Morgunblaðið - 14.12.2003, Blaðsíða 8

8 | 14.12.2003
© Rebekka Rán Samper
Hver var staða þín þegar þú byrjaðir í karllægum
blaðamannaheimi?
– Ég réð mig með tveimur skilyrðum: annað var að ég
lækkaði ekki í kaupi frá því sem ég hafði, hitt að
ganga í sömu störf og karlarnir. Fljótlega vöndust allir
þessu og gleymdu að þetta væri ekki sjálfsagt. Eftir
þetta gengu næstu konur á eftir mér í þessi verk.
Vandi kvenna í blaðamennsku á þessum tíma var
helst sá að lenda ekki á háum hælum niðri í fjöru við
skipstrand og í vaðstígvélum í kokteilboði. Við höfð-
um engan bíl eða skáp til að geyma í aukafatnað.
Út er komin endurminningabók þín „Eins og ég man
það“. Hefur aldrei hvarflað að þér að skrifa skáld-
sögu?
– Nei og ég ætlaði aldrei að skrifa þessa bók. Það
kom til af því að ég var að merkja fulla kistu af mynd-
um og þurfti þá að finna ártölin. Fyrir manneskju sem
aldrei hefur litið við í fimmtíu ár var þetta mikið mál.
Myndir og brot hrönnuðust upp í huganum svo ég
skrifaði þau inn í tölvu í leiðinni. Þegar röð var komin
á, kastaði ég því í Pétur Má hjá Vöku Helgafelli og
spurði hvort ég ætti að leggja þessu eða gera eitthvað
við það. Hann hafði svo samband við mig og sagði:
Við gefum þetta út í haust. Síðan þá hef ég ekki vitað
hvað ég heiti fyrir önnum.
Áttu einhvers staðar skúffu fulla af ljóðum?
– Nei. Ólíkt allri minni föðurætt komst ég að því sem
unglingur að ég var ekki ljóðskáld. Í sveitinni á Bolla-
stöðum í Blöndudal voru frændi minn og frænka allt-
af að ljóða á mig og ég varð að svara. Það tók mig
heilan rigningardag að böggla saman eftirfarandi
vísu:
Ef að færðu ástarkast,
og innstu taugar hlýna,
máttu ekki faðma of fast,
frændi, Búllu þína.
Þegar ljóst var hvað ég hafði mikið fyrir skáldskapn-
um sætti ég mig við að vera ekki fædd skáld. Taldi
best að hæfnin færi á fáa en góða staði, í ættum, og
við hin gætum bara dáðst að ljóðunum.
Hvað gerirðu til að slappa vel af?
– Dagurinn minn hefst klukkan hálfsjö, með lestri
blaðanna og góðum kaffibolla. Síðan fer ég niður í
sauna, til að fá raka í vitin og skrokkinn, enda svo í
nuddpottinum. Þegar ég kem upp úr honum fer ég á
þrekhjólið í 5 mínútur þótt mér finnist það hundleið-
inlegt, svo bíða mín alltaf góðar bækur.
Hefurðu einhverntíma komist í hann krappan á
ferðalögum þínum?
– Já, já. Bæði hérlendis og erlendis. En ég trúi aldrei
að eitthvað komi fyrir mig. Við Íslendingar erum svo
miklir kjánar að jafnvel í Bosníu undir skothríð skildi
ég ekkert af hverju mér var hent í skyndi inn í bíl. Ég,
þessi saklausi Íslendingur, hver myndi vera að skjóta
á mig?
Gengur starf blaðamannsinns út á þörf hans til að
upplýsa aðra eða er það leið hans til að kanna, kynn-
ast og skilja heiminn sjálfur?
– Ég held hvort tveggja. Ég hef alla tíð verið haldin
áráttu að kynna mál, eins og flóttamannabúðirnar í
Afríku. Mér fannst mikilvægt að kynna þau mál sem
mættu litlum skilningi. Sama var um bátafólkið frá
Víetnam. Vilji okkar var meiri í að borga með því en
að bjóða hingað heim. Þá vissi ég að við skildum ekki
þetta fólk og rauk því af stað.
Er eitthvert eitt mál sem þér finnst standa upp úr
sem þú hefur beitt þér í með skrifum þínum?
– Ég hafði mig mikið í frammi varðandi náttúru-
vernd. Ég man hins vegar best það sem er nýliðið og
er því afskaplega stolt af ferð minni í búðir í Sierra
Leone í sumar þar sem bæði börn og fullorðnir, sem
útlimir hafa verið hoggnir af, höfðu hvorki lækn-
ishjálp né deyfilyf. Mér lánaðist að koma henni á. Ég
gusaði úr mér við lækni Sameinuðu
þjóðanna, þannig að hann kom því í
gegn að meðan friðargæsluliðið væri
til staðar færi læknir og hjúkrunarlið
á hverjum laugardegi í frítíma sínum
að sinna þessu fólki. Hann tók það
fram við læknaliðið og í skýrslu til
friðargæsluliðsins að þessu hefði
hann hrundið í framkvæmd fyrir til-
stilli Elínar Pálmadóttur, blaðamanns frá Íslandi. Ég
er stoltust af því í augnablikinu.
Er penni beittara vopn en eggvopn?
– Ég myndi segja það. Í nútímanum held ég að penn-
inn sé afskaplega sterkt vopn.
Hvað hefur reynst þér lærdómsríkast í starfi?
– Ég veit ekki hvort ég hef nokkuð lært. Mér finnst ég
enn með alla sömu gallana. Ég ætla mér alltaf að gera
allt í einu, held að hlutirnir taki engan tíma og hef líka
ætíð virt minn skilafrest, svo ég er alltaf í sama kapp-
inu.
Nú býrðu ein, finnst þér þú hafa fórnað fjölskyldu
fyrir starfið eða var þetta ákvörðun hjá þér?
– Nei, ég hef ekki fært neina fórn. Ég hef eflaust bara
verið á undan minni samtíð. Núna eru æ stærri hlutar
ungs fólks á stöðum eins og í New York og stærri
borgum í Evrópu sem tekur þessa ákvörðun að lifa
eitt. Auðvitað kom það til að ég tæki upp sambúð en
aldrei nógu lengi til að af því yrði. Líklega of önnum
kafin við annað. Þegar ég lít aftur yfir 40 ára feril sé ég
að ég hef lifað lífinu að fullu og haft skemmtun af því.
Púlsinn Elín Pálmadóttir | Eftir Rebekku Rán Samper
Hver myndi vera
að skjóta á mig? Er stoltust af aðhafa komið því til
leiðar að í frítíma
sínum sinnir
læknislið SÞ fólki
í flóttamannabúð-
um í Sierra Leone.
Jack Nicholson mætti með börnum sínum, Lorraine og Raymond, á
forsýningu á nýjustu myndinni sinni, „Something’s Gotta Give“ í
Los Angeles. Nicholson leikur óforbetranlegan piparsvein sem ein-
ungis fer á stefnumót með konum yngri en 30 ára. Þetta er rómantísk
gamanmynd þar sem Diane Keaton leikur á móti honum í hlutverki
móður einnar stúlkunnar sem hann fer á stefnumót við. Myndin
verður sýnd hér á landi í febrúar.
VIKAN SEM LEIÐ
R
eu
te
rs
JACK NICHOLSON
Í FULLU FJÖRI