NT - 27.03.1985, Qupperneq 9

Sigurður
Ólafsson
formaður
Sjómanna-
félagsís-
firðinga
Vettvanaur
Miðvikudagur 27. mars 1985 9
Förum fram á að starfsreynsla
sjómanna sé að einhverju metin
Tilvísun:
■ Viötal við framkvæmdastjóra
Landssambands íslenskra útvegs-
manna, Kristján Ragnarsson í Morg-
unblaðinu föstudaginn 15. mars s.l.
Þó ég hafi ásett mér að standa ekki
í blaðaskrifum, meðan félag það sem
ég er formaður fyrir „Sjómannafélag
Isfirðinga" á í vinnudeilu, er ekki ann-
að hægt en taka sér penna í hönd til
að leiðrétta rangtúlkanir þær, er fram
koma í umræddu viðtali við K.R. Þó
svo að sjómenn og aðrir þeir er til
þekkja sjái strax að þessi nýráðni
blaðafulltrúi Útvegsmannafélags
Vestfjarða, hefur með þessu viðtali
lítið annað gert, en reka hornið í sinn
eigin rass, finnst mér rétt að skýra
okkar sjónarmið fyrir almenningi.
ísfírskir sjómenn vilja meira en
aðrir - eru þó með tekjuhæstu sjó-
mönnum á landinu.
Útvegsmenn á ísafírði eru ekkert
betur staddir en aðrir útgerðarmenn
á landinu.
Við fáum ekki séð hvernig það
getur samrýmst með hlutaskipta-
reglu, að sjómenn á ísafirði séu
meðal hlutahæstu sjómanna landsins,
án þess að í sama hlutfalli fái útgerð-
armenn meir í sinn hlut, að auki er
kostnaðarhlutdeild svo og stofnfjár-
sjóðsgjald, einnig % ofan á verðlags-
ráðsverð.
Þar fyrir utan er stór hluti togara-
aflans, ekki aðeins okkar Vestfirð-
inga heldur alls togaraafla lands-
manna veiddur á Vestfjarðamiðum.
Nálægð okkar við fiskimiðin hlýtur
því að skila sér í minni olíueyðslu við
að ná í hvert kíló af fiski.
Botnlag Vestfjarðamiða er orðið
þrælslípað vegna áraraða togveiða,
íslenskra sem erlendra togara, veið-
arfærakostnaður er því einnig í lág-
marki.
Það hlýtur því að skýra sig sjálft,
að útgerðarmenn á ísafirði með sína
fjóra skuttogara, er stunda bolfisk-
veiðar, sem allir eru í hópi aflahæstu
skipa landsins, eru langt um betur
staddir, en þeir viðmiðunarútgerðar-
menn er Þjóðhagsstofnun tekur tillit
til í sínum útreikningum, að afloknu
grátkvaki L.Í.Ú. um slæma stöðu
útgerðar.
Hins vegar er lítill vandi að taka
meðaltalshlut á togurum okkar, það
segir sig sjálft að meðan þeir afla vel
er hlutur einnig yfir meðaltali. En
það má ekki gleymast að hér á ísafirði
er rekin margvísleg útgerð, ég gæti til
dæmis tekið rækjusjómenn í Isafjarð-
ardjúpi, nú búa þeir við stórfellda
skerðingu á aflamagni og vegna þess
að þeir hafa stundað rækjuveiðar og
vegna þeirrar kvótaskiptingar sem nú
ríkir, fá þeir nær engan bolfiskafla í
kvóta sinn. Þeir geta því á engan hátt
bætt sér upp þá kjaraskerðingu er
þeir verða fyrir, nema með að leita á
annan vinnumarkað. Tæki ég þennan
hóp til viðmiðunar, er ég hræddur um
að fá út allt aðra tekjustöðu, en
framkvæmdastjóri L.Í.Ú., en ég kann
ekki við að notfæra mér sþ'kar reikn-
ingsaðferðir.
Eftir að sættir hafa tekist á nærri
öllu landinu ætla sjómenn á ísafírði
einir og sér að skerast úr leik. Þrátt
fyrir að þeir fái allt það, sem aðrir
hafa fengið.
Slík fullyrðing og það að hálfu jafn
reynds manns í samningamálum og-
Kristján Ragnarsson er og leyfir sér í
þessum orðum að bera fram fyrir
alþjóð, lýsir best hvílíkum mold-
vörpuhugsunarhætti samningsaðilar
okkar eru haldnir. Ég veit ekki betur
en hvert einstakt verkalýðsfélag sé
sjálfstæður samningsaðili, við fáum
ekkert sjálfkrafa og höfum ekkert
fengið utan þeirra kjaraskerðinga,
sem útvegsmenn hafa grátið yfir
sjómannastéttina, með síauknu fjár-
magni teknu utan skipta með laga-
breytingum.
Við fáum ekki hækkun kauptrygg-
ingar, lagfæringu á lífeyrissjóðsrétt-
indum, eða aðrar þær leiðréttingar er
um samdist á öðrum stöðum landsins,
fyrr en við höfum samið um þær,
aðeins þær lagfæringar er gerðar voru
með lagabreytingum. Staðreyndin er
því sú, að þangað til við höfum sest
niður,samið og undirritað nýja kjara-
samninga, eru sjómenn á Vestfjörð-
um með lökustu kjör sjómannastéttar
þessa lands.
Mér fínnst með ólíkindum hvað
menn fara gáleysislega með verkfalls-
vopnið.
Þarna bregður K.R. gamalli og
mjög vinsælli plötu atvinnurekenda á
fóninn. Þar eð við erum nú með
lökustu kjör sjómanna landsins og
unum því ekki, Útvegsmannafélag
Vestfjarða vill alls ekkert við okkur
ræða, þá hlýtur það að vera matsatriði
hvenær er gripið til verkfallsvopnsins,
í okkar tilfelli er það ekki gert fyrr en
í algeru neyðartilviki.
Útvegsmenn töldu að þetta sam-
rýmdist ekki því kaupgreiðslukerfi að
fá hlut af afla og er einstakt. Þeir telja
að þótt menn hafí verið mislengi í
starfí eigi þeir ekki að fá mismikið í
hlut á sama skipi.
í þessu tilviki virðist K.R. misskilja
kröfur okkar, annað hvort af ásettu
ráði eða hreinu skilningsleysi. Þó
honum hafi tekist að láta þessa kröfu
detta upp fyrir borð í þeim samninga-
viðræðum er hann átti nýlega í, nær
hann sem betur fer ekki enn til að
blása henni út af okkar borði. I okkar
kröfu förum við ekki á neinn hátt
fram á mismun á hlut, eða breytingu
á skiptaprósentu, heldur aðeins það
að starfsreynsla sjómanna sé cinhvers
metin, líkt og allra annarra launþega-
stétta landsins. Við teljum þetta
ekki beina launakröfu, heldur al-
menna mannréttindakröfu.
Við fyrstu sýn virðist þetta að vísu
fela í sér krónutöluaukningu á
launaliðum útgerðar, en við teljum
að hljóti að skila sér aftur í formi
aukins aflaverðmætis, vegna vinnu
reyndra manna í stað nýliða og með
tilíiti til prósentuhlutfalls hlutaskipta
í enn auknari mæli til útgerðar.
Byrjunarkrafa okkar í komandi
samningaviðræðum eru laun greidd
án tillits til hlutar að upphæð kr.
2.800,- pr. mánuð eftir fimm ára
starfsreynslu á 312 vinnuskyldustund-
ir pr. mán., eða kr. 8,97 pr. klst.
Ég er hræddur um að K.R. hafi
langtum meiri launamismun framyfir
nýútskrifaðan lögfræðing, iðnaðar-
maðurinn framyfir nema o.s.frv.
Þarna er því alls ekki farið fram á
neina breytingu á hlutaskiptakerfinu,
aðeins óskað eftir skrefi í réttlætisátt.
Hlutaskiptakerfið sjálft er elsta
bónushvetjandi kerfi, er þekkist í
heiminum og allir samningar eru
miðaðir við lágmarksskipti, ekkert
bannar útvegsmönnum að fara upp
•fyrir það lágmark, telji þeir sig geta
það. Um aldaraðir hafa skipstjórar
. og útgerðarmenn reynt að fá til liðs
við sig reynda og góða sjómenn, með
því að bjóða skárri skipti en almennir
samningar sögðu til um, þetta þekkist
enn og er að fullu löglegt, við erum
hins vegar að gera tilraun til að ná
þessu að litlu leyti beint inn í samn-
inga.
Þrátt fyrir að búið sé að setja lög
um það, að hærri hlutur kostnaðar-
hlutdeildar komi til þeirra hka, sætta
þeir sig ekki við það.
Hver segir að við sættum okkur
ekki við það?, en er K.R. búinn að
gleyma því strax að meginkrafa S.S.Í.
og F.F.S.Í. var að kostnaðarhlutdeild
sú, er komst á með lögum 27. maí
1983, kæmi að fullu til skipta, ekki
aukning úr 2% (sbr. skip yfir 240 bri.)
af 29% upp í 4% heldur einnig þau
25%, sem nú eru eftir. Þeim kom
ekki til hugar að krefjast einnig 10%
sem kallast stofnfjársjóðsgjald, en
rennur beint til útgerðar sé hún skuld- ’
laus við Fiskveiðasjóð. Ekki voru það
sjómenn sem óskuðu eftir þessu tvö-
falda kerfi. Er K.R. virkilega búinn
1 að gleyma því að sjóntenn gáfu eftir
fjögur prósentustig af skiptaprósent-
unni við uppstokkun sjóðakerfisins
árið 1976, gegn því loforði stjórn-
Kristján Ragnarsson:
Isfirskir sjómenh
vilia meira en aðrir)
— eru hó með tekiuhæstu siómönnum á landinu

..MfeR finnat með ólíkindum, hvaft
menn fara gálevainlega tneA verk-
falisvopnið.lEftir að sgttir hafa tekizfX
7á nærHlmu landinu ætla sjómenn á
Isafirði. einir og sér. >ð skerast úr
.liiik.l’raU ívrif ^ lii allt baft
Kristján Kagnarsson, íramkviemda-
stjóri LÍÚ, í samtali við Morgunblað-
ið.
„Það er búið að aemja alls staðar
á landinu, meðal annara við yfir-
menn á lsafirði og Veatfjörðum,
sem gerðu kröfu um atarfaaldurs-
hækkanir á kauptryggingu. Því var
hafnað og féllu þeir síðan frá þeirri
kröfu. Þessi kraia var einnig uppi í
þeim samningum, sem núhafaver-
ið samþykktirJUtvegsmenn tö~IdiT\
r að þetta samrýmdist ekki þvi kaup-
\ greiðslukerfi að fá hlut af afla og er
Íemstakt. Peir teiia. að bótt menL
Ihafi verið mislengi 1 starfi. eigi beir
/ ekki að fá mismikið i hlut á sama _
( skipi. iÞvi verður að ætlast til þess
aMjímönnum á Isafirði, sem eru
með tekjuhæstu sjómönnum þessa
lands, að þeir sætti sig við bað. sem
aðrir hafa fengið.\Þrátt fvrir aðbuN
Sitja log um bað, að hærri I
tatnaðarhlutdeildar komi ]
lika, sætta þeir sig_gkkl/
tvegamenn á Veatfjörðum
ekki að breyta frá þeim
samningum, sem gerðir hafa verið,“
sag’ði Kristján Ragnarsson.
l\W
M-
valda, að millifærslur í sjávarútvegi
væru nú endanlega úr sögunni. Hvað
liðu margir mánuðir frá því loforði,
þar til byrjað var að höggva í hluta-
skiptin á ný?
Og síðan hefur hver einasta ríkis-
stj órn, sem setið hefur við völd brugð-
ist við kröfum útgerðarmanna um
bættan rekstrargrundvöll, með því að
skera niður hlut sjómanna.
Við skulum skoða aðeins samninga
ASV. ogÚ.V. frá 14.06.19843. grein
Um skiptakjör á togveiðum. f. A
skuttogurum að 500brl. 29,3% miðað
við 15 menn. (Athuga ber annars
staðar á landinu 28,8% miðað við 15.)
(Það ber einnig að athuga að út-
gerðarmenn greiða aukahluti til
yfirmanna af sinni skiptaprósentu.)
16. gr. Um sölu aflans og verð.
Útgerðarmaður hefur með höndum
sölu aflans og skal skipverjum tryggt
gangverð fyrir fiskinn, þó aldrei lægra
en útge.rðarmaður fær.
Tafla er sý.nir skipíahltufall á
skuttogara eftir samningi ASV. Ú.V.
frá 14.06. 1984, fyrir og eftir laga-
breytingu um 2% tilfærslu kostnaðar-
hlutdeildar, en athuga ber að 0,5%
munur á skiptaprósentu orsakar því
en meiri skakka í öðrum landshlut-
um.
- (sjá töflu)
Þarna sést því ljóst að greiðsla til
sjómanna af því aflaverðmæti, sem
útgerðarmaður fær í sinn hlut, er ekki
29,3% eins ogvið semjum um, heldur
21,92%. Þegar ég var í skóla var %
af einhverju miðuð út frá tölunni 100,
en ekki 74,81 eins og í þessu dæmi.
Ég er hræddur um að heyrðist í
öðrum launþegum landsins, jafn slæm
og þeirra kjör eru fyrir, ef stjórnvöld
settu jjeim til viðbótar þau ólög, að af
hverjum 100 kr. er þeir fái útborgað
skyldu þeir greiða kr. 25,19 til at-
vinnurekenda síns, til að greiða
reksturskostnað hans, þetta verða
sjómenn að þola og þessu leita þeir
eftir að fá leiðréttingu á.
Sjómenn hafa alltof lengi tekið of
stóran þátt í því að greiða of stóran
hluta af reksturskostnaði útgerðar.
Aðalkvörtunarmál útgerðar til ríkis
eru af völdum mikils olíukostnaðar,
vegna hækkana á heimsmarkaðs-
verði, skattheimtu ríkis af olíuverði,
óhagstæð innkaup svo og mikilldreií-
ingarkostnaðar v/fjölda dreifingarað-
ila. Þegar svo L.f.Ú. er boðið olíu-
dreifingarfyrirtæki til að reyna að
lækka eitthvað af þessum liðum, að
vísu gegn ákveðnum skilyrðum, eru.
þeir fljótir að neita.
Óljóst læðist að manni sá grunur að
þeir eigi sín ítök í olíuversluninni nú
þegar og vilji þessvegna óbreytt
ástand. Allavega er sá milliliður, sem
sér um olíusölu til ísfirskra útgerð-
armanna, alfarið í þeirra höndum,
það eru fiskvinnslufyrirtækin einnig.
Það skyldi þó aldrei vera að þarna sé
á ferðinni þríhöfða þurs, með ölmusu-
beiðni á öllum tungum, en vasinn til
að geyma ölmusurnar í sé aðeins einn.
Onnur krafa er virðist standa í
samningsaðilum okkar, eru bætt kjör
. fyrir línusjómenn. Þar förum við
fram á fimm daga róðraviku og einnig
fyrir beitningamennina, að annað
hvort fái þeir beituna skorna, eða
sleppi við að taka á móti bát. Eins og
er er vinnuskylda þessara beitninga-
manna 10 tímar við beitningu og
skurð á dag (meðaltalstími) + lág-
mark tveir tímar að næturlagi við að
taka á móti bát, eða 12 tímar að
jafnaði 26 róðrar í 30 daga mánuði
gera því 312 klst. pr. mánuð.
Síðasta gilda kauptrygging okkar
er samkvæmt samningi kr. 19.856 pr.
mán. + 1.439,40 ífatapeningaefekki
aflast fyrir kauptryggingu alls kr.
21.295,40 : 312 gera kr. 68.25 í
meðaltalstímakaup.
Á sama tíma er lágmarkstímakaup
í dagvinnu á almennum vinnumark-
aði kr. 81,20. Furðar síðan einhver
sig á því að þessir menn skuli voga sér
að fara fram á hærri kauptryggingu?
Nú vill eflaust einhver segja, þessir
menn eru ráðnir upp á hlut. Því
verður aðeins svarað með annarri
spurningu af okkar hálfu. Hvað fá
margir þeirra sem eiga happdrættis-
miða vinning? Aðeins einn samnings-
aðili okkar gerir út á línuveiðar hér á
ísafirði og beitningamennirnir hafa
beðið mig að koma því boði formlega
til skila til eigendanna, að þeir þiggi
nú með sér kaffisopa í glæsilegum
kaffisal þeim er þeir hafa haft til
afnota um undanfarin árabil og athugi
í leiðinni hvort hreinlætisaðstaðan sé
ekki örugglega í 100% lagi, fyrir 18
manna vinnuflokk.
Ég skal fúslega viðurkenna að við
höfum hér á Vestfjörðum haft skárri
sjómannasamninga, en aðrir hlutar
landsins, þetta er ekki allt samnings-
hörku okkar að þakka, heldur einnig
því að útgerðarmenn okkar eru dugn-
aðarmenn, flestir hverjir og hafa
einnig boðið okkur betri kjör en
annars staðar tíðkast og kunna því
eflaust ekki alls kostar vel, að fram-
kvæmdastóri L.Í.Ú. skuli flokka þá í
dilk annarra meðalskussa í útgerðar-
málum. Ég skal einnig fullvissa K.R.
um að þegar þingmenn landsbyggðar-
innar, hvar í pólitískum flokki sem
þeir standa, hafi staðið við þau marg-
gefnu loforð sín, að hér búi ein þjóð
í einu landi, við eigum öll að búa við
sama hitunarkostnað og sama vöru-
verð, en þurfum ekki vegna búsetu
okkar að leggja fram meiri vinnu til
framfærslu heimilana, síðan launað
vegna hærri tekna með hærri
sköttum, er renna til samneyslunar
og ýmissa þjónustugreina sem aðeins
þrífast á höfuðborgarsvæðinu. Þegar
því marki er náð, að við viljum leggja
á okkur að búa á útkjálkum þessa
lands og vinna að undirstöðuatvinnu-
vegum þjóðarinnar sitjum við sama
borð og aðrir landsmenn, þá mun
Sjómannafélag ísfirðinga ekki fara
fram á nein kjör félögum sínum til
handa,
landsins.
umfram
aðra sjömenn
23. mars 1985.
Verð tilútg. skipta% % til útg. til sjómanna
Verðlagsráðsverð
+ stofnfjársjóður 10%
+ kostnaðarhlutdeild 29%
2% til skipta
+ kostnaðarhlutdeild 29%
4% til skipta
100 29,3 70,7 án aukahluta 29,3
110 29,3 73,36 26,64
139 29,89 78,5 21,5
139 30,47 78,08 21,92
LASBY
Tankdreifari
4000 lítra ca. kr. 95.200.-
6000 lítra ca. kr. 145.500.-
Sterkbyggðir
Mjög stór flotdekk 16x30
Hafið samband við sölumenn okkar,
sem veita allar nánari upplýsingar
Gtobust
LÁGMÚLI 5. SlMI 81655