Lesbók Morgunblaðsins - 11.12.2004, Blaðsíða 11

Lesbók Morgunblaðsins ˜ 11. desember 2004 | 11
www.boksala.is
Stúdentaheimilinu v/Hringbraut – s: 5 700 777
E
N
N
E
M
M
/
S
IA
/
N
M
14
2
2
7
Tilbo›sver› á jólabókunum
fiú fær› allar jólabækurnar hjá okkur.
Fram til jóla bjó›um vi› n‡jar íslenskar bækur á sérstöku tilbo›sver›i.
Líttu vi› á heimasí›u okkar e›a í versluninni og kynntu flér hi› margróma›a
Bóksöluver› sem oftar en ekki er hagstæ›asta bókaver›i› í bo›i.
Stríðsbarbí og dúkkulísur. Hér eftir Kristínu Ómarsdóttur. Hipp-hopp fyrir fullorðna. Andræði eftir Sigfús
Bjartmarsson. Milli orða og punkts. Ljóð eftir Val Brynjar Antonsson. Hvaða gagn er að Freud? Kaktusblómið
og nóttin. Ævisaga Jóhanns Sigurjónssonar. Höfundur til sölu. Bulgari-sambandið eftir Fay Weldon. Metn-
aðarfull byggðasaga. Byggðasaga Skagafjarðar — um Lýtingsstaðahrepp. Leit að sjálfsmynd. Birta eftir Draumeyju Aradóttur. Partí hjá
Friðberti. Samkvæmisleikir Braga Ólafssonar. Halldór um Halldór … Halldór Laxness ævisaga eftir Halldór Guðmundsson.
Bækur
Þ
að er span á Einari Má Guð-
mundssyni rithöfundi þessa
dagana. Hann er að fylgja eftir
útgáfu Bítlaávarpsins, nýjustu
bókar sinnar; er nýkominn úr
upplestrarferð um Austfirði,
hafði þá viðkomu í sjónvarpssal þar sem bók-
in var tilnefnd til Íslensku bókmenntaverð-
launanna og svo er hann að lesa um allan bæ,
í skólum, stofnunum og fyr-
irtækjum. Er hann ekki þar
með eins og einn rokkaranna
sem lýst er í bókinni, í miðri
tónleikaferð og í stað gítars eða bassa mætir
hann með bókina á sviðið?
„Jú, jú, það má segja að röddin sé mitt
hljóðfæri,“ segir Einar Már þar sem hann
situr með bókastafla á báðar hendur í vinnu-
stofu sinni. „Svo er ég líka mikið í þessu er-
lendis, þetta eru eins konar tónleikaferðir.
Maður er að miðla sínum texta og fær við-
brögð við honum. Textinn á sínar raddir og
fólk hefur gaman af að heyra höfundinn lesa
þær.“
– Þú vottar Bítlunum og rokktónlistinni
virðingu þína í þessari bók, og hyllir þessa
uppsprettu sem áhrifavald.
„Þetta er sú tónlist sem ég er alinn upp við
og hún hefur haldið áfram að vera síkvik
uppspretta. Það er því ekkert skrýtið að
maður freistist til að kveikja úr því sögu. En
um leið er fyrir mér ákveðin lífshylling í
rokktónlistinni. Í mínum huga er þessi saga
því eins konar óður til lífsgleðinnar.
En í drifkrafti lífsins er líka alltaf nokkur
blús – og hann er líka til staðar í sögunni.
Það er í sjálfu sér ekkert ósvipaður lífs-
skilningur í þessari sögu og í öðrum sögum
sem ég hef skrifað. Yfirleitt eru allar mínar
persónur í sambandsleit við lífið – og ná því á
misfurðulegan hátt.“
– Þú ákveður að kalla hér fram gamla
kunningja, Jóhann Pétursson, og fleiri sem
birtust í þríleiknum Riddarar hringstigans,
Vængjasláttur í þakrennum og Eftirmála
regndropanna, bókum sem byrjuðu að koma
út fyrir 22 árum. Þú segist sækja þá í skrif-
borðsskúffuna. Hefur þessi saga beðið þess
lengi að vera skrifuð?
„Já. Mikið af efninu í þessari sögu varð til
um leið og ég vann að þeim bókum. Síðan
hefur maður af og til skoðað þetta. Þetta var
náttúrlega allt handskrifað á sínum tíma,
eins og þú getur séð hér“ – og Einar teygir
sig í þykkan bunka af blöðum sem liggur á
gólfinu og réttir mér: ekki fer á milli mála að
þar er saga Jóhanns Péturssonar skrifuð
með bláum kúlupenna. „Á einhverju stigi fór
ég að slá þessu inn í tölvu og fór þá að fikta í
þessu. Þessi saga á langt ferli. Þessi blöð
skrifaði ég fyrir svona tuttugu árum. En allt
hefur þetta tekið miklum breytingum. Mig
hefur þannig alltaf langað að fjalla um ástina,
en í eldri bókum fannst mér ég aldrei ráða al-
mennilega við það, fyrr en nú. Ég fór eins og
köttur kringum heitan graut. En þetta er oft
þannig í mínum bókum; eitthvað lifir frá
einni bók til annarrar en er tekið nýjum tök-
um. Þetta eru samræður á milli tímabila.
Það er allt öðruvísi söguheimur í þessari
bók en þeim fyrstu, tökin eru öðruvísi. Það
kemur líka til af eðli tímans, hvernig heim-
urinn hefur breyst. Sögur eins og Riddarar
hringstigans og Vængjasláttur í þakrennum
eru skrifaðar á tímum kalda stríðsins. Kalda
stríðið var oft ákveðin viðmiðun í þeim
sagnaheimi. Nú er ég að spila út frá allt öðr-
um viðmiðum. Ég er að horfa á frelsi þessara
tíma, á sjöunda áratugnum. Þessi uppeldis-
skilyrði, hvernig börn og unglingar lifðu í
heimi sem einkenndist af meira persónulegu
frelsi en ríkir í dag, þar sem óttinn er eins og
girðing. Börn mega ekki eins mikið í dag, þau
eru svo vernduð. Sem er ekkert slæmt í
sjálfu sér. Hér áður fóru krakkar býsna ung-
ir í bæinn, þau þvældust um og seldu blöð,
voru óhrædd að fara ofan í skip eða inn á alls
konar búllur, og gatan var félagsmiðstöðin. Á
vissan hátt er ég þarna að hylla þetta forn-
kveðna, að maður sé manns gaman. Mér
finnst það eiga dálítið í vök að verjast í dag,
vegna alls þessa ótta. Ýmis viðmið hafa
breyst. Kannski má segja að heimurinn sé
orðinn hættulegri, ég veit það ekki.“
Listræn frjósemi nútímans
– Eins og oft áður leikur þú þér að því að
draga fram eftirminnileg einkenni hlutanna,
hvort sem það er græn taska stráksins sem
ber út Alþýðublaðið, slagurinn um Kana-
sjónvarpið, kalda stríðið. Það er eins og les-
andinn horfi á hluti sem allir eru horfnir –
nema rokktónlistin. Hún lifir enn.
„Jú, einmitt það sem menn héldu að væri
tímabundin tískubóla; það lifir enn. Rokkið
er eilíft. Það er líka rokk í allri góðri list. Það
er heilmikið rokk í Shakespeare, í Majak-
ovskí og í Rimbaud.
En mér finnst það líka alltaf ákveðin
stefna að rifja upp einkenni tímanna, til að
miðla þeim áfram. Ég sé þetta ekki bara sem
einhvern liðinn áratug, ég sé þetta sem hluta
af eilífðinni.
Margt af því sem var talið rétt þá sjáum
við nú að var misskilningur. Við, þessi kyn-
slóð sem ég er að skrifa út frá, vorum lýð-
veldisbörn. Við vorum þessir frjálsbornu ein-
staklingar sem mikils var vænst af. Við
vorum alin upp í eins konar ungmennafélags-
anda af hálfu yfirvalda. Við áttum að bera of-
boðslega virðingu fyrir öllu sem var þjóðlegt,
hylla fánann og helst fara um í skátabún-
ingum. Síðan kemur heimurinn til okkar að
utan. Í gegnum rokktónlistina, bíómyndir, og
yfirvöld guldu vissan varhug við þessu. Menn
sáu þessa framandi menningu sem hálfgerða
atlögu að lýðveldinu. Það var alltaf verið að
Það er heilmikið rokk í eilífðinni
Í Bítlaávarpinu, nýrri skáldsögu Einars Más
Guðmundssonar, hitta lesendur fyrir gamla
kunningja úr sögum höfundarins. Drengirnir
sem voru kynntir til leiks í Riddurum hring-
stigans eru orðir unglingar og rokkið og ást-
in bylta lífi þeirra. Einar Falur Ingólfsson
ræddi við nafna sinn um Bítlana, sjöunda ára-
tuginn og skáldskapinn.
Morgunblaðið/Einar Falur
„Rokkið er eilíft. Það er líka rokk í allri góðri list.“
Eftir Einar Fal
Ingólfsson
efi@mbl.is