NT - 14.09.1985, Blaðsíða 8

Laugardagur 14. september 1985 8
Málsvari frjálslyndis,
samvinnu og félagshyggju
Útgefandi: Nútíminn h.f.
Ritstj.: Helgi Pétursson
Ritstjórnarfulltr.: Níels Árni Lund
Framkvstj.: Guðmundur Karlsson
Auglýsingastj.: Steingrimur Gíslason
Innblaðsstj.: Oddur Ólafsson
Skrifstofur: Síðumúli 15, Reykjavík.
Sími: 686300. Auglýsingasími: 18300
Kvöldsímar: Áskrift og dreifing 686300, ritstjórn
686392 og 686495, tæknideild 686538.
m
r\T>T
Setning og umbrot: Tæknideild NT.
Prentun: Bla&aprent h.f.
Kvöldsimar: 686387 og 686306
Verð í lausasölu 35 kr. og 40 kr. um helgar. Áskrift 360 kr.
Við bíðum
Fjármálaráðherra á að leggja fram fjárlög.
Hann á að skipuleggja fjármál ríkisins og
tekjuöflun og fara að lögum í því efni. Til þessa
verks hafa sjálfstæðismenn valið Albert Guð-
mundsson og hljóta því að treysta honum í
hvívetna til þessa vandasama og áhrifamikla
starfs. í samsteypustjórn Framsóknarflokksins
og Sjálfstæðisflokksins fara ráðherrar Sjálf-
stæðisflokksins með málaflokka, sem draga til
sín um áttatíu af hundraði ríkisútgjalda og
framámenn Sjálfstæðisflokksins höfðu um það
stór orð þegar lagt var af stað í þessari ríkis-
stjórn, að nú hefðu þeir tækifærið til þess að sýna
alþjóð hvernig reka ætti eitt lítið þjóðarbú eins
og ísland.
Framsóknarflokkurinn hefur ætíð verið reiðu-
búinn til þess að reyna að draga það besta fram
í fólki og hefur það að leiðarljósi við mörkun
stefnu og þess vegna var lagt af stað í stjórnar-
samstarf' með sjálfstæðismönnum.
Við bíðum enn.
Við bíðum meðan ráðherrar Sjálfstæðis-
flokksins karpa um leiðir til þess að horfast í
augu við vanda, sem öllum er orðinn ljós fyrir
löngu. Við bíðum meðan þeir rífast um afstöðu
til varnarmála, meðan þeir rífast um fjárveiting-
ar til byggðamála, til menntamála, heilbrigðis-
mála og erlend lán.
Við bíðum meðan sjálfstæðismenn í ríkis-
stjórn og utan rífast um innri málefni flokksins
og stefnu, um frjálshyggju, sem nú þrífst vel í
skjóli formannsins og horfum upp á vandamál
þeirra sjálfstæðismanna, sem nú eru allt í einu
að átta sig á því, að þeir eru ekki í réttum
stjórnmálaflokki.
Framsóknarmenn hafa fyrir löngu vakið at-
hygli á því, að ekki verði endalaust gengið að
opinberri þjónustu og velferðarkerfi þjóðarinn-
ar. Fólkið í landinu er ekki að ^ukka með
peninga. Fólkið í landinu hefur beðið með
framsóknarmönnum eftir efndum kosningalof-
orða sjálfstæðismanna, en er alls óhrætt að taká
á vandanum.
Þess vegna hafa framsóknarmenn og annað
fólk í landinu lagt til og það með þungri áherslu,
að þeir sem eiga peninga verði látnir greiða í
sameiginlega sjóði. Við leggjum á það þunga
áherslu, að sett verði undir leka í götóttu
söluskattskerfi, en við leggjum á það enn meiri
áherslu að jöfnun skattbyrðarinnar verði höfð í
fyrirrúmi. Við erum ekkert feimin við að
viðurkenna að til þess að ná endum saman
verðum við að leggja í púkkið. En við krefjumst
þess, að stóreignamenn verði látnir gjalda keis-
aranum það sem keisarans er og engar refjar.
Það hlýtur því að vera krafa framsóknarmanna
til ráðherra sinna í ríkisstjórn, að jafnframt því,
sem lögð verði áhersla á sparnað og aðhald,
verði góðvinum forystu Sjálfstæðisflokksins gert
að greiða undanbragðalaust í sameiginlega sjóði
þjóðarinnar.
Við bíðum eftir þessari óhjákvæmilegu niður-
stöðu.
Starfsval kvenna
Þrúður Helgadóttir:
Það dugir ekki lengur að ná
í einhvern sem skaffar vel
■ Samkvæmt könnun sem
jafnréttisnefnd Akureyrar lét
gera á síðasta ári á Akureyri,
kom fram að 38% vinnandi
kvenna þar starfa í fram-
leiðslugreinum. Af þeim eru
86% ófaglærður. Pær vinna
flestar í vefja, fata og mat-
vælaiðnaði.
Það er uggvænlegt til þess
að hugsa að svo stór hluti
vinnandi kvenna skuli vera í
störfum sem allt útlit er fyrir
að verði yfirtekin-af tölvum og
vélum áður en langt um líður.
Á ráðstefnu sem Landssam-
band Iðnverkafólks efndi til á
dögunum var því lýst vel
hvernig tölvytæknin verður
stöðugt meira áberandi í öllum
atvinnugreinum og reyndar í
öllu lífi manna.
Ef að líkum lætur mun þessi
þróun leiða til verulegrar fækk-
unar starfa í hefðbundnum
iðnaði þar sem sjálfvirkni mun
í verulegu mæli leysa manns-
höndina af hólmi. Sem dæmi
um þá þróun sem menn sjá
fyrir sér er að í Japan er nú
unnið að skipulagningu fata-
verksmiðju sem innan fárra
ára mun framleiða allan al-
mennan fatnað án þess að
mannshöndin komi þar nærri
nema við stjórn stórvirkra
tölvusamstæðna og vélmenna.
í þýskri samantekt í lok
kvennaáratugar er því lýst
hvernig það reynist æ erfiðara
fyrir ómenntaðar og ófaglærð-
ar konur að fá vinnu þar í
landi.
Ekki nóg með það, heldur
fullyrða þeir að menntaðar
konur sem detta út af vinnu-
markaðnum í nokkur ár t.d.
vegna barneigna og halda sér
ekki í þjálfun á meðan, eigi
enga von um vinnu aftur nema
með endurmenntun.
Við íslendingar hrósum
okkur gjarnan af því að hér sé
ekkert atvinnuleysi, en er
ólíkum líkamsburðum. Sumir
óttast atvinnuleysi í kjölfar
tölvubyltingar, en á móti opn-
ast möguleikinn til styttingu
vinnudagsins almennt, þannig
megi veita fleirum vinnu en
styttri vinnutíma fyrir hvern
og einn. Þá munu foreldrar fá
meiri tíma með börnum sínum
og fólk almennt til að sinna
áhugamálum sínum.
Já! Fólk hefur verið bjart-
sýnt um að þessi nýja tækni-
bylting mundi leiða til aukins
jafnréttis þar sem fólk yrði
metið eftir hæfileikum en ekki
kyni. Amerískur prófessor
sem hefur kannað þessi mál,
benti á í grein í Alþýðublaðinu
í síðustu viku, að í einni starfs-
grein hefði konum fjölgað
óhemju mikið síðustu árin, en
það er í sinfóníúhljómsveitum.
Af hverju? Jú, þegar fólkið er
prófað þá sér stjórnandinn
ekki þann sem leikur, hann
hlustar bara á tónlistina. Þessu
spáir hann einnig um tölvu-
vinnuna: að fólkið verði met-
ið eftir hæfileikum.
En hvernig skiptast þá hæfi-
leikarnir á þessu sviði milli
kynjanna á íslandi í dag. í
skýrslu Kvenréttindafélagsins
segir að þegar kannað sé hlut-
fall karla og kvenna í þeim
Ekki eru allir á einu máli um
hvort þessi nýja tölvubylting í
iðnaði sé til góðs, eitt er þó víst
að störf í iðnaði í dag virðast
ekki mjög freistandi.
í könnun sem gerð var á
þessu ári um störf fólks í fata
og vefjariðnaði þar sem 80%
svarenda voru konur, var meg-
inniðurstaðan að þessi störf
séu í heildina einhæf, heilsu-
spillandi og illa launuð.
Nýlega er kornin ut könnun
sem kvenréttindafélag íslands
lét gera á stöðu kvenna í
tölvunámi og tölvuvinnslu. Þar
er bent á að tölvuvæðingin
gæti einmitt opnað leið til stór-
aukins jafnréttis.
í kjölfar tölvuvæðingar má
búast við auknum möguleikum
til menntunar og fækkunar lík-
amlega erfiðra starfa. Það ætti
að skapa möguleika til að
breyta hefðbundinni kynskipt-
ingu starfa sem hefur byggst á
hugsanlegt að sú staðreynd sé
orsakavaldur þess að íslenskar
konur eru lítið farnar að taka
við sér til að afla sér menntunar
og sérþekkingar til atvinnu.
Það blasir við að þótt hefð-
bundin störf í iðnaði leggist af,
munu ný atvinnutækifæri skap-
ast í nýjum iðngreinum við
framleiðslu tæknibúnaðar.
Þcssi störf krefjast tækni-
menntunar og sérþekkingar.
Samt eru aðeins örfáar konur
við tækninám, hvernig stendur
á því? Vantar kannske náms-
ráðgjöf í skólana sem beinir
nemendum inn á námsbrautir
þar sem þörf er fyrir þá.
Hér birtast tvö erindi sem flutt voru á
landsfundi Landsambands framsóknar-
kvenna, sem haldinn var á Laugarvatni 1.
sept s.l.
Hvert stefnir?....
■ I viðtali við Steingrím Her-
mannsson forsætisráðherra
sem birtist í blaðinu sl. mið-
vikudag ræddi hann mikið um
ástand mála í Mexíkó.
Það land er auðugt frá nátt-
úrunnar hendi. Flestir málmar
finnast þar í jörðu, landið er
ríkt af olíu, þar eru góð land-
búnaðarhéruð og gjöful
fiskimið.
Samt rambar þjóðin á barmi
gjaldþrots og erlendar skuldir
eru orðnar svo miklar að fyrir-
sjáanlegt er að þær verða ekki
greiddar.
Stærsta orsök þessa ástands
er gífurleg spilling innan
stjórnkerfisins og óskapleg
misskipting auðsins.
Meðan almúginn verður að
láta sér nægja að lifa á því sem
hann nær í frá degi til dags og
hefur m.a. ekki efni á að kaupa
sér kjöt til matar þá lifa aðrir í
vellystingum praktuglega og
kunna sér ekki hóf í hvers
konar munaði. Tekjur sínar,
sem þeir afla að verulegu leyti
með ólöglegum hætti og með
því að beita mútum og klíku-
skap flytja þeir jafnharðan úr
landi og fjárfesta í fyrirtækjum
erlendis eða leggja þær inn á
banka þar.
Bilið milli fátækra og ríkra
breikkar óðum og fyrirsjáan-
legt er að svo getur ekki haldið
áfram í langan tíma án þess að
upp úr sjóði, og stjórnmála-
menn líkja ástandinu við púð-
urtunnu sem geti sprungið hve-
nær sem er.
í engu tilfelli ætla ég mér að
bera saman ástandið í Mexíkó
og hér á landi en hollt er okkur
að líta í eigin barm og gefa
gaum að hættumerkjum í okk-
ar þjóðfélagi.
Misjöfn kjör íslendinga
Kjör íslendinga eru misjöfn
á margan hátt. Alltaf er erfitt
að gera samanburð á lífi fólks
og hljóta niörg sjónarmið að
koma fram sem erfitt er að
meta hvað séu kostir eða
ókostir.
Hitt er aftur nokkuð víst að
fjárhagur livers og eins ræður
miklu um möguleika til að
njóta þess sem boðið er upp á.
Sífellt virðist breikka bilið
milli þeirra sem minnst bera úr
býtum og hinna sem virðast
hafa takmarkalaus fjárráð.
Hvorki ætla ég að halda því
fram að hér á landi ríki fátækt
í samanburði við þá fátækt
sem þekkist víða um heim né
heldur að halda því fram að
hér sé það viðtekin venja að
einstaklingar sópi að sér fjár-
munum og flytji t' erlenda
banka þótt eflaust megi finna
dæmi um það ef að væri gáð.
Hitt er aftur annað mál að
sífellt fjölgar þeim sem þurfa
að velta fyrir sér hverri krónu
sem þeir afla til að sjá mögu-
leika á því að halda heimili í
samræmi við það sem almennt
gerist og einnig virðist þeim
fjölga sem hafa allt sitt á þurru
ogekkisjáanlegtannaðen að
þeir geti veitt sér hvað sem er
hvað svo sem það kostar.
Áður en þetta bil breikkar
verða ráðamenn þjóðarinnar
að stíga á bremsurnar og átta
sig á því hvað er að gerast.
Ekki vantar það að stjórn-
málamenn úr öllum flokkum
tali fjálglega um þessa hluti og
séu sammála um að kjör þeirra
lægst launuðu verði að bæta en
þegar upp er staðið samninga
eftir samninga kemur í ljós að
ekkert hefur verið lagað, órétt-
lætið heldur áfram í verri mynd
en áður.
Hin daglega mynd
Hin daglega mynd þessa
ástands birtist á marga vegu.
Þau heimili sem minnstar
ráðstöfunartekjur hafa, byrja
á því að skera niður allt sem
heitir "lúxus“ á þeirra mæli-
kvarða, þar inni telst að fara út
að borða, munaður eins og
bíóferðir, leikhúsferðir,
sumarfrí, bíltúrar á
sunnudögum, símtöl út á
land, endurnýjun á bil, að