Morgunblaðið - 01.02.2004, Blaðsíða 8

8 | 1.2.2004
áhersla á menntun geti eitt og sér fært okkur þvílíka
velmegun.
Já, og fyrir jafnlitla þjóð og Ísland sem stendur mjög
framarlega á mörgum sviðum er hækkun menntunar-
stigsins, til framtíðar litið, lífsspursmál fyrir okkur. Öll
menntun skilar samfélaginu arði og bætir þá um leið
lífskjör.
Er ekki áhrifaríkara til lengri tíma litið að beina at-
hyglinni að þeim sem flosna upp úr framhaldsskóla?
Jú, við teljum það brýnt verkefni. Ég tel nauðsyn-
legt að auka framboð starfsmenntunar, sérstaklega í
tæknigeiranum. Hlutfallslega eru fáir tæknimenntaðir
á Íslandi miðað við nágrannaþjóðir okkar. Ég held að
margir þeirra sem flosna upp úr námi í framhalds-
skólum landsins séu einstaklingar sem finni sig ekki
innan kerfisins í dag í þeirri miklu bóklegu áherslu
sem þar þrífst, enda bókleg kennsla mun ódýrari kost-
ur. Sú mikla bóklega áhersla hamlar mörgum í námi
og takmarkar möguleika þeirra.
Þróunin hefur verið innan Háskólans að setja sífellt
fleiri þröskulda eins og að hækka skólagjöld og setja
hugsanlega fjöldatakmarkanir, væri ekki mikill hvati
að leggja skólagjöldin alfarið niður fyrst menntun
skilar slíkum hagvexti sem raun ber vitni?
Ég er algjörlega á móti skólagjöldum. Mér finnst að
við eigum að standa myndarlega að menntakerfinu,
við höfum svigrúm til þess. Þeir fjármunir sem til þarf,
4–8 milljarðar til að standa
jafnfætis hinum Norður-
löndunum eru til, þetta er
bara spurning um hvernig
er forgangsraðað. Við vilj-
um forgangsraða í þágu
menntunar og fyrir þessa fjármuni getum við rekið hér
mjög öflugt menntakerfi. Það á ekki að brúa bilið með
því að sækja fé í vasa nemenda. Okkur á að skiljast að
menntun er fjárfesting og því eiga stjórnvöld að leggja
vel í menntakerfið.
Hvaðan ætlarðu að taka þessa peninga?
Tekjuaukning ríkissjóðs hefur verið gífurleg á sl. 10
árum og ég vil sjá þessari aukningu varið í mennta-
kerfið.
Þarf ekki að endurskoða Lánasjóð íslenskra náms-
manna og breyta lánum í styrki eins og tíðkast er-
lendis? Væri það ekki besti hvatinn í uppbyggingu
hærra menntunarstigs?
Það er gert víða og mér finnst það spennandi leið að
skoða. Endurgreiðslurnar eru þungur baggi á fólki
sem er að koma sér þaki yfir höfuðið. Við viljum leggja
til að hluti endurgreiðslna LÍN verði frádráttarbær frá
skatti. rebekka @centrum.is
©
R
eb
ek
ka
R
án
S
am
pe
r
Með hærra menntunarstigi þjóðarinnar
getum við aukið hagvöxtinn í landinu
Við viljum leggja til að
hluti endurgreiðslna
LÍN verði frádrætt-
arbær frá skatti.
Sarah Jessica Parker fékk gullhnött fyrir að vera besta leikkonan í gam-
anþáttaröð. Hér fagnar hún með leikkonunum Kristinu Davis og Cynthiu
Nixon í veislu sem haldin var eftir afhendingu Golden Globe verðlaunanna í
Los Angeles. Gamanþáttaröðin Beðmál í borginni er nú að renna sitt skeið á
enda og fáum við að sjá síðustu þættina á RÚV í mars. Þær stöllur Carrie, Mir-
anda, Charlotte og Samantha eiga eftir að taka sér ýmislegt fyrir hendur áður
en yfir lýkur.
VIKAN SEM LEIÐ
GULLHNÖTTURINN
EFTIRSÓTTI
A
P
Púlsinn Katrín Júlíusdóttir þingmaður fyrir Samfylkinguna | Rebekka Rán Samper
Hefur menntakerfinu okkar hrakað verulega sl. ár?
Menntakerfinu hefur ekki hrakað beinlínis heldur
hefur það staðnað bæði á framhalds- og háskólastigi.
Sókn eftir menntun hefur aukist og jafnframt krafan
um fjölbreytileika sem komið hefur frá nemendum
sem atvinnulífinu. Menntamálayfirvöld hafa ekki
svarað þessu og því hefur menntakerfið ekki svarað
kalli tímans. Meiri gerjun virðist hafa átt sér stað í
grunnskólunum eftir að þeir fluttust til sveitarfélag-
anna.
Hvað vakir fyrir ykkur með þessu menntaátaki Sam-
fylkingarinnar?
Okkur finnst menntamálin ekki hafa fengið þá at-
hygli sem þau verðskulda og við viljum koma um-
ræðunni af stað. Framlög til háskólastigsins á Íslandi
eru allt að helmingi lægri en á Norðurlöndunum sem
hlutfall af landsframleiðslu. Fyrir vikið eiga mennta-
stofnanir eins og Háskóli Íslands í stórum rekstr-
arvanda. Í haust blasti við að Háskóli Íslands yrði að
vísa frá 900 nemendum eða taka upp fjöldatakmark-
anir, því skólinn fær ekki greitt með hverjum nem-
anda eins og lög gera ráð fyrir. Við viljum kynna okk-
ur málið í heild sinni og auka þannig þekkingu okkar
á vandanum.
Ef ykkur tekst vel upp með að auka ásóknina í Há-
skólann endum við þá ekki með þjóðfélag þar sem
læknismenntað fólk ekur strætisvögnunum?
Á Íslandi blasir þetta vandamál ekki við þar sem
við stöndum enn svo langt að baki nágrannaþjóð-
unum. Það eru t.d. 27% Íslendinga á aldrinum 25–34
ára með háskólapróf á meðan 37% fólks á sama aldri
eru með háskólapróf á Norðurlöndunum. Þessi mis-
munur birtist okkur líka á framhaldsskólastiginu, þar
eru 60% Íslendinga á aldrinum 25–34 ára með fram-
haldsskólapróf á meðan þessi hlutfallsprósentutala er
86% til 94% á Norðurlöndunum.
Hver hefur ábati Norðurlandanna verið með þessu
háa menntunarstigi?
Hagfræðingar hafa sýnt fram á og staðhæft að með
hærra menntunarstigi þjóðarinnar getum við aukið
hagvöxtinn í landinu. Þeir hafa birt útreikninga sem
sýna að ef við nálgumst Norðurlöndin í framlögum til
menntamála og þá um leið í fjölda útskrifaðra nema
bæði frá framhalds- og háskólum gætum við, á u.þ.b.
átta árum, aukið hagvöxtinn sem nemur áhrifum
Kárahnjúkavirkjunar ásamt álverinu á Reyðarfirði
samanlagt.
Það er athyglivert að aukin menntun landans og