NT - 02.10.1985, Blaðsíða 10

Miðvikudagur 2. október 1985 10
Beethoven
vann
Æskulýðssinfónía glímir
við gamla og nýja meistara
undir stjórn Mark Reedman
■ Ef trúa ætti dagblöðunum,
snerist áhugamál unglinga um
dans, föt og popphljómsveitir.
Hljóðara er um starfsemi hins
ótrúlega fjölda tónlistarskóla
landsins, þar sem þúsundir
unglinga rækta með sér verð-
uga og varanlega lífsfyllingu.
Enda listmúsík í senn fagrænt
og óáþreifanlegt fyrirbrigði og
greinilega ekki það sem kúl,
töff og svalur gæi á að fást við,
ef auglýsingaskrumið ætti ein-
hverju að ráða.
Þó gæti alveg eins farið svo,
að fjölmiðlar gæfu erindi ungl-
inga við listmúsíkina betri
gaum á næstu misserum, ef hin
nýstofnaða Sinfóníuhljóinsveit
Æskunnar stendur sig framvegis
eins vel og sl. laugardag í
Menntaskólanum við Hamra-
hlíð. Ég tala nú ekki um, ef
þetta gerðist erlendis, því það
er ríkt í okkur að vakna vel af
værum svefni þegar „local boy
makes good“ í útlandinu.
Tíu helstu tónlistarskólar
landsins eru nú aðilar að SÆ,
þ.e.a.s. stærstuskólarSuðvest-
urhornsins auk skólanna á
Akureyri og ísafirði. Mark-
miðið er sagt vera að „gefa
nemendum.. tækifæri til að
spila í fullskipaðri sinfóníu-
hljómsveit... Með þessu móti
er þeim nemendum sem stefna
að atvinnumennsku í tónlist
gefinn besti undirbúningur
sem völ er á, og allir þátttak-
endur njóta þess aga, sam-
vinnu og þroska sem fæst með
því að æfa og glíma við erfið
verkefni og spila þau fyrir
áheyrendur."
Vonandi firra þeir ágætu
tónskólastjórar sig ekki þar
með allri ábyrgð á skólahljóm-
sveitarrekstri heima í héraði.
Allir vita, að langt komnir
nemendur þurfa tíða brúkun,
helst mánaðarlegt konsert-
samspil eða oftar, þótt reyndin
hérlendis sé nú yfirleitt þetta
2-3 hljómleikar á ári.
Þetta framtak tónlistar-
skólastjóranna, að stofna SÆ
á aðsteðjandi æsku- og tónlist-
arári sl. desember, er hið lofs-
verðasta, enda slík Kólumbus-
arlausn á praktískum vanda-
málum (plássi, kostnaði,
hljóðfæra(leikara) skorti
o.þ.h.) einkum smærri skól-
anna, aðfurðusætirhvíengum
datt þetta í hug fyrr. Kveikjan
mun hafa verið svonefnd Zuk-
ofsky-mámskeið, sem hafa
verið hér árlega í ein 6-7 ár,
þar sem víðkunnur fiðluleikari
og nútímatæknifræðingur á
strengjaleik hefurstjórnaðætt-
arlaukum tónþjóðarinnar í
æðra samspili, framan af í
kammerverkum, en síðan í
vaxandi mæli í stórum hljóm-
sveitarópusum. Þótti ýmsum
grimmt að horfa upp á margt
gott spilaformið, uppsafnað á
þessu árlega námskeiði, eyðast
á ný eftir nokkra mánuði. Til
þess, segir fiskisagan, var SÆ
meðal annars stofnuð: til að
bjarga verðmætum.
Fyrstu hljómleikar SÆ
munu hafa verið í vor og var
undirr. þá fjarri góðu gamni.
Á laugardaginn var lék SÆ
listir sínar fyrir opnum tjöldum
í annað skipti, 67 manna lið sem
telst dágóð lítil sinfóníusveit í
dag, á stærð við SÍ. Áheyrend-
ur voru ábyggilega fimmfalt
fleiri, því að háfiðasalur MR
var þéttskipaður.
Þetta var fríður hópur á
hljómsveitarpalli, ekki síst
vegna þess að kvenfólkið dóm-
íneraði gjörsamlega í efri
strengjum (26 af 32) og reynd-
Sinfóníuhljómsveit æskunnar. Myndin er tekin á æfingu.
ar í flestum hljóðfæragrúppum
öðrum nema í hornum, tromp-
etum, kontrabössum og
slagverki. Þar ríkti ómengað
karlaveldi. Nú er að útskýra
þetta, kvennabaráttukonur!
Á efnisskrá voru 4 verk frá
jafnmörgum stílsöguskeiðum,
Flugeldasvíta Hándels
(barrokk), The Quiet City Cop
lands frá 1940, Serenaða Ric-
hards Strauss (með löngu au-i,
útvarpsþulir) fyrir 13 blásara
rómantík) og loks EroicaBe-
ethovens, sem er glæsilegur
frumburi rómantíska skeiðs-
ins, þótt hún sé jafnframt agað
afkvæmi Vínarheiðlistar Moz-
arts og Haydns. Anzi stór og
langur biti fyrir svona ungt
fólk, hlaut manni að finnast.
En spilarar sýndu að þeir
voru ekki á sama máli. Frómt
frá sagt tókst flutningur flestra
verka með sannkölluðum
glæsibrag. Það eina sem maður
saknaði í flugeldasvítunni var
snarpari punkteringar. Ég veit
ekki hvort það er swing-synk-
ópum dægurlaganna að kenna,
■ Fríður og föngulegur hópur nemenda og kennara á námskeiðum Leikfélags Akureyrar fyrir
skömmu.
Leikfélag Akureyrar:
Námskeið fyrir áhugaleikfélög
■ Leikfélag Akureyrar hélt 5
námskeið í ýmsum greinum
leiklistar fyrir fólk frá áhuga-
leikfélögum á Norðurlandi fyrir
skemmstu. Námskeiðin voru
haldin að beiðni Leikfélaga-
sambands Norðurlands og það
var starfsglaður fimmtíu manna
hópur sem vann í þessum opna
skóla myrkranna á milli þá daga
sem námskeiðin stóðu.
Ingvar Björnsson ljósameist-
ari L.A. kenndi lýsingu, Hilda
Torfadóttir kennari og útvarps-
maður leiðbeindi um raddþjálf-
un, Sigríður Svana Pétursdóttir
förðunarmeistari L.A. kenndi
förðun, Þráinn Karlsson leikari
kenndi leikmunagerð og Erla
B. Skúladóttir leikari kenndi
látbragðsleik og spuna. Að
námskeiðinu loknu sýndu þátt-
takendur dæmi um árangur
erfiðisins og var gerður góður
en það virðist lífsins ómögulegt
að fá unga spilara (nema mjög
reynda) til að „barokk-punkt-
era“ vel. Hið fallega strengja-
verk Coplands tókst einnig eigi
allilla, með Ijúfum sólóum á
enskt horn og trompet. Seren-
aða Strauss var kannski við-
kvæmust, enda kammerverk
og kröfuhart þótt samið sé á
skólaárum tónaljóðaskáldsins.
Þar var og minnst gagn af
sérþekkingu stjórnandans, en
hann er sem kunnugt er fiðlu-
leikari og strengjakennari.
Stóri bitinn, sem reyndar
var lengsta sinfónía síns tíma
(1803-5), 3. sinfónía Beetho-
vens. rann ótrúlega ljúflega
niður. Að hægt skuli vera að
æfa þetta prómeþeifska ferlíki
með þvílíkri útkomu á tveim
vikum, þegar óharðnaðir tón-
skólanemar eiga í hlut gegnir
furðu. En út komst hún,
Aþena, úr enni Alföðurs, án
teljandi vafninga. Þrátt fyrir
örlítil „slys“ hér og þar, sem
búast hefði mátt við að yrðu
miklu fleiri en reyndust, swing-
aði hljómlistarfólkið Beetho-
ven gamla með slíkum dýna-
mískum sveigjanleika, að
mútta Sísí vestur í bæ hefði
verið fullsæmd af. Víólur voru
full fáliðaðar (6) fyrir þetta
NT-mynd Ámi Bjama
verk, en mikið var samt gaman
að samstillingunni hjá efri
strengjum á klístraðri stöðum,
Þegar þeir stundum spiluðu sem
einn maður. Og hornin þrjú
smullu af sannri eldfíkn!
Strengjabrúðurnar
dírigentahreyfingar geta villt
manni sýn: þrátt fyrir við-
kvæman efnivið og viðkvæma
áhöfn tókst stjórnandanum að
leiða sinfóníuhljómsveit æsk-
unnar fram til sigurs af sönnum
hetjuskap. í Es-dúr, náttúr-
lega.
Megum við fá meira að
heyra.
RÖP
Guðlauqur Berqmundsson skrifar frá U.S.A.
rómur að.
Margir lögðu á sig langa ferð,
nemendur komu allt frá
Hvammstanga og Þórshöfn. í
tengslum við námskeiðið héldu
leikfélögin á Norðurlandi árleg-
an haustfund þar sem þau ræddu
vetrarstarfið og báru saman
bækur sínar. Þetta er fjórða
árið í röð sem leikfélögin á
Norðurlandi koma saman á
haustnámskeiðum.
íhaldsmenn koma sér
fyrir í dómskerfinu
■ íhaldssamir þrýstihópar í
Bandaríkjunum vita sem er,
að Reagan forseti á eftir að
skipa mikinn fjölda dómara í
embætti, áður en annað kjör-
tímabil hans er á enda. Þeir
hafa heldur ekki legið á liði
sínu, og róa að því öllum
árum, að stjórnvöld velji
menn, sem aðhyllast hug-
myndafræði þeirra.
Það er von íhaldsmannanna,
að dómskerfið verði ekki leng-
ur skipað frjálslyndum mönn-
um frá Carter árunum að
meirihluta, heldur „réttarfars-
legum aðhaldssinnum*-. Þar er
átt við, að dómurum sé veitt
takmarkað svigrúm til að túlka
lögin. Það myndi t.d. útiloka
stefnumarkandi ákvarðanir
Hæstaréttar, eins og þá að
lögleiða fóstureyðingar.
Jimmy Carter fyrrum forseti
skipaði fleiri dómara en nokk-
ur annar á valdaferli sínum,
eða 258. Það er þó talið, að
Reagan muni auðveldlega slá
það met. Hann hefur þegar
skipað 200 dómara í héraðs-
og áfrýjunardómstóla, og einn
í Hæstarétt. Enn eru 86 sæti
auð, og búist er við að á næsta
3 1/2 ári muni tugir dómara-
sæta losna.
Þrýstingur íhaldsmanna hef-
ur valdið ýmsum áhyggjum um
framtíð dómskerfisins, og
stofnuð hefur verið nefnd til
að fylgjast með skipunum
Reagans. Ralph G. Neas,
framkvæmdastjóri samráðs-
hóps 175 mannréttindasam-
taka, segir, að íhaldsmenn geti
ekki komið stefnumálum sín-
um fram í þinginu, og þær
stefnubreytingar, sem stjórn-
völd geri á hverjum tíma, geti
næsti forseti að engu gert.
„Þess vegna vilja hægriöflin
sjá til þess, að dómskerfið
verði þétt skipað skoðana-
bræðrum sínum, áður en Rea-
gan forseti hverfur af sjónar-
sviðinu," segir Neas.
í dómsmálaráðuneytinu er
þessari gagnrýni vísað á bug,
og embættismenn segja, að
þar sé ekki verið að hygia
neinum á annarra kostnað
vegna stjórnmálaskoðana.
Engu að síður virðist sem
þrýstingur íhaldsmanna sé far-
inn að borga sig í reynd. Frá
árinu 1982 hafa að minnsta
kosti þrír líklegir kandídatar,
með mikla og góða reynslu,
verið settir til hliðar, vegna
þess, að íhaldsmönnum tókst
að sannfæra stjórnvöld um, að
þeir væru of frjálslyndir. Á
meðan hafa stjórnvöld skipað
12 menn í áfrýjunardómstóla,
með blessun íhaldsmannanna.
Talið er að Reagan dómar-
arnir muni hafa mikil áhrif á
dómskerfið. Margir þeirra
voru tiltölulega ungir, þegar
þeir settust í embætti áfrýjun-
ardómara, og þeir munu vænt-
anlega sitja þar lengi. Þar við
bætist, að margar ákvarðanir
þessara dómara verða endan-
legar. Áfrýjunardómstólar
endurskoða ákvarðanir hér-
aðsdómara, og aðeins brot af
úrskurðum þeirra fer síðan
fyrir Hæstarétt.
Gagnrýnendur segja, að
margir þessara ungu dómara
hafi hvorki nægilega mikla
reynslu af lögunum, né lífs-
reynslu til að geta orðið góðir
dómarar. Almenningur komi
inn í réttarsalina með raun-
veruleg vandamál og dómar-
arnir hafi ekki nógu mikið til
að byggja á við ákvarðanatöku
sína.
Stuðningsmenn forsetans,
eins og öldungadeildarþing-
maðurinn Orrin G. Hatch, sem
situr í dómsmálanefnd Öld-
ungadeildarinnar, verja gerðir
forsetans, og segja, að margir
hinna ungu dómara séu mjög
gáfaðir og þeir muni setja mark
sitt á dómstólana.
Demókratar hafa ásakað
íhaldsmenn um að hafa gengið
lengra en aðrir í því að koma
mönnum sínum í dómarasæt-
in, á meðan Repúblikanar
svara því til, að stjórnvöld hafi
staðið sig frábærlega vel í að
skipa hæfa menn til starfans.
(Byggt á þingtíðindum)