NT - 15.03.1985, Blaðsíða 6

IH' Föstudagur 15. mars 1985 6
LlL Vettvangur
Það þarf mikla skipulagsbreyt-
ingu innan lögreglunnar og fá alla
lögreglumenn landsins úr þessu
„almenna“ starfi út á götur og
þjóðvegi. Ekki til að glápa og
aðhafast ekki neitt, heldur til að
framkvæma og ná til brotamanna,
minnka verulega kostnað við heil-
brigðisþjónustu og færa öllum
heimilum landsins meiri gæfu
■ Ég veit tæpast hvar og
hvernig skal hefja þennan
pistil. Mér ofbýður svo at-
hafnaleysið og hálfkákið varð-
andi umfcrðarmál á þessu ey-
ríki í Atlantshafi, íslandi, að
fingurnir nánast neita að fram-
kalla hugsanirnar á prent. -
E.t.v. lýsir það best öllu um-
ferðarruglinu. Ég hefi rætt
mikið og ritað varðandi um-
ferðarmál, en mcr er að falla
allur ketill í eld.
Þessi skrif fara væntanlega
til birtingar opinberlega, síðan
ætla ég þegja um skeið, bíða
átekta hvort raunhæfar úrbæt-
ur verði gcrðar. Ef mér ofbýð-
ur einu sinni enn, skal ég taka
stærra upp í mig en nú verður
gert.
Það er ómerkilegur maður,
sem eingöngu tínir til það sem
niiður hefur farið en getur
aldrei þess sem vel hefur verið
gert í orðræðum sínum. - Því
vil ég þakka yfirmanni umferð-
arlögreglunnar í Reykjavík,
Óskari Ólasyni, og fámennu
lögregluliði hans fyrir þá varð-
gæslu í umferðinni sem veitt
ann. Það er sennilega ekkert
hérað á landinu jafnfjölmennt,
sem er án lögreglustöðvar. -
Mér er fullkunnugt um það, að
Ólafur Jóhannesson taldi fulla
þörf á slíkri stöð í héraðinu
þegar hann var dómsmálaráð-
herra. Misvitrari menn réðu
síðan ferðinni.
Guðmundur Bjarnason al-
þingismaður hefur nú í vetur
öll þessi ráðuneyti vinni
sameiginlega að þeim úr-
bótum sem nauðsynlegar
eru til að draga úr þeim
hörmungum sem leitt geta
af hvers konar vanrækslu í
umferðarmálum: Eigna-
tjónið, slysin, bæði smá og
stór, sem sumir bíða aldrei
bætur og að lokum það,
sem átakanlegast er, ef ein-
meðaltal. Getur þetta
kennt okkur nokkuð annað
en það að hér verður að
taka alvarlega í taumana?
Við verðum að snúa þessari
þróun við og halda áfram á
þeirri braut sem við virt-
umst vera að feta okkur inn
á árið 1983, á norræna um-
ferðaröryggisárinu. Það
kemur einnig greinilega í
ljós að á árunum 1968 og
1969 er fjöldi látinna af
völdum umferðaróhappa
mun minni en á árunum á
undan og eftir, svo sem ég
gat um áðan, og má alveg
örugglega þakka það þeirri
umferðarfræðslu og stór-
auknu og efldu umferðar-
eftirliti sem tengt var breyt-
ingunni í hægri umferð vor-
ið 1968“.
3. „Varðandi starfshætti lög-
reglunnar vil ég geta þess
að þegar ég vann að gerð
þessarar þingsályktunartil-
lögu átti ég tal við nokkra
menn úr umferðarlögregl-
unni hér í Reykjavík og
ræddi við þá um þeirra
Gylfi Guðjónsson:
Einvígid á akbrautinni
hefur vcrið, þrátt fyrir crfiðar
aðstæður vegna andstreymis
innan lögreglunnar og utan.
Ég vil geta þess hér, að
sonur minn fór til þessa starfs-
hóps vegna starfskynningar nú
um daginn. Hann gat þess við
mig að sér hefði komið á óvart
hve önnum kafnir lögreglu-
mennirnir voru í umferðinni.
Þeir voru að kafna í lagabrot-
um samferðamannanna,
reyndu þó að vera harðir á
stundum, en féllust einnig
hendur.
Salómc Þorkelsdóttir al-
þingismaður hefur lagt fram á
Alþingi skoðanir sínar varð-
andi gildi þess og öryggis, sem
fylgir notkun ökuljósa að stað-
aldri við akstur. Hún hefur
ennfremur nú nýlega lagt fram.
í þinginu tillögur unr lögreglu-
stöð í Mosfellssveit. Salóme er
örugglega enginn sérfræðingur
í umferðarmálum fremur en
margur annar, en hyggjuvit
hennar segir henni sannleik-
lagt fram á Alþingi þingsálykt-
unartillögu varðandi úrbætur í
umferðarmálum. Þarna er um
að ræða áskorun til ríkisstjórn-
ar íslands varðandi þriggja ára
áætlun um stefnumörkun í um-
ferðarmálum. Þessari áætlun
þingmannsins verða væntan-
lega gerð nánari skil hér í blað-
inu eða annars staðar, einfald-
lega vegna þess að þarna er um
að ræða merkustu umfjöllun
þjóðkjörins fulltrúa um um-
ferðarmál í áraraðir.
Ég vil þó leyfa mér að birta
hér stutt ágrip úr framsögu-
ræðu Guðnrundar. Greinar-
gerð hans er ekki aðeins fróð-
leg og vel unnin, hún er stór-
skemmtilega framsett til
glöggvunar venjulegu fólki.
Hér er valiö af handahófi, því
miður verð ég að lengja grein-
ina með þessum tilvitnunum
og hafa þær í ákveðinni lengd,
þannig að sem minnst sé slitið
úr samhengi.
1. „Við teljum mikilvægt að
hver lætur lífið, oft tilefni
sem maður getur ekki sætt
sig við að þurfi að kosta svo
mikið, smávægileg van-
ræksla, hugsunarleysi, til-
litsleysi eða eitthvað af
þeim toga. Fólk á besta
aldri er allt í einu hrifið á
burt frá lífsstarfi sínu, frá
fjölskyldum, börnum, syst-
kinum, foreldrum, sumt
fyrir fullt og allt, en annað
dæmt til að búa við meiri
eða minni fötlun, e.t.v. að-
eins tímabundið, en því
miður oft um langa framtíð,
jafnvel til æviloka. Þetta er
ekki fögur upptalning né
skemmtileg en þetta er því
nriður alltaf að gerast allt í
kring um okkur og allt of
oft".
2. „Á þessurn árum, sem ég
nefndi áðan, þ.e. frá 1966
til 1983, urðu samtals 400
banaslys eða um 22 á ári að
meðaltali. Því sjáum við að
árið 1984 fer langt yfir þetta
starf.Höfðu þeir margar
góðar og gagnlegar athuga-
semdir fram að færa um
það hvernig þeirra starf gæti
skilað betri árangri og
þeirra vinna orðið meira
fyrirbyggjandi en nú er, en
eins og háttað er í dag er
starf þeirra því miður allt of
mikið í því fólgið að gera
skýrslur um umferðartjón
sem þegar hefur átt sér stað
og fást við ýmis önnur störf
sem eru aflciðingar af slys-
um sem þegar hafa orðið
fremur en að geta varið
tíma sínum til að reyna að
koma í veg fyrir umferðar-
slysin. Þeir töldu að sjálf-
sögðu eina meginorsökina
vera þá hvað lítil fjölgun
hefði orðið í umferðarlög-
reglunni og þar af leiðandi
gæfist allt of lítill tími til
fyrirbyggjandi starfs".
Þetta er Ijót saga, sem þing-
maðurinn segir í hógværum
orðum. Hitt er annað, gott er
að hafa góðan kjarna í umferð-
arlögreglunni í Reykjavík, en
henni til aðstoðar þarf alla
lögreglumenn landsins. Það
þarf ekki mikla fjölgun í um-
ferðarlögreglunni, ef hún fengi
sér aðstoðarmenn annars stað-
ar úr lögregluliðinu.
Það þarf mikla skipulags-
breytingu innan lögreglunnar og
fá alla lögreglumenn landsins
úr þessu „almenna“ starfi út á
götur og þjóðvegi. Ekki til að
glápa og aðhafast ekki neitt,
heldur til framkvæmda og ná
til brotamanna, minnka veru-
lega kostnað við heilbrigðis-
þjónustu og færa öllum heimil-
um landsins meiri gæfu.
Lögreglan þarf að tölvuskrá
öll umferðarbrot og setja upp
kvóta, þannig að þegar t.d. er
komið í 15 punkta verður við-
komar.di að mæta til prófs að
nýju. Dæmi: Ég hef fengið 12
punkta í Reykjavík vegna urn-
ferðarbrota. Ég fer í sumar-
leyfi til Siglufjarðar og lögregl-
an stöðvar mig vegna brots á
stöðvunarskyldu. Það gefur
mér 3 punkta í viðbót. Lög-
reglumaöurinn kallar í talstöð
til næstu lögreglustöðvar og
spyr um ferilinn. Ég hef fyllt
kvótann, þ.e. fengið 15
punkta. Hann skýrir mér frá
því að ég fái venjulega sekt, en
þurfi að mæta í próf þar sem
ég óski innan eins mánaðar.
Ef ég yrði tilkallaður sem
dómsmálaráðherra í ríkis-
stjórn íslands, færi ég þar inn
með því hugarfari að færa þá
hluti til betri vegar, sem mest
hafa verið sniðgengnir af því
Kynslóðin
sem leidd
var í gildru
í leiðara NT í dag er bent
á að sú „tímamótaákvörðun"
að gefa bönkuni frelsi til vaxta-
breytinga hafi leitt til vaxta-
sprengingar sem sé að sliga
einstaklinga og fyrirtæki.
Vaxtafrelsið með tilheyrandi
vaxtahækkunum er raunar
bara einn þáttur í hinu flókna
máli sem húsbyggjendur og
kaupendur níunda áratugarins
hafa verið leiddir í, en rótin
liggur ekki síst í því að skuldir
fólks hafa frá árinu 1979 vaxið
miklu hraðar en kaup þess.
Grundvallarþörfin
í blaðaviðtölum undanfarna
daga kemur fram að á fimmta
þúsund manns hefur leitað til
hinna nýstofnuðu samtaka
áhugafólks um úrbætur í hús-
næðismálum. Þetta er yfirleitt
fólk sem ratað hefur í fjárhags-
vanda hinn mesta við að upp-
fylla þá grundvallarþörf hverr-
ar manneskju að koma sér upp
þaki yfir höfuðið. Það er eins
og kunnugt er útilokað nema
að taka mikið af lánum. Fram
til ársins 1979 var þetta mögu-
legt vegna þess að kaup fólks
hækkaði meira en skuldir og
þeir sem byggðu á þeim áratug
þurftu oft ekki að greiða nema
helminginn í húsum sínum.
1979 var blaðinu hins vegar
snúið við og tekið upp það
patent að skuldir hækka miklu
hraðar en kaupið, þannig að
■ Beint í einbýlið.