Vikublaðið - 23.07.1993, Blaðsíða 11

VIKUBLAÐIÐ 23. JÚLÍ 1993
11
Kynlif
NAUÐCUN
EROÆPUR
Ú!
NOTAÐU SMOKKINN
"tískemmtanir um versl-
unarmannahelgina eiga
skuggahliðar. Ein
þeirra eru nauðganir. Undanfar-
in ár hafa Stígamót, samtök
kvenna gegn kynferðislegu of-
beldi, sent ráðgjafa á skipulagðar
útískemmtanir. Þeir reyna að lið-
sinna þeim sem verða fyrir
nauðgun. I ár fara 6 ráðgjafar frá
Stígamótum á útíhátíðir, a.m.k.
til Vestmannaeyja og á þá staði
sem líklegt er að verði fjölsóttir.
„Við förum frekar á mót sem
hafa verið mikið auglýst og við
vitum að verið er að reyna að
trekkja á,“ segir Heiðveig Ragn-
arsdóttir ráðgjafi hjá Stígamótum
en hún hefur þrisvar farið sem
ráðgjafi á útíhátíð. Annar ráð-
gjafinn sem fer á vettvang hefur
reynslu af slíkri ráðgjöf á útí-
skemmtunum og tekur með sér
annan sem hefur starfað hjá
Stígamótum. „Fjarskiptatæki eru
injög mikilvæg svo hægt sé að ná
í okkur og vegna okkar öryggis."
ÞÆRVORU BÚNAR
AÐ LICCJA DAUÐAR
UPPI í HLÍÐUM
Hver er árangurinn afþví ai þið
eru til staðar?
„Þörfin er mikil. Eg er viss um
að ef við værurn ekki til staðar þá
væri fólk ekki eins vakandi. Það
gildir líka um mótshaldarana.
Aður fyrr sögðu menn gjarnan:
það eru aldrei neinar nauðganir
hér, þær gerast bara í Reykjavík.
Svo ef við spurðum hvort aldrei
kæmu neinar stelpur sem hefði
verið ráðist á var svarað að stúlk-
urnar hefðu þá legið dauðar uppi
hlíðum, og þá ekki um eiginlega
nauðgun að ræða. Þetta viðhorf
er á undanhaldi."
Heiðveig segir að það sé
erfitt að segja hvort árásun-
um hafi fækkað eftir að
þær hófu afskiptí af mál-
unum en fólk sé meira á
varðbergi nú.
„Mér finnst áberandi
hvað strákar passa stelp-
urnar vel sem er aðdáun-
arvert. Það er alltaf verið
að gagnrýna strákana fyrir
það sem þeir gera en þeir
eru mjög reiðir út í þá sem
nauðga því aðrir karlmenn fá á
sig stimpil vegna þess. Reynslan
af krökkunum er mjög góð, þau
taka okkur mjög vel, tala mikið
við okkur og eru mjög opinská.
Við erum eiginlega eins og
mömmur. Krakkarnir eru ekki
þessi villidýr sem fjöl-
miðlar sýna.“
Fá Stígamót einhvem
styrk til að stancla undir
kostnaði afþessu starft?
„Við höfúm beðið
mótshaldara að styrkja
okkur en undirtektír eru
dræmar. Dómsmálaráðu-
neytið hefur styrkt okkur
tvisvar og erum við mjög
þakklátar fyrir það. Við
seldum boli í fyrra með
áletruninn „Nei þýðir
nei, nauðgtm er glæpur".
I ár seljum við húfur. Við
vildum fara víðar en get-
um það ekki.“
MIKILVÆCTAD
VINKONUR
HALDI HÓPINN
OC PASSI HVER
AÐRA
Heiðveig segir varhugavert að
gefa einhver ráð tíl að verjast
nauðgun. Ef stelpu er nauðgað
þrátt fyrir að hún hafi reynt að
fylgja einhverjum ráðum fyllist
hún sjálfsásökunum. Sú sem
verður fyrir nauðgun gerði sitt
besta og meira var ekki hægt að
gera.
„Samt er varasamt að vera
dauðadrukkin ein í tjaldi og mik-
ilvægt að vinkonur haldi hópinn
og passi hver aðra. Það að fyrir-
byggja öll tílvik er sarnt erfitt því
ef karlmaður ætlar sér að nauðga
þá gerir hann það. I tjöld-
Heiðveig Ragnarsdóttir hjá Stíga-
mótum: Verðiim á útisamkomum um
verslunarmannahelgina. Mynd Spessi
um þar sem dauðum krökkum er
safnað þarf einnig að vera gífur-
leg gæsla því þar eru stelpur
varnarlausar og oft gerast nauðg-
anir þar.“
Heiðveig segir nauðganir ekki
vera eingöngu bundnar við útí-
skemmtanir. I miðbænum er líka
ráðist á stelpur uin helgar.
„Það væri full ástæða til að hafa
gæslu í tniðbænum og jafnvel að
vera á sólarhringsvöktum hér hjá
Stígamótum." segir Heiðveig
Ragnarsdóttir að lokum.
-bb
e| bjU jfoýJwi 4
Áút
/ % UI
xTLti
útíhátíð gerist margt óvænt,
unglingar verða hrifnir og
stunda jafnvel kynlíf í fyrsta
skiptí. Þetta kann að gerast hvort
sem gert er ráð fyrir því eða ekki. En
hvernig á að bregðast rétt við og án
þess að taka áhætm?
„Mikilvægast er að hafa smokkinn
með og kunna að nota hann rétt,“
segir Ríkarður Líndal, sálfræðingur
og framkvæmdastjóri Alnæmissam-
takanna. „Það er staðreynd að
krakkar hittast og hafa samfarir, við
því er ekkert að gera.
Eg fór um daginn á hátíðina í
Þjórsárdal ásamt Jónu Ingibjörgu
Jónsdóttur hjá Landsnefnd urn Al-
næmisvarnir. Við gerðum könnun á
því hvernig á að ná tíl unglinga og
dreifðum smokkum. Til að ungling-
ar taki mark á áróðri verður hann að
vera á þeirra nótum. Aróðurinn þarf
að vera töff, unglingar vilja sletta og
við reyndum ýmis slagorð eins og
„Erm með rétm græjurnar?" og
fleira í þeim dúr. Unglingar taka
ekki mark á okkur ef við hljómum
eins og foreldrar að segja þeirn til.“
A Islandi greinist einn HlV-já-
kvæður í hverjum mánuði. Tala
gagnkynheigðra í þeim hópi hefúr
vaxið úr um 7 prósent í 30 prósent
frá 1988 sainkvæmt tölum frá Land-
læknisembættínu. Hvernig má skýra
þetta?
„Framan af var gengið út frá að
alnæmi væri hommasjúkdóm-
ur,“ segir Ríkarður.
Ríkarður Líndal sálfræðingur hjá Alnæmissamtökunum: Núna
greinist eitt smit í hvcrjum mánuði og næstum þriðjungur þeirra sem
smitast núna eru gagnkynhneigðir. Mynd: Ol.Þ.
ALNÆMISSAMTOKIN MÆLA MEÐ AÐ
EFTIRFARANDI ATRIÐI SÉU HÖFf) í HUCA
Hættulaust kynlíf
®að fróa sér með öðrum
0líkamsnudd, atlot og faðmlög
Okossar á húðina og þurrir kossar
• votir kossar (ef viðkomandi er
ekki með opin sár í munni)
#að sleikja eða sjúga lim ef not-
aður er smokkur (og hann rifnar
ekki)
Sennileea hættulaust
i t'r °
kynlij
• Samfarir með smokkum
• að sleikja eða sjúga lim án þess
að notaðir séu smokkar
(ef sæði fer ekki í munn)
#að sleikja eða sjúga kynfæri
konu
Hættulegt kynlíf
#að hafa samfarir án þess að nota
smokka
• að sleikja eða sjúga lim án þess
að notaðir séu smokkar og fá sæði
í munn
• að gleypa sæði
#að sleikja endaþarm
Astin blómstrar oft á útihátíðunum
- og þá er gott að geta greint á
milli þess sem er hættulegt og
hins sem er í lagi.
CERÐU RAÐ FYRIRAÐ ALLIR SEM ÞU HEFUR
SAMFARIR VIÐ CETIVERIÐ SMITAPIR
„Nú smitast áhættuhópar í minna
rnæli, þeir virðast hafa tileinkað sér
hætmminna kynlíf. 30 prósent
þeirra sem smitast núna eru gagn-
kynhneigðir, eimrlyfjaneytendur,
konur og aðrir.
Hætmlítíð kynlíf er mjög auðvelt
að smnda þrátt fyrir HlV-veiruna.
Það er auðvelt að nota smokk, fá
ekki sæði upp í sig og hafa ekki
samfarir í endaþarm eða leg-
göng án smokks. Ef eftir
þessu er farið er rnjög lítil
hætta á að smitast. Eg
held að það sé ekki hægt
að biðja fólk um rneira.
Og eiturlyfjaneytendur
verða að nota nýja
sprautu í hvert sinn
sem þeir sprauta sig.
Það er ekld nóg að nota
nýja nál, blóð gemr farið
í spraumna."
Ríkarður segir það vera
eitt að lesa bæklinga og eiga
srnokka, annað að fá fólk tíl
þess að nota þá.
„Sumt ungt fólk virðist halda að
þeir sem noti smokk séu HlV-smit-
aðir. Fólk heldur Iíka að með því að
draga upp smokk sé það yfirlýsing
um að það sé tví- eða samkynhneigt.
Þessum misskilningi þarf að eyða.“
Hvað eru Alnæmissamtökin ?
„Alnæmissamtökin eru samtök
um sjúkdóm, ekki kynhneigð hvers
og eins. Hér er fólk af báðum kynj-
um, gagnkynhneigt og samkyn-
hneigt. Samtökin em tíl aðhlynn-
ingar fólki sem er IlIV-smitað.
Einnig em þessi samtök til styrktar
aðstandendum þessa fólks.“
Ríkarður segir Alnæmissamtökin
ekki vera á föstum styrkjum frá
. borginni eða heilbrigðisyfirvöldum
en unnið er að breytingum á því.
Einnig er ætlunin að fá borgaryfir-
völd til þess að útvega húsnæði fyrir
starfsemina.
En í hvetju er starfsemi Alnœmis-
samtakanna helstfólgin?
„Við gefum út fréttabréf og hér
em sjálfstyrktarhópar fyrir HlV-já-
kvæða og aðstandendur. 1 haust
mun ég hafa umsjón með hópmeð-
ferð fyrir sömu hópa. Ég hef einnig
fólk í einstaklingsmeðferð. Ég vil
hvetja þá sem eru HfV-smitaðir að
hafa samband við okkur. Hér ríkir
fullur trúnaður og sálfræðingur
svarar í síma 28586 milli 13-17 alla
daga nema fimmtudaga," segir Rík-
arður Líndal, sálfræðingur.
-bb
Þú þarft ekki að sofa hjá nema þú viljir það sjálf/ur
Ef þú œtlar að ger&'ða
þú skciltu munci erftir smokknum.
Öruyg vörn gvgn óléttu!
Einu vörnin gegn tcynsjúkdómum!
Settu öryggið ú CÞdclinn!