Morgunblaðið - 05.12.2005, Qupperneq 10

10 MÁNUDAGUR 5. DESEMBER 2005 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Umræðan á morgun
…daglegt
málþing
þjóðarinnar
LANDSSAMTÖKIN Þroskahjálp af-
hentu þremur aðilum Múrbrjótinn á
laugardag, á alþjóðadegi fatlaðra.
Múrbrjóturinn er viðurkenning sem
samtökin veita ár hvert aðilum eða
verkefnum, sem hafa, að mati sam-
takanna, rutt fólki með fötlun nýjar
brautir til jafnréttis á við aðra í sam-
félaginu.
Afhendingin fór fram við hátíð-
lega athöfn á Grand Hótel þar sem
Grétar Þorsteinsson, forseti ASÍ, og
Ingimundur Sigurpálsson, formaður
Samtaka atvinnulífsins, afhentu
Múrbrjótinn.
Verðlaunahafar í ár eru Svæð-
isskrifstofur málefna fatlaðra í
Reykjavík og á Reykjanesi og Fjöl-
skyldudeild félagsþjónustu Akureyr-
arbæjar. „Þessar starfsstöðvar
fengu allar Múrbrjótinn fyrir at-
vinnu með stuðningi, en hún er not-
uð til að aðstoða fatlaða við að kom-
ast út á almennan vinnumarkað,“
segir Friðrik Sigurðsson fram-
kvæmdastjóri Þroskahjálpar. „Við
höfum allt frá árinu 1993 notað al-
þjóðadag fatlaðra til að draga fram
það sem vel er gert í málefnum fatl-
aðra til þess að það geti verið öðrum
til fyrirmyndar.“ Múrbrjóturinn er
stytta sem er hönnuð og framleidd af
listamönnum á Handverkstæðinu
Ásgarði í Mosfellsbæ. Styttan sýnir
tré sem brýtur stein og er hug-
myndin sú að þeir sem fái Múrbrjót-
inn hafi brotið múra í málum fatl-
aðra.
„Þessi viðurkenning er eftirsótt
og þeim sem fá hana finnst vænt um
það. Stjórn Þroskahjálpar ákveður
eitthvert viðfangsefni ár hvert sem
hún vill draga fram í kastljósið. Með
Múrbrjótnum drögum við fram það
sem vel er gert, ekki síður en við
bendum á það sem betur mætti fara
þegar það á við,“ segir Friðrik.
Stuðningur á vinnumarkaðinum
Árni Már Björnsson er for-
stöðumaður Atvinnu með stuðningi
hjá Svæðisskrifstofu málefna fatl-
aðra í Reykjavík. Hann segir Múr-
brjótinn góða viðurkenningu fyrir
þeirra störf. „Atvinna með stuðningi
gengur út á þrjá þætti, að finna starf
við hæfi samkvæmt óskum og vilja
einstaklingsins, kenna og þjálfa fólk
upp í störfunum og veita stuðning
þegar út á vinnumarkaðinn er kom-
ið. Fötluðu einstaklingarnir eru oft
að stíga sín fyrstu skref á vinnu-
markaðinum í gegnum okkur, þeir
þurfa sína aðlögun og sinn stuðning,
og það þarf oft að fara hægar í sak-
irnar með þeim en annars.“
Árni segir vinnumarkaðinn hafa
tekið mjög vel á móti atvinnu með
stuðningi. „Það er sérstaklega gott
ástand núna og við finnum að það er
mikill vilji hjá fyrirtækjum að ráða
fatlaða í vinnu. Í dag erum við með
um 75 manns í Reykjavík út á vinnu-
markaðinum. Ég tel að allt upp í
þriðja hundrað manns sé á vegum at-
vinnu með stuðningi víða um land.“
Atvinna með stuðningi hófst í
Reykjanesbæ um 1990, í Reykjavík í
byrjun 1999 og á Akureyri 1996.
„Múrbrjóturinn sannar fyrir okkur
að við erum á réttri leið. Þessi vinnu-
brögð virka og það hefur líka sýnt
sig erlendis þar sem atvinna með
stuðningi hefur sumstaðar verið frá
um 1970, þar er þetta ekki endilega
fyrir fatlaða heldur líka til að hjálpa
langtíma atvinnulausum og þeim
sem hafa lent í eiturlyfjaneyslu að
fóta sig aftur á vinnumarkaðinum,“
segir Árni.
Morgunblaðið/Brynjar Gauti
Múrbrjótarnir 2005. Frá hægri má sjá Árna Má Björnsson frá Svæðisskrifstofu málefna fatlaðra í Reykjavík, Sigríði
Kristjánsdóttur, Helgu Rún Gústafsdóttur og Ingibjörgu Ísaksdóttur frá Svæðisskrifstofu málefna fatlaðra á Reykja-
nesi og Huldu Steingrímsdóttur og Guðrúnu Sigurðardóttur frá fjölskyldudeild Félagsþjónustu Akureyrarbæjar.
Atvinna með stuðningi
fær Múrbrjótinn
LAGT hefur fram á Alþingi stjórn-
arfrumvarp um að Rafmagnsveitur
ríkisins, RARIK, verði gerðar að
hlutafélagi frá og með næstu ára-
mótum. Samkvæmt frumvarpinu
skulu öll hlutabréf í hlutafélaginu
vera í eigu ríkissjóðs og fer iðnaðar-
ráðherra með eignarhlut ríkisins í
félaginu.
Fram kemur einnig að hlutafélag-
ið tekur við einkarétti RARIK til
starfrækslu hita- og/eða dreifi-
veitna á orkuveitusvæði RARIK.
Hlutafélagið yfirtekur allar eignir
veitnanna og skuldbindingar, þar á
meðal virkjanir. Tilgangi og verk-
efnum hlutafélagsins skal nánar
lýst í samþykktum þess og sam-
þykktum hlutafélagsins má breyta á
hluthafafundi samkvæmt almenn-
um reglum. Þá er gert ráð fyrir að
stjórn hlutafélagsins setji félaginu
gjaldskrá í samræmi við ákvæði raf-
orkulaga.
Á orkuveitusvæði veitnanna búa
tæplega 50 þúsund manns út um allt
land. Veiturnar eiga og reka há-
spennukerfi sem er um 8.700 kíló-
metrar að lengd, sem samanstendur
af dreifilínum, stofnlínum, aðveitu-
stöðvum og dreifikerfum á um 50
þéttbýlisstöðvum víðs vegar um
landið. Þá eiga veitunar níu vatns-
aflsvirkjanir, flestar fremur litlar.
Þeirra stærst er Lagarfossvirkjun,
en unnið er að nærfellt þreföldun
hennar. Eigin raforkuframleiðsla er
um 14% af sölu, en það sem á vantar
er keypt af Landsvirkjun. Frá árinu
1991 hefur RARIK keypt átta hita-
og/eða rafveitur í bæjarfélögum í
öllum landshlutum nema á Vest-
fjörðum. Þá eiga veiturnar helming
hlutafjár í Héraðsvötnum ehf. sem
er félag sem undirbýr virkjun Hér-
aðsvatna við Villinganes. Þær eiga
einnig 90% í hlutafélaginu Sunn-
lenskri orku ehf. ásamt Hvera-
gerðisbæ og sveitarfélaginu Ölfusi,
en tilgangur félagsins er að standa
að virkjun jarðhita í og við Grændal,
auk hluta í sjö öðrum félögum, sem
ekki eru tilgreindir í greinargerð
með frumvarpinu.
Eigið fé 11 milljarðar
Eigið fé RARIK var tæpir 11
milljarðar króna í árslok 2004 og
veltan á því ári nam tæpum 6,5
milljörðum króna. Rekstrarafgang-
ur fyrir afskriftir var um 1.500
milljónir króna og nam rekstrar-
hagnaður eftir afskriftir tæpum 500
milljónum króna. Starfsmenn voru
214 talsins um síðustu áramót.
Í greinargerð með frumvarpinu
kemur fram að margvísleg rök séu
fyrir stofnun hlutafélags. Það
rekstrarform sé mun hentugra en
það sem fyrir er, ábyrgð ríkissjóðs
takmarkist við hlutafjáreign, rekst-
urinn verði sveigjanlegri og öll önn-
ur orkufyrirtæki hafi kosið hluta-
félagaformið nema Orkuveita
Reykjavíkur sem fremur hafi kosið
sameignarfélagsformið, sem sé
sama rekstrarform og Landsvirkj-
un hafi notað. Þá sé með því að
breyta rekstrarformi RARIK opnað
á þann möguleika að aðrar orkuveit-
ur geti gengið inn í hlutafélagið og
orðið hluthafar í því.
Frumvarp um að RARIK verði
hlutafélag frá áramótum
Eftir Hjálmar Jónsson
hjalmar@mbl.is
Morgunblaðið/Brynjar Gauti
RARIK eiga og reka háspennukerfi sem er samtals um 8.700 kílómetrar á
lengd og nær til um 50 þéttbýlisstöðva víðs vegar um landið.
UM það er að velja að fresta
vandanum og fá hann síðan í and-
litið með óðaverðbólgu, röskun á
öllum viðskiptum og
átökum á vinnumark-
aði, eða að takast á
við erfiðleika strax og
geta síðan vænst þess
að ná þokkalegri
lendingu þegar
þensluvaldar slakna
og um hægist í hag-
kerfinu, sagði Jón
Sigurðsson seðla-
bankastjóri í erindi
sínu á afmælisráð-
stefnu Sambands ís-
lenskra sveitarfé-
laga.
Jón ræddi nokkuð
um peningamálaað-
gerðir Seðlabankans
og sagði að aðstæður hérlendis,
og ekki síður samhengi við að-
stæður erlendis, yllu því að þeim
hefði verið miðlað í gegnum gengi
krónunnar. „Allir hafa áhyggjur
af því hvernig staða útflutnings-
og samkeppnisgreina versnar við
þetta. Í þessu efni verður að vega
og meta mismunandi vonda kosti
og erfiðleika þegar bólgan er þeg-
ar fyrir hendi og þrýstir á. Mikil
þensla og viðskiptahalli geta kall-
að á gengisfall og verðbólgu.“
Jón gagnrýndi einnig þær leið-
ir sem ræddar hafa verið til við-
bragða í hagstjórninni. „Sumir
segja að Íslendingar eigi að taka
upp evru. Þá er algerlega ótengd-
um og ólíkum málefnum slegið
saman, svo ekki sé
nú meira sagt, og
upptaka evru mun
taka mörg ár,“ sagði
Jón og benti jafn-
framt á að ef miklu
meira væri keypt af
erlendum gjaldeyri,
eins og rætt hefur
verið um, myndi
lausafjárþenslan í ís-
lenskum krónum
aukast að sama
skapi.
Seðlabankinn
boðberi með við-
vörunarmerki
Jón sagðist enn-
fremur þakka fyrir að enn hefði
enginn krafist þess að Seðlabank-
inn reyndi að skipta sér af geng-
isþróun erlendra gjaldmiðla á al-
þjóðavettvangi eða af ákvörð-
unum erlendra banka um vexti
erlendis. „Í þenslunni að undan-
förnu er Seðlabanki Íslands fyrst
og fremst boðberi með viðvörun-
armerki. Við erum eins og viti
sem varar sjófarendur við hætt-
um á klettóttri strönd. Það er
misskilningur að tala aðeins um
afleiðingarnar af blysmerkjunum
því undirrót vandans í atvinnulíf-
inu er annars staðar.“
Undirrót vandans
í atvinnulífinu er
annars staðar
Jón Sigurðsson