Morgunblaðið - 01.12.2004, Qupperneq 25

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 1. DESEMBER 2004 25
UMRÆÐAN
STEINUNN Jóhannesdóttir lít-
ur svo á að það séu mannréttindi
fólks að fá gerða um sig sjónvarps-
þætti. Í Morgunblaðinu þann 26.
nóv. sl. lýsir hún eftir opinberri
rannsókn á því hvers vegna ekki
varð af gerð sjónvarpsþáttar um
„prófessorsmálið“ svokallaða. Á
sínum tíma var leitað eftir því við
mig að ég kæmi fram í slíkum
þætti en ég hafnaði því. Ég hafði
ekki áhuga á að taka þátt í að
framleiða „skemmtiefni“ um harma
mína og minna og fannst slíkt efni
lítið erindi eiga við almenning. Má
vera að þessi afstaða mín hafi vald-
ið einhverju um að hætt var við
gerð þáttarins, en raunar er mér
ókunnugt um það, enda var ég
fluttur úr landi þegar þetta var.
Í þætti af þessu tagi hefði
reyndar mátt spyrja hvernig það
megi vera að maður sem er sýkn-
aður af æðsta dómstóli Íslands
verði að sæta aðför í ýmsum helstu
fjölmiðlum landsins. Maður sem að
líkum er saklaus og að lögum sýkn
er gerður að þjóðníðingi, fyrir at-
beina skörunga á borð við Stein-
unni.
Steinunn telur það aðfinnsluvert
eða jafnvel saknæmt að ekki varð
af gerð sjónvarpsþáttarins, enda
stóð víst ekki til að halda fram
hlut hins sýknaða manns í þætt-
inum.
Steinunn er mikil áhugamann-
eskja um þennan harmleik og hef-
ur margsinnis tjáð sig um hann
opinberlega af mikilli innlifun og
berorðum fjálgleik. Næsta víst er
að framhald verður á þessari mál-
gleði um annarra harm og má það
vera þeim nokkur huggun sem
áhyggjur hafa af því að ekki sé
nóg skrafað.
Þeim manneskjum sem um sárt
eiga að binda í þessu hryggilega
máli verður hins vegar hvorki
gleði né gagn af frjálslegri útrás
og tjáningu Steinunnar Jóhannes-
dóttur á leiksviði þjóðlífsins.
Lokaorðin fæ ég að láni frá séra
Hallgrími Eldjárnssyni, áa mínum:
„En um þitt ráð tönn fyrir tungu
set ég.“
Málgleði um
annarra harm
Halldór Ármann Sigurðsson
svarar Steinunni
Jóhannesdóttur ’Næsta víst er að fram-hald verður á þessari
málgleði um annarra
harm …‘
Höfundur er prófessor,
nú búsettur í Svíþjóð.
Eftirfarandi greinar eru á
mbl.is:
Sveinn Aðalsteinsson: „Nýj-
asta útspil Landsvirkjunar og
Alcoa, er að lýsa því yfir að
Kárahnjúkavirkjun, álbræðsl-
an í Reyðarfirði og línulagnir
þar á milli flokkist undir að
verða „sjálfbærar“!“
Hafsteinn Hjaltason:
„Landakröfumenn hafa engar
heimildir fyrir því, að Kjölur
sé þeirra eignarland, eða eign-
arland Biskupstungna- og
Svínavatnshreppa.“
María Th. Jónsdóttir: „Á
landinu okkar eru starfandi
mjög góðar hjúkrunardeildir
fyrir heilabilaða en þær eru
bara allt of fáar og fjölgar
hægt.“
Guðmundur Hafsteinsson:
„Því eru gráður LHÍ að inn-
taki engu fremur háskólagráð-
ur en þær sem TR útskrifaði
nemendur með, nema síður
sé.“
Á mbl.is
Aðsendar greinar
MIRALE
Grensásvegi 8
108 Reykjavík
sími: 5171020
Opið:
mán. - föstud.11-18
laugard.11-15
Spennandi
gjafavörur og húsgögn
FRAM til ársins 2002 hafði skort-
ur á góðu tónlistarhúsi um langa
hríð háð tónlistarfólki við Eyjafjörð.
Í október árið 2000 barst sveit-
arstjórn Eyjafjarðarsveitar erindi
frá stjórn Tónlistarfélags Akureyr-
ar þar sem sú hug-
mynd var reifuð að
Steinway-flygill af
stærstu gerð í eigu
Minningarsjóðs Ingi-
mars Eydal yrði komið
fyrir í félagsheimilinu
Laugarborg. Sveit-
arstjórn tók erindinu
með opnum hug, enda
féll það vel að hug-
myndum sem uppi
voru um nýtingu
Laugarborgar, og
ákvað að kanna hvort
ekki mætti gera þær
breytingar á húsnæði
félagsheimilisins sem
hæfðu til tónlistar-
flutnings. Til að gera
langa sögu stutta var
Tónlistarhúsið Laug-
arborg síðan opnað
með sérstakri dagskrá
19. janúar árið 2002 og
um leið undirritaður
samningur milli sveit-
arstjórnar og stórnar
Tónlistarfélags Ak-
ureyrar um varðveislu
áðurnefnds flygils og
afnot af honum.
Fullyrða má að
breytingar sem gerðar voru á
Laugarborg hafi tekist vel og allir
þeir tónlistarmenn sem nýtt hafa
sér húsið hafa lýst ánægju sinni
með þær og þá möguleika sem til-
vist þess skapar fyrir tónlistarlíf og
tónlistarmenningu við Eyjafjörð.
Laugarborg stendur í raun eitt
húsa við Eyjafjörð undir nafni sem
tónlistarhús þó svo að Dalvíkingar
hafi fylgt í kjölfarið og stórbætt að-
stöðu sína til tónleikahalds með
endurbótum á Dalvíkurkirkju og
kaupum á nýjum, glæsilegum flygli.
Tónlistarfélagið á Akureyri nýtti
sér aðstöðuna í Laugarborg um
skeið en lagðist starfsemi þess síð-
an niður meðal annars vegna fjár-
sveltis og þess viðmóts sem þáver-
andi stjórn þess var sýnt af hálfu
bæjaryfirvalda. Eftir nokkur ár í
dvala hefur félagið nú verið end-
urvakið og ber að fagna því. Athygli
vekur þó að við skipulagningu tón-
leikahalds á vegum félagsins virðist
ekki vera gert ráð fyrir nýtingu
þeirrar góðu aðstöðu sem Laug-
arborg býður uppá þrátt fyrir frum-
kvæði félagsins að breytingum á
húsinu til tónleikahalds, tilveru
sennilega besta flygils á svæðinu
auk ókeypis aðgangs Tónlistar-
félagsins að Laugarborg samkvæmt
samningi. Þess í stað lætur félagið
bjóða sér aðstöðuleysi á Akureyri
og býður tónlistarmönnum sínum
uppá mun verri hljóðfæri – þ.e. ef
viðkomandi er píanóleikari – og
mun verri salarkynni en vera þyrfti.
Óhjákvæmilega veltir maður fyrir
sér hvort stjórn félagsins sé undir
þrýstingi um að halda tónleika sína
innan bæjarmarkanna. Getur verið
að bæjaryfirvöld á Akureyri
skammist sín fyrir úrræða- og
framkvæmdaleysi þegar kemur að
aðstöðu til tónleikahalds og geti
ekki horft uppá afleiðingar aðgerða-
leysis síns – að tónleikahald færist
frá Akureyri? Á tímum umræðu um
sameiningu sveitarfélaga skjóta
slíkar hugrenningar þó skökku við.
Tónlistarfélagið á Akureyri er hér
með boðið velkomið til tónleika-
halds í Tónlistarhúsinu Laug-
arborg.
Í gagnrýni í Morgunblaðinu
mánudaginn 22. nóvember sl. kvart-
ar Jón Hlöðver Áskelsson réttilega
undan áðurnefndu aðstöðuleysi á
Akureyri. Hann skrifar m.a.
„Reyndar get ég ekki sleppt að lýsa
yfir vandlætingu minni á að enn og
aftur þurfi að kosta miklu til að
flytja flygil milli húsa til að af slík-
um tónleikum geti orðið í Listagili í
höfuðstað Norðurlands. Ég hef
sjálfur tekið þátt í
skipulagi tónleika á
Akureyri á fjórða ára-
tug og hélt satt best að
segja að þessi útnesja-
mennska, sem maður
svo alltof oft tók þátt í
áður, heyrði nú sög-
unni til. Hvar er nú
framsýnin?“ Til að
svara spurningu Jóns
Hlöðvers þá er fram-
sýnin ekki langt und-
an, nánar tiltekið að-
eins í tíu mínútna
akstursfjarlægð frá
Akureyri. Og flutn-
ingar á flygli og kostn-
aður honum tengdur
er algerlega óþarfur.
Benda má á, til að
menn átti sig á þeim
fjarlægðum og tíma
sem um ræðir, að það
tekur aðeins um tíu
mínútur að aka til
dæmis innst úr Foss-
voginum inn í miðbæ
Reykjavíkur, finna
bílastæði og koma sér
á tónleikastað. Slíkt
ferðalag vefst ekki fyr-
ir mörgum hafi sá hinn
sami yfirleitt hug á að sækja tón-
leika. Sér er nú hver útnesja-
mennskan.
Ætli það væri nú ekki skyn-
samlegri leið að sveitarfélög sýndu
sameiningarvilja sinn í verki og
hæfu samstarf um litlar einingar
eins og til dæmis tónleikahald.
Í framhaldi af opnun Tónlistar-
hússins Laugarborgar hefur Eyja-
fjarðarsveit nú stigið skrefið til
fulls. Í haust var lagt upp með veg-
lega tónleikaröð og hún kynnt með
metnaðarfullum og faglegum hætti
sem nú þegar hefur orðið öðrum til
eftirbreytni og mun vonandi stuðla
að meiri fagmennsku hvað varðar
kynningar á tónlistarviðburðum til
framtíðar. Er Eyfirðingum öllum
óskað til hamingju með verkefnið
sem Eyjafjarðarsveit á heiðurinn
að. Styrkir voru veittir af rausn-
arskap af Menningarsjóði KEA og
úr Menningarborgarsjóði auk þess
sem Sparisjóður Norðlendinga hef-
ur stutt starfsemina. Er þessum að-
ilum færðar bestu þakkir fyrir
framlag sitt.
Tónlistarmenn á Íslandi eiga at-
hvarf við Eyjafjörð þar sem for-
svarsmenn Tónlistarhússins Laug-
arborgar í Eyjafjarðarsveit bjóða
þá velkomna og bíða þess að fá að
skapa þá umgjörð um list þeirra
sem telst við hæfi.
Laugarborg –
tónlistarhús
Eyfirðinga
Þórarinn Stefánsson
fjallar um tónlistarhús
’Getur verið aðbæjaryfirvöld á
Akureyri
skammist sín
fyrir úrræða- og
framkvæmda-
leysi þegar
kemur að að-
stöðu til tón-
leikahalds …‘
Þórarinn Stefánsson
Höfundur er píanóleikari og
verkefnisstjóri um markaðssetningu
Tónlistarhússins Laugarborgar
í Eyjafjarðarsveit.
Á VETTVANGI siglingaöryggis-
mála er um þessar mundir mikið
rætt og ritað um siglingar og
hafnavernd. Árlega farast þúsundir
sjófarenda sem sigla um höfin og
við strendur landa. Hafið tekur
þennan mikla toll af
þeim sem nýta sér
siglingar. Um er að
ræða bæði farmenn,
fiskimenn og farþega
sem margir hverjir
eru óafvitandi að sigla
á vanbúnum undir-
málsskipum, sem ættu
ekki að vera á sigl-
ingu, oft við erfiðar
aðstæður á haf-
svæðum þar sem allra
veðra er von.
Við Íslendingar eig-
um mikið undir sigl-
ingum og sjómennsku. Því er okk-
ur mikilvægt að fylgjast vel með
því sem er að gerast á alþjóðavett-
vangi á sviði siglingaöryggismála.
Þess vegna þurfum við að halda
uppi ströngu eftirliti með þeim
skipum sem sigla í lögsögu okkar
og koma til hafna. Liður í því að
tryggja öryggi í siglingum á hafinu
er svokallað hafnarríkiseftirlit en
Ísland er aðili að samþykktinni um
hafnarríkiseftirlit.
Í byrjun nóvember var efnt til
fundar í Vancouver í Kanada um
hertar aðgerðir gegn vanbúnum
skipum, sem í skjóli hentifána sigla
án þess að forsvaranlegt eftirlit sé
með viðhaldi þeirra, þjálfun áhafna
og endurnýjun búnaðar. Til þessa
fundar voru boðaðir ráðherrar sigl-
ingamála þeirra landa sem staðfest
hafa samþykktir um hafnarríkiseft-
irlit auk fulltrúa alþjóðastofnana á
sviði siglingamála. Var undirrituð
yfirlýsing þar sem aðildarþjóðirnar
herða enn á áformum sínum og að-
gerðum til að tryggja öryggi sjó-
farenda með svokölluðu hafnarrík-
iseftirliti.
Árlega ferst fjöldi skipa sem
valda mengun hafs og stranda. Fá-
ar þjóðir eiga jafnmikilla hags-
muna að gæta í siglingaörygg-
ismálum og Íslendingar. Í hafnir
landsins koma árlega um 350 skip.
Flest eru sem betur fer í góðu lagi
og um borð vel menntaðar og vel
þjálfaðar áhafnir. Hafnarríkiseft-
irlitið kannar ástand skipa og
stundum eru skip sett í farbann. Í
Vancouver-samþykktinni er gert
ráð fyrir að herða enn eftirlitið
með undirmálsskipum en þau finn-
ast á öllum skipaleiðum. Þjónusta
þeirra er ódýr og margir freistast
til að taka tilboðum um flutning
með þeim. Svokölluð útflöggun
flutningaskipa er að verða regla
fremur en undantekning. Út-
flöggun þýðir að skipafélög skrá
flota sinn hjá ríkjum sem talin eru
gera minni kröfur um eftirlit og
réttindi sjómanna. Það kemur síð-
an í hlut ríkja, sem
eiga allt undir sigl-
ingum og öruggum og
góðum höfnum, að
fylgjast með þeim
skipum sem sigla í
efnahagslögsögu
þeirra og nota hafn-
irnar. Eins og tölur
um látna sjófarendur
sýna er um að ræða
mjög alvarlegt við-
fangsefni. Fylgifiskur
undirmálsskipa er
aukið álag á björg-
unarsveitir sem oft
eru sjálfboðaliðar og taka á sig
mikið starf í samræmi við hug-
sjónir slysavarna- og björg-
unarfélaga.
Í samræmi við alþjóðlegar skyld-
ur okkar hefur hafnarríkiseftirlitið
verið eflt í þeim tilgangi að tryggja
þá hagsmuni okkar sem felast í ör-
yggi skipa sem við landið sigla og
til að varna mengun hafanna sem
vissulega fylgir sjóslysum.
Yfirskrift Vancouver-yfirlýsingar
aðildarríkjanna er ,,Styrkja skal
feril ábyrgðar“ (Strenghtening the
circle of responsibility). Yfirlýs-
ingin miðar að því að koma í veg
fyrir að undirmálsskip sigli um
höfin. Í þessu sambandi var eink-
um skírskotað til ábyrgðar og hlut-
verks fánaríkja, flokkunarfélaga,
farmeigenda, tryggingarfélaga,
banka, Alþjóðasiglingamálastofn-
unarinnar og Alþjóðavinnu-
málastofnunarinnar. Samkvæmt
yfirlýsingunni skal m.a. vinna að
bættu upplýsingastreymi á milli
aðila um skip og aðgerðir. Stefnt
er að því að vinna upplýsingar,
greina áhættuskip, og einbeita
kröftum að því að skoða þau en
hlífa þeim útgerðum sem eru
þekktar að því að hafa hlutina í
lagi.
Í samþykktinni leggja ríkin einn-
ig áherslu á að framfylgja alþjóða-
samþykktum sem er beint gegn
þreytu og of miklu vinnuálagi. Þá
er komið inn á mikilvægi sigl-
ingaverndar og sammælast ríkin
um að framfylgja nýjum kröfum af
fullum þunga. Ríkin lýsa einnig yf-
ir vilja sínum til þess að framfylgja
ýmsum nýjum samþykktum Al-
þjóðasiglingamálastofnunarinnar,
sem beint er gegn mengun. Geta
má þess að mörg ríki komu inn á
nauðsyn þess að fylgjast vel með
olíuflutningaskipum og einnig að
skilgreina tiltekin hafsvæði sem
viðkvæm svæði fyrir skipaumferð.
Loks miða ríkin við að leggja Al-
þjóðasiglingamálastofnuninni lið
við að útfæra væntanlegar úttektir
hennar á skoðunarstörfum aðild-
arríkja sinna.
Í ræðu minni fyrir Íslands hönd
vakti ég athygli á mikilvægum at-
riðum samþykktarinnar og hvatti
ríkin til að framfylgja ákvæðum
hennar varðandi staðfestingu al-
þjóðasamþykkta um kröfur til
fiskiskipa. Ráðstefnan var vel sótt
og lýstu öll ríkin yfir stuðningi sín-
um við yfirlýsingu hennar.
Starfsmenn Siglingastofnunar
hafa það vandasama hlutverk að
fylgja eftir þeim reglum sem settar
hafa verið. Ég vænti þess að ís-
lenskir útgerðarmenn og sjómenn
sýni því verkefni skilning. Það
varðar framtíðarhagsmuni atvinnu-
lífs okkar jafnt í siglingum, fisk-
veiðum sem í iðnaði. Við Íslend-
ingar eigum allt undir traustum og
öruggum siglingum til landsins.
Það er þess vegna sem við eigum
að skera upp herör gegn siglingu
vanbúinna skipa við strendur
landsins.
Skorin upp herör gegn
vanbúnum skipum
Sturla Böðvarsson
skrifar um aðgerðir gegn
vanbúnum skipum ’Í Vancouver-sam-þykktinni er gert ráð
fyrir að herða enn eftir-
litið með undirmáls-
skipum en þau finnast á
öllum skipaleiðum.‘
Sturla Böðvarsson
Höfundur er samgönguráðherra.