Fréttablaðið - 17.08.2003, Qupperneq 8

Merkilegur dagur í Reykjavík
Það var merkilegur dagur í gærí Reykjavík. Í miðbænum voru
allar götur fullar af fólki og svo til
í hverju húsi var boðið upp á ein-
hverja dagskrá; myndlist, tónlist,
upplestur og uppákomur. Uppúr
hádeginu var fólk hlaupandi út
um allan bæ; sumir nokkuð langt
en aðrir ógnarlangt. Svona dagar
heita þjóðhátíðir. Langflestir þeir-
ra sem byggja höfuðborgarsvæð-
ið tóku þátt í hátíðarhöldum
menningarnætur og Reykjavíkur-
maraþons með einum eða öðrum
hætti.
En hvers var þessi þjóð að
fagna? Menningarnótt í Reykja-
vík er ólík öðr-
um þjóðhátíð-
um sem við höf-
um mátt venj-
ast. Þær hafa
flestar minnst
horfinna at-
burða og minn-
isverðra tíma-
móta; stofnun
Alþingis, lög-
leiðingu kristni,
stofnun lýð-
veldis, fyrstu
landnemanna.
Þessi tímamót öll virðast eiga
minna erindi við þjóðina nú en
áður. Liklega var kristnihátíðin
árið 2000 síðasta stórhátíðin á
Þingvöllum. Hún var stór í um-
fangi, undirbúningi og kostnaði en
þjóðin sveikst um að mæta eða
hrífast með. Hátíðarhöldin 17.
júní ár verða sífellt óljósari og ill-
skiljanlegri. Íþróttafélög selja
pulsur í köldu brauði úr sölutjöld-
um, skátar reisa trönur í Hljóm-
skálagarði, nokkur atriði úr söng-
leikjum, forsetinn leggur
blómsveig á leiði Jóns Sigurðsson-
ar, Tóti trúður er á vappi í mið-
bænum, vinsælustu hljómsveit-
irnar spila í Lækjargötu og for-
sætisráðherra og leikkona í skaut-
búning fara með tölur. Gasblöðr-
ur, risasleikjóar, kandíflos. Það er
sama hvað ég klóra mér í hausn-
um ég fæ engan botn í hvaða þjóð
það er sem heldur þessa hátíð eða
hver hún er að fagna.
Á menningarnótt er hins vegar
skýrari andi sem svífur yfir hátið-
arhöldunum. Þetta er fögnuður
yfir fjölbreyttu mannlífi, marg-
breytileika samfélagsins sem að-
eins borgir geta búið til. Allir sýna
sitt besta andlit þennan dag;
myndlistargallerí jafnt sem bank-
ar, Orkuveitan jafnt sem ölkrár,
sölubúðir, götur og gagnstéttir.
Það er helst að Strætó og löggan
séu stressuð og hálffúl. Annars er
allt í góðu.
Þessi hátíðarhöld snúast ekki
um eitthvað sem gerðist og við
getum þakkað – heldur miklu
fremur eitthvað sem gæti gerst
ef við vildum. Við gætum byggt
hér upp gróskumikið mannlíf,
spriklandi af fjöri og sköpun. Og
dagskráin ber þess merki. Hún er
eitt undarlegt sambland af
ígrunduðu og kærulausu efni,
fáguðu og óhefluðu, því sem
hingað til hefur þótt hallærislegt
eða ægilega fínt, einhverju sem
maður þakkar fyrir að mega upp-
lifa og öðru sem maður botnar
ekki í að einhver nennti að búa
til. Þetta gæti ekki verið öðruvísi.
Þetta er hátíðarhöld margbreyti-
leikans og enginn getur sam-
þykkt hvert atriði hans – aðeins
heildina.
Reykjavíkur-maraþon tengist
heldur ekki fortíðinni. Örugglega
ekki manngreyinu sem hljóp sig
dauðann til að flytja fréttir fyrir
2500 árum eða svo. Nútíma-mara-
þonhlaup eru sérkennileg yfir-
lýsing einstaklinga sem vilja
reyna á sigtil að skána eða bæta
sig. Og þegar þeir koma allir
saman verður úr þessu undarlegt
listaverk þar sem afrek hvers og
eins er einhvern veginn stórkost-
lega en mannskarinn á götunum.
Þar sem hlaupararnir eru að
reyna á þolrifin í sér er þetta
kröfuganga sem beinir kröfunum
inn á við. Í heimtufrekjusamfé-
lagi vorra daga er maraþonhlaup
því ógnfagur gjörningur.
Eins og hinseginndagar. Þar
fagnar fólk því að vera hommar,
lespíur, tvíkynhneigðir eða þekk-
ja einhvern sem er þannig – og
hinseginn en einhverjir aðrir. Og
miklu fleiri. Fólk sem er ramm-
gagnkynhneigt og rétt kannast
við einhvern hinseginn fagnar
því að búa í samfélagi þar sem
allir þurfa ekki að vera eins. Það
er allt mögulegt á hinseginn dög-
um. Og ástæða þess fer ekki
framhjá neinum. Þrátt fyrir
fögnuðinn er öllum ljós sú kúgun,
níðingsskapur, illgirni og vondi
hugur sem samkynhneigðir hafa
þurft að sigrast á. Án þessarar
baráttu væri líklega engin
ástæða til að fagna. Og án hennar
fengju einstaklingar ekki notið
sín. Án hennar væri samfélagið
einslitara og lífið grárra.
Ef fólkið sem fór niður í mið-
bæ í gær, hlaup maraþonhlaup
eða stóð af sér rigninguna á
hinseginndögum myndi krefjast
einhvers fengi það vilja sínum
framgengt. Svona stórir hópar
fá allt sem þeir vilja. Þeir gætu
fellt ríkisstjórnina, gengið úr
NATÓ eða Alþjóðagjaldeyris-
sjóðnum, afnumið kvótakerfið,
lækkað vexti – hvaðeina. En það
voru engar slíkar kröfur á lofti.
Það merkir hins vegar ekki að
stjórnmálamenn geti ekki lesið
vilja fólks út úr þessum þjóðhá-
tíðum eins og þeir hafa reynt að
koma sínum viljum og sinni sýn
fram á skipulögðum hátíðum á
Þingvöllum. Jimmy Carter
skynjaði kraftinn í New York-
maraþoninu og vildi taka þátt og
hneig örmagna niður á miðri
leið. En hann hafði rétt fyrir sér
engu að síður. Stjórnvöld verða
að hlusta á fólk og örugglega
þegar það kemur saman í stórum
hópum. Þau verða að lesa í til-
efnin og viljann sem breytir
svona atburðum og dögum í
þjóðhátíðir.
Ef við berum saman þjóðhátíð-
ir síðustu aldar og þær nýju á
þessari virðist sem þjóðin hafi
snúið sér við. Hún vill ekki leng-
ur snúa aftur og horfa til fortíðar
eftir leiðsögn heldur vill hún
krysta út úr nútímanum samfé-
lag sem hún vill búa í til framtíð-
ar. Og það samfélag er algjör
andstæða þeirrar einsleitni og fá-
breytileika sem hefur verið inn-
tak þjóðerniskenndar Íslendinga
hingað til og fagnaðarefni gömlu
þjóðhátíðanna.
Þess vegna var dagurinn í gær
merkilegur í Reykjavík. Hann
bar með sér von um að þjóðin
tæki margbreytileika nútímans
fagnandi og hefði hafnað þeim fá-
breytileika sem haldið var að
þjóðinni megnið af síðustu öld. ■
Jæja, þá er kominn nýr seðla-bankastjóri og það fór svo að
Framsóknarflokkurinn, sem gaf
sig út fyrir að vera nútímalegur
stjórnmálaflokkur, stóðst ekki
mátið og setti einhvern flokksgæð-
ing í starfið,“ skrifar innherji á
visi.is sem ber nafnið dtaid. Og
hann heldur áfram: „Í barnaskap
sínum hélt maður að þessi tími
væri liðinn og að menn myndu
skammast sín of mikið til að skipa
ekki faglega í stöðuna.“ Innherji að
nafni ohadur tekur undir orð dtaid
og bætir um betur: „Þeir skamm-
ast sín ekki neitt frekar en fyrri
daginn,“ skrifar hann.“Þessi nýi
seðlabankastjóri neitaði því að það
hefði hjálpað honum að vera fram-
mari.“
„Íslendingar eiga um 50 doktora
í hagfræði skilst mér,“ skrifar Ró-
ber bangsi á málefni.com. „Er
þessi maður sá hæfasti í stöðuna
eða er bara um enn eina pólitíska
stöðuveitinguna að ræða?“
Sitt sýnist hverjum um þá
spurningu: „Við ráðningu hjá hinu
opinbera er ráðið eftir flokks-
tengslum eða almennum klíku-
skap,“ skrifar page. „Auðvitað eig-
um við að ráða hæfasta hagfræð-
ing landsins í þessa stöðu..... ekki
síst eins og staðan er í dag, krónan
veik, þensla að byrja og verðbólga
eykst.“
Netverjanum drullusokk lýst
hins vegar ágætlega á Jón. „Þótt
víst sé það ljóður á ráði hans að
vera framsóknarmaður,“ skrifar
drullusokkur, „þá er leitun að jafn
greindum og víðsýnum manni.
Dæmi um framsýni Jóns var þegar
hann kom því til leiðar að Sam-
vinnuskólanum á Bifröst - sem var
í dauðateygjunum - var breytt í
Háskóla. Framhaldið þekkja allir,
nú er risin 600 manna háskólaþorp
og blómlegt atvinnulíf í kringum
það. ... Reynsla Jóns af vinnumark-
aðsmálum er einnig umtalsverð og
mun vafalaust nýtast honum í nýja
starfinu. Ég held að vart hefði ver-
ið hægt að finna betri mann. Það
sem ég met þó mest er að Jón er al-
veg laus við mennta- og valda-
hroka, sem er því miður fágætur
eiginleika manna í toppstöðum
hérlendis.“
Í skoðanakönnun á meðal net-
verja á malefni.com reyndust 82%
eða 24 aðspurðra telja það hafa
skipt meginmáli við ráðninguna að
Jón sé framsóknarmaður. ■
Útgáfufélag: Frétt ehf.
Ritstjóri: Gunnar Smári Egilsson
Fréttastjóri: Sigurjón M. Egilsson
Ritstjórnarfulltrúar: Reynir Traustason
og Steinunn Stefánsdóttir
Auglýsingastjóri: Þórmundur Bergsson
Ritstjórn, auglýsingar og dreifing:
Suðurgötu 10, 101 Reykjavík
Aðalsími: 515 75 00
Símbréf á fréttadeild: 515 75 06
Rafpóstur: ritstjorn@frettabladid.is
Rafpóstur auglýsingadeildar:
auglysingar@frettabladid.is
Setning og umbrot: Frétt ehf.
Prentvinnsla: Ísafoldarprentsmiðja ehf.
Fréttablaðinu er dreift ókeypis á heimili á höfuð-
borgarsvæðinu, Suðurnesjum og Akureyri. Einnig er
hægt að fá blaðið í völdum verslunum á lands-
byggðinni. Fyrirtæki geta fengið blaðið gegn greiðslu
sendingarkostnaðar; kr. 1.100 á mánuði.
Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni
blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum
án endurgjalds.
ISSN 1670-3871
8 17. ágúst 2003 SUNNUDAGUR
KARÍBAHAF: TILBOÐ VIKUSIGL+VIKUDVÖL
PÖNTUNARSÍMI 56 20 400
Austurstræti 17, 3ja hæð
PRIMA
TRAVEL
LTD.
SIGLING 7 dagar, 7 fagrar eyjar S.-Karíbahafs
m.a. Puerto Rico, Jómfrúareyj. Antica, St. Lucia,
St. Kitts, La Romana: Fullt fæði, skemmt. innif.
Fyrir aðeins frá kr. 57.550,- JUBILEE+flug
VIKULÚXUS Á CAPELLA BEACH 5* allt innif.
Umhverfið er sönn jarðnesk paradís.
Endalaus uppspretta fegurðar og gleði fyrir að-
eins kr. 36.900,- + flug-vikan, allir drykkir,
aðstaða og skemmtanir á einum fegursta stað
heims.
Til uppl. Einnig ódýrasta flugfar
- 56% afsl.
11. nóv. - síðustu pláss - næst 27. jan. 2004 16 pláss
Sunnudagsbréf
GUNNAR SMÁRI EGILSSON
■ skrifar um Menningar-
nótt og maraþon.
Hlerað á netinu
■ Skipun nýs Seðlabankastjóra virðist
leggjast misjafnlega vel í fólk.
„Þetta er
fögnuður yfir
fjölbreyttu
mannlífi,
margbreyti-
leika samfé-
lagsins sem
aðeins borgir
geta búið til.
MENNINGARNÓTT OG -DAGUR Í REYKJAVÍK
Dagskráin er eitt undarlegt sambland af ígrunduðu og kærulausu efni, fáguðu og óhefluðu, því sem hingað til hefur þótt hallærislegt eða
ægilega fínt, einhverju sem maður þakkar fyrir að mega upplifa og öðru sem maður botnar ekki í að einhver nennti að búa til.
Var sá hæfasti ráðinn?
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/V
IL
H
EL
M