NT - 15.03.1985, Blaðsíða 7

ul'l
ráðuneyti, sem ég skyldi
stjórna. Ég mundi leggja fram
drög að frumvarpi til laga sem
samstarfsmenn mínir yrðu að
samþykkja, ef ég tæki starfann
á hendur. Meðal margvíslegra
umbóta í átt til öruggara lífs í
íslenskri umferð yrði það að
segja upp öllum hærra settum
starfsmönnum í dómsmála-
ráðuneytinu, nema nýráðnum
ráðuneytisstjóra. Öllum yfir-
mönnum lögreglunnar, sem
ganga í hvítum skyrtum, yrði
einnig sagt upp. Petta atriði
ætti ekki við Rannsóknarlög-
reglu ríkisins, því hún eryngri,
ómótaðri og vinnur á öðru
starfssviði. Petta væri gert ein-
göngu til þess að fá allt starfs-
liðið til að ganga með oddi og
egg að lagfæringu umferðar-
mála og setja meiri skikk og
festu inn í þjöðfélagið. Sumir
og jafnvel flestir yfirmenn lög-
reglu yrðu endurráðnir, eða
héldu launum sínum meðan
þeir störfuðu hjá lögreglunni.
Enginn af nefndum starfs-
mönnum dómsmálaráðuneyt-
isins yrði endurráðinn. Þeir
fengju starfslaun frá ríkinu
ævilangt, ef þeir vildu leggjast
í leti, annars ábót ef þeir hlytu
ver launað starf. Þeir bera
vissa ábyrgð á því hvernig
komið er. Vilmundur kallaði
þá „möppudýr", einhvers stað-
ar hefur verið skrifað „stofn-
anabörn", ég sjálfur á engin
orð yfir þá. Þeir hafa sett upp
sitt eigið ríki í ríkinu og beita
misvitrum áhrifum sínum í all-
ar áttir. Þeir láta sig varða
fangelsismál og lögreglumál,
án þess að hafa fulla vitneskju
um tilganginn með ráðningu
þeirra í starfann.
Þeir hafa vanrækt hlutverk
sitt gagnvart mikilsverðum
þjóðmálum, þeir hafa komið
ár sinni fyrir borð með rækileg-
um hætti hjá embætti lögreglu-
stjórans í Reykjavík, en eru
siðan fyrtnir og afundnir við
önnur embætti þar sem áhrifa
þeirra gætir minna. Þeir hafa
staðið Rannsóknarlögreglu
ríkisins fyrir þrifum, síðan hún
var stofnuð, vegna þess að þeir
ráða þar ekki nægilega miklu.
Samt hafa þeir sett þar klærnar
innfyrir og.skreytt höfuðfatið
með ráðningu umdeilds manns
frá RLR í stjórnarráð landsins
með heiti lögregluforingja.
Þessir menn eru vafalaust
góðir og gegnir utan starfs síns
í dómsmálaráðuneytinu, góðir
heimilisfeður og rnig tekur sárt
að viðhafa þau orð sem hér
hafa verið sögð. Minn mælir er
samt fullur og ég tek afleiðing-
unum af þessari umsögn. Virð-
ingu mína og eftirtekt ævilangt
skal sá stjórnmálamaður
hljóta, sem getur konrið um-
ferðarmálunum fram, án þess
að leggja fram frumvarpiö
mitt.
Mig langar að benda þeim
sem ekki hafa heyrt útvarpser-
indi dr. Magna Guðmundsson-
ar hagfræðings „Unr daginn og
veginn". þann 25. febr. á að
lesa erindið í dagblöðum. t.d.
í N.T. föstud. 8. febr. Það er
stórmerk grein að margra rnati
og víkur hann þar m.a. að
ofurvaldi embættismannakerf-
isins íslenska:
„Landsmenn eru smátt og
smátt að gera sér Ijóst, að
miðstýringin, valdið, er ekki
nema að litlu leyti hjá Alþingi
og ríkissjórn. Það er hjá stofn-
unum. En reginmunur er á
embættismönnum og þjóð-
kjörnum þingfulltrúum. Hinir
síðarnefndu verða að standa
reikningsskap ráðsmennsku
sinnar skil að minnsta kosti
einu sinni á hverjum fjórum
árum. Það þurfa embættis-
mennirnir, sem eru æviráðnir,
ekki að gera. Þeir geta setið og
sitja næstum hvaða mistök sem
þeir fremja og hversu dýr sem
þau 'mistök eru".
Þess skal getið að dr. Magni
ritar þarna um efnahagsmál.
Hann er einn okkar fremsti
sérfræðingur í þeim mála-
flokki. Hann leyfir sér enn-
fremur í grein sinni að geta
þeirra sem búa í landinu. Eftir
skrifum sínum virðist dr.
Magni hvorki vera möppudýr
Þeir hafa vanrækt hlutverk sitt
gagnvart mikilsverðum þjóðmál-
um, þeir hafa komið ár sinni fyrir
borð með rækilegum hætti hjá
embætti lögreglustjórans í
Reykjavík, en eru síðan fyrtnir og
afundnir við önnur embætti þar
sem áhrifa þeirra gætir minna
né stofnanabarn. Hann vann
um árabil fyrir ríkisstjórn Kan-
ada, en starfar nú í tengslum
við ríkisstjórn Islands. Því
miður er þéssi maður kominn
á efri ár, þannig að þjóðin
nýtur ekki hans starfskrafta
mikið lengur. - Ef til vill skilur
hann eítir sig spor.
Lagt hefur verið fram á Al-
þingi frumvarp til umferðar-
laga. Ég hefði ekki viljað vera
í sporum þeirra fimm manna,
sem þar eru tilgreindir í unr-
ferðarlaganefnd. Frumvarpið
er að mörgu leyti mikið spor
fram á við og greinilega orðað.
Samt kannast ég nú ekki við úr
mæltu íslensku rnáli þetta með
„lagningu ökutækja", hins veg-
ar kannast ég mætavel við að
konur fari í lagningu. - Það
eru svo mörg atriði í hinu nýja
frumvarpi sern bæði eru óljós
og loðin, að ekki er hægt að
setja á það gæðastimpil. Enn-
fremur vantar þar inn ýmis
mikilvæg atriði, það nrörg, að
ekki er hægt aðgeta þeirra hér.
Að endingu óska ég þess, að
ég hafi ekki unnið þeim skaða
sem ég hefi vitnað til hér með
nafni, en þakka þeim framlag
til góðra verka. - Það er nú svo
að skammt er lífshlaup hvers
manns í langri sögu þjóðar.
Mig langar þó ekki síst á þessu
ári æskunnar, því hún tekur nú
víst við öllu eftir að maður er
kominn undir græna torfu, að
geta þess hvað knýr mig til
endurtekinna skrifa varðandi
umferðarmál. Ég gekk í al-
mennu lögregluna haustið
1968. Umferðarlögregluna
vorið 1969, starfaði á lögreglu-
biflijólum, bifreiðum ogsinnti
öðru starfi sem til féll í lögregl-
unni. Lauk báðum stigum lög-
regluskóla, ráðinn til starfa hjá
Rannsóknarlögreglu ríkisins
1977 um haustið. Starfaði þar
rúm fjögur ár. - Ég hefi öðlast
reynslu og þekkingu, meðal
góðra manna í lögreglunni.
Ég hefi skoðað íslandssög-
una og kenni marga annmarka
í stjórnskipun landsins. Éggat
aldrei beitt pcnna mínum opin-
berlega meðan ég starfaði sem
lögreglumaður, og síst hjá
RLR. Það var ein ástæðan
fyrir því að ég hvarf frá starf-
inu.-Nú hefi ég heimild til að
skrifa og er ábyrgur fyrir mín-
um skrifum án þess að skaða
mikilvæg embætti í ríkiskerf-
inu. Ég bíð með eftirvæntingu
cftir næsta leik...
Mosfellssveit 10. mars 1985
Gylfí Guðjónsson
ökukennari.
þeim sem aldurs eða vits vegna
fullnægðu ekki frumþörfinni á
áttunda áratugnum er boðið
upp á allt annað líf, allt annan
veruleika á þeim níunda.
Beint í einbýlið
Það sem hins vegar var að
gerast allan áttunda áratuginn
var það að íbúðir voru stöðugt
að stækka, og voru þó allrúmar
fyrir, og þessi þróun hætti ekki
1979, hún heldur áfram þrátt
fyrir gjörbreyttar forsendur.
Þá var það stöðugt að færast í
vöxt í lok áttunda áratugarins
að ungt fólk sleppti hinu hvim-
leiða blokkarstigi og færi beint
í byggingu einbýlis eða raðbýl-
is, enda smám saman orðinn
helsti mælikvarðinn á að menn
væru vel heppnaðir að þeir
byggju í þannig hýbýlum.
Þetta stöðvaðist ekkert 1979,
enda breytast velgengnisgildin
miklu hægar en efnahagslegar
forsendur, og stöðugt fleiri
ungmenni hafa á síðustu árum
reist sér hurðarás um öxl með
því að fara beint í einbýlishúsa-
byggingar.
Höfum byggt allt of mikið
Þannig höfum við byggt og
byggt. Húsnæðiskerfið örvar
okkur einnig stórkostlega enda
reglurnar settar þegar við
virkilega þurftum á nýbygging-
um að halda. Þannig fáum við
helmingi hærra lán frá hús-
næðisstofnun ef við byggjum
okkur heldur en ef við kaupum
gamalt. Enda má nú færa að
því rök að við höfum þegar
byggt allt of mikið. Það sjáum
við í því að eftirspurn eftir
fasteignum hefur minnk-
að frá 1982 sem leitt hefur til
þess að fasteignaverð hefur
farið lækkandi miðað við verð-
lagsþróun. Þetta er einkum
áberandi úti á landi þar sem
fasteignir seljast nú langt undir
byggingarkostnaði ef þær selj-
ast þá nokkuð.
Fasteignir lækka í verði
í viðtali við Morgunblaðið í
gær er haft eftir Stefáni Ingólfs-
syni, þeim ágæta verkfræðingi,
hjá Fasteignamati ríkisins, að
lækkunin á íbúðarhúsnæði
hefði orðið mest á tímabilinu
frá apríl 1983 og fram á haust
það sama ár, en þá hefði
fasteignaverð á föstu verðlagi
miðað við lánskjaravísitölu
fallið um 25%. Þar hefðu
vandamálin byrjað þar sem
þetta þýddi, að aðili, sem hefði
t.d. keypt íbúð haustið 1982og
átt eigið fé upp á 20%, hefði í
raun tapað þeirri upphæð árinu
seinna, þar sem svo til allar
skuldir hefðu verið verð-
tryggðar. Og vissulega eru
dæmi um það að fólk sem
neyðst hefur til að selja ofanaf
sér, hafi staðið uppi eignalaust
og jafnvel í skuld.
Hvaða asni sem...
Fram að 1980 gat hvaða asni
sem er byggt sér hús og aldrei
gat hann tapað á tilrauninni
því að verðgildi hússins óx
miklu hraðar en skuldirnar
blessaðar. En næsta kynslóð á
eftir hefur verið leidd í gildru.
Hún situr uppi með það gildis-
mat sem hún ólst upp við, að
flott skyldi búið. í undirmeð-
vitund hennar eru ekki skýr
skil milli verðtryggðra og
óverðtryggðra lána. Hún hagar
sér í samræmi við það sem rétt
var og skynsamlegt fyrir 1980,
en er nú bæði rangt og
óskynsamlegt.
Allt breytist
Með þessum hætti má ekki
reka þjóðfélag. Við slíkar
kringumstæður verða breyt-
ingar að vera hægfara. Það
gengur ekki að leika manninn
þannig að það sem hann ólst
upp við breytist á einu andar-
taki þegar komið er að þeim
tíma þegar hann ætlar að hag-
nýta sér allt það sem hann
hefur lært í uppvextinum enda
hafa fæstir áttað sig, og margir
gengið í gildru. Ut um fjár-
hagslega framtíð ófárra hefur
verið gert í eitt skipti fyrir öll.
Frjálshyggjublær
Það er hins vegar ein gerð af
fólki sem blómstrar við breyt-
ingar sem þessar og lærir auð-
veldlega á þær. Það eru þeir
sem hafa peninga- oggróðavit.
Því meiri frjálshyggjublæ sem
eitt þjóðfélag hefur yfir sér því
meiri er uppgangur slíks
fólks... auðvitað á kostnað
allra hinna sem reyndar hafa
ýmislegt til brunns að bera,
bara ekki réttu hlutina.
Baldur Kristjánsson.
Föstudagur 15. mars 1985 7
Málsvari frjálslyndis,
samvinnu og félagshyggju
Útgefandi: Nútíminn h.f.
. Ritstj.: Magnús Ólafsson (ábm).
Markaðsstj.: Haukur Haraldsson
Auglýsingastj.: Steingrimur Gislason
Innblaðsstj.: Oddur Ólafsson
Tæknistj.: Gunnar Trausti Guðbjörnsson
Skrifstofur: Síðumúli 15, Reykjavík.
Sími: 686300. Auglýsingasími: 18300
Kvöldsímar: Áskrift og dreifing 686300, ritstjórn
686392 og 687695, íþróttir 686495, tæknideild
686538.
Setning og umbrot: Tæknideild NT.
Prentun: Blaóaprent h.f.
Kvöldsimar: 686387 og 686306
Verð i lausasölu 30 kr. og 35 kr. um helgar. Áskrift 330 kr.
Stefnunni í vaxta-
málum mótmælt
■ Minnugir muna þegar formaður Sjálfstæðis-
flokksins gaf þá yfirlýsingu um mánaðamótin
ágúst/september að sú ákvörðun ríkisstjórnar og
Seðlabankan að gefa bönkunum aukið frjáls-
ræði í vaxtaákvörðun væri eitthvað það merki-
legasta sem gerst hefði í íslenskum efnahagsmál-
um um árabil. Þetta væri stórmerk tímamóta-
ákvörðun. Hvorki meira né minna.
Þetta vaxtafrelsi, í anda háskalegrar nýfrjáls-
hyggju, leiddi til þess að vextir ruku upp úr öllu
valdi. Æðisgengin keppni hófst milli banka og
sparisjóða um sparifé almennings. Hvert yfir-
boðið og gylliboðið rak annað, en sparnaður óx
ekki neitt.
Það sem gerist auðvitað þegar vextir eru
hækkaðir er að þá eykst rekstrarkostnaður
fyrirtækja, sem flest hver hafa mikinn fjármagns-
kostnað, og hagnaður minnkar. Á sama hátt
aukast útgjöld einstaklinga einkum húsbyggj-
enda, vegna þyngri vaxtabyrði og minna er þá
aflögu til sparnaðar og var þó örugglega ekki
mikið fyrir. Þá leiðir vaxtastríðið til þess að
ríkissjóður verður að bjóða mun hærri ávöxtun
skuldabréfa sinna og það er auðvitað skattþegn-
inn sem verður að borga og ekki eyskt sparnað-
urinn við það.
Þá dregur vaxtahækkun ekki heldur úr eftir-
spurn eftir lánum, heldur rekur menn til að mæta
vaxtabyrðinni með ennþá meiri lántökum og þá
er ekki spurt hvort lánin séu hagstæð eða
óhagstæð. Þannig eykst enn vandi almennings
-I og fyrirtækja.
“í Þeir sem græða á vaxtahækkunum eru fyrst og
fremst þeir sem eiga mikið eigið fé og fyrirtæki
sem engan fjármagnskostnað þurfa að leggja út
í.
í stuttu máli þá má segja að sú vaxtahækkun
sem leiddi af tímamótaákvörðun Þorsteins Páls-
sonar geri hina ríku ríkari og hina fátæku
fátækari. Enda er það tilgangur frjálshyggjunn-
ar.
í stjórnarsamstarfi þarf auðvitað að semja um
alla skapaða hluti og það mótast að sjálfsögðu af
stefnu beggja aðila. í hinum viðkvæmu vaxta-
málum hefur frjálshyggjustefna Sjálfstæðis-
flokksins ráðið ferðinni um of enda hefur
vaxtastefnan núverandi verið framkvæmd í and-
stöðu við meirihluta þingflokks Framsóknar-
flokksins eftir því sem segir í nýgerðri ályktun
frá Framsóknarfélagi Reykjavíkur þar sem
stefnu Seðlabankans og ríkisstjórnarinnar í
vaxtamálum er mótmælt.
Færa má að því rök að gengisfellingin í haust
hafi verið framkvæmd vegna yfirvofandi vaxta-
hækkana og mjög líklegt er að verði núverandi
vaxtastefnu fylgt fram þá leiði það enn til
gengisfellingar til verndar útflutningsframleiðsl-
unni.
Því verður að gera þá kröfu að vextir verði
lækkaðir, launafólki, atvinnurekendum og hag-
r kerfinu í heild til hagsbóta.