Morgunblaðið - 22.07.2004, Qupperneq 12

ERLENT
12 FIMMTUDAGUR 22. JÚLÍ 2004 MORGUNBLAÐIÐ
Tony Blair í tíu ár
TONY Blair, forsætisráðherra
Bretlands, fagnaði í gær þeim
áfanga að hafa
setið tíu ár sem
leiðtogi Verka-
mannaflokksins.
Bresku blöðin
fjölluðu um feril
Blairs af þessu
tilefni og sögðu
aðdáunarvert
hversu lengi hon-
um hefði tekist
að endast sem
leiðtogi Verkamannaflokksins í
ljósi ýmissa erfiðra mála sem á hon-
um hefðu dunið, ekki síst und-
anfarin misseri. Þar ber innrásina í
Írak hæst nú um stundir en stuðn-
ingur Blairs við aðgerðir Banda-
ríkjamanna þar mæltist illa fyrir í
Bretlandi. Blair varði þó enn
ákvörðun sína í gær, þegar hann
kom fyrir þingið, og sagðist sann-
færður um að hún hefði verið rétt.
Ráðist á Camp Eden
ELDFLAUGUM var varpað á búðir
danska hersins, Camp Eden, í Suð-
ur-Írak í gær, annan daginn í röð.
Er talið að þar hafi íraskir upp-
reisnarmenn verið á ferð. Engin
meiðsl urðu á mönnum. Camp Eden
er nálægt bænum Al Qurnah, um
400 km suðaustur af hafnarborg-
inni Basra. Tveir íslenskir
sprengjuleitarfræðingar dvöldust
þar um tíma í vetur við störf á veg-
um Íslensku friðargæslunnar. Í
Bagdad sprakk bílsprengja um
miðjan dag í gær, með þeim afleið-
ingum að þrír féllu. Þá biðu sjö
Írakar og einn bandarískur her-
maður bana í skærum í borginni
Samarra í gærmorgun.
Fundu höfuð
Bandaríkjamanns
YFIRVÖLD í Sádi-Arabíu tilkynntu
í gær að höfuð Bandaríkjamannsins
Pauls Johnsons, sem rænt var 12.
júní sl. í höfuðborginni Riyadh,
hefði fundist í frysti í ísskáp í húsi
sem lögreglan gerði áhlaup á í
fyrrinótt. Vitað var að Johnson
hafði verið myrtur því myndband af
morðinu á honum var birt á Netinu
sex dögum eftir að honum var rænt.
Lögreglan í Sádi-Arabíu drap tvo
meinta hryðjuverkamenn í áhlaupi
í Riyadh í fyrrinótt en ekki er ljóst
hvort um sama áhlaupið var að
ræða. Mun annar mannanna sem
féllu hafa verið háttsettur liðs-
maður öfgasamtaka og höfðu yf-
irvöld lengi haft áhuga á að hand-
sama hann.
Mladic aftekur með
öllu að gefa sig fram
RATKO Mladic, sem var yfirmaður
hers Bosníu-Serba í Bosníustríðinu
1992–1995, mun aldrei gefa sig
fram við stríðsglæpadómstólinn í
Haag af fúsum og frjálsum vilja.
Þetta sagði
ónafngreindur
embættismaður í
Belgrad í gær en
hann staðfesti
jafnframt að yf-
irvöld í Serbíu
hefðu átt í óbein-
um samskiptum
við Mladic um
málið, þ.e. með
því að koma skilaboðum til hans í
gegnum vini hans og ættingja.
Munu stjórnvöld í Belgrad hafa
boðið Mladic, sem talinn er felast í
Serbíu, fjárhagsaðstoð ef hann gæfi
sig fram við dómstólinn. Mladic er
eftirlýstur fyrir stríðsglæpi, þ.á m.
þjóðarmorð, í Bosníu-stríðinu.
Fækkað í breska
hernum
STÖÐUGILDUM innan breska
hersins verður fækkað um 19.000 á
næstu fjórum árum en aðgerðirnar
eru liður í uppstokkun hjá hernum,
að því er Geoff Hoon, varnar-
málaráðherra Bretlands, greindi
frá. Með aðgerðunum er ætlunin að
spara fjármagn og nútímavæða
herinn.
Ratko Mladic
Tony Blair
ÍSRAELSKUR verkamaður í grennd við
Betlehem á Vesturbakkanum, en þar er
hluti múrsins umdeilda sem verið er að
reisa. Allsherjarþing Sameinuðu þjóð-
anna samþykkti í fyrrakvöld yfirlýsingu
þar sem múrinn var fordæmdur og
sagður ólöglegur. 150 ríki studdu tillög-
una, sex voru á móti og tíu sátu hjá. Ísr-
aelar ætla þrátt fyrir þetta að halda
áfram að reisa múrinn sem þeir segja
nauðsynlegan til að stöðva palestínska
hermdarverkamenn. Bandaríkjastjórn
hefur líka gagnrýnt samþykkt SÞ.
Þing Palestínu samþykkti í gær með
þorra atkvæða skýrslu þar sem núver-
andi heimastjórn er harkalega gagn-
rýnd fyrir að hafa ekki komið á lögum
og reglu og aukið öryggi almennings.
Reuters
Múrinn fordæmdur
ÞEGAR Gloria Arroyo, forseti Filippseyja, ákvað
að kalla filippseysku hermennina heim frá Írak til
að bjarga lífi filippseysks gísls, jók hún vinsældir
sínar heima fyrir. Nú á hún hins vegar eftir að sjá
hvort og hvernig stjórnmálatengsl við Bandaríkja-
menn bíða skaða af en stjórnvöld í Bandaríkjun-
um, Ástralíu og fleiri löndum sem studdu innrás-
ina í Írak, gagnrýndu hana harkalega fyrir að
ganga að kröfum mannræningjanna. Segja þau að
með þessu hafi hún hvatt uppreisnarmenn til frek-
ari árása. Hún segist hins vegar ekki sjá eftir
neinu.
Filippseyingar hafa átt mikið og gott samband
við Bandaríkjamenn allt frá upphafi kalda stríðs-
ins á fimmta áratugnum. Bandaríski herinn hefur
verið með herstöðvar þar og í fyrra sögðu stjórn-
völd að Filippseyingar væru helsta bandalagsþjóð
sín sem stæði utan Atlantshafsbandalagsins,
NATO, og hún hefði forgang þegar kæmi að hern-
aðaraðstoð.
Filippseyingar hafa verið einn styrkasti banda-
maður Bandaríkjamanna í baráttunni gegn
hryðjuverkum og Arroyo hefur beitt sér mjög í
baráttunni gegn hryðjuverkahópum í landinu.
Undanfarið hafa Bandaríkjamenn veitt mikið fé,
útvegað búnað og þjálfað filippseyska hermenn til
að berjast gegn íslömskum uppreisnarmönnum í
landinu, þá sérstaklega þeim sem halda til á eyj-
unni Mindanao. Þar er talið að samtökin Jemaah
Islamiyah, sem sögð eru tengjast al-Qaeda, reki
þjálfunarbúðir fyrir hryðjuverkamenn og hafa
Bandaríkjamenn ítrekað lýst yfir áhyggjum sínum
vegna þessa.
Embættismenn í Washington segja að Banda-
ríkjastjórn sé nú að endurskoða stjórnmálasam-
bandið við Filippseyjar í ljósi gíslamálsins.
Hún gæti tekið þá ákvörðun að minnka fjár-
hagslegan stuðning við þjóðina en stjórnmála-
skýrendur telja þó að hún geti ekki hætt öllum
stuðningi við hana og baráttu hennar gegn hryðju-
verkum.
Fyrstu áhrifin á sviði viðskipta
„Þetta mun hafa áhrif á sambandið á milli land-
anna tveggja. Filippseyjar verða ekki í jafnmikilli
forgangsstöðu hvað fjárhagslega aðstoð varðar og
áður,“ segir Benvenuto Icamina sem starfar hjá
ráðgjafafyrirtæki sem vinnur m.a. fyrir erlend
sendiráð í Manila.
Hann bendir á að fyrstu áhrifin verði líklega á
sviði viðskipta, t.d. hvað varði aðgang á markaði
en Bandaríkin eru helsta viðskiptaþjóð Filippsey-
inga. Hins vegar er ekki talið að bandarísk stór-
fyrirtæki sem starfa á Filippseyjum láti málið hafa
áhrif á sig. Icamina segir að George W. Bush
Bandaríkjaforseti gerði stór mistök ef hann hætti
öllum stuðningi við Filippseyinga. „Við yrðum
veikasti hlekkurinn í baráttunni gegn hryðjuverk-
um og Bandaríkjamenn geta ekki látið það henda.
Þá er hætta á að Mindanao-eyja yrði griðastaður
fyrir hryðjuverkamenn.“
Teodoro Benigno, þekktur dálkahöfundur sem
skrifar um stjórnmál í filippseyskt dagblað, segir
að Filippseyjar verði áfram hernaðarlega mikil-
vægur staður fyrir Bandaríkjamenn í Suðaustur-
Asíu. „Hversu svekktir sem þeir eru, munu
Bandaríkjamenn enn þurfa á Filippseyjum að
halda, í landfræðilegu og stjórnmálalegu tilliti.
Malasía og Indónesía, sem eru múslímalönd, koma
ekki í staðinn fyrir landsvæðið okkar sem banda-
ríski herinn notar ...“
Helstu heimildir: AP, AFP og BBC.
Fréttaskýring| Filippseyjar hafa átt góð samskipti við Bandaríkin síðan í upphafi kalda
stríðsins. Þau gætu nú kólnað eftir að stjórnin í Manila hefur dregið her sinn frá Írak.
Hernaðarmikilvægi óskert
Reuters
Gloria Arroyo, forseti Filippseyja, tilkynnir að
vörubílstjóranum Angelo de la Cruz hafi verið
sleppt úr haldi mannræningja.
ANGELO de la Cruz, filippseyski vörubílstjórinn
sem var gísl mannræningja í 17 daga, hélt að sín
síðasta stund væri komin þegar ræningjarnir
brýndu sverð fyrir framan hann og skoðuðu svo
háls hans til að finna hvar væri best að skera.
Martröðin hófst fjórða júlí þegar íraskir upp-
reisnarmenn gerðu árás á vörubílalest sem ný-
lega hafði farið yfir landamærin til Íraks frá
Sádi-Arabíu, en de la Cruz ferðaðist með elds-
neytisbíl í bílalestinni. Árásarmennirnir slógu
hann utanundir þegar hann reyndi að streitast á
móti og skutu íraskan lífvörð
hans. Tíu öðrum bílstjórum
var hins vegar bjargað.
Allan tímann sem de la
Cruz var í haldi gættu hans
sex ungir menn sem báru
AK-47-vélbyssur og hand-
sprengjur. Hann var fluttur á
milli staða að minnsta kosti
fjórum sinnum en þá var hann
bundinn og honum troðið ofan
í bílskott. Hann sá enga aðra gísla en var eitt
sinn látinn dvelja í herbergi þar sem uppþorn-
aðir blóðblettir voru á gólfinu. Hann íhugaði
einu sinni að reyna að komast undan en hætti við
er honum var ljóst að hann myndi vera villtur.
„Hann átti margar svefnlausar nætur,“ sagði
ónafngreindur filippseyskur embættismaður.
„Hann hafði alltaf áhyggjur af yfirvofandi af-
töku sinni og velti fyrir sér hvort hún yrði fram-
kvæmd með sverði eða byssu. Hann vonaði að
það yrði hið síðarnefnda því hann bjóst við að
það yrði sársaukaminna.“
Á einum tímapunkti faðmaði einn mannræn-
ingjanna de la Cruz að sér og sagði: „Ég elska
þig, ég elska þig, en ég verð að gera þetta.“ Síð-
an brýndu þeir sverð fyrir framan hann og skoð-
uðu hálsinn, virtust vera að leita að heppilegum
stað til að skera. Þegar ræningjarnir sáu að fil-
ippseyskum stjórnvöldum væri alvara með að
flýta heimför hersins frá Írak fögnuðu þeir og
sögðu við de la Cruz: „Allah vill að þú lifir,“ og
föðmuðu hann svo að sér. Þegar herliðið var far-
ið frá Írak á mánudag sögðu þeir de la Cruz að
hann yrði látinn laus daginn eftir. Þeir gáfu hon-
um aura fyrir rútugjaldi og sögðu að þeir myndu
skilja hann eftir í Bagdad.
„Allah vill að þú lifir“
Angelo de la Cruz
BANDARÍSKUR maður sem
sakaður er um að hafa haldið úti
upp á sitt eindæmi „stríði gegn
hryðjuverkum“ í Afganistan
hélt því fram fyrir rétti í Kabúl í
gær að hann hefði verið að
sinna leynilegum verkefnum á
vegum Bandaríkjahers.
Maðurinn
heitir Jonat-
han Idema
og er sakað-
ur um að
hafa tekið
fasta átta
afganska
borgara og
síðan mis-
þyrmt þeim
við yfir-
heyrslur, án þess að hafa haft til
þess heimild frá bandarískum
yfirvöldum. Hann neitar þess-
um ásökunum og segir að hann
og samverkamenn hans, Brent
Bennett og Edward Caraballo,
hafi á vegum varnarmálaráðu-
neytisins, Pentagon, verið að
leita uppi hryðjuverkamenn í
Afganistan. Pentagon hafi hins
vegar snúið við þeim baki.
„Bandarísk yfirvöld lögðu
blessun sína yfir aðgerðir okk-
ar, þau studdu okkur að fullu og
öllu leyti,“ sagði Idema fyrir
réttinum. Segist hann hafa und-
ir höndum afrit af tölvupósti,
faxi og öðrum gögnum sem
sanni tengslin við skrifstofu
Donalds Rumsfelds varnar-
málaráðherra. Öllu þessu neita
talsmenn Bandaríkjahers.
Bandarískir fjölmiðlar segja
að Idema sé „hausaveiðari“ sem
eitt sinn hafi setið í fangelsi fyr-
ir svikamál. Hann á að hafa bar-
ist með Norðurbandalaginu
afganska gegn talibönum á sín-
um tíma og leiddar eru að því
líkur að hann kunni að hafa ver-
ið að reyna að handsama hátt-
setta al-Qaeda-liða í því skyni
að fara fram á að fá greidd
verðlaun.
Fjórir Afganar voru einnig í
teymi Idemas og eiga mennirn-
ir sjö yfir höfði sér sextán til
tuttugu ára fangelsisdóm.
Sakaður um að
reka sitt eigið
hryðjuverkastríð
Jonathan Idema
Kabúl. AFP.