NT - 16.08.1985, Qupperneq 7

■ Á þessum stað hafa fomleifafræðingarnir komið niður á steinaröð, sem þeir álíta að veríð hafi
svefnbálkur. Talið er víst að krækiberjalyng hafi verið lagt ofan á steinbálkinn. Vel varðveittir
munir úr tré era einnig í uppgreftrinum, neðst á myndinni er skál með hanka og ofar skeið.
hætti Saqquq þjóðarinnar en
langt er í land að heildarsýn
fáist yfir þá menningu og lifn-
aðarhætti sem menn bjuggu
við á Grænlandi fyrir 4000
árum.
Meðal þess sem fundist hef-
ur er eitthvað sem líkist svefn-
brík úr tré, og einnig margir
munir aðrir úr sama efni. Þeir
hafa varðveist merkilega vel í
sífreranum á norðurhjara.
Búseta á leitarstaðnum hef-
ur lagst niður fyrir um 1800
árum. Merki eru um að á
næstu 400 til 500 árum hefur
einhver mannavist verið þar,
en hefur ekki skilið eftir sig
nema daufleg spor. Helst er
hallast að því að búseta á
Qeqertasussuk hafi lagst af
vegna skorts á veiðidýrum og
þar með viðurværi.
Vonir standa til að svör við
þessu ásamt fjölmörgum öðr-
um atriðum fáist með áfram-
haldandi uppgreftri.
Stefnt er að því að upp-
gröfturinn geti haldið áfram
allt til ársins 1988 og eftir það
mun fást mun betri yfirsýn um
þá menningu og lifnaðarhætti
sem þarna tíðkuðust fyrir 40
öldum.
(Byggt á Atuagagdliutit/
Grönlandsposten)
ingu um hvort Saqqaq-þjóðin
hafi veitt hvali eða nýtt sér
hvalreka.
Mikið hefur verið veitt og
nýtt af sjófugli og þeir sem eitt
sinn áttu sér þarna búsetu hafa
kunnað að veiða bæði héra og
refi.
Veiðimennirnir hafa með
vissu farið í leiðangra upp á
landið til veiða því að í upp-
greftrinum hefur fundist tals-
vert af hreindýrshornum og
beinum.
Mannabeinin merkust
Hvers vegna aðeins þrjú
mannabein hafa fundist er ekki
vitað og munu vísindamenn
leggja mikið kapp á að upplýsa
hvernig á því stendur að þau
hafa orðið viðskila við aðrar
líkamsleifar. Bjarne Grönnow
hefur lagt fram tvær tilgátur.
Önnur þeirra er einföld. Að
hluti líksins eða beinanna hafi
verið fjarlægður þegar breyt-
ingarnar voru gerðar á bú-
staðnum löngu eftir að konan
var grafin.
Hin tilgátan er að þeirra
tíma grafsiðir hafi verið að
dreifa beinunum eftir að hold-
ið var rotnað af þeim, og hluta
þeirra hafi kannski verið kast-
að á haug.
Hjá mannabeinunum fund-
ust einnig bein úr hundi. Hann
hefur verið af svipaðri stærð og
sleðahundar nútímans. Hvort
hundar hafa verið notaðir til
dráttar á þeim tíma er ekki
ljóst, eða hvort hinir ævafornu
Grænlendingar hafa haft
hunda til veiða eða burðar.
Margar gátur óleystar
Það liggur í augum uppi að
fornleifafundurinn á Qeqertas-
ussuk mun svara mörgum
spurningum, en hitt er jafnljóst
að þegar farið verður að rann-
saka munina og beinin enn
betur mun það vekja enn fleiri
spurningar.
Vísindamenn eru nú komnir
á sporið að rannsaka lifnaðar-
■ Spjótsoddur úr killiaq-steini. Hluti af tréskaftinu er áfast.
Þessir munir eru sem aörir sem þarna finnast vel varðveittir, enda
legið í sífrera í 40 aldir.
að sökum að spyrja - áhrifin
geta ekki orðið önnur en efna-
hagsleg kreppa. Atvinnu-
vegirnir verða ekki samkeppn-
ishæfir við erlend fyrirtæki,
því fylgir verðfall á afurðum,
atvinnuleysi og annar ófögnuð-
ur.
Á síðustu árum og áratugum
hefur þótt fyllilega við hæfi að
borga neyslu með erlendum
lántökum. Þetta er nokkuð
sem er ofvaxið almennri skyn-
semi - lántökur á að nota til
fjárfestinga sem síðan skila
arði. Lántökur til neyslu grafa
undan efnahag morgundags-
ins.
Til að tryggja áframhaldandi
velmegun hérlendis verður að
huga vel að öllum fjárfesting-
um og þá ekki síst í fiskiðnaði
sem stendur undir megninu af
eyðslu þjóðarinnar. Menntun
þeirra sem við þennan iðnað
starfa, hvort sem það er á landi
eða sjó er örugglega ein arð-
bærasta fjárfestingin sem völ
er á.
Þá ber ekki síður að styðja
við tækniþróun sem kemur
þessum iðnaði til góða. Við
ættum að vera í fararbroddi
hvað tækniþekkingu í fiskiðn-
aði og veiðum varðar, en samt
heyrist nú að tæknilega standi
fiskiðnaður okkar Iangt að
baki grannþjóðunum.
Við verðum að muna að við
höfum enga olíu né þungaiðn-
að til að greiða niður fiskverð.
Við lifum á fiskinum, og því
nálgast það efnahagslegt sjálfs-
morð að láta menntunar- og
tæknimál atvinnugreinarinnar
drabbast niður og sitja á hak-
anum.
S. Alb.
Föstudagur 16. ágúst 1985 7
Málsvari frjálslyndis,
samvinnu og félagshyggju
Útgefandi: Nutiminn h.f.
Ritstj.: Helgi Pétursson
Framkvstj.: Guömundur Karlsson
Auglýsingastj.: Steingrimur Gislason
Innblaösstj.: Oddur Ólafsson
Skrifstofur: Síöumúli 15, Reykjavik.
Sími: 686300. Auglýsingasími: 18300
Kvöldsimar: Áskrift og dreifing 686300, ritstjórn
686392 og 687695, íþróttir 686495, tæknideild
686538.
Setning og umbrot: Tæknideild NT.
Prentun: Blaöaprent h.f.
Kvöldsimar: 686387 og 686306
Verö i lausasölu 35 kr. og 40 kr. um helgar. Askrift 360 kr.
Vid ráðum
þessu sjálf
■ Náttúruverndarsinnar og samtök þeirra víða um
heim ávarpa íslendinga í auglýsingu í dagblöðum í
gær. Þar erum við sökuð um „blygðunarlausa
misnotkun á 8. grein hvalveiðisáttmálans frá 1948“,
villandi fréttaflutning af samþykktum Alþjóðahval-
veiðiráðsins, að vera að gera skammsýnar tilraunir
til þess að komast framhjá samþykktum ráðsins og
að hvalveiðar okkar í vísindalegum tilgangi séu
yfirvarp eitt.
Ef við sjáum ekki að okkur, er okkur hótað að
innflutningi á fiski til markaða í Bandaríkjunum og
á meginlandi Evrópu verði hætt, viðskiptum við
flugfélög okkar einnig og samtökin fullyrða, að þau
‘geti talið ferðalanga á að heimsækja ekki land íss og
elda.
Allar þessar hótanir berast frá þjóðum okkar
nánustu vina í alþjóðasamskiptum.
Eins og svo oft áður er sótt að okkur úr þeirri átt
sem við áttum síst von á, frá helstu viðskiptalöndum
okkar og samlöndum í efnahags- og varnarsamtök-
um. Hæst hafa menn frá Bandaríkjunum, þar sem
viðskipti okkar standa á gömlum merg og milli
þjóðanna ríkir vinátta og virðing. Upp hafa komið
deilumál milli þjóðanna tveggja, sem hafa verið leyst
í viðræðum þar sem hagsmuna beggja hefur verið
gætt í hvívetna.
Við erum ekki ósanngjarnir menn. Við höfum
fyrir löngu fallist á friðunarsjónarmið og teljum, að
ekki megi ofveiða nokkra skepnu af hvaða stofni
dýra sem er. Við höfum sjálfir sett okkur strangar
reglur um fiskveiðar á heimaslóðum á fiskimiðum,
sem eitt sinn voru talin hin gjöfulustu í heimi. Þessar
reglur, sem við höfum sjálfir sett okkur, hafa skapað
mikinn vanda í efnahagslífi þjóðarinnar, en við
höfum ákveðið að bíta á jaxlinn og þrauka þar til
betur árar.
Við höfum sjálfir ákveðið að rannsaka til hlítar
stofn hvala hér við land til þess að ganga úr skugga
um, hvað hann þolir af veiðum. Þær rannsóknir
kostum við sjálfir og fáum til þess okkar færustu
menn.
Á meðan þurfum við ekki neinar hótanir og
upphrópanir frá vinum okkar. Við hljótum að gera
þá kröfu til stjórnvalda í nágrannaríkjum okkar, að
þeir hafi stjórn á alls kyns sértrúarsöfnuðum, sem
hafa í hótunum við okkur og reyna jafnvel að sparka
í okkur við erfiðar aðstæður.
Við hljótum að minna nágrannaríki okkar eins og
Breta og Vestur-Þjóðverja á, að við ákváðum eitt sinn
að færa út landhelgi okkar í 200 mílur og gerðum
það. Við minnum stjórnvöld í Bandaríkjunum á
viðkvæm mál í samskiptum okkar sem í uppsiglingu
eru og vitum, að síst af öllu þurfum við að láta
deilumál af þessu tagi skyggja á gott samstarf
undanfarinna ára. Haldi þetta áfram hleypur fyrr eða
síðar snuðra á þann þráð.
Þá er í húfi samstarf þjóðanna í varnarmálum og
á öðrum vettvangi.
Og við hljótum að gera þá kröfu til frændþjóða
okkar hér á Norðurlöndum, að þær séu ekki að
senda okkur tóninn í auglýsingum. Við getum talað
við þær á öðrum vettvangi.
Umfram allt gerum við kröfu um að vera látnir í
friði á meðan við könnum stofn hvala hér við land.
Við þurfum enga aðstoð við að taka ákvarðanir í
slíkum málum. Það sýnir sagan.