Morgunblaðið - 30.11.2005, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 30. NÓVEMBER 2005 17
ERLENT
Stjórnarandstaðan í Kanadasameinaðist á mánudags-kvöld um að fella minni-hlutastjórn Paul Martins
forsætisráðherra. Snörp kosninga-
barátta um hávetur blasir því nú við.
Tillaga um vantraust var borin
upp á þingi og hún samþykkt með
171 atkvæði gegn 133. Ásakanir um
spillingu innan flokks Martins,
Frjálslynda flokksins, urðu stjórn
hans að falli. Þingkosningar fara
fram 23. janúar.
Stephen Harper, leiðtogi Íhalds-
flokksins, helsta stjórnarand-
stöðuflokksins, fagnaði niðurstöðu
þingsins og sagði hana sögulega. Ný
og betri tíð væri í vændum. Fráfar-
andi stjórn lýsti hann á þann veg að
hún væri „stefnulaus og þjökuð af
spillingu“.
Paul Martin reyndist ekki sam-
mála þessari lýsingu og sagði stjórn
sína hafa náð mikilsverðum árangri.
Tiltók hann að staða efnahagsmála
væri sérlega góð og atvinnuleysi
hefði ekki mælst minna í Kanada í 30
ár. „Við munum vinna kosning-
arnar,“ sagði Martin.
Vantrauststillagan var borin upp
eftir að Martin forsætisráðherra
hafði neitað að verða við kröfu
stjórnarandstöðunnar um að leysa
upp þing og boða til kosninga í jan-
úarmánuði. Hann hafði lagt til að
þess í stað yrði kosið í mars eða apr-
ílmánuði. Rökstuddi hann afstöðu
sína með vísan til þess að þá myndi
liggja fyrir lokaskýrsla um meinta
fjármálaspillingu í röðum hinna
frjálslyndu.
Frumskýrsla um spillingu innan
flokksins var lögð fram fyrr í þess-
um mánuði og hætti þá Nýi lýðræð-
isflokkurinn stuðningi við stjórn
Martins. Nýi lýðræðisflokkurinn
gekk síðan til liðs við Íhaldsflokkinn
og aðskilnaðarsinna frá Quebec-fylki
á mánudagskvöld og þar með voru
dagar stjórnarinnar taldir.
Greiðslur frá
auglýsingastofum
Hinir frjálslyndu eru sakaðir um
að hafa þegið greiðslur af auglýs-
ingafyrirtækjum, sem stjórnvöld
réðu til að sinna ákveðnum verk-
efnum á árunum 1995-2002 þegar
hinn frjálslyndi Jean Chretien var
forsætisráðherra. Hald manna er að
Frjálslyndi flokkurinn hafi þegið um
100 milljónir Kanadadollara (um 5,4
milljarða króna) frá fyrirtækjum
þessum. Martin sinnti embætti fjár-
málaráðherra á þessum tíma en
rannsóknarnefnd komst að þeirri
niðurstöðu að hann hefði ekki komið
nærri hneykslinu. Mál þetta varð
hins vegar til þess að Frjálslyndi
flokkurinn missti meirihluta á þingi í
kosningum í fyrra. Og andstæðingar
forsætisráðherrans segja að hann
hafi glatað öllu siðlegu umboði til að
stjórna landinu.
Engu að síður þykir líklegt að
Frjálslyndi flokkurinn verði áfram
stærstur flokka í Kanada og er það
hald margra að hann muni á ný
mynda minnihlutastjórn eftir kosn-
ingarnar í janúar. Ef marka má ný-
legar skoðanakannanir fá hinir
frjálslyndu um 36% atkvæða. Fylgi
við íhaldsmenn mælist um 31%.
„Óþokkar“ og „glæpamenn“
Innvígðir í kanadísk stjórnmál spá
heiftarlegri kosningabaráttu. Síð-
ustu vikur hafa einkennst af harðvít-
ugum deilum og persónulegri árás-
um stjórnmálamanna en oftast áður.
Frjálslyndi flokkurinn hefur hótað
því að lögsækja Íhaldsflokkinn
vegna orða sem leiðtogi hans, Steph-
en Harper, lét falla. Harper sagði að
hinir frjálslyndu hefðu „brotið öll
þau lög sem hægt er að brjóta í Que-
bec-fylki“ en rætur fjármála-
hneykslisins munu liggja þar.
Harper fullyrti og að Frjálslyndi
flokkurinn tengdist „skipulegri
glæpastarfsemi“.
Leiðtogi Frjálslynda flokksins í
fulltrúadeild þingsins brást við þess-
ari árás með því að segja íhaldsmenn
„óþokka“ og væna þá um andúð á
innflytjendum.
Þykja þessi orðaskipti til marks
um það sem í vændum er í kan-
adískum stjórnmálum. Vetrarríki og
erfiðar aðstæður munu og einkenna
kosningabaráttuna en 26 ár eru liðin
frá því að síðast var kosið að vetri til
í Kanada.
Martin hóf í raun kosningabarátt-
una á mánudagskvöld er hann rakti
þann árangur, sem hinir frjálslyndu
hefðu náð á vettvangi ríkisfjármála á
undanliðnum árum. Sagði hann að
eftir „tíu ára óstjórn Íhaldflokksins“
hefði tekist að greiða niður skuldir
ríkissjóðs um 60 milljarða Kan-
adadollara. Í átta ár í röð hefði rík-
issjóður verið rekinn með afgangi,
ekkert iðnríki gæti stært sig af við-
líka. Jafnframt hefðu stjórnvöld lagt
fram tillögu um verulegar skatta-
lækkanir. „Við hefjum þessa bar-
áttu, stolt af árangri okkar,“ sagði
Martin sem sinna mun embætti for-
sætisráðherra fram til kosninganna.
Spá harðri kosningabaráttu í Kanada
Fréttaskýring | Minni-
hlutastjórn Frjáls-
lynda flokksins var
felld á þingi Kanada á
mánudagskvöld að því
er fram kemur í
grein Ásgeirs
Sverrissonar. Flokk-
urinn er vændur um
spillingu en stærir sig
af góðum árangri á
sviði ríkisfjármála.
Reuters
Paul Martin, forsætisráðherra Kanada, í hópi aðdáenda á þinginu í Ottawa þegar stjórn hans var felld.
MIKIÐ tjón varð á Kanaríeyjum í fyrrinótt er hitabelt-
islægðin Delta fór þar yfir. Varð óveðrið sjö mönnum
að bana og olli víðtæku rafmagnsleysi. Að sögn
spænskra veðurfræðinga er það næstum einsdæmi, að
hitabeltislægð, sem myndast á Atlantshafi, fari í austur
og yfir eyjarnar en á þessu ári hefur það gerst tvisvar.
„Þetta er hreint ekki eðlilegt. Í fyrsta lagi hefur það
verið þannig, að hitabeltislægðir, sem verða til á þess-
um slóðum, hafa átt upptök sín sunnar og í öðru lagi
hafa þær gengið í vestur en ekki í austur í átt að Kan-
aríeyjum og Evrópu,“ sagði Angel Riva hjá spænsku
Veðurstofunni. Sagði hann, að í október hefði hitabelt-
islægðin Vince náð upp að Spánarströndum og svo virt-
ist sem þessi lægðagangur væri eitthvað að breytast.
„Vince er eina dæmið um, að hitabeltislægð hafi náð
til Spánar en nú eru þessi fyrirbæri orðin tvö á árinu. Á
gervihnattamyndum síðastliðin 20 til 30 ár eru engin
dæmi um hitabeltislægð yfir Kanaríeyjum,“ sagði Riva.
Loftslagsbreytingar?
Riva vildi ekki slá neinu föstu um ástæður þessara
breytinga en sagði, að óhjákvæmilega kæmu marg-
umtalaðar loftslagsbreytingar upp í hugann. „Hærra
hitastig hlýtur að eiga einhvern hlut að máli en það er
ekki ljóst hve mikill hann er.“
Margir Íslendingar eru nú á Kanaríeyjum en tals-
menn ferðaskrifstofanna Heimsferða og Úrvals-
Útsýnar segja þá alla heila á húfi. Voru þeir almennt
ekki þar sem veðrið var verst.
Delta veldur töluverðu
tjóni á Kanaríeyjum
Spænskir veðurfræðingar óttast að gangur
hitabeltislægða á Atlantshafi sé að breytast
Eftir Svein Sigurðsson
svs@mbl.is
Khabarovsk. AFP. | Yfirvöld í Rúss-
landi gerðu í gær ráðstafanir til að
afstýra skorti á hreinu vatni í borg-
inni Khabarovsk og fleiri byggðum
við Amur-fljót í austanverðu land-
inu vegna hættu á að eiturefni bær-
ust í það frá Songhua-fljóti í Kína
eftir alvarlegt mengunarslys fyrr í
mánuðinum.
Um 20 tonn af viðarkolum voru
flutt til Khabarovsk og á að nota
þau til að hreinsa vatnið í fljótinu
berist eiturefnin í það. Yfirvöld
söfnuðu einnig birgðum af vatni í
flöskum og vatnsgeymum og
bjuggu sig undir að lýsa yfir neyð-
arástandi á svæðinu ef þörf krefði.
Rússneskum embættismönnum
bar ekki saman um hvort eiturefni
hefðu þegar borist í Amur-fljót eft-
ir mengunarslysið í Kína þegar um
100 tonn af bensóli, sem getur
valdið krabbameini, bárust í Song-
hua sem rennur í Amur-fljót.
Talið er að um 50 tonn af eitur-
efnunum hafi sest í botn fljótsins
áður en eiturefnabrákin fór
framhjá kínversku borginni Har-
bin í vikunni sem leið.
Vatnsveita Harbin hefur verið
opnuð að nýju eftir að hafa verið
lokuð í fimm daga vegna mengun-
arslyssins. Skólar voru opnaðir í
borginni í gær og gerðar voru ráð-
stafanir til þess að tryggja að börn-
in drykkju ekki mengað vatn.
Rússar bregðast
við mengunarhættu