Fréttablaðið - 12.05.2003, Side 14

14 12. maí 2003 MÁNUDAGUR
Útgáfufélag: Frétt ehf.
Ritstjóri: Gunnar Smári Egilsson
Fréttastjóri: Sigurjón M. Egilsson
Ritstjórnarfulltrúar: Reynir Traustason
og Steinunn Stefánsdóttir
Auglýsingastjóri: Þórmundur Bergsson
Ritstjórn, auglýsingar og dreifing:
Suðurgötu 10, 101 Reykjavík
Aðalsími: 515 75 00
Símbréf á fréttadeild: 515 75 06
Rafpóstur: ritstjorn@frettabladid.is
Símbréf á auglýsingadeild: 515 75 16
Rafpóstur: auglysingar@frettabladid.is
Setning og umbrot: Frétt ehf.
Prentvinnsla: Ísafoldarprentsmiðja ehf.
Fréttablaðinu er dreift ókeypis á heimili á höfuð-
borgarsvæðinu, Suðurnesjum og Akureyri. Einnig er
hægt að fá blaðið í völdum verslunum á lands-
byggðinni. Fyrirtæki geta fengið blaðið gegn greiðslu
sendingarkostnaðar; kr. 1.100 á mánuði.
Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni
blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum
án endurgjalds.
Eins og venjulega: hvernig semkosningar hér á Íslandi fara
almennt og yfirleitt þá er það ljóst
að Framsókn stendur alltaf eftir
með pálmann í höndunum. Jafn-
vel þótt Framsókn tapi fylgi – þá
sigrar hún. Jafnvel þótt fylgið sé í
sögulegu lágmarki þá er það stór-
sigur að það skuli ekki vera enn
minna. Það er eins og okkur séu
ásköpuð þau örlög að þessi flokk-
ur ráði því ævinlega á endanum
hvernig landinu verður stjórnað.
Liggur við að manni finnist óþarfi
að ómaka sig á kjörstað.
Súrrealískur möguleiki?
Svo fremi sem náð sé tilskilinni
lágmarksstærð skiptir engu máli
hversu stór flokkurinn er – hann
er alltaf í stjórn. Hvernig má það
vera að 17 prósenta flokkur sé í
slíkri lykilstöðu? Hvers vegna
tekst engum að bola honum af
miðjunni þar sem hann stendur og
stýrir umferðinni í íslenskum
stjórnmálum? Í aðdraganda kosn-
inganna virtist um skeið mögu-
leiki á því að flokkurinn yrði of
lítill á þingi til að eiga aðild að rík-
isstjórn – að sögn formannsins –
og sá möguleiki virðist hafa skot-
ið furðu mörgum
skelk í bringu. Það
varð nánast uppi
fótur og fit í þjóð-
lífinu og tilhugsun-
in jafn skelfileg og
að Esjan hyrfi.
Framsókn utan
stjórnar virðist í huga æði margra
vera gersamlega súrrealískur
möguleiki. Það er eins og þjóðin
eigi erfitt með að ímynda sér slíkt
ástand og finnist jafnvel eins og
jörðinni sé kippt undan fótum sér.
Meira að segja Samfylkingar-
mönnum virtist hugnast það lítt
að stjórna landinu án Framsóknar
með hinum skapmiklu frambjóð-
endum Frjálslyndra og ræðuskör-
ungunum, þjóðernissinnunum og
gamalkommunum í Vinstri græn-
um. Án þess að það væri beinlínis
fært í orð var draumurinn ber-
sýnilega sá að koma hér á ein-
hvers konar Reykjavíkurlista-
stjórn undir forsæti Ingibjargar
Sólrúnar – að fá Framsókn yfir.
Upp kom skrýtin staða: Til þess að
svo gæti orðið leit lengi vel út fyr-
ir að Ingibjörg Sólrún þyrfti að
fella Halldór Ásgrímsson burt af
þingi. Af því varð ekki – meðreið-
arsveinn Halldórs, Árni Magnús-
son, felldi áður en yfir lauk Ingi-
björgu Sólrúnu, af því að Sam-
fylkingin hafði svo mikið fylgi á
Suðurlandi að því er manni skild-
ist í gærmorgun þegar maður var
að reyna að botna í þessum ósköp-
um.
Og nú er ekkert í veginum fyr-
ir því að mynduð verði Reykjavík-
urlistastjórn, nema þá það að
Framsókn vilji heldur stjórna
landinu með Sjálfstæðisflokkn-
um.
Málefnaleg samstaða
Samstjórn Framsóknar og
Samfylkingar er stórkostlegur
möguleiki sem ekki hefur verið
fyrir hendi frá því að Stjórn hinna
vinnandi stétta leiddi Íslendinga
út úr kreppunni snemma á fjórða
áratug síðustu aldar. Væri allt
með felldu og snerist þetta allt um
málefni ætti ekkert að vera því til
fyrirstöðu að Framsókn og Sam-
fylking myndi stjórn saman því að
þessir tveir flokkar eiga mesta
málefnalega samleið. Með skatta-
lækkunarhugmyndum sínum fóru
Sjálfstæðismenn of langt til
hægri fyrir smekk hins venjulega
kjósanda því að nái þær fram að
ganga þýðir það augljóslega mik-
inn niðurskurð í velferðarkerfinu
og háa vexti og öll þessi of-
keyrslueinkenni sem við þekkjum
svo vel í góðærum Davíðs. Að
auki virðast ýmsar ískyggilegar
hugmyndir á kreiki innan flokks-
ins um uppstokkun og amerík-
aníseringu í heilbrigðismálum, en
frjálshyggjumennirnir í flokkn-
um hafa þráfaldlega lýst því yfir
að þeir vilji fyrir alla muni að
flokkurinn fái það ráðuneyti.
Fólkið sem kaus Framsókn nú
var ekki að kjósa þessa stefnu.
Sumir kunna að hafa hrifist af
brosi Halldórs Ásgrímssonar og
sumum kann að hafa líkað svo vel
húmorinn í auglýsingunum en
ætli skilaboðin sem auglýsingarn-
ar fluttu hafi þó ekki líka haft sitt
að segja: Þetta fólk var með öðr-
um orðum að kjósa stöðugleika,
kjölfestu, svipaðar afborganir af
bíl og húsi, raunsæi og varfærni
fremur en hugsjónir og glanna-
skap. Það var að kjósa kratisma
fremur en frjálshyggju.
En það er ekki einungis í vel-
ferðarmálum sem Samfylking og
Framsókn eiga samleið heldur og
í Evrópumálum þar sem þessir
tveir flokkar hafa einir flokka
reynt að halda uppi málefnalegri
umræðu í stað þess að fara að
syngja Öxar við ána eins og Sjálf-
stæðismönnum og Vinstri Græn-
um hættir til að gera þegar þessi
mál ber á góma.
En stjórnmál snúast ekki um
málefni - ekki bara að minnsta
kosti. Og kannski er þetta á end-
anum spurning um það hvað S-
hópurinn vill. Hvorum megin
Samvinnudrengirnir telja sig bet-
ur geta tryggt völd sín og áhrif.
Ætli þurfi að fara í grafgötur um
það? ■
Leikhús
eða aðgerð
Daníel Þorkell Magnússon, kennari með
tennisolnboga og framstæðar tennur, skrifar:
Birgir H. Björgvinsson skrifaðium málefni Borgarleikhúss-
ins í blaðinu á þriðjudag. Ég sjálf-
ur er með framstæðar tennur og
hef ekki fengið bót minna mála og
er ég ekki sá eini. Ég get ekki skil-
ið hvernig leikstjórar geta fengið
sig til að setja upp leikrit meðan
stór hluti þjóðarinnar þjáist af
kvillum eins og tennisolnboga,
migreni, beinþynningu, sjón-
skekkju, ilsigi, blettaskalla og guð
má vita hvað. Ég spyr, getur ein-
hver leikari samviskusamlega
túlkað sína persónu meðan ein-
hver úti í samfélaginu er með
brjósklos og bíður eftir aðgerð?
Er þetta samfélagið sem við vilj-
um lifa í? Mér finnst við ættum
ekki að byggja hér tónlistarhús
fyrr en búið er að rétta hverja ein-
ustu tönn í landinu. Og ef þú, les-
andi góður, ert á leiðinni í leikhús-
ið á næstunni, þá mundu að það er
fólk hér í þessu ágæta landi sem
er rangeygt og bíður eftir því að
komast í aðgerð. ■
Um daginnog veginn
GUÐMUNDUR
ANDRI
THORSSON
■
skrifar um úrslit
kosninganna.
Framsókn sigrar alltaf
■ Bréf til blaðsins
Framsókn í
lykilhlutverki
Kristín Ástgeirsdóttir, sagnfræðingur
og í Feministafélagi Íslands
Slæm tíðindi
Þetta eru slæm tíðindi. Búast mátti við þessum úr-
slitum, ekki síst eftir þá útreið sem konur í Sjálfstæðis-
flokknum fengu þegar þær færðust niður listann. Í dag
standa konur frammi fyrir því að eiga einungis eina
konu í báðum Reykjavíkurkjördæmunum samanlagt.
Fækkun kvenna á Alþingi er afturför sem ég hefði kosið
að upplifa ekki. Þessi úrslit hljóta að vekja upp umræðu
um kvóta og hvernig hægt er að tryggja betur hlut
kvenna. Ég blæs á umræðuna um hæfileika og verðleika
sem alltaf er notuð til að afsaka fjarveru kvenna. Við
búum í karlaveldi og það þarf stöðugar aðgerðir til að
halda hlutnum.
Helga Guðrún Jónasdóttir, formaður
Landssamband sjálfstæðiskvenna
Mjög óhress
Ég er mjög óhress með þessa niðurstöðu og finnst
þróunin vera að fara í öfuga átt, sér í lagi í ljósi þess að
Sjálfstæðisflokkurinn bætti hlutfallslega flestum konum
inn á þing í kosningunum 1999. Fækkun kvenna nú verð-
ur að skoða í samhengi við almennan fylgissamdrátt
Sjálfstæðisflokksins. Til að koma í veg slíkt brottfall
verður að stefna að því að dreifa konum jafnar og ofar á
lista eins og til dæmis í Suðvesturkjördæmi. Í Reykja-
vík varð niðurstaðan ekki nógu hliðholl konum og af því
urðu úrslitin þessi í kjölfar fylgistapsins. Í vetur var
stofnað Landsnet sjálfstæðiskvenna. Miklar vonir eru
bundnar við það verkefni, sem hefur það að markmiði
að styrkja bakland kvenna enn frekar.
Konum fækkar á Alþingi
Skiptar skoðanir
■ Af Netinu
Ekkert gerðist
„Ekkert gerðist í alþingiskosn-
ingunum í gær (fyrradag). Allt
verður eins og áður var. Flestir
bjöllusauðir skiluðu sér heim á
stekk.“
JÓNAS KRISTJÁNSSON Á VEF SÍNUM JONAS.IS
Skýr skilaboð
„Samkvæmt þeim skilaboðum
sem nú liggja fyrir eru skilaboð-
in skýr. Framsóknarflokkurinn
á að vera áfram í ríkisstjórn og
Sjálfstæðisflokkurinn á að fara
úr ríkisstjórn og Samfylkingin
inn.“
BJÖRGMUNDUR ÖRN GUÐMUNDSSON
Á VEFNUM MADDAMAN.IS
Þakklæti til
ungmenna
Sigurvin Jónsson skrifar:
Ég vill koma þakklæti til fólks-ins sem aðstoðaði mig þegar
ég lenti í slysi á laugardag. Ég var
að ganga í Austurstræti milli þrjú
og hálf fjögur um daginn þegar
stafurinn minn skrikaði og ég féll
í götuna og beint á andlitið. Við
það brotnuðu tennur og fleira.
Þrjú ungmenni komu og aðstoð-
uðu mig ásamt því að hringja á
sjúkrabíl. Þá buðust þau til að láta
aðstandendur mína vita. Þessi
ungmenni viku ekki frá mér fyrr
en ég var kominn inn í sjúkrabíl-
inn. Ég vil koma á framfæri þakk-
læti til þessa unga fólks og sjúkra-
liðanna í sjúkrabílnum. ■
Fimm af níu þingkonum Sjálfstæðisflokksins eru fallnar af Alþingi.
Af 22 þingmönnum flokksins verða fjórar konur á þingi, þar af ein kona í báðum Reykjavíkurkjördæmunum samanlagt.
■
Og hvernig fór
svo? Tja, Sam-
fylkingin sigraði
en tapaði.
Framsókn tap-
aði en sigraði.
Auðvitað eru margar megin-niðurstöður í úrslitum kosn-
inganna. Lífið er flókið og marg-
breytilegt þótt grunnþættir þess
séu ef til vill einfaldir. En það er
pólitíkin ekki.
Ríkisstjórnin heldur þing-
meirihluta sínum og getur starf-
að áfram ef flokkarnir vilja. Það
er hins vegar ofmælt að meta
niðurstöður kosninganna sem
stuðning þjóðarinnar við óbreytt
stjórnarsamstarf. Í fyrsta lagi
vegna þess að sameiginlegt fylgi
Framsóknar og Sjálfstæðisflokks
meðal þjóðarinnar hefur verið
það mikið að til að fella ríkis-
stjórn þessara flokka þurfa kjós-
endur ekki aðeins að hafna ríkis-
stjórninni heldur báðum flokkun-
um einnig. Það gerðist 1978 eftir
kjörtímabil ríkisstjórnar Geirs
Hallgrímssonar. Sameiginlegt
fylgi flokkanna fór einnig undir
50 prósentin 1987 en þá fyrst og
fremst vegna klofnings í Sjálf-
stæðisflokknum þegar Albert
Guðmundsson yfirgaf flokkinn.
Ríkisstjórn Geirs glímdi við mik-
inn ófrið á vinnumarkaði og erf-
iðleika í efnahagsmálum; bæði
heimatilbúna en ekki síður erfið-
leika í hagkerfi Vesturlanda í
kjölfar olíukreppunnar. Ríkis-
stjórn Davíðs Oddssonar nú get-
ur ekki skýlt sér á bak við neitt
sambærilegt i ytri skilyrðum.
Samt er sameiginlegt fylgi
stjórnarflokkanna nú aðeins 1,8
prósentustigum meira en 1978.
Vandi ríkisstjórnar Davíðs er
fyrst og fremst innri vandi. Og
miðað við kosningaúrslitin liggur
sá vandi hjá sjálfstæðismönnum.
Það er sigur og nokkur áfangi
hjá Samfylkingunni að ná fylgi
flokksins yfir 30 prósent. Hins
vegar er það staðreynd að þjóðin
var tilbúin að veita flokknum
meira fylgi í aðdraganda kosn-
inganna. Forystusveit Samfylk-
ingarinnar tókst hins vegar ekki
að svara óskum fólks. Að sumu
leyti náði Framsóknarflokkurinn
að svara þessum óskum betur.
Það hefði mátt flytja málefni og
málflutning Framsóknar óbreytt-
an yfir til Samfylkingarinnar og
þá hefðum við fengið skýrari
stefnumið vestræns jafnaðar-
mannaflokks en Samfylkingunni
tókst að koma á framfæri. Báðir
flokkarnir reyndu að ná til fjöl-
menns hóps fólks sem vill öflugt
markaðshagkerfi og jafn öflugt
velferðarkerfi. Sjálfstæðisflokk-
urinn lagði hins vegar meiri
áherslu á markaðinn og Vinstri
grænir á velferðina. Þegar síð-
ustu vikur kosningabaráttunnar
eru skoðaðar kemur í ljós að
Framsókn aflaði betur. Svo ein-
falt er það. Það dregur því úr
sigri Samfylkingarinnar að
flokkurinn náði ekki að grípa
tækifærið sem var í boði.
Sú staðreynd að þessir tveir
flokkar – Framsókn og Samfylk-
ingin – eru þeir einu sem koma
sterkir frá þessum kosningum og
á hvaða mið þeir sóttu ætti að ver-
a lærdómur fyrir Sjálfstæðis-
flokkinn. Sögulega á hann að geta
keppt við þessa flokka á þessum
velli og það væru afgerandi mis-
tök hjá flokknum að gera hann að
heimavelli hinna flokkanna.
Vinstri grænir geta hins vegar
dregið þá ályktun að án trausts á
markaðshagkerfinu getur flokk-
urinn ekki vænst þess að komast
yfir 10 prósenta fylgi. Ef flokks-
menn vilja halda fram einarðri
vinstri-sósíalískri stefnu eiga þeir
að gleðjast yfir núverandi fylgi.
Frjálslyndir eru sér á parti.
Þeir stukku inn í tómarúm sem
aðrir flokkar skildu eftir í þeim
misskilningi að landhelgismál
yrðu ekki framar kosningamál á
Íslandi. Engin mál önnur hafa
oftar orðið kosningamál hér á
landi og það er ekkert sem bend-
ir til breytinga þar á. Til þess er
sjávarútvegur of mikilvægur.
Landhelgismálið hefur aðeins
breytt um svip; þar sem áður
voru Bretar eru nú komnir sæ-
greifar en átakalínurnar eru þær
sömu. Þær snúast um aðganginn
að miðunum. Það er kannski af
sömu ástæðu að Evrópumál kom-
ast ekki á dagskrá hér, því að á
Íslandi eru Evrópumál landhelg-
ismál.
Hvað um það. Miðjuflokkarn-
ir unnu á í kosningunum og
stjórnin varð fyrir áfalli – eink-
um sjálfstæðismenn. Þótt það sé
augljóst að það voru miðjumenn
og miðjusjónarmið sem sköpuðu
þessi úrslit er niðurstaðan ekki
nógu afgerandi til að úrslitin
leiði til breytinga. Úr þeirri
stöðu þurfa forystumenn flokk-
anna að vinna – og sem
endranær gegna Framsóknar-
menn þar lykilhlutverki. ■
Mín skoðun
GUNNAR SMÁRI EGILSSON
■ skrifar um niðurstöður kosninganna.
"
#

$ % #  
&
'  !   

   
 
$  ())' 
*+) 

    


   %#, '   
 
-

'  #'
"
#

$ % #  
&
'  ! . 
 -