Morgunblaðið - 14.09.2004, Qupperneq 10

VALGERÐUR Lárusdóttir, bóndi
á Fremri-Brekku í Saurbæ í Dala-
sýslu, kýs frekar að kalla sig fjall-
kóng en -drottningu. Hún mun um
næstu helgi stýra sínum 25. leitum í
Brekkudal í Saurbæ. Reyndar seg-
ist hún hafa farið leitir frá því hún
man eftir sér, enda búið að Fremri-
Brekku frá því árið 1945. Þar er
hún nú með fjárbúskap ásamt eig-
inmanninum, Þorleifi Óskarssyni,
en segir fénu hafa fækkað á und-
anförnum árum. Valgerður tekur
fram að afrétturinn sem hún smali
sé ekki stór, þar sé líklega að finna
um 2–300 kindur og venjulega taki
smölunin nokkra klukkutíma. Féð
er síðan rekið í Múlarétt. Val-
gerður segir að áður hafi verið
meira fé í Saurbæ en nú séu nokkr-
ir bæir farnir í eyði og því minni bú-
skapur á svæðinu.
Hún segir að til að allt gangi vel
þurfi fjórir að smala fénu en áhugi
á smalamennsku sé
svo mikill að oft séu
smalamennirnir um
tuttugu.
Allir vilja í leitir
Að Fremri-Brekku
eru nú um 130 kindur,
en þær voru mun fleiri
hér áður fyrr. „Við er-
um orðin svo gömul,“
segir Valgerður og
hlær. Þau hjónin eru
nú orðin ein í kotinu
en börn, barnabörn og
aðrir ættingjar koma
til að hjálpa til við leit-
irnar og líklega mun
fyrsta barna-
barnabarnið, sem nú
er að stíga sín fyrstu skref í lífinu,
fljótlega láta til sín taka í leitunum.
„Þó að þetta séu nú engar fjall-
ferðir, þá kallast þetta leitarstjóri
fjórðungi. „Nei, þetta er alltaf með
sama hætti. Leitir eru í nokkuð
föstum skorðum.“
Undanfarið hafa birst í fjöl-
miðlum fréttir af „fjalldrottn-
ingum“, konum sem sinna starfi
leitarstjóra. En Valgerður kýs
frekar starfsheitið fjallkóngur. „Ég
titla mig nú alltaf bónda, ef ég er
spurð um starfsheiti og hef alla tíð
gert. Ég hef aldrei verið húsmóðir
– enda er ég það ekki í raun og
veru.“
Valgerður segir óvíst hversu
lengi hún og Þorleifur haldi áfram
að reka búið að Fremri-Brekku.
„Við erum búin að fækka fénu og
höfum gert þetta viðráðanlegra
fyrir okkur, þar sem við erum bara
tvö eftir. En ég hef bara svo gaman
af kindum, þess vegna held ég
áfram búskapnum. Svo held ég líka
að þessi sveit hljóti að vera sú fal-
legasta á landinu.“
Valgerður Lárusdóttir hefur verið fjallkóngur í Dölunum í 25 ár
Langamma stýrir leitunum
og ég er nú stundum
að monta mig af því
að vera líklega eini
fjallkóngurinn sem er
langamma.“
Valgerður segir
fólk ávallt hafa tekið
því sem sjálfsögðum
hlut að hún væri fjall-
kóngur og ekkert
óvenjulegt þótt við
það, en fáar konur
hafa enn sem komið
er gegnt þessu starfi.
„Þetta þótti nú sjálf-
sagt mál þegar ég tók
við búskap af föður
mínum. Enginn hefur
gert neina at-
hugasemd við það.“
Valgerður er fljót til svars þegar
spurt er hvort skipulag leitarinnar
hafi breyst frá því hún tók hlutverk
fjallkóngs fyrst að sér fyrir aldar-
Valgerður hefur
stýrt leitum í Brekkudal
í Saurbæ í 25 ár.
FRÉTTIR
10 ÞRIÐJUDAGUR 14. SEPTEMBER 2004 MORGUNBLAÐIÐ
ÞORGERÐUR Katrín Gunnars-
dóttir menntamálaráðherra segist
ánægð með skýrslu starfshópa um
styttingu náms, en þar er m.a. lagt til
að nám til stúdentsprófs verði stytt
úr fjórum árum í þrjú.
Skýrslan verður gerð opinber síð-
ar í vikunni, en Þorgerður Katrín
kynnti helstu niðurstöður hennar á
fundum með forsvarsmönnum kenn-
ara og fulltrúum forsvarsmanna
framhaldsskólana í gær.
„Mér sýnist þetta í fljótu bragði
vera mjög vel unnin skýrsla, allir
hagsmunaaðilar hafa komið að þessu
og fengið tækifæri til að tjá sig. Auð-
vitað er það alltaf þannig að það fá
ekki allir sitt fram, en það er alla-
vega sátt um þær tillögur sem eru
settar þarna fram af hálfu þeirra
sem tóku þátt í vinnunni, þó að sumir
hefðu eflaust vilja fá fleira inn,“ segir
Þorgerður Katr-
ín.
„Tillögurnar
bera það með sér
að það er réttast
að stytta náms-
tímann í fram-
haldsskólanum
niður í þrjú ár, án
þess þó að það
minnki gæði
námsins og þær
kröfur sem við gerum til fólks þegar
það lýkur framhaldsskóla. Svigrúm-
ið sem hefur myndast á undanförn-
um sjö til átta árum er svo mikið að
það er hægt að bæta við námsefni án
þess að það þýði lengri skóladag í
grunnskólunum,“ segir Þorgerður,
en hún tekur fram að samhliða þeirri
breytingu þyrfti einnig að skoða
starfsnámið.
Hún segir það koma fram í skýrsl-
unni að mikill sveigjanleiki hafi
myndast í skólakerfinu á undanförn-
um sjö til átta árum. „Í raun hefur
grunnskólinn lengst um tvö ár og
framhaldsskólinn lengst um 12 vik-
ur. Þannig að það er mikið svigrúm
og sveigjanleiki innan kerfisins til að
þétta námið frekar og auka samfell-
una.“ Þannig segir hún að íslenska
skólakerfið verði samanburðarhæf-
ara við þær þjóðir sem við berum
okkur saman við.
Þorgerður Katrín segir breyting-
arnar kosta verulega fjármuni alveg
til ársins 2016 svo tilgangurinn sé að
bæta kerfið, ekki að spara fé. Hún
segir styttingu á framhaldsskóla-
námi að sjálfsögðu hafa talsverða
tímabundna erfiðleika í för með sér,
t.d. á högum framhaldsskólakenn-
ara, það verði mikil þörf fyrir fram-
haldsskólakennara fram til ársins
2011–12, en síðan jafnist það út.
Einnig segir hún gert ráð fyrir út-
skriftum úr tvöföldu kerfi á nokkr-
um árum, m.a. með því að auka fram-
lög til Lánasjóðs íslenskra náms-
manna.
Miklir hagsmunir
fyrir samfélagið
„Ég held að þegar menn leggjast
yfir þetta og skoða þetta þá sjá menn
að það eru svo gríðarlega miklir
hagsmunir fyrir samfélagið í heild
sinni. Heildarhagsmunir eru miklir
fyrir samfélagið, fyrir nemendur og
fyrir fjölskyldurnar. Að sjálfsögðu
verða einhverjir tæknilegir örðug-
leikar við að framkvæma þetta til að
byrja með, en það eru bara einfald-
lega tæknimál sem hægt er að
leysa,“ segir Þorgerður Katrín.
Starfshópar leggja til styttingu náms til stúdentsprófs í þrjú ár
Þorgerður Katrín
Gunnarsdóttir
Ráðherra ánægður með
tillögur starfshópsins
ÞESSIR spræku krakkar, Birta Karen Gunnlaugs-
dóttir, Rebekka Rún Gunnlaugsdóttir og Heiðar Ingi
Gunnlaugsson, notuðu góðviðrið nú um helgina til að
bregða sér í berjamó við Vinaskóg ásamt hundinum
Pjakki, en senn fer hver að verða síðastur til að næla
sér í gómsæt ber áður en næturfrostið gengur í garð.
Morgunblaðið/Sverrir
Í berjamó
SEX ára fyrningartími á endur-
ákvörðun á tollum er óeðlilega langur,
og eru dæmi um fyrirtæki sem hafa
þurft að greiða milljónir króna fyrir
vörur sem fluttar voru inn nokkrum
árum áður en endurákvörðun átti sér
stað, að því er fram kemur í frétt á vef
Samtaka verslunar og þjónustu
(SVÞ).
Í fréttinni kemur fram að óánægju
gæti meðal verslunarfyrirtækja sem
stunda innflutning þar sem tollayfir-
völd hafi rétt til að endurákvarða tolla
allt að sex ár aftur í tímann, en þá sé
varan yfirleitt löngu seld á verði sem
miðist við þann toll sem greiddur var í
upphafi. Svo virðist sem slíkum mál-
um hafi fjölgað undanfarið, og segja
SVÞ að búast megi við aukinni tíðni
slíkra mála á næstunni.
Þurfa bindandi álit tollstjóra
Eina leiðin fyrir fyrirtæki til að
koma í veg fyrir að eiga yfir höfði sér
endurákvörðun tollstjóra allt að sex
ár aftur í tímann er að krefjast bind-
andi álits tollstjóra í hvert sinn sem
ný vara er tollflokkuð. Það tefur toll-
afgreiðslu og fram kemur í frétt SVÞ
að ætla megi að það auki verulega
vinnuálag hjá tollstjóraembættunum
sé þetta gert í miklum mæli. SVÞ hafa
óskað eftir fundi með fjármálaráðu-
neytinu til að fara yfir athugasemdir
samtakanna og aðildarfyrirtækja við
frumvarpið.
Óánægja
með reglur
um endur-
ákvörðun tolla
MÖGULEG lækkun fasteignaskatta
hefur ekki verið rædd á vettvangi
Sambands íslenskra sveitarfélaga en
eins og greint var frá í Morgun-
blaðinu í gær hafa tekjur sveitarfélag-
anna af fasteignasköttum aukist um
tæpan þriðjung á tveimur árum og út-
lit fyrir að þær aukist enn frekar í ár.
Eiga fullt í fangi með
að láta enda ná saman
Gunnlaugur Júlíusson, sviðsstjóri
hag- og upplýsingasviðs Sambands ís-
lenskra sveitarfélaga, segir sveitar-
félögin eiga fullt í fangi með að láta
enda ná saman miðað við þær tekjur
sem þau hafi og þau verkefni sem
þeim séu falin. „Þetta fylgir bara
hækkun fasteignaverðs hér á höfuð-
borgarsvæðinu og hefur verið látið
fylgja því nema þegar endurmatið var
gert en þá breyttu flest sveitarfélögin
reglunum þannig að það varð þeim
ekki til tekjuauka. Annars hefur þetta
einfaldlega fylgt verðlagsþróuninni.
Það er það regluverk sem sveitar-
félögin vinna eftir, bæði hvað varðar
fasteignaskattinn og ýmis fasteigna-
gjöld sem eru tengd fasteignamat-
inu,“ segir Gunnlaugur.
Lækkun
fasteigna-
skatta ekki
verið rædd
FORVAL um verslunarrekstur og
breytingar í Flugstöð Leifs Eiríks-
sonar (FLE) verður haldinn á
fimmtudag og er stefnt að því að af-
greiða umsóknir fyrir 1. desember
nk. Ákveðið hefur verið að stofna
sjálfstætt dótturfélag FLE, Fríhöfn-
ina ehf. og færa forræði verslunar-
rekstrarins þangað í byrjun næsta
árs að því er fram kemur í tilkynn-
ingu frá FLE.
Langur tími
Sams konar forvalsfundur var
haldinn árið 2002, en ekki var unnið
úr umsóknum þess fundar vegna
þess að þáverandi eigendur Íslensks
markaðar kærðu framkvæmd for-
valsins. Eftir að Hæstiréttur Íslands
staðfesti að rétt hefði verið staðið að
forvalinu keypti Flugstöð Leifs Ei-
ríkssonar Íslenskan markað og tók
við rekstri félagsins. Þar sem svo
langur tími hafði liðið frá forvals-
fundinum 2002 þótti rétt að endur-
taka hann nú.
Forvals-
fundur
FLE end-
urtekinn
RÚMLEGA tvítugur karlmaður var
í gær sektaður um 175.000 krónur í
ríkissjóð í Héraðsdómi Reykjaness
og sviptur ökurétti í tvö ár fyrir að
aka undir áhrifum áfengis og fara
yfir gatnamót gegn rauðu ljósi.
Brotið átti sér stað í miðbæ
Hafnarfjarðar að nóttu til í jan-
úarlok. Við mælingu reyndist áfeng-
ismagn í blóði hans rúmt prómill.
Hann játaði akstur gegn rauðu ljósi
en neitaði því að hafa ekið undir
áhrifum.
Auk refsingarinnar var maðurinn
dæmdur til að borga allan sakar-
kostnað, þar með talin 65.000 króna
málsvarnarlaun verjanda síns.
Fékk 175.000
kr. í sekt
♦♦♦
♦♦♦