Morgunblaðið - 30.11.2005, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 30. NÓVEMBER 2005 25
UMRÆÐAN
RÁÐAMENN heilbrigðismála
ætla að reisa sér minnisvarða, há-
tæknisjúkrahús. Verja á 18 millj-
örðum, sem fengust fyrir sölu á
Símanum, í þetta musteri. Ákvörð-
un var tekin skömmu eftir að fv.
forsætisráðherra var
lagður inn á spítala.
Þótt byggingin sé um-
deild voru starfsmenn
LSH voru ekki spurð-
ir álits. Í skoðana-
könnun sem birtist
nýlega voru 50% að-
spurðra andvíg þess-
ari byggingu. Þó eru
heilbrigðismál það
sem flestir setja á
oddinn þegar spurt er
hvernig verja skuli
fjármunum ríkissjóðs.
Vert væri fyrir þá
sem valdið hafa að
staldra við og kíkja á
áttavitann áður en
lengra er haldið. Silli
og Valdi auglýstu á
sínum tíma „Af ávöxt-
unum skuluð þér
þekkja þá“. Það mætti
heimfæra upp á fyrr-
greinda ráðamenn.
Við spyrjum að leiks-
lokum.
Yfirbygging LSH
hefur vaxið hraðar en
aðrir þættir spítalans.
Píramídalagað stjórn-
kerfið einkennist af
hverri silkihúfunni
upp af annarri. Ef til
byggingar hátækni-
sjúkrahúss kemur má ætla að það
þurfi enn fleiri stjórnendur. Eitt
forgangsverka núverandi ráða-
manna ætti að vera að beita nið-
urskurðarhnífnum á þessu sviði.
Á stofu 4 á slysadeildinni fer vatn
að renna úr krana á stofunni ef
hurð er skellt fast. Þetta er ekki há-
tækniundur heldur eitt fjölmargra
dæma um úr sér gengið húsnæði
þar sem aðstaða til þess að sinna
sjúku og slösuðu fólki er ekki við-
unandi. Þetta er samt ekki vanda-
málið. Það er ekki skortur á hús-
næði né tækjum eða öðrum búnaði.
Vandamálið er stjórnunarlegs eðlis
þar sem stjórn heilbrigðismála og
stjórn LSH hafa brugðist þeim lof-
orðum að bæta lágtækniþjónustu
við sjúklinga: að fjölga hjúkrunar-
rýmum fyrir aldraða og langveika
og bæta félagslega aðstoð og
heimahjúkrun þeirra, að stuðla að
því að sem flestir fái að búa heima
eins lengi og kostur er. Á bráða-
deildir sjúkrahúsanna leitar fólk
með margs háttar krankleika sem
krefst vistunar á sjúkradeild. Oft
fylgja með önnur heilsufarsleg og
félagsleg vandamál sem ekki krefj-
ast vistunarrýmis á bráðadeild.
Mikill tími og mannafli fer í að
finna þessum sjúklingum pláss á
spítalanum og þeir eru því „fyrir“,
fluttir hreppaflutningum milli
deilda, oft látnir liggja á gangi.
Þessir sjúklingar sem oft eru af
eldri kynslóð eru útskrifaðir heim
eins fljótt og hægt er, reynt að
„losna við“ þá, oft í mikið óöryggi.
Þeim er sagt að heilsugæslan muni
sjá þeim fyrir heimahjúkrun en hún
er engan veginn í stakk búin til
þess að sinna þessari þjónustu,
bæði vantar fé og mannafla.
Loforðin hafa verið fögur, en
verkin ekki talað. Afleiðing svika
stjórnvalda og stjórnunar LSH er
sú að á sjúkrahúsinu liggja tugir
aldraðra og langveikra sjúklinga
vegna úrræðaleysis. Vandamálið er
því fráflæði frá spítalanum. Þeir
sjúklingar sem ekki eru í þörf fyrir
bráðaþjónustu eiga ekki í önnur hús
að venda. Þeir eiga heima utan
sjúkrahúss eins og t.d. í hjúkr-
unarrýmum eða heima þar sem
þeirra þörfum er sinnt og þeir geta
fundið sig örugga.
Rætt hefur verið um að heilsu-
gæslan geti sinnt hluta þessa
vanda. Staðreyndin er hins vegar sú
að heilsugæslan er á brauðfótum.
Þúsundir hafa engan heimilislækni,
viðtalstími við lækni fæst eftir dúk
og disk. Læknavaktin, sem er til-
komin af nauðsyn, sinnir þessu
fólki, þar fær maður
„aktu-taktu“- þjónustu.
Fólk fer á slysadeildina
með vandamál sem
eiga þar alls ekki
heima. Þessi þjónusta
er dýr fyrir alla. Fólk
leitar til sérfræðinga á
stofu, s.s. hjartalækna,
gigtarlækna, melting-
arfæralækna, barna-
lækna o.s.frv. Sér-
fræðiþjónusta á stofum
er vel rekin en á undir
högg að sækja vegna
karps um kaup og kjör
við TR. Heilsugæslan
er ófær um að sinna
sínu hlutverki, þjón-
ustan er á hraða
skjaldbökunnar. Síend-
urtekin loforð heil-
brigðisráðherra um að
leyfa heimilislæknum
að reka sínar stofur
sjálfir hafa verið svikin
eða sett á ís. Heilsu-
gæslan getur sinnt
kvefi, vöðvabólgu og fé-
lagslegum vanda-
málum, miklu lengra
nær þjónusta hennar
ekki.
Kynslóðin sem fædd-
ist milli heimsstyrjalda
á miklu betri kjör skilið
en að vera sett til hliðar eða troðið í
rúm á gangi á yfirfullum sjúkra-
deildum „háskólasjúkrahússins“.
Millistríðsárakynslóðin skóp mikið
til þann auð sem fékkst fyrir sölu
Símans. Skylda okkar er að verja
þessum auði í þeirra þágu, ekki eft-
ir 10–15 ár, heldur núna. Þessi kyn-
slóð kom okkur úr sauðskinnsskóm
í goretex-skóna, úr torfkofum í
glæst híbýli nútímans, frá örbirgð
til allsnægta. Hvers á þetta fólk að
gjalda? Loforð og fagurgalar for-
kólfa heilbrigðismála hafa ekkert
vægi í raunveruleikanum þar sem
verkin hafa ekki talað.
Ef „hátæknisjúkrahúsið“ rís og
tekur við hlutverki Hringbraut-
arhjáleigunnar og Fossvogskotsins
er sú kynslóð, sem við eigum hvað
mest að þakka, að stórum hluta
gengin á vit feðra sinna. Má ég
biðja um virðingu og þjónustu við
aldraða og langveika núna, lág-
tækniheilsuþjónustu en ekki há-
tæknisjúkrahús. Og munið: það er
ekki hægt að millifæra peninga á
bankareikning í Himnaríki.
Ráðamenn heilbrigðismála: hætt-
ið að tala og skipa í nefndir, standið
upp, brettið upp ermar, látið verkin
tala núna.
Hátæknisjúkra-
hús – nei takk
Guðjón Baldursson fjallar um
forgangsröðun í heilbrigð-
iskerfinu
Guðjón Baldursson
’Kynslóðin semfæddist milli
heimsstyrjalda
á miklu betri
kjör skilið en að
vera sett til hlið-
ar eða troðið í
rúm á gangi á
yfirfullum
sjúkradeildum
„háskólasjúkra-
hússins.‘
Höfundur er sérfræðingur í heim-
ilislækningum og krabbameinslækn-
ingum og starfar á slysa- og bráða-
deild LSH í Fossvogi.
RAFSÓL
Skipholti 33 • 105 Reykjavík
Sími:
553 5600
ENDURNÝJUN
OG VIÐHALD
E
i
n
n
t
v
e
i
r
o
g
þ
r
í
r
2
6
6
.0
0
2
lögg i l tu r ra fverk tak i
Auglýsingastofan Hvíta húsið vill ráða hugmyndaríka og góða
hönnuði með reynslu. Enskukunnátta nauðsynleg. 100% trúnaður.
Umsóknir sendist á netfangið sverrir@hvitahusid.is eða í lokuðu
umslagi á Hvíta húsið, Brautarholti 8. Umsóknir skulu merktar
Autt pláss trúnaðarmál.
Nánari upplýsingar veitir Sverrir Björnsson,
netfang: sverrir@hvitahusid.is, sími: 562 1177.
Autt pláss fyrir góða hönnuði
HVÍTA HÚSIÐ
H
V
ÍT
A
H
Ú
S
IÐ
/
S
ÍA