsíða 24

Föstudagur 1. mars 1985
HRINGDU ÞÁ f SIMA 68-65-62
Við tökum við ábendingum um fréttir allan sólarhringinn. Greiddarverða 1000 krónurfyrir hverja ábendingu sem leiðir til
fréttar í blaðinu og 10.000 krónurfyrir ábendingu sem leiðirtil bitastæðustu fréttar mánaðarins. Fullrar nafnleyndar er gætt
NT, Síðumúla 15, Reykjavík, sími: 686300, auglýsingar 18300
Kvöldsímar: áskrift og dreifing 686300 • ritstjórn 686392 og 687695 • íþróttir 686495
Háskóli
í kreppu
Texti: Egill Helgason
■ Júlíus
■ Sigurjón
■ Guðmundur Magnússon, prót'essor í viðskiptafræði, sem setið hefur í embætti háskólarektors
síðustu sex árin hefur afráðið að gefa ekki kost á sér til endurkjörs og því ganga háskólahorgarar til
kosninga í dag og velja sér rcktor til næstu þriggja ára. Þetta er reyndar aðeins fyrri hluti kosninganna,
svokallað prófkjör, og formlega séð eru allir prófessorar Háskólans gjaldgengir til þessa háa embættis
í kosningunni í dag. Atkvæðin koma sumsé til með að dreifast, þótt vitaskuld hafi sumir meiri séns en
aðrir...
Síðari hluti rektorskjörs fer svo fram 2. apríl næstkomandi og verður þá kosið um þá prófessora sem
flest atkvæði hljóta í prófkjörinu í dag.
Það eru nær 4700 manns sem eiga atkvæðisrétt í rektorskjöri, 325 kennarar, prófessorar, dósentar
og lcktorar og auk þess allir þeir sem fastráðnir eru eða settir til fulls starfs við Háskólann og stofnanir
hans og hafa háskólapróf. Ennfremur hafa kjörgengi rúmlega 4300 stúdentar, sem skráðir eru í Háskóla
íslands tveim mánuðum á undan rektorskjöri. Atkvæði stúdenta gilda þó ekki nema sem einn þriðji ■ Sigmundur
hluti af heildaratkvæðamagninu.
Kosningin í dag fer fram í aðalbyggingu Háskólans - vildi ekki einhver kalla hana Miðgarð? - og
stendur kjörfundur frá kl. 9-18.
Það eru margir kallaðir, aðeins einn útvalinn að lokum.
■ Gengi þessarar virðulegu menntastofnunar hefur fallið nokkuð síðustu árin...
Flestir prófessorar kjósa að
láta einsog ekkert sé, þótt einnig
þeir séu hugsanleg rektorsefni,
fáeinir sækjast eftir embættinu
leynt og ljóst með tilheyrandi
símhringingum, samkrulli og
stuðningshópum. Nokkrir
menn þykja líklegastir til að
hljóta þetta vandasama emb-
ætti, eftirfarandi:
Talsverð hreyfing mun vera
fyrir því innan Háskólans að
gera Sigmund Guðbjarnason að
rektor. SjálfurhefurSigmundur
lýst því yfir að hann hafi áhuga
á háskólastjórnsýslu og sé ekki
mótfallinn því að glíma við
embættið, þótt ekki hafi hann
enn rekið neina kosningabar-
áttu svo vitað sé. Sigmundur er
almennt talinn einn mikilhæfasti
vísindamaður Háskólans og
þykir hafa stjórnað rannsóknar-
stofú í efnaverkfræði með'mikl-
um ágætum. Á það er líka bcnt
að álit Sigmundar sem vísinda-
manns, bæði heima og erlendis,
gæti orðið stofnuninni til fram-
dráttar. Hins vegar hafa þær
raddir líka heyrst að Háskólinn
hafi ekki á of mörgum færum
vísindamönnum að skipa, og
því væri eftirsjá að Sigmundi úr
rannsóknarstofunni.
Júlíus Sólnes, prófessor í
byggingaverkfræði, hefur bein-
línis lýst því yfir að hann sækist
eftir þessu virðulega embætti.
Hann og stuðningsmenn hans
hafa rekið harða kosningabar-
áttu, skrifað í blöð og meðal
annars reynt að afla sér fylgis
innan Heimspekideijdar með
fyrirheitum ym aukinn veg nor-
rænna fræða, enda er Júlíus
langt í frá óvanur slíku kosn-
ingavafstri, því hann hefur reynt
sig í prófkjörum hjá Sjálfstæðis-
flokknum og situr í bæjarstjórn
á Seltjarnarnesi fyrir þann
flokk. Júlíus hefur lýst því yfir
að hann muni draga sig út úr
pólitíkinni ef hann nær kjöri, en
hitt er alls ekki víst að stjórn-
málavafstur hans muni verða
honum til framdráttar í rektors-
kosningum.
Þriðji kandídatinn er nefndur
úr Verkfræði og raunvísinda-
deild, Ragnar Ingimarsson,
prófessor í byggingaverkfræði.
Hann hefur lýst því yfir að hann
sé ekki „mótfallinn" því að
takast á við rektorsembættið.
Ragnar hefur talsverða reynslu
af stjórnarvafstri í Háskóla og
hefur meðal annars verið deild-
arforseti í Verkfræði- og raun-
vísindadeild og mjög viðriðinn
byggingarmál á landi Háskól-
ans. Það leikur enginn vafi á því
að Ragnar er röggsamur maður,
kannski full röggsamur á
köflum, einsog sást Ijóslega í
verkfallinu í haust þegar hann
var einna fremstur í flokki
þeirra háskólamanna sem vildu
hvergi vægja fyrir verkfallsvörð-
um BSRB. Pólitísk staða Ragn-
ars fer heldur ekkert á milli
mála, hann er frjálshyggjumað-
ur og „vill helst að allir Ieggi
sína vegi sjálfir", einsog einn
háskólakennari orðaði það í
samtali við NT.
Stuðningsmenn Jónatans
Þórmundssonar, prófessors í
Iagadeild, hafa haldið sínum
manni mjög á lofti síðustu dag-
ana, skrifað blaðagreinar og
hengt upp auglýsingaspjöld í
Háskólanum. Jónatan er líka
síður en svo afhuga starfinu.
það vakti nokkra athygli að
þegar rætt var við hugsanleg
rektorsefni í Morgunblaðinu á
dögunum var Jónatan hvergi
nefndur á nafn. Menn hafa leitt
að því getum að Jónatan kunni
að hafa komið sér út ur húsi hjá
því blaði í verkfalli BSRB og
eftirmálum þess, en hann var
helsti málsvari þess í háskóla-
ráði að farin yrði samningaleið
við verkfallsverði auk þess sem
hann hefur lýst því yfir að hin
undarlega málsókn á hendur
starfsmönnum Ríkisútvarpsins
samræmist ekki anda íslenskra
laga. Með þessu móti hefur
Jónatan hugsanlega fælt frá sér
einhver atkvæði, en líklega unn-
ið sér ný í leiðinni. Sem lög-
fræðingur hefur Jónatan hvar-
vetna áunnið sér virðingu fyrir
að láta ekki hagsmunapot eða
pólitísk sjónarmið hafa áhrif á
lagatúlkanir sínar, auk þess hef-
ur hann yfirgripsmikla reynslu
af háskólastarfi og sat meðal
annars sem rektor í eitt ár í
forföllum fyrir Magnús Má Lár-
usson.
Líklegasti rektorskandídat-
inn úr Heimspekideild er sagður
vera Páll Skúlason, prófessor í
heimspeki. Einn viðmælenda
NT taldi ekki ólíklegt að Páll
fengi talsvert af atkvæðum frá
heimspekideildarmönnum sem
óttuðust það að verða undir í
baráttunni um peningana við
tæknilega sinnaða Verk- og
raungreinamenn. Páll er nú for-
maður félags háskólakennara
og þykir hafa sýnt nokkuð gott
lag á stjórnun. Hins vegar heyr-
ast efasemdir um að Páll sé
nægilegur skörungur til að stýra
Háskólanum á þeim viðkvæmu
tímum sem sjálfsagt fara í hönd.
Einn helsti stuðningsmaður Páls
er sagður vera Halldór Guð-
jónsson kennslustjóri, valda-
mikill maður í stjórnkerfi Há-
skólans eða eins og einn viðmæl-
andi NT orðaði það - „Páll er
kandídat yfirstjórnar Háskól-
ans".
Þetta er ekki í fyrsta sinn sem
Sigurjón Björnsson, prófessor í
sálarfræði, er orðaður við rekt-
orsembættið. Við tvennar rekt-
'Orskosningar hefur hann þótt
koma sterklega til áljta, en í
bæði skiptin beðið lægri hlut.
Sigurjón hefur þvt fengið á sig
„fallkandídatsstimpil“, sem ger-
ir það að verkum að ekki er
líklegt að hann hljóti góða kosn-
ingu í dag. í vetur hefur einnig
verið nokkuð óffiðsamlegt í
kringum Sigurjón í Sálfræði-
deildinni og hugsanlegt að stúd-
entar veigri sér við að greiða
honum atkvæði af þeim orsök-
um.
Fleiri nöfn hafa reyndar verið
nefnd: Bjarni Guðnason, pró-
fessor í íslensku, Björn
Björnsson, prófessor í guð-
fræði, Sveinbjörn Björnsson,
prófessor við Raunvísindastofn-
un, og sjálfsagt eru þá einhverjir
ótaldir.
Ef litið er á hverjir hafa
skipað embætti háskólarektors
síðustu árin má sjá að þar hefur
setið nokkuð einhæft mannaval.
Tveir hinir síðustu eru við-
skiptafræðingar, Guðlaugur
Þorvaldsson og Guðmundur
Magnússon, Magnús Már Lár-
usson úr heimspekideild var
forveri Guðlaugs og þar
áður sat lögfræðingurinn Ár-
mann Snævarr. Því er ekki
óeðlilegt að gera því skóna
að ýmsum stórum deildum Há-
skólans finnist þær hafa setið á
hakanum, til dæmis Lækna-
deild, Verkfræði-og raunvís-
indadeild og Guðfræðideild.
Það er því ekki undarlegt að í
hópi líklegustu rektorsefnanna
eru þrír menn úr Verkfræði- og
raunvísindadeild, en hins vegar
kemur það kannski kynlega fyr-
ir sjónir að enginn skuli hafa
verið tilgreindur sérstaklega úr
Læknadeild.
Á hvern veg atkvæðin falla?
Það er ekki gott að segja vegna
þess hversu víða þau dreifast í
þessari fyrri umferð. Atkvæði
stúdenta ráða til dæmis miklu
og einsog einn háskólamaður
sagði í samtali við NT „hefur oft
verið auðvelt að hræra í stúdent-
unum“. Stjórnmálaskoðanir
ráða auðvitað nokkru og ekki
síður hollustan við deildina,
fagið. Eftir að hafa kynnt sér
þessi mál lauslega þykir undir-
rituðum þó sennilegast að bar-
áttan standi milli þeirra Sig-
mundar Guðbjarnasonar, Páls
Skúlasonar og Jónatans Þór-
mundssonar.
Hvaða verkefni bíða svo
væntanlegs rektors? Mýmörg og
sum ærið vandasöm: Launamál
háskólamanna eru í hinum
mesta ólestri og Háskólinn langt
í frá samkeppnisfær við einka-
aðila. Fjárveitingar til Háskól-
ans hafa heldur ekki aukist sem
skyldi, sem aftur bitnar á aðkall-
andi byggingaframkvæmdum og
rannsóknarstarfi, sem hlýtur
alltaf að vera aðalsmerki hvers
Háskóla. Á hátíðlegum stund-
um eru menn gjarnir á að fjöl-
yrða um að efla þurfi tengsl
Háskólans við atvinnulífið og
óneitanlega verður sú þörf brýnni
eftir því sem fyrirtæki lands-
ins tileinka sér háþróaðri tækni.
Svo kannski er brýnt að sitja
ekki bara við orðin tóm. Það má
færa gild rök fyrir því að vegur
Háskólans hafi heldur legið
niðurávið síðustu árin - til nýs
rektors verða gerðar þær kröfur
að hann endurreisi álit skólans
og styrk.
Vek ii
m
helgi 'm
Það verður skýjað sunn-
anlands og á austf jörðum
og úrkoma öðru hverju.
Á vestan- og norðan-
verðu landinu verður þurrt
að kalla og einhver sól-
arglæta. Vindur verður
austlægur um allt land.