Lesbók Morgunblaðsins

Dagsetning
  • fyrri mánuðurjúlí 2005næsti mánuður
    SuÞrMiFiLa
    262728293012
    3456789
    10111213141516
    17181920212223
    24252627282930
    31123456

Lesbók Morgunblaðsins - 16.07.2005, Blaðsíða 12

Lesbók Morgunblaðsins - 16.07.2005, Blaðsíða 12
12 | Lesbók Morgunblaðsins ˜ 16. júlí 2005 Það er ekkert nýtt að þeir leikarar semteljast kvikmyndastjörnur eigi sér til-veru í huga fólks sem nær út fyrir kvik-myndirnar sem þeir leika í. Fylgist fólk á annað borð með fjölmiðlum er næstum óhjá- kvæmlegt annað en að vita talsvert um persónur og einkalíf þeirra sem skína skærast hverju sinni. Auk þess gera margir sér far um að fylgj- ast vel með því sem gerist í lífi þessa fólks, eða því sem þetta fólk kýs að kynna sem líf sitt, enda er oft hægt að hafa af því ágætis skemmtun og stundum ekki síðri en þá sem fæst af sjálfum verkum þeirra. Ennfremur getur sú mynd sem dregin er upp af einkalífi fræga fólksins, og þær áherslur sem þar koma fram, sagt okkur talsvert um tíð- arandann og hefur það sýnt sig nú í sumar sem sjaldan fyrr. Eins og endranær berjast nokkrar stórmyndir um hylli fjöldans og í takt við stigvaxandi ákefð í markaðssetningu allra hluta hafa auglýsingar, beinar og óbeinar, á þessum myndum vart farið fram hjá neinum. Í því máli öllu saman hefur komið á daginn að almenningur er ekki eins vit- laus og stundum er gert ráð fyrir, enda hafa margir talið sig sjá í gegnum hluta af umtalinu og látunum í kringum sumarmyndirnar 2005. Sagt er að fréttir af einkalífi leikaranna (sem um þessar mundir er, á slúðurmælikvarða, mjög krassandi) séu auglýsingabrelllur með það að markmiði að draga athyglina að myndinni og þar af leiðandi sem flesta í bíó. Í þessari fléttu eru þrjár stórmyndir í aðal- hlutverki, Mr. & Mrs. Smith, Batman Begins og War of the Worlds. Skömmu fyrir frumsýningar myndanna þriggja gerðu aðalleikarar þeirra breytingar á einkahögum sínum, breytingar sem víst var að almenningur hefði mikinn áhuga á, eins og raun bar svo sannarlega vitni. Brad Pitt, sem er ásamt Angelinu Jolie í titilhlutverki í Mr. & Mrs. Smith, skildi við eiginkonu sína, Jennifer Aniston, og er nú talinn eiga í sambandi við Ang- elinu. Tom Cruise, sem er í aðalhlutverki í War of the Worlds, tók saman við Katie Holmes, sem leikur í Batman Begins, og bað hennar, hér um bil opinberlega, eftir nokkurra vikna samband. Ekki þarf að vera mjög samsæriskenningasinn- aður til að velta fyrir sér tengslum baráttu sum- armyndanna um áhorfendur og opinberri tján- ingu á tilfinningum og staðreyndum um einkahagi, af hálfu fólks sem reynir yfirleitt að halda einkamálum sínum út af fyrir sig. Að allt þetta skuli gerast á svo skömmum tíma, á meðan myndirnar eru enn í bíó, gerir lítið til að draga úr tortryggninni. Það er síðan áhugavert að skoða áherslurnar sem koma fram í sögum þessa fólks og hvað þær segja okkur um tíðarandann og samfélagið sem þær spretta upp úr. Önnur ástarsagan snýst um fyrirmyndarhjónaband Brads og Jennifer, en þar hafði góða og dálítið óörugga stúlkan náð að heilla aðaltöffarann með sjarma sínum og húmor. Til sögunnar kemur tálkvendið Angelina, sem þykir bera af öðrum konum í kynþokka auk þess sem hún er talin óútreiknanleg og hættuleg, og stelur Brad frá Jennifer sem situr eftir í molum. Skýring Brads á því sem gerðist er sú að Jen hafi ekki viljað eignast börn – ekki strax að minnsta kosti. Hún vildi einbeita sér að fram- anum. Hvort sem það er satt eða ekki skiptir ekki máli, sú staðreynd að þessi málsvörn skuli vera talin geta höfðað til almennings í því skyni að Brad fái samúð segir sína sögu um hvert æskilegt hlutverk giftra kvenna er enn talið vera í vestrænu nútímasamfélagi. Svo eru það Tom og Katie. Sem barn var hún með plakat af honum uppi á vegg og dreymdi um að giftast honum þegar hún yrði stór. Drauma- prinsinn segist vilja sjá til þess að vonir litlu stúlkunnar rætist. Tom er fráskilinn tveggja barna faðir, en Katie hefur aldrei verið gift og segist vera hrein mey, 26 ára gömul konan. Hvort sem það er satt eða ekki skiptir ekki máli, en það að hún skuli telja sér til framdráttar að halda þessu fram og höfða þannig til almennings sem dyggðug og „betri“ manneskja segir sína sögu um hvert æskilegt hlutverk ógiftra kvenna er enn talið vera í vestrænu nútímasamfélagi. Tálkvendið og jómfrúin ’Ennfremur getur sú mynd sem dregin er upp af einkalífifræga fólksins, og þær áherslur sem þar koma fram, sagt okkur talsvert um tíðarandann og hefur það sýnt sig nú í sumar sem sjaldan fyrr. ‘Sjónarhorn Eftir Birnu Önnu Björnsdóttur bab@mbl.is L eikstjórinn George R. Romero hef- ur fallið milli stafs og hurðar í bandarískri kvikmyndamenningu. Að sumu leyti tengist það því að hann hefur ekki verið ýkja afkasta- mikill upp á síðkastið. Vafalaust tengist það líka því að hann hefur aðallega starfað á vettvangi hryllingsmynda en frægðarsól leik- stjóra sem sérhæfa sig á sviðinu virðist setjast einkar hratt. Hver man eftir Tobe Hooper? Michael Cunningham? Stuart Gordon? Dario Argento? Romero? Þó er full ástæða til að gaum- gæfa höfundarferil Romeros nánar. Lengi vel vann hann með smánarlegar fjárhæðir en gerði engu að síður eftirminnilegar myndir, og er þar helst að nefna The Crazies (Brjálæðingarnir) sem ólíkt mörgum hraðsoðnum hryllingsmyndum áttunda áratugarins lifir einkar góðu eftirlífi og á ekki síður erindi í dag en þegar hún var gerð. Það var þó með zombíu-mynd sinni Night of the Living Dead (Nótt hinna lifandi dauðu) sem Romero fyrst vakti al- menna athygli, en myndin var gerð á ofanverðum sjöunda áratugnum og er minnisvarði um hvað á þeim tíma var að gerast utan stúdíó-kerfisins í Hollywood. Mynd þessi er undantekningalaust flokkuð sem ein mikilvægasta hryllingsmynd sem gerð hefur verið, og engin ástæða er til að draga slíka dóma í efa. Romero hefur hins vegar alltof sjaldan hlotið þá athygli sem hann verðskuldar sem stílisti, en Night er tekin upp í svart-hvítu og notkun Romeros á skuggum og lýsingu gegnir nánast jafn mikilvægu hlutverki og uppvakning- arnir sjálfir. Þarna gerði Romero mynd sem í engu fylgdi fyrirframgefnum hugmyndum eða frásagn- arformgerðum; hún var harðneskjuleg og óvægin og dró þjóðfélagsmál samtímans, eins og rétt- indabaráttu blökkumanna, inn í hryllinginn. Að mörgu leyti er Night of the Living Dead fyrsta nú- tímalega hryllingsmyndin og getur enn þjónað sem mælistika á afrek innan tegundarinnar. Romero hefur aldrei verið afkastamikill leik- stjóri og nokkur ár liðu áður en hann gerði fram- haldsmynd (og var þó fjárhagsleg velgengni fyrstu myndarinnar væntanlega góð og gild ástæða til að drífa strax í framhaldi). Þar var á ferðinni Dawn of the Dead (Dögun hinna dauðu). Í millitíðinni hafði leiðir skilið milli Romeros og helsta samstarfs- manns hans við gerð fyrstu myndarinnar, Johns Russos, en sagan segir að í lagaflækjunum sem fylgdu samstarfsslitunum hafi þeim síðarnefnda verið úthlutað orðinu „living“ úr titli myndarinnar og þannig beri að útskýra styttri titil framhalds- myndarinnar (það sem styður kenninguna er að nokkru síðar stóð Russo fyrir eigin zombíuseríu, sem hófst með Return of the Living Dead (End- urkoma hinna lifandi dauðu), en þar er orðið verð- mæta, hið meinta bitbein, notað). Hvað sem því svo sem líður þá naut framhaldsmyndin mikilla vin- sælda og föðrunarhæfileikar Toms Savinis þykja sjaldan hafa notið sín betur. Dawn átti sér stað að mestu inni í verslunarmiðstöð (en þangað halda hinir dauðu, eflaust með óljósar minningar um góð- ar stundir) og þótti þjóðfélagsgagnrýni Romeros einkar kaldhæðin í þessu tilviki. Þriðja myndin kom út tæpum áratug síðar, eða árið 1985. Day of the Dead (Dagur hinna dauðu) lýsir veröld þar sem manneskjur eru fámenn andspyrna gegn uppvakn- ingunum sem tekið hafa yfir heiminn. Myndin gekk illa þegar hún var frumsýnd, og kenndu margir þunglamalegri frásögninni um (en hún á sér að mestu stað neðanjarðar) en skoðanir hafa þó breyst með tímanum og í nýlegum skrifum um myndina er óvæginni svartsýni Romeros hrósað. Nýlega var fjórða myndin í röðinni frumsýnd, sléttum tuttugu árum á eftir þeirri þriðju, en hún nefnist Land of the Dead (Land hinna dauðu) og heldur frásögninni áfram í rökréttu framhaldi af þriðju myndinni. Heimurinn er á valdi hinna dauðu. Zombíur ráfa um borgi og bæi og nærast á strjálum og óheppnum vegfarendum samhliða því sem þær stara út í loftið í búddískri hugleiðslu. Eftirlifendur eru samt nokkrir og hafa flestir safn- ast saman í vernduðum borgarsamfélögum þar sem daglegt líf heldur áfram þó að í nokkuð frum- stæðri mynd sé. Ákveðnir hópar hafa það hlutverk að halda út fyrir „borgarmörkin“ í leit að birgðum (mat, fötum, áfengi) og söguhetjur myndarinnar tilheyra einmitt slíkri framvarðarsveit. Zombíu-myndir hafa reyndar notið vinsælda undanfarið í fyrsta skipti í langan tíma (utan við Ítalíu, þar sem ég held þær hafi aldrei dottið úr tísku) og eru þar í fararbroddi myndir á borð við 28 Days Later (28 dögum síðar), Dawn of the Dead (endurgerð á Romero-myndinni sem varð mjög vinsæl) og breska gamanmyndin Shaun of the Dead (Shaun hinna dauðu) sem sló í gegn á síðasta ári. Ef til vill tengist sú staðreynd að Romero gerir nú nýja mynd þessari upprisu zombíu-mynda (kannski var fjármögnun auðveldari). Hver svo sem ástæðan er ber hins vegar að fagna end- urkomu Romeros á hvíta tjaldið, og nýja myndin veldur ekki vonbrigðum. Póst-húmanískur heim- urinn sem Romero skapar er afar vel útfærður, og undraverður miðað við fjárkost, og hann forðast ýmsar vel þekktar klisjur um leið og hann um- faðmar aðrar, en breytir um leið. Samfélagskrítík- in er á sínum vanalega stað en veldur þó aldrei erf- iðleikum í frásögninni, og kímnin er sömuleiðis áberandi. Sýn Romeros á viðfangsefni sín hefur aldrei verið einfeldnisleg en hann hefur heldur aldrei hafnað þeim kennileitum og formerkjum sem einkenna tegundina sem hann vinnur innan. Hans nýjasta mynd sýnir og sannar að Romero hefur verið fjarverandi alltof lengi, mörgum okkar til sárra vonbrigða, og vonandi markar mynd þessi ekki endalok seríunnar heldur nýtt upphaf fyrir leikstjórann. Romero rís frá dauðum Skapari nútímahrollvekjunnar, einn af sjálfum meisturum hrollsins, George R. Romero, hefur snúið aftur með, að margir telja, eina af sínum allra bestu myndum Land of the Dead (Land hinna dauðu). Eftir Björn Þór Vilhjálmsson vilhjalmsson@ wisc.edu Land of the Dead Nýjasta mynd bandaríska hrollvekjumeistarans George R. Romero veldur ekki vonbrigðum. Dómari í Detroit í Bandaríkj-unum vísaði á dögunum frá kæru James Nichols gegn kvik- myndagerð- armanninum Michael Moore. Nichols stefndi Moore vegna hluta úr mynd þess síðarnefnda, Bowling For Col- umbine, þar sem fjallað er um mál Timothy McVeigh og Terry og James Nichols vegna sprengingar í Oklahoma árið 1995 sem varð 168 manns að bana. Nichols, sem á sínum tíma var sýknaður um aðild að málinu vegna skorts á sönnunargögnum, segir Moore hafa í myndinni ýjað að sekt sinni í mál- inu og valdið honum andlegum skaða með því. Fór hann fram á tæpan 1,3 milljarð íslenskra króna í skaðabætur. Úrskurðaði dómari að Moore hefði greint satt og rétt frá máls- atvikum og vísaði því ákærunni frá. Í Bowling For Columbine deilir Moore á byssueign Bandaríkja- manna.    Leikarinn Djimon Hounsou full-yrti á dögunum að í bígerð væri framhaldsmynd um Skylm- ingaþrælinn (Gladiator) sem gerð var árið 2000. Hounsou fór í myndinni með hlutverk þræls- ins Juba sem barðist við hlið aðalpersón- unnar, Max- imusar, í hring- leikahúsinu Colosseum í Róm. Hounsou sagðist búast við að vera í einu burðarhlutverkanna að þessu sinni. Hann sagði undirbúning mynd- arinnar vera hafinn og að nú væri verið að setja saman handrit. Það hlýtur að teljast heldur sjaldgæft að gerð sé framhalds- mynd þegar aðalsöguhetjurnar deyja í þeirri fyrri en skylm- ingaþrællinn Maximus (Russel Crowe) og keisarinn illi Commodus (Joaquin Phoenix) dóu báðir drottni sínum í lok Skylmingaþrælsins. Skylmingaþrællinn fékk á sínum tíma fimm Óskarsverðlaun, meðal annars fékk Russel Crowe verðlaun fyrir bestan leik karls í aðal- hlutverki.    Tökur eru nú hafnar á þriðjuMission Impossible-myndinni, M:I-3, á Ítalíu. Undirbúningur þessarar þriðju myndar um hin snaggaralega Ethan Hunt hef- ur hreint ekki gengið snurðu- laust fyrir sig. Tveir leikstjórar hafa gengið frá verkinu, annar til að sinna öðr- um verkefnum og hinn vegna samskiptaörðugleika við aðalleik- arann Tom Cruise. Einnig hafa tvær leikkonur, þær Scarlett Joh- ansson og Carrie-Anne Moss, af- þakkað hlutverk í myndinni vegna skipulagsleysis. Paramount- fyrirtækið, sem framleiðir mynd- ina, þurfti einnig að fá meðfram- leiðandann, Cruise sjálfan, til að lækka væntanlegan kostnað mynd- arinnar, ellegar færi hún ekki í framleiðslu. En að öllu þessu undangengnu eru tökur nú hafnar og áætlað er að myndin komi í kvikmyndahús í maí 2006. Leikstjóri myndarinnar er J.J. Abrams sem leikstýrt hefur meðal annars sjónvarpsþáttunum Lost og Alias. Með aðalhlutverk fara auk Cruise þau Keri Russel, Michelle Monaghan, Philip Seymour Hoff- man, Ving Rhames og Jonathan Rhys Meyers. Erlendar kvikmyndir Michael Moore Djimon Hounsou Tom Cruise

x

Lesbók Morgunblaðsins

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lesbók Morgunblaðsins
https://timarit.is/publication/288

Tengja á þetta tölublað: 16. júlí (16.07.2005)
https://timarit.is/issue/260595

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.

16. júlí (16.07.2005)

Aðgerðir: