Morgunblaðið - 22.07.2004, Blaðsíða 36

MENNING
36 FIMMTUDAGUR 22. JÚLÍ 2004 MORGUNBLAÐIÐ
Sumarkvöld við orgelið
í Hallgrímskirkju
22. júlí kl. 12.00:
Nicole Cariglia selló og
Eyþór Ingi Jónsson orgel
24. júlí kl. 12.00:
Gary Verkade orgel
25. júlí kl. 20.00:
Gary Verkade frá Svíþjóð leikur
verk eftir Bach, Sweelinck
og Tournemire.
Sígild tónlist í sögulegu umhverfi
23.-25. júlí 2004
Opnunartónleikar föstudaginn 23. júlí kl. 20.00
Flutt verður tónlist eftir W.A. Mozart.
Miðdegistónleikar laugardaginn 24. júlí kl. 15.00
Elín Ósk Óskarsdóttir sópran og Steinunn Birna Ragnarsdóttir píanóleikari flytja
norræn lög og þekktar óperuaríur.
Kvöldtónleikar laugardaginn 24. júlí kl. 20.00
Trio Polskie flytur verk eftir Haydn, Beethoven og Schubert.
Lokatónleikar sunnudaginn 25. júlí kl. 16.00
Flutt verða m.a. verk eftir Grieg, Beethoven og Schumann.
Fyrirlestur: Bjarki Sveinbjörnsson heldur erindi í Snorrastofu laugardaginn 24. júlí
kl. 17.30 sem nefnist „Har Island historie I musik?“
Flytjendur: Arkadiusz Dobrowolski, Auður Hafsteinsdóttir, Bryndís Halla
Gylfadóttir, Elín Ósk Óskarsdóttir, Sebastian Gugala, Steinunn Birna Ragnarsdóttir,
Tomasz Bartoszek og Þórunn Ósk Marinósdóttir.
Tónleikarnir verða haldnir í Reykholtskirkju.
Miðapantanir í símum 891 7677 og 552 3208.
Miðasala við innganginn.
Tölvupóstur: samhljomur@simnet.is
Heimasíða: www.vortex.is/festival
og www.reykholt.is
MIÐASALAN er opin á fame.is,
á þjónustuborði Smáralindar
og í síma 528 8008
JÓNSI
SVEPPI Yfir 12.000 miðar farnir
ÓSÓTTAR PANTANIR SELDAR DAGLEGA
Fim. 22. júli kl. 19.30 uppselt
Fös 23 júli kl. 19.30 uppselt
Fös. 6. ágúst kl. 19.30 Lau. 7. ágúst kl. 19.30
Fim. 12. ágúst kl. 19.30 Fös. 13. ágúst kl. 19.30
Lau. 14. ágúst kl. 18.00 Fim. 19. ágúst kl. 19.30
Fös. 20. ágúst kl. 19.30 Sun. 22 ágúst kl. 19.30
F im . 22 .07 20 .00 UPPSELT
Fös . 23 .07 20 .00 ÖRFÁ SÆTI
Lau . 24.07 20 .00 AUKASÝNING
Sun . 25.07 20 .00 AUKASÝNING
Fös . 06 .08 20 .00
ATH ! ATRIÐ I Í SÝNINGUNNI
ER EKKI FYRIR V IÐKVÆMA
ÓSÓTTAR PANTANIR SELDAR DAGLEGA
SELMA Baldursson er leikkona af
íslenskum ættum sem starfar í
Þýskalandi. Hún á íslenskan föður,
Gunnlaug Stefán Baldursson arki-
tekt, og þýska móður. Selma er
stödd þessa dagana á Íslandi og
líkar vistin vel.
Selma er 28 ára gömul og hefur
starfað við leiklist frá unga aldri.
„Já ég byrjaði að leika þegar ég
var fimm ára gömul og lék þá í
nokkrum sjónvarpsþáttum,“ segir
Selma.
„Þegar ég var tíu ára fór ég svo
að leika í Lindenstrasse-þáttunum.“
Selma fór með hlutverk í um-
ræddum sjónvarpsþáttum í sjö ár
en þeir eru þekktir í heimalandi
hennar sem og annars staðar í Evr-
ópu. Þættirnir hafa gengið í hart-
nær tvo áratugi og eru sýndir viku-
lega enn þann dag í dag.
Selma hélt svo til leiklistarnáms í
Vínarborg, þar sem hún bjó í fjögur
ár. Eftir skólagönguna lá leiðin til
austurhluta Þýskalands þar sem
hún lék meðal annars í leikhús-
uppfærslum á Shakespeare. Þá bjó
hún í Bremen í tvö ár.
„Nú bý ég í Bonn og er sjálfstætt
starfandi leikari,“ segir Selma.
„Ég hef hingað til sinnt leikhús-
inu mest en var að fá mér nýjan
umboðsmann og það getur verið að
ég fari að reyna fyrir mér í sjón-
varpi aftur.“
Sem fyrr segir er Selma stödd
hér á landi um þessar mundir.
„Þannig er mál með vexti að Sig-
rún Pálmadóttir söngkona, sem bú-
sett er í Bonn, bað vin minn, píanó-
leikarann Florian Pestell, að
leika undir hjá sér á tón-
leikum í Bolungarvík og ég
slóst með í för. Ég er því
bara í fríi,“ segir Selma.
Hún segir ferðinni svo
heitið að Laxamýri, en þaðan
er íslenska fjölskyldan henn-
ar ættuð.
„Ég reyni að koma til Ís-
lands eins oft og ég get því
mér finnst svo gott að vera
hérna,“ segir Selma.
„Mér finnst Ísland eitt fal-
legasta land í heiminum.
Náttúran er svo stórbrotin,
annað en í Þýskalandi þar
sem náttúran er næstum
engin.“
Selma segir þó ekki sama
hvenær ársins hún heimsæki
landið.
„Ég hef einu sinni verið hér á
landi yfir vetrartímann en það var
hræðilegt. Það var dimmt allan sól-
arhringinn!“ rifjar hún upp.
Selma segist ekki líta á Ísland
sem eiginlegt heimaland sitt, til
þess tali hún tungumálið ekki nógu
vel.
„En mér líður mun betur hér en
í Þýskalandi – svolítið eins og ég sé
komin heim í hvert sinn sem ég
kem,“ segir Selma.
Hún segist vel geta hugsað sér
að búa á Íslandi einhvern tíma í
framtíðinni.
„En þá helst yfir sumarmán-
uðina,“ segir hún og hlær.
Fólk | Selma Baldursson leikkona
Líður best á Íslandi
Selma Baldursson
SUMARSÝNINGAR eru
sjaldnast stórtækustu verk-
efnin sem listasöfn leggjast í.
Er oftast samantekt á verkum
úr safneigninni sett fram í
nýju samhengi eða flokkuð eft-
ir þema. Þemað sem Listasafn
Íslands hefur valið þetta sum-
arið er umhverfi og náttúra í
íslenskri myndlist á 20. öldinni. Er
þetta ráðandi umfjöllunarefni í
myndlistarsögu okkar. Spannar alla
frumherjana, landslagsmálarana
sem réðu lögum og lofum í íslenskum
myndlistarheimi fyrstu 50 ár mód-
ernismans. Íslenskir abstraktmálar
sóttu líka flestir innblástur til nátt-
úrunnar, íslenskir konseptlistamenn
hafa skírskotað til íslenskrar náttúru
og umhverfis og megnið af lista-
mönnum póstmódernismans má
skipa í þetta þema, enda beinast
hefðbundin (sem/og óhefðbundin)
gildi íslenskrar myndlistar að nátt-
úru og umhverfi. Sem sagt, tilvalið
þema til að nota í yfirgripsmikla
sumarsýningu á íslenskri myndlist.
Aðstandendur listasafnsins, með
Ólaf Kvaran í forsvari, leitast við að
gefa annars konar sýn á þessa sögu
okkar með því að spila saman lista-
verkum óháðum tímabili. Þ.e. að
verkin eru ekki sýnd í tímaröð. Mað-
ur gengur ekki inn í fyrsta salinn
með verkum frumherjanna og svo
upp þróunarstigann, heldur blandast
tímabilin saman. Ljósmyndaverk
eftir Ólaf Elíasson hangir til móts við
málverk eftir Ásgrím Jónsson, mál-
verk Jóns Stefánssonar af Eiríks-
jökli hangir til hliðar við nýlegan
skúlptúr eftir Olgu Bergmann og
þannig má áfram telja. Með þessum
hætti kann sýningargestur að skoða
listaverkin í öðru ljósi en hann er
vanur. Þess háttar upphengi hefur
reyndar verið að sjást víða í söfnum
erlendis þar sem maður var vanur að
ganga fyrst í gegnum kúbismann,
síðan expressjónismann og svo koll
af kolli. Safneign Tate Modern í
Lundúnum er t.d. sýnd með þessum
hætti. Verk eftir Marcel Duchamp,
Man Ray, Jeff Koons og Damien
Hirst eru þar sýnd saman í herbergi.
Spanna samt nær 100 ár í listasög-
unni. Það er því ekki tímabilin sem
skipta meginmáli, heldur nálgunin.
Finnst mér ástæða til, í þessu
sambandi, að velta upp spurningu
um stýringu á túlkun eða upplifun
sýningargesta. Er mér minn-
isstæður fyrirlestur breska heim-
spekingsins Jonathans Dronsfield í
Listaháskóla Íslands í fyrra, þar sem
hann tók dæmi um sýningu þar sem
hver sýningagestur fær ólíka tækja-
leiðsögnum (audio guide) um sýn-
inguna, jafnvel lögð áhersla á eitt
verk í einni leiðsögn en sama verk
svo ekki nefnt á nafn í þeirri næstu.
Þannig er safnið eða sýningarstjór-
inn að stýra hverjum sýningargesti í
átt að vissri túlkun á verkunum og
sýningarheildinni. Slíkt gerist í raun
líka með upphengi, þótt það sé ekki í
jafnýktum mæli og Dronsfield talaði
um. Listaverk sem hafa einhverja
sýnilega tengingu og eru sýnd sam-
an beina áhorfenda að vissri nálgun
og að vissri túlkun. Það kann reynd-
ar að hafa fræðslugildi en er engu að
síður stýring.
Samspil listaverkanna í Listasafni
Íslands ræðst mikið til af útliti lista-
verkanna og/eða viðfangsefni sem
snerta áþekk náttúruleg fyrirbæri,
en ekki nálgun listamannanna.
Skiptist upphengið jafnan í tvennur
eins og í myndasögubókum fyrir
börn þar sem hlutir á sitt hvorri síð-
unni líkjast. Fígúrur í Kjarvals-
málverki líkjast börnum í ljós-
myndaverki Hlyns Hallssonar sem
hanga hlið við hlið, bunga í málverki
Jóns Stefánssonar kallast á við
bungu í skúlptúr Olgu Bergmann
o.s.frv. Á samspilið það til að verða
svolítið yfirborðslegt, enda höfum
við sennilega ekki nógu víðtæka
myndlistarsögu til þess að svona
upphengi gangi almennilega upp. Þó
held ég að möguleikarnir væru meiri
ef eitt þema, náttúra og umhverfi,
væri ekki ráðandi í öllum sölum
safnsins.
En við lærum oft ekki nema á því
að framkvæma og svo endurskoða
með gagnrýnum hætti. Tilraunin er
því virðingarverð. Ekki síst fyrir
þær sakir að vekja upp spurningar
eins og um stýringu og takmarkaða
myndlistarsögu okkar. Segir okkur
líka að það er verið að leita leiða í
safninu til að endurskoða listasögu
okkar sem/og fræðsluhlutverk safns-
ins.
MYNDLIST
Listasafn Íslands
Opið alla daga nema mánudaga
kl. 11–17. Sýningu lýkur 29.
ágúst.
SUMARSÝNING
VERK Í EIGU SAFNSINS
Morgunblaðið/Eggert
Frá sýningu Listasafns Íslands. Verk eftir
Hlyn Hallsson og Jóhannes Kjarval
Jón B.K. Ransu
Komin er út bókin Skaftafell
National Park eftir Daníel Berg-
mann hjá JPV útgáfunni. Bókin
kemur út í tveimur útgáfum; önn-
ur á ensku og
hin á þýsku.
Í bókinni
eru 95 lit-
myndir eftir
Daníel Berg-
mann sem
jafnframt
skrifar textann. Fjallað er um
landslagið, gróðurfar og dýralíf í
Skaftafelli og nágrenni. Þá er í
bókinni kort af svæðinu og leið-
beiningar um gönguleiðir og
margvíslegar hagnýtar upplýs-
ingar fyrir ferðamenn.
Skaftafell er 80 bls. í stóru
broti, prentuð í Slóveníu. Leið-
beinandi útsöluverð er 1.490 kr.
Hjá Máli og menningu eru
komin út tvö sérkort: Skaftafell
og Fjallabak.
Skaftafell er nýtt og vandað
sérkort í mælikvarða 1:100 000
af svæði sem nær frá Lakagíg-
um í vestri, yfir Síðu, Núpsstað-
arskóga, Skaftafell og austur
fyrir Öræfajökul. Inn á kortið eru
merktar allar helstu gönguleiðir
og jeppaslóðar. Fjallabak er end-
urskoðað sérkort í mælikvarða
1:100 000 af svæði sem nær
yfir Landmannaleið, Fjallabak
nyrðra og syðra og leiðina í Laka-
gíga. Kortið sýnir auk þess vin-
sælustu gönguleiðir svæðisins.
Allur texti kortanna er á fjórum
tungumálum; íslensku, ensku,
þýsku og frönsku.
Verð er 990 kr.
Út er komin hjá Háskólaútgáf-
unni geisladiskurinn Planning in
Iceland – From the Settlement
to Present Times eftir Trausta
Valsson. Um er að ræða Acrobat
PDF form enskrar útgáfu bók-
arinnar Skipulag byggðar á Ís-
landi – Frá landnámi til líðandi
stundar, sem kom út fyrir tveim-
ur árum. Geisladiskurinn, eða
bókin, er fyrsta rit sinnar teg-
undar um manngert umhverfi á
Íslandi. Þróunin er rakin allt frá
landnámi til líðandi stundar.
Fjallað er um náttúruna sem hið
mótandi afl í þróun byggð-
arinnar, byggðarmótun, skipu-
lagsþróun bæja og svæða, þró-
un kerfa á landsvísu og loks um
þróanir seinni tíma.
Verð er 2.900 kr.
Ný kveðskaparbók, Bræð-
ingur og brotasilfur, eftir Rúnar
Kristjánsson á Skagaströnd er
komin út. Er þetta fimmta kveð-
skaparbók Rúnars en jafnframt
sjötta bókin frá hans hendi, því
að í vor sendi hann frá sér smá-
sagnasafnið Þar sem ræturnar
liggja, útgefið af vestfirska for-
laginu, undirtitill „lífssögur af
landsbyggðinni“.
Bræðingur og Brotasilfur inni-
heldur ljóð og vísur, frumort efni
frá síðustu árum. Bókin er til-
einkuð minningu Kristjáns Ar-
inbjörns Hjartarsonar, föður höf-
undar, en hann lést á
síðastliðnu ári.
Bókin er 120 blaðsíður og
prentuð í Prentsmiðju Hafn-
arfjarðar.
Bókaforlagið Hljóðbók.is hef-
ur gefið út hljóðbækurnar Valin
Grimms-ævintýri, Línu Lang-
sokk og Grafarþögn.
Grafarþögn er lesin af Sigurði
Skúlasyni leikara. Um lítillega
stytta útgáfu er að ræða en hún
er um sjö og hálf klst. á sex
geisladiskum. Verð er kr. 4.280.
Lína Langsokkur er lesin af
Völu Þórsdóttur leikkonu. Bókin
er um 210 mínútur á lengd og er
á 3 geisladiskum. Verð er kr.
2.190.
Valin Grimms-Ævintýri eru
lesin af Þorsteini Thorarensen
þýðanda. Bókin er um 120 mín-
útur að lengd og er á tveimur
geisladiskum. Verð er kr. 1.990.
Nýjar bækur