Morgunblaðið - 02.10.2004, Page 1

STOFNAÐ 1913 268. TBL. 92. ÁRG. LAUGARDAGUR 2. OKTÓBER 2004 PRENTSMIÐJA ÁRVAKURS HF. mbl.is
Árni Þór er
eftirsóttur
Leikstýrir myndbandi með söngva-
skáldinu Damien Rice Menning 56
Börn |Íslenskir galdrastafir
Keðjusagan Anna steytir hnefann
Lesbók | Börn í stríðshrjáðum löndum
Lítið en heillandi skrímsli
Íþróttir | Hart barist í leik HK og KA
WBA fram í rauðan dauðann
Börn, Lesbók og Íþróttir í dag
TEKJUAFGANGUR ríkissjóðs á
næsta ári nemur 11,2 milljörðum
króna, samkvæmt frumvarpi til fjár-
laga fyrir árið
2005 sem Geir H.
Haarde fjármála-
ráðherra kynnti
og lagði fram á Al-
þingi í gær. Þetta
er 3,4 milljörðum
meiri afgangur en
síðustu áætlanir
fyrir árið 2004
benda til og 17,4
milljörðum kr.
meira en árið 2003. Heildartekjur rík-
issjóðs á næsta ári eru áætlaðar tæpir
306 milljarðar króna og hækka um
15,7 milljarða milli ára. Á móti er gert
ráð fyrir að heildarútgjöldin nemi
294,6 milljörðum króna.
Við kynningu frumvarpsins sagði
Geir að aukið aðhald í útgjöldum rík-
issjóðs og vaxandi tekjuafgangur
myndi skapa svigrúm til skattalækk-
ana á árunum 2005 til 2007. Áfram
myndi ríkja stöðugleiki í efnahagslíf-
inu, þrátt fyrir aukin umsvif vegna
stóriðjuframkvæmda og boðaðar
skattalækkanir. Tekjuskattshlutfall
einstaklinga mun lækka um eitt pró-
sentustig um næstu áramót, fara úr
25,75 í 24,75%, sem samsvarar 4–5
milljarða tekjumissi fyrir ríkið.
Áformað er að hlutfallið verði komið
niður í 21,75% árið 2007.
Dregið verður úr framkvæmdum
ríkisins um tvo milljarða á næsta ári
og aftur um tvo milljarða árið 2006.
Framkvæmdir verða svo auknar um
sömu fjárhæðir næstu tvö ár á eftir.
Auka á framlag til þróunarmála um
500 milljónir króna.
Afgang-
ur fer
vaxandi
Fjárlagafrumvarpið
lagt fram á Alþingi
 Fjárlagafrumvarpið/10–11
Geir H. Haarde
MEIRIHLUTI þingmanna stjórn-
arandstöðunnar gekk úr þingsal í
gær undir ávarpi Halldórs Blöndal,
forseta Alþingis, við þingsetninguna.
Í ræðu sinni sagði Halldór að synj-
unarákvæði stjórnarskrárinnar
væru leifar af þeirri trú að konung-
urinn – einvaldurinn – færi með guðs
vald. Þingið hafi staðið gegn vilja
konungs og hafi leiðrétt vald eins
manns með því að taka það til sín.
„Alþingi er kjörið af þjóðinni. Þar á
fólk með ólíkar skoðanir og stefnur
sína fulltrúa. Þar ráða menn ráðum
sínum og leiða til lykta. Þótt forseti
lýðveldisins sé kjörinn á sama hátt
getur hann ekki mælt sig við Alþingi.“
Hann sagði að eftir atburði sum-
arsins stæði löggjafarþing Alþingis
ekki jafntraustum fótum og áður.
„Staða Alþingis verður að vera hafin
yfir vafa og löggjafarstarfið í traust-
um skorðum.“
Helgi Hjörvar, þingmaður Sam-
fylkingarinnar, stóð fyrstur upp og
gekk út. Hann sagði að sér hefði verið
nóg boðið þegar forseti Alþingis
„rakti ákvarðanir forseta Íslands um
lýðræðislegar kosningar til einvalds-
konunga sem þáðu vald sitt frá Guði“.
Í sama streng tóku Össur Skarphéð-
insson, formaður Samfylkingarinnar,
og Steingrímur J. Sigfússon, formað-
ur Vinstrihreyfingarinnar – græns
framboðs, sem voru og í hópi þeirra
stjórnarandstæðinga sem gengu út.
Halldór Blöndal, forseti þingsins,
sagði í samtali við Morgunblaðið að
sér hefði fyrst og fremst gengið það
til að standa á rétti Alþingis og verja
það. Staða Alþingis og löggjafans
yrði að vera sterk. Hann taldi orð sín
um einvaldskonunga hafa verið mis-
skilin og með engum hætti væri hægt
að heimfæra þau upp á forseta Ís-
lands.
Staða Alþingis verður
að vera hafin yfir vafa
Ríkissjónvarpið
Össur Skarphéðinsson gengur úr þingsal undir ræðu Halldórs Blöndal, forseta Alþingis.
 Stjórnarandstæðingar/6
Meirihluti stjórnarandstæðinga
gekk af þingfundi undir ræðunni
Halldór Blöndal fjallaði um synjun forseta í þingsetningarræðu
RÚSSNESKI herinn er að hrynja
vegna þess að ungir menn reyna að
komast hjá herskyldu og aðeins um
tíundi hlutinn af þeim sem kallaðir
eru út mætir til skráningar, að sögn
Sergeis Ívanovs varnarmálaráð-
herra. Fyrir áratug var mætingin um
30% en nú þykir vistin í hernum verri
en nokkurn tíma fyrr vegna lélegs
aðbúnaðar, harkalegrar meðferðar af
hálfu yfirmanna og loks óttast marg-
ir að verða sendir til Tétsníu.
„Við erum heimsmeistarar í að
komast hjá herskyldu,“ sagði ráð-
herrann. Rússneskir karlmenn verða
að gegna herþjónustu í að minnsta
kosti tvö ár einhvern tíma á aldrinum
18 til 27, aldurinn fer eftir því hvort
þeir stunda háskólanám. Sumir múta
læknum til að undirrita vottorð um
að viðkomandi sé óhæfur til herþjón-
ustu, aðrir falsa einfaldlega slík skjöl.
Lítt þjálfaðir unglingar
sendir til að berjast í Tétsníu
Þúsundir hermanna hafa fallið í
Tétsníu eftir að átökin þar hófust fyr-
ir áratug og grimmdin er mikil í
hernaðinum gegn uppreisnarhópun-
um í Kákasushéraðinu. Talið er að
allt að 80.000 rússneskir hermenn
séu nú í héraðinu en þeim hefur ekki
tekist að brjóta á bak aftur uppreisn-
arhópana. Nær daglega er skýrt frá
mannfalli.
Mannréttindasamtök í Rússlandi
sem helga sig rétti hermanna hafa
kvartað yfir því að herinn sendi oft
óharðnaða unglinga til Tétsníu þótt
þeir hafi aðeins fengið nokkurra
mánaða þjálfun.
Herinn
að hruni
kominn?
Moskvu. AFP, AP.
Rússland
Ungir Rússar koma
sér undan herskyldu
JACQUES Chirac Frakklandsfor-
seti vill að Frakkar ákveði í þjóðarat-
kvæði hvort þeir styðji að Tyrkir fái
aðild að Evrópusambandinu (ESB),
að sögn AFP-fréttastofunnar. For-
setinn er hlynntur aðild Tyrkja en
um 56% Frakka eru samkvæmt
könnunum á móti. Gerhard Schröd-
er, kanslari Þýskalands, vill einnig
að Tyrkir fái aðild en könnun sem
birt var í gær gefur til kynna að 57%
Þjóðverja séu andvíg aðild Tyrkja.
Fari svo að aðildarviðræður verði
hafnar við Tyrki, eins og margt
bendir til að verði ákveðið á leiðtoga-
fundi ESB í desember, er talið að
þeir gætu fengið aðild eftir áratug.
Chirac sagði í gær að það yrði gott
fyrir Evrópu að Tyrkir væru innan-
borðs í ESB. „Þannig væri opnuð
leið fyrir lýðræði og frið til að skjóta
rótum um allt evrópska meginlandið
– í víðum skilningi orðsins – svo að
við getum forðast mistök og ofbeldi
fortíðarinnar,“ sagði hann. Tyrk-
neska lýðveldið er samkvæmt
stjórnarskrá ekki íslamskt ríki held-
ur hlutlaust í trúarefnum.
Fréttaskýrandi BBC telur að
Chirac óttist að þjóðaratkvæða-
greiðsla sem verður um stjórnarskrá
ESB á næsta ári verði öðrum þræði
atkvæðagreiðsla um aðild Tyrkja og
vilji reyna að hindra það. Deilurnar
um aðild Tyrklands hafa verið ákafar
víða í Evrópu og hefur afstaða fólks
oft verið þvert á flokksbönd.
Í væntanlegri skýrslu frá fram-
kvæmdastjórn ESB um Tyrkland
segir að stjórnvöld hafi síðustu árin
vissulega staðið fyrir miklum umbót-
um til að laga sig að reglum sam-
bandsins, dauðarefsing hafi verið af-
numin og réttindi kúrdíska
minnihlutans aukin. En í skýrslunni,
sem hefur verið lekið til fjölmiðla og
verður birt á miðvikudag, segir einn-
ig að „þótt pyntingum sé ekki lengur
beitt skipulega er enn að finna mörg
pyntingatilfelli og frekari aðgerða er
þörf til að binda enda á slíkt“.
Vill þjóðaratkvæði
um aðild Tyrklands
Chirac og Schröd-
er styðja aðild
Tyrkja að ESB