Morgunblaðið - 14.12.2003, Blaðsíða 14

14 | 14.12.2003
hvort sem þau eru „hljómplötur, ritgerðir, skáldsögur, ljóð, myndverk, klæðnaður,
fjölskylduskemmtanir eða byltingar og hvers kyns ræstingarstarfsemi“. Eins og sjá
má var ekki verið að tala af djúpri alvöru, þó víst hafi mönnum verið alvara með
sprellinu, en á stofnfundi Smekkleysu voru auk Einars Arnar, Ásmundur Jónsson,
Björk Guðmundsdóttir, Bragi Ólafsson, Friðrik Erlingsson, Jóhamar (Jóhannes Ósk-
arsson), Sigtryggur Baldursson og Þór Eldon, en þau Einar Örn, Björk, Þór, Einar
Melax, Sigtryggur og Friðrik áttu síðar eftir að stofna Sykurmolana eins og síðar
verður vikið að.
EINAR ÖRN SYKURMOLI Til þess að sinna tónlistarskyldum Smekkleysu var
stofnuð hljómsveit og nafnið valið eftir því hvernig tónlist átti að spila, sæta tónlist:
Sykurmolarnir. Fljótlega varð þó alvaran meiri í Sykurmolunum, tónlistin sem þau
bjuggu til var ekki venjuleg skemmtitónlist, en Einar nýtti sér meðal annars sam-
bandið við Derek Birkett til að koma fyrstu upptökum þeirra út á plötu á Englandi.
Síðan gerðist allt meira og minna af sjálfu sér, hljómsveitin varð vinsælli en menn
höfðu lagt upp með og við tók rokkferðamennska um heiminn sem stóð meira og
minna frá því fyrsta smáskífan, Ammæli / Köttur kom út haustið 1986 þar til hljóm-
sveitin kvaddi með upphitun fyrir írsku rokkarana í U2 haustið 1992.
Sykurmolarnir urðu snemma meira mál en stofnendur hljómsveitarinnar bjuggust
við en þó gerði hljómsveitin lítið til að geðjast útgefendum eða blaðamönnum. Einar
segir að væntanlega hefðu þau náð umtalsvert meiri vinsældum en varð en að viljinn
til þess hafi ekki verið til staðar, þau vildu eiga sína tónlist sjálf, ráða því hvernig væri
farið með hana. Ekki síst áttu blaðamenn í bresku popppressunni erfitt með að átta
sig á sveitinni, fannst hún ekki nógu þakklát fyrir frægðina og skemmst að minnast
þess að þeir kölluðu Einar Örn fjölmiðlaskelfi. Hann segir að það hafi ekki verið af
neinni meðvitaðri mannvonsku. „Við hefðum eflaust getað náð mun lengra á „frægð-
arbrautinni“ og örugglega haft miklu meiri tekjur, en það var ekki það sem við vorum
að leita að, þannig að það er engin eftirsjá að því í dag, ekki hjá mér í það minnsta.“
EINAR ÖRN VINNUR FYRIR SIG Síðustu ár hefur Einar Örn dregið úr því að
vinna fyrir aðra, enda hefur hann verið að sinna eigin verkefnum, eigin tónlist. Hann
tók að sér að gera tónlistina við kvikmyndina 101 Reykjavík með Damon Albarn og í
framhaldi af því tók hann að vinna að sólóplötu sem kemur út í vikunni, en það er út-
gáfa Damons Albarns, Honest Jons, sem gefur plötuna út, en hún kallast Ghostigital.
Þegar kemur að því að gera sólóskífu getur Einar varla haldið því fram lengur að
hann sé ekki tónlistarmaður og hann jánkar því með semingi, en segir svo að ef hann
geti kallað sig tónlistarmann á Ghostigital-skífunni þá sé það fyrir atbeina Birgis Arn-
ar Thoroddsen, Bibba, sem vinnur plötuna með honum. „Ég ætlaði alltaf að gera
þetta með Bibba, að þetta yrði okkar verk, en hann neitaði, sagði mér að ég ætti að
gera þetta, hann væri bara mér til aðstoðar. Ég ætlaði ekki einu sinni að syngja á plöt-
unni, en hann sagði mér að ég yrði bara að gera þetta, rétti mér míkrófóninn og sagði
syngdu, alveg eins og strákarnir í Purrki Pillnikk í gamla daga. Þá kom þessi ofþrosk-
aða ábyrgðartilfinning aftur til og ég gat ekki sagt nei frekar en þá.“
EINAR ÖRN IÐAR AF LÍFI Tónlistin á plötunni, sem er mjög sérstök, eiginlega
ekki hægt að líkja henni við neitt það sem menn hafa áður verið að fást við, eða það
má í það minnsta skilja af dómum sem birst hafa um plötuna í breskum blöðum,
breyttist mjög mikið meðan á upptökum stóð og er enn að breytast eins og heyra má
á tónleikum hljómsveitarinnar. Einar Örn segir að það sé ekki síst vegna þess að þeir
hljóðblandi á tónleikum nýja hluti inn og geri þar með nýjar útgáfur af lögunum.
„Mér finnst það miklu betra að Birgir sé meira með í þessu ekki síður en ég. Ég held
að ég hafi ekki spilað með meira lifandi hljómsveit áður, það er eitthvað í gangi sem
gerir að verkum að tónlistin breytist á milli tónleika, þetta er iðandi af lífi hjá okkur.
þó að hún sé keyrð út af tölvu að miklu leyti og ætti að flokkast undir tölvutónlist.“
Margir eru undrandi á tónlistinni sem þeir félagar eru að skapa, hversu nýstárleg
hún er, en þeir eru líka hissa á því að sjá á sviði með Einari son hans, Hrafnkel Flóka,
sem leikur á trompet.
EINAR ÖRN Á SYNI ÞRJÁ Einar Örn er í sambúð með Sigrúnu Guðmundsdóttur
og eiga þau þrjá syni, Hrafnkel Flóka, ellefu ára, Kolbein Hring, fjögurra ára og Arn-
grím Brodda, tveggja ára. Hrafnkell, eða Kaktus, eins og hann hefur verið kallaður
frá því fyrir fæðingu, spilar í einu lagi á plötunni og hefur síðan spilað með Einari
Erni á tónleikum. Einar Örn segir að hann fái að spila með alltaf þegar því er við
komið, þau Sigrún meti það hverju sinni, þannig að hann er ekki alltaf með. „Það er
ekki rétt að leggja það á ellefu ára strák að spila á stórum tónleikum, en hann hefur
annars brillerað á þeim tónleikum sem hann hefur spilað, ekki síst eftir því sem hann
hefur komist betur inn í það sem við erum að gera og orðið öruggari með sig.“
Einar Örn Benediktsson varð fertugur á síðasta ári og býr í raðhúsi uppi í Graf-
arvogi. Hann er þó síst að hægja á sér, fram undan er mikil vinna við að fylgja plöt-
unni eftir og svo fullt af fleiri hugmyndum sem kalla á framkvæmd. Einar Örn segir
að sér finnist sem hann sé næstum því enn átján ára og enn að uppgötva lífið. „Þó ég
hafi gert allt það sem ég hef gert þá er þetta enn ekki fullkannað hjá mér. Mér finnst
ég ekki eins gamall og ég er í raun og veru, mér finnst enn gaman að vera ungur og
gaman að upplifa æskumenninguna, það sem er ferskast á seyði og heldur lífinu
gangandi.“ arnim@mbl.is
„MÉR FINNST ENN GAMAN AÐ VERA UNGUR
OG GAMAN AÐ UPPLIFA ÆSKUMENNINGUNA.“
Þegar Áfangar þeirra Ásmundar og Guðna runnu síðan sitt skeið á enda sumarið
1983 ákváðu þeir Ásmundur og Guðni að kveðja með eftirminnilegum hætti, köll-
uðu saman nokkra af sínum uppáhalds tónlistarmönnum í nokkurs konar „súper-
grúppu“ sem átti að spila í lokaþættinum. Einar Örn var einn þeirra sem þeir báðu
um að koma í þáttinn sem undirstrikar að þó hann hafi aldrei talið sig tónlistarmann
litu aðrir þannig á hann. Hann segir reyndar að þegar þar var komið hafi hann verið
búinn að finna sjálfan sig tónlistarlega og þekkti takmörk sín. „Ég gat verið hluti af
hópnum, hlustað og tekið þátt í vinnunni og komið með jákvætt innlegg,“ segir hann
en hann samdi líka texta sem sögðu frá honum og hans lífi, líkt og hann hafði gert
með Purrknum á sínum tíma.
„Súpergrúppa“ þeirra Ásmundar og Guðna lukkaðist svo vel að ákveðið var að
starfa saman áfram, en í sveitinni, sem hét „Gott kvöld“ í þættinum, voru auk Einars
Björk Guðmundsdóttir úr Tappa tíkarrassi, Sigtryggur Baldursson og Guðlaugur
Kristinn Óttarsson úr Þey, Birgir Mogensen úr Spilafíflunum og Einar Melax úr Fan
Houtens Kókó. Þau tóku upp nafnið Kukl og áttu eftir að gera garðinn frægan bæði
hér á landi og erlendis á næstu árum.
Samstarfið í Kuklinu var þó ekki samfellt því Einar Örn var kominn til útlanda, var
þar að læra fjölmiðlun. Hann tók þátt í starfi Kuklsins eftir því sem færi gafst, kom
hingað heim til að leika á tónleikum, sendi segulbandspólur með sínum parti sem var
svo spilað á tónleikunum, eða tók þátt í tónleikum í gegnum síma. Hann var líka í
tónlist á fullu úti í Bretlandi, hafði kynnst fjölda tónlistarmanna þar úti og var þannig
um tíma meðlimur í anarkistahljómsveitinni Flux of Pink Indians, en í þeirri hljóm-
sveit var meðal annarra Derek Birkett sem síðan átti eftir að koma við sögu Syk-
urmolanna.
EINAR ÖRN KUKLARI Það hefur verið sagt um Kuklið að það hafi notið mikillar
virðingar en lítilla vinsælda og má til sanns vegar færa, því tónlist hljómsveitarinnar
gat verið erfið áheyrnar þó mörgum hafi yfirsést að innan um öskur og átök voru líka
skemmtilega köntuð og eftirtektarverð popplög. Kennisetningar pönksins lifðu
áfram í Kuklinu að því leyti að menn héldu áfram að gera hlutina sjálfir, bókuðu
þannig tónleikaferðir um Evrópu og gáfu út plötur á eigin vegum, en sambönd Ein-
ars úti í Bretlandi nýttust líka sveitinni vel, henni var til að mynda boðin útgáfa hjá
helstu pönkanarkistunum í Crass.
Kukl lifði í rúm tvö ár, lognaðist útaf veturinn 1985–86, en þá tók nýtt við, Smekk-
leysa varð til og Sykurmolarnir.
EINAR ÖRN KENNARI Einar Örn lauk fjölmiðlafræðanáminu vorið 1986 en var
ár til viðbótar ytra. Þá um sumarið vann hann meðal annars fyrir Stuðmenn, tók að
sér að flytja risastóran plastkolkrabba til landsins fyrir Stuðmannaskemmtun í Laug-
ardalshöll, en hann átti síðar eftir að starfa meira fyrir sveitina og var um tíma fram-
kvæmdastjóri Stuðmanna og Grettisgats, hljóðvers Stuðmanna. Við heimkomu ári
síðar fluttist hann til Akraness að kenna fjölmiðlafræði í Fjölbrautaskóla Vesturlands
en í bæinn aftur eftir eina önn af kennslu.
Sumarið 1986 hafði Einar Örn haldið sambandi við félaga sína úr Kuklinu og
einnig sína gömlu félaga, Friðrik og Braga. Hann kynntist einnig liðsmönnum súr-
realistahreyfingarinnar Medúsu, sem var mjög nákomin Kuklinu á sínum tíma, og
fleiri komu einnig við sögu sem ekki verða taldir hér. Uppúr þessari deiglu varð til
hugmyndin um Smekkleysu, en í stofnskrá hennar, sem hefur yfirskriftina „Heims-
yfirráð eða dauði“, segir m.a. að fyrirtækið hyggist starfa að útgáfu á ýmsum sviðum,
HVER ER EINAR ÖRN?