Eintak - 15.08.1994, Síða 11

Síundum hefur verið kvartað yfir því að lögin vernduðu leigjendur allt of mikið á kostnað leigusala. Nýlegt út-
burðarmál, sem vísað var frá hjá ríkissaksóknara, sýnir að lögvernd leigjenda er stundum minni en engin.
Löglaus útburður og
skemmdir á eignum
Ríkissaksóknaraembættið hefur
nýverið ákveðið að fella niður
kærumál hjóna á hendur leigusala
sínum og tveimur lögreglumönn-
um, sem sagðir eru hafa ruðst inn í
íbúð hjónanna, hent þeim báðum
út og flutt búslóðina í geymsluhús-
næði Félagsmálastofnunar. Málið
hefur verið tæpt ár í rannsókn hjá
Rannsóknarlögreglunni og nokkr-
um dögum eftir að það var sent
Ríkissaksóknara, ákvað fulltrúi
embættisins að um engar frekari
aðgerðir yrði að ræða af háifu rikis-
saksóknara. Þessi ákvörðun var tek-
in 4. ágúst síðastliðinn, rúmu ári
eftir að atburðurinn átti sér stað.
Fulltrúi ríkissaksóknara, Jóhann-
es Rúnar Jóhannsson, segir að af
málsgögnum hefði mátt ráða að
ekki væri grundvöllur til að höfða
refsimál á hendur þeim kærðu. Jón
Oddsson hæstaréttarlögmaður,
sem annast hefur þetta mál fyrir
umrædd hjón segist hissa á þessari
málsmeðferð og segir skjólstæðinga
sína íhuga skaðabótamál á hendur
leigusalanum og ríkissjóði, þar sem
menn í opinberu starfi kornu að
verknaðinum.
Hent út og handtek-
inn
Hjónin, sem ekki vilja koma
fram undir nafni, segja í viðtali við
EINTAK, að þau haá verið heima
við í íbúð sinni að Samtúni 22,
föstudaginn 9. júlí á síðasta ári,
þegar leigusali þeirra kom, ásamt
tveimur lögregluþjónum, ruddist
inn í íbúðina, tók ljósmyndir í sí-
fellu og rótaði í munum þeirra í
íbúðinni. Hjónin voru bæði undir
áhrifum áfengis og maðurinn, sem
hér er gefið nafnið Jón, lá sofandi í
hjónarúminu en konan, sem hér
eftir verður kölluð Anna var sof-
andi í stól í stofunni. Að sögn hjón-
anna komu mennirnir þrír, leigu-
salinn og lögregluþjónarnir inn í
íbúðina og báru Jón út á tún fyrir
utan húsið, en fóru með Önnu í
gistiskýlið að Þingholtsstræti, sem
er fýrir heimilislausa. Jón var síðan
tekinn af lögreglunni í Reykjavík
fyrir ölvun á almannafæri, þar sem
hann lá sofandi fyrir utan heimili
sitt og var fluttur í fangageymslur
lögreglunnar, en sleppt urn kvöld-
ið. Síðan voru innanstokksmunir
fluttir út í sendibíl og búslóðin öll
flutt í geymslu Félagsmálastofnun-
arinnar í Reykjavík að nokkrum
dögum liðnunr. Hjónin Jón og
Anna fengu fyrst inni hjá kunningj-
um, en síðan þá hefur Félagsmála-
stofnun útvegað þeint húsnæði hér
í Reykjavík, þar sem þau búa nú.
Þau fengu búslóð sína aftur frá Fé-
lagsmálastofnun, en þá var hún
talsvert skemmd eftir umstangið
þegar hún var flutt út úr íbúðinni,
auk þess sem talsvert af munum
hafði skemmst. Hjónin sendu
leigusalanum símskeyti nokkrum
dögum síðar, þar sem krafist var
skýringa á útburðinum. Svar barst
ekki og þá var ákveðið að leggja
frarn kæru og skaðabótakröfu.
Útburður án dómsúr-
skurðar
Samkvæmt lögunt þarf dórnsúr-
skurð til að flytja fólk út úr íbúð
sinni. Lögin leggja ríka áherslu á
friðhelgi heimilisins og sem dæmi
má nefna að lögregluyfirvöld þurfa
úrskurð dórnara til að framkvæma
húsleit, standi grunur til ólöglegra
verka innán veggja heimilis. Hvorki
leigusalinn, né lögreglumennirnir
höfðu dómsúrskurð til húsieitar
eða útburðar og voru þannig í
órétti við þessar meintu aðgerðir.
Böðvar Bragason, lögreglustjóri í
Reykjavík, sagði í samtali við EIN-
TAK, að hann hefði ekki heyrt af
þessu máli og viðkomandi lög-
reglumenn hefðu ekki hlotið
áminningu vegna þess. „Það er hins
vegar ætlast til þess að lögreglu-
nrenn hagi sér skikkanlega, bæði í
og utan vinnu, þannig að það gilda
stífari ákvæði unt lögreglumenn en
aðra starfshópa í landinu.“
Fyrirframgreidd leiga
fæst ekki til baka
I málsskjölunt þeim sem EIN-
TAK hefur undir höndum kemur
fram að hjónin höfðu fengið íbúð-
ina að leigu 5. maí á síðasta ári með
aðstoð Félagsmálastofnunar
Reykjavíkur. Ibúðin var leigð til 5.
ágúst sama ár, og var leigan greidd
fyrirfram. Leiga fyrir tímann frá út-
burðinum og þar til leigusamning-
ur rann út hefur ekki fengist endur-
greidd. Jón annaðist viðgerðir og
endurbætur á íbúðinni og sagði í
samtali við blaðamann EINTAKS
að hann liefði eytt miklum tíma í
þá vinnu. EINTAK hefur einnig
undir höndurn vitnisburð ná-
granna hjónanna í Samtúni, þar
sem kemur fram að aldrei hefði
nokkuð ónæði stafað af þeim hjón-
urn. „Það er rnikill rnunur á um-
gengni við þau heldur en var við
núverandi eiganda [leigusala] ogég
álít að það megi alveg koma fram
að lögreglan í Reykjavík hafði oft á
tíðum nóg að gera vegna sam-
kvæmishalda hans og hann réðist á
mig með offorsi og sakaði mig um
að hafa kært sig þegar ég var jafnvel
staddur utanbæjar, en þess þurfti
ekki, sökum þess að fólk í næstu
húsum hafði ekki svefnfrið,“ segir í
yfirlýsingu nágrannans. Ekki tókst
að ná tali af leigusalanum, en hann
er nú staddur erlendis.
Tólf mánaða rann-
sókn tekur við
Lögmaður hjónanna, Jón Odd-
son, sendi málið til Rannsóknar-
lögreglu ríkisins þann 13. ágúst á
síðasta ári. Þar fór það í gegnuni
hendur tveggja rannsóknarlög-
reglumanna. Það var síðan ekki fyrr
en 25. júlí síðastliðinn, tæpu ári eft-
ir að atburðurinn átti sér stað, sem
RLR lauk rannsókn málsins og
sendi það áfram til ríkissaksóknara,
sem tekur ákvörðun um, hvort af
málssókn verði. Ríkissaksóknara-
embættið var öllu snarara í snún-
ingum, því aðeins liðu níu dagar
þar til ákvörðun var tekin, þann 4.
ágúst. „Það bar verulega á nrilli í
iHl
skýrslum þeirra sem hlut áttu að
málinu. Þeir kærðu voru samhljóða
í skýrslum sínum og bar ekki sam-
an við kærendur. Það var niður-
staða mín að gögnin nægðu ekki til
sakfellingar og þess vegna var sú
ákvörðun tekin að Ríkissaksókn-
araembættið myndi ekki aðhafast
frekar,“ segir Jóhannes Rúnar
Jóhannesson, fulltrúi ríkissak-
sóknara, sem fjaliaði urn þetta mál
hjá embættinu. I lögum er heimild
fyrir því að fella mál niður, þyki lík-
ur benda til þess að gögn máls nægi
ekki til sakfellingar. Þegar þetta ger-
ist, verður kæran ekki að opinberu
máli. Það hefur hins vegar ekki
áhrif á rétt kærenda til að höfða
einkaréttarmál á hendur þeim sem
kærðir eru. Ríkissaksóknari, Hall-
varður Einvarðsson segir þetta
mál hafa öll einkenni einkaréttar-
máls og þess vegna hafi það verið
fellt niður. „Afgreiðsla embættisins
á málum sem því berast, byggist á
rannsókn þeirra og þeim gögnum
sem embættinu berast. Af gögnurn
þessa máls mátti ráða að um einka-
réttarmál væri að ræða,“ segir Hall-
varður. Aðspurður sagði Hallvarð-
ur að ekki hefði verið leitað um-
sagnar lögreglustjóra vegna ásak-
ana á hendur lögreglumönnunum
tveimur. ©
Er undrandi á aff-
greiðslu málsins hjá
ríkissaksóknara
„Þessi afgreiðsla embættis ríkis-
saksóknara á málinu kemur ntér
vægast sagt á óvart,“ segir Jón
Oddsson, hæstaréttarlögmaður
og lögmaður hjónanna. „Sú rök-
semd að kærðu og kærendum hafi
ekki borið saman er auðvitað frá-
leit, því það gerist sjaldan að
menn vilji gangast við verkum
sínum, hafi þau verið ólögleg,"
segir Jón. „Skjólstæðingar rnínir
hafa nú þau úrræði ein að fara í
skaðabótamál gagnvart leigusal-
anum og ríkissjóði, þar sem lög-
reglumennirnir tveir eru opinber-
ir starfsmenn og ég er nú þegar
búinn að leggja fram beiðni þar að
lútandi."
Jón Oddsson hæstarétt-
ARLÖGMAÐUR
„Menn gangast nú sjaldnast
við ólöglegum verkum sínum. “
MÁNUDAGUR 15. ÁGÚST 1994
11