NT - 12.07.1985, Page 9

_________________Föstudagur 12. júlí 1985 9
Ámað heilla
Saga mannkyns
30 ára stríð með
löngu vopnahléi
70 ára
Björgvin Bjarnason
bæjarfógeti á Akranesi
■ ÚterkomiðhjáBókaklúbbi
Almenna bókafélagsins 13.
bindi Sögu munnskyns. Nefnist
bindið Stríð á stríð ofan og nær
yfir tímabilið 1914-1945. Má
sjálfsagt kalla þetta tímabil eitt-
hvert það viðburðaríkasta í
sögu mannskynsins. Um kyrrð
og jafnvægi var sannarlega ekki
að tala því að á þessum 30 árum
geisuðu tvær heimsstyrjaldir -
eins konar 30 ára stríð með einu
löngu vopnahléi. Afhverjustöf-
uðu þessi umbrot? Voru þau ef
til vill vegna misbresta í þeirri
heimsheild sem hafði verið að
byggja sig upp síðan á öld
landafundanna - 16. öld?
Hvarvetna var ókyrrð - borg-
arstríð í Kína, Mexíkó, á Spáni.
Byltingin í Rússlandi dró sína
markalínu yfir þvera söguna,
■ Út er komin hjá Bóka-
klúbbnum Veröld skáldsagan
Grunurinn eftir Friedrich
Dúrrenmatt í þýðingu Unnar
Eiríksdóttur. Bókin kom fyrst
út hjá Iðunni 1968 en hefur
verið ófáanleg um árabil.
Grunurinn er æsispennandi
saga um viðureign upp á líf og
dauða milli lögreglufulltrúans
og fyrrverandi fangabúða-
læknis. En meira er þó um vert
að hún er jafnframt góðar
bókmenntir. Frásögnin er svo
magnþrungin og gagntakandi
að lesandanum finnst sem
hann lifi sjálfur hrollvekjandi
veruleika. Þessi bók höfðar
því jafnt til þeirra, er góðum
fasisminn reis upp á Ítalíu og í
Þýskalandi og tortímdi því lýð-
ræði sem hafði í marga áratugi
verið að þróast í þessum
löndum.
Samtímis þessu áttu sér stað
þróun og breytingar í lífi fólks
sem jafna má við ævintýri.
Síminn, útvarpið, alntennings-
bíllinn, kvikmyndin, allt dreifð-
ist þetta víðsvegar. Og vaxandi
matvælaframleiðsla fyrir aukna
tækni og þekkingu mettaði fleiri
og fleiri munna.
Og svo hrikti óþyrmilega í
húsbóndavaldi Evrópu yfir
heiminum. Höfundur tclur ekki
að það hafi stafað af hnignun
evrópskrar menningar, heldur.
af útbreiðslu evrópskra hug-
mynda og tækni í öðrum heims-
álfum.
bókmenntum untia, og hinna,
sem fyrst og fremst kjósa
spennandi lestrarefni.
Friedrich Dúrrenmatt starf-
aði framan af sem grafíklista-
maður og teiknari. Rétt upp
úr 1940 skrifaði hann fyrsta
smásagnasafn sitt. Eftir 1947
hefur hann eingöngu lagt
stund á skriftir. Dúrrenmatt er
löngu heimskunnur fyrir
leikrit sín og skáldsögur sem
farið hafa sigurför um heiminn
og hvarvetna vakið mikla at-
hygli og aðdáun. í ritverkum
sínum beitir hann oft tækni
sakamálasögunnar og er svo
einnig gert í bókinni Grunur-
Saga mannkyns verður í 15
bindum og ntun útgáfu verksins
ljúka í árslok 1989. Bindin
koma ekki út í réttri röð - næst
mun 6. bindið koma í október
n.k. og síðan munu 3 bindi
koma á ári þar til verkinu er
lokið.
Þetta bindi sem nú er nýkom-'
ið út er 272 bls. að stærð með
miklum fjölda mynda, korta og
uppdrátta. Þýðandinn er Gunn-
ar Stefánsson dagskrárstjóri
Ríkisútvarpsins.
inn. Dúrrenmatt er óumdeil-
anlega einn virtasti höfundur
samtímans.
í dag verður sjötugur -
Björgvin Bjarnason - bæjarfó-
geti á Akranesi. Hann erfæddur
í Vík í Mýrdal þann 12. júlí
1915. Foreldrar hans voru hjón-
in Bjarni kaupfélagsstjóri Kjart-
ansson bónda í Drangshlíðardal
Guðmundssonar og Svanhildur
Einarsdóttir bónda í Kerlinga-
dal Hjaltasonar skipstjóra í Vík.
Fjölmennar og merkar ættir
standa að þeim hjónum báðuni
í Vestur-Skaftafellssýslu og
Austur -Eyjafjallasveit. Sigur-
jón Kjartansson kauptelags-
stjóri í Vík um langt skeið og
kunnur tónlistarmaður var
bróðir Bjarna. Björgvin er
yngstur fjögurra systkina. Hin
eru: Einar, Kjartan og Sólveig.
Tvö þau síðast nefndu eru látin
fyrir fáum árurn
Það urðu mikil þáttaskil í lífi
fjölskyldunnar 1928, en þá lét
Bjarni af störfum kfstj. hjá
Kaupfélagi Skaftfellinga í Vík
og gerðist forstjóri útsölu ÁVR
á Siglufirði. Hér var um langan
flutning að ræða og er ólíkt
umhverfi. Endurminningin um
Mýrdalinn lifði þó ætíð með
fjölskyldunni og það var eins og
brot af sólskininu þaðan, fylgdi
henni til Siglufjarðar og yljaði í
löngu skammdegi hinnar norð-
lægu byggðar. Börnin fjögur
voru tengd sterkum rótum við
uppruna sinn, ættmenn og vini
þar syðra, sern aldrei hafa
slitnað, fyrr en vald dauðans
hjó þar á. Slík hefur tryggðin
verið við æskustöðvarnar. Fjöl-
skyldunni var vel tekið á Siglu-
firði og þar bjuggu gömlu hjónin
til æviloka við almennar vin-
sældir.
Sumarið 1940 starfaði ég á
Siglufirði og var af sérstökum
ástæðum heimagangur hjá þeim
mætu hjónum - Bjarna Kjart-
anssyni og Svanhildi. Þótt árin
hafi liðið síðan hafa þau hjón
orðið mér mjög hugstæð. Þau
voru myndarleg að vallarsýn,
svo eftir var tekið. Heimili
þeirra var bæði fallegt, rausnar-
legt og gestrisni mikil. Svanhild-
ur var mikilhæf húsmóðir og
stjórnsöm. Bjarni einstakt ljúf-
menni, sem öllurn vildi gott
gera. Broshýr og aðlaðandi -
skemmtilegur í frásögnum - og
vel metinn af öllum. Björgvin
var þá við nám í Háskóla
íslands, en dvaldi enn í föður-
garði og vann á Siglufirði á
sumrin. Þar voru okkar fyrstu
kynni. Það gat ekki öðruvísi
farið, en yngsta barnið og auga-
steinn foreldra sinna, tæki með
sér að heiman, sitt hvað af þeim
dyggðum, sem vel hafa dugað á
lífsleiðinni og gert hann að jafn
farsælum embættismanni og
raun ber vitni um í 40 ár. Þeir
sem þekktu æskuheimili hans
og uppruna kemur það líka ekki
á óvart.
Björgvin varð stúdent frá
M.Á. 1937 og lögfræðingur frá
Háskóla íslands 1944. Hann
stundaði málflutningsstörf á
Siglufirði 1944-’47 og ennfrem-
ur kennslu við Gagnfræðaskóla
Siglufjarðar þau ár. Var bæjar-
stjóri á Sauðárkróki l947-'58.
Sauðárkrókur hafði þá nýlega
fengið kaupstaðarréttindi og var
í örum vcxti. Á þeim árunt var
hitaveitan lögð um bæinn og var
hún með þeim fyrstu í landinu.
Hefur hún reynst mikill bú-
hnykkur fyrir Sauðárkróks-
kaupsstað. í byrjun árs 1958
gerðist Björgvin sýslumaður í
Strandasýslu ogtæpum 11 árum
síðar sýslumaður í ísafjarðar-
sýslum og bæjarfógeti á ísafirði.
Haustið 1973 er Björgvin
skipaður bæjarfógeti á Akrancsi
og því starfi hefur hann gegnt
síðan.
Björgvin kvæntist 8. júlí 1944
- Sigurbjörgu Guðmundsdóttur
- fulltrúa á Sauðárkróki Sveins-
sonar. Afbragðskonu, sem búið
hefur fjölskyldunni fallegt og
aðlaðandi heimili. Börn þeirra
eru þrjú: Svanhildur húsmóðir
á Sauðárkróki, Anna Halla
kennari í Reykjavík og Bjarni
lögfræðingur, skattstjóri á Eg-
ilsstöðum.
Spennandi bók eftir
Diirrenmatt
vopnum í söntu mynt myndu
Sovétmenn síður beita þeim
að fyrra bragði.
Núverandi birgðir
hættulegar
Hliðstæð vopn, sem nú eru
staðsett í Evrópu, eru löngu
úrelt og jafnvel orðin hættu-
leg í meðhöndlun. Nýju efna-
vopnunum svipar mjög til
þeirra sem fyrir eru, nema
hvað þau eru öruggari. í hin-
um nýju vopnum er efnunum,
sem rnynda hina hættulegu
banvænu blöndu, haldið að-
skildum og eru hættulaus í
því formi. Þau verða ekki
banvæn fyrr en þeim hefur
verið skotið í átt til óvinarins.
Úr The Economist
■ Heróín er óðum að verða
vinsælasta fíkniefnið á meðal
miðstéttarfólks í Bandaríkjun-
um, sem er nú hætt aó fá
„kikk” af notkun kókaíns.
Doktor F. Tennant, fram-
kvæmdastjóri keðju af með-
ferðarstofnunum fyrir eitur-
lyfjasjúklinga í Los Angeles,
farast svo orð. „Við crum ekki
að tala hér um meðlimi óaldar-
flokka eða útigangsfólk, held-
ur erum við hér rneð í meðferð
fólk, sem sinnir sínum daglegu
skyldustörfum. tekur þátt í
starfi foreldrafélaga skólanna
og fer með börn sín til að horfa
á íþróttakappleiki".
Að mati Doktor Tcnnants
Fíkniefni:
Hinn duldi ávani
millistéttanna
eru góðu fréttirnar þær, að
fíkniefnaneytendur .úr
miðstétt, sem þá hafa vellaun-
uð störf og fjölskyldu til að sjá
fyrir, eiga of mikið undir því
að venja sig af fíkninni og eru
því mun viljugri til að leggja á
sig að gangast undir meðferð.
Slæmu fréttirnar koma frá
Robert Roberton yfirmanni
deildar þeirrar í Kaliforníu,
sem sér um málefni er snerta
meðferð á eiturlyfjasjúkling-
um. Hann heldur því fram að
„hönnuð eiturlyf", þ.e. tilbúin
fíkniefni sem eru mun sterkari
og meira vanabindandi en
hreint morfín, verði megin-
vandamálið á seinni hluta
þessa áratugs. Roberton full-
yrðir, „Ef miðstéttarfólk notar
heróín í dag, þá mun það
fljótlega fara að neyta þessara
„hönnuðu" eða tilbúnu fíkni-
efna.“
Mörgum opinbcrum trúnað-
arstörfum hefur Björgvin gegnt.
Hann var í yfirkjörstjórn Vest-
fjarðakjördæmis 1958-73 og
síðar í nokkur ár í Vesturlands-
kjördæmi. í fulltrúaráði Bruna-
bótafélags Íslandssíðan 1958 og
í stjórn þcssfrá 1961. Formaður
stjórnar Sjúkrasantlags Akra-
ncss síðan 1975. Þá hefur hann
verið þátttakandi í ýmsum fé-
lögum, eins og Lionshreyfing-
unni þar sem hann Itefur gegnt
ýmsum trúnaðarstörfum og
rcglu frímúrara. Hann er söng-
maður ágætur og hcfur starfað í
mörgum karlakórum t.d. Vísi á
Siglufirði á hinum gömlu góðu
dögum og Karlakórnum Svönum
á Akranesi o.fl. Þá hefur hann
verið þátttakandi í Bridge-
félaginu á Akranesi og keppt á
mótum félagsins.
Björgvin er íþróttamannlega
vaxinn - hár og bcinvaxinn -og
kvikur í hreyfingum, cnda
stundaði hann mikið íþróttir á
yngri árum. Á háskólaárum sín-
urn lék hann með Knattspyrnufé
laginu Víkingi og fór m.a. í
keppnisferð til Þýskalands 1938.
Hefur hann síðan verið mikill
áhugamaður um knattspyrnu.
Björgvin á mikið og gott bóka-
safn, sem hann hefur viðað að
sér á löngum tíma og farið um
nærfærnum höndum, enda
bókamaður mikill.
Það sem m.a. heíur einkennt
embættisstörf Björgvins er
reglusemi, skyldurækni og
snyrtilegur frágangur mála og
allra erinda, sem send eru frá
embættinu. Hann er háttvís við
hvern sem er og gerir sér þar
cngan mannamun. Að eðlisfari
er hann friðsamur og seinþreytt-
ur til vandræða. Hann trúir á
það góða í hverjum manni og
treystir því, svo lengi sem ann-
að kemur ekki í Ijós. Hann
leggur áherslu á friðsamlega
lausn mála og er maður sátta og
samlyndis. Ekkert er fjær hon-
um en að láta kenna á valdi sínu,
fyrr en nauðsyn krefur. Þetta
vinnulag hefur mælst vel fyrir
og komiö mörgu góðu til leiðar.
Mannhylli hefur Björgvin notið
í störfum sínum, hvort sem þau
hafa verið unnin á Sauðárkróki,
Strandasýslu, ísafirði eða Akra-
nesi. Eftir 40 ára embættisferil
cr liann svo vel á sig kominn -
jafnt andlega sem líkamlega -
að með ólíkindum er.
Æskuljóminn sem fylgdi honum
1940 hefur enn ekki yfirgefið
hann. Þannig hefur góð heilsa,
andlegt jafnvægi og hollir lífs-
hættir hindrað svo Elli kerlingu,
að fari svo sem nú horfir, teljum
við vinir hans að framundan séu
mörg góð ár í ævi hans. þrátt
fyrir 70 árin og er það vel. Þetta
er ein mesta hamingja lífsins.
Á merkum tímamótum í lífi
Björgvins vil ég flytja honum
innilegar árnaðaróskir og þakk-
ir fyrir liðna tíð. Það er stór
hópur vina og samstarfsmanna í
þcim fjórum byggðarlögum,
sem hann hefur starfað í, sem
undir þetta taka. Megi þær
heilladísir, sem varðað hafa
veg hans, gegna hlutverki sínu
ótrauðar á komandi árum.
Dan. Ágústínusson.