Fréttablaðið - 23.11.2003, Qupperneq 18

18 23. nóvember 2003 SUNNUDAGUR
■ Viðskipti
VIÐSKIPTI Sprengja vikunnar í
viðskiptalífinu byrjaði með lít-
illi tilkynningu á Kauphöll Ís-
lands um að 62 starfsmenn
Kaupþings Búnaðarbanka hefðu
keypt bréf í bankanum. Bankinn
tryggði starfsmönnunum sölu-
rétt á hlutabréfunum, þannig að
tryggt er að þeir geta ekki tapað
á þeim. Hagnaður þeirra helst í
hendur við gengi bankans á
markaði. Söluréttarsamningur-
inn er í gildi fimm ár fram í tím-
ann starfsmönnum er ekki
heimilt að selja bréf sín fyrr. Þá
missa þeir réttindi sín brjóti
þeir af sér í starfi eða segja upp
fyrir þann tíma. Hugsunin á bak
við slíka samninga er að tvinna
saman hagsmuni hluthafa al-
mennt og stjórnenda og lykil-
starfsmanna bankans. Gagnrýn-
in á slíka samninga er sú að
stjórnendur geti ekki tapað
neinu og taki því meiri áhættu
fyrir vikið sem venjulegir hlut-
hafa geti tapað á. Stjórnendur
Kaupþings hafa fram til þessa
verið taldir áhættusæknir, en
árangur bankans og útrás hefur
vakið athygli.
Tveir á toppnum
Nafnvirði þess sem starfs-
mennirnir keyptu bréf sín á var
á bilinu 75 til 750 þúsund eftir
goggunarröðinni innan bankans.
Gengið var 210 sem er meðal-
gengi síðustu viðskipta daga.
Upphæðirnar eru því frá fimmt-
án milljónum upp í 150 milljónir
að markaðsvirði.
Fjórtán starfsmenn teljast til
innherja og voru viðskipti þeir-
ra tilkynnt í Kauphöllinni í sam-
ræmi við reglur hennar. Stjórn-
arformaður bankans Sigurður
Einarsson og annar bankastjór-
anna Hreiðar Már Sigurðsson
skáru sig úr þessum hópi. Sölu-
réttur þeirra var að nafnvirði
rúmlega sex milljónir króna á
gengi bankans 30. júní sem var
156. Upphæðin sem þeir keyptu
fyrir var 950 milljónir og vegna
góðs gengis bankans var sú upp-
hæð komin í 1,3 milljarða króna.
Pappírshagnaður þeirra var um
350 milljónir króna.
Slíkar upphæðir eiga sér
enga samsvörun í íslensku við-
skiptalífi. Viðbrögðin létu held-
ur ekki á sér standa. Víða um
samfélagið gagnrýndu menn
þessa ráðstöfun harðlega. Opin-
bera gagnrýnin kom frá stjórn-
málamönnum, aðilum vinnu-
markaðar og meðal almennings.
Í viðskiptalífinu kom fram mikil
gagnrýni á þess ráðstöfun, þó
ekki kæmi hún jafn skýrt fram
opinberlega. Heimildir eru líka
fyrir því að engin sérstök gleði
hafi verið innan Kaupþings Bún-
aðarbanka með samning topp-
anna.
Forsætisráðherra tók út pen-
ingana sína í bankanum og skil-
ja mátti að hann hvetti aðra til
að gera slíkt hið sama. Fáheyrt
er að forsætisráðherra beiti sér
af slíku afli gegn einkafyrir-
tæki. Úr viðskiptalífinu má
heyra margar raddir sem ekki
eru síður undrandi yfir fram-
göngu forsætisráðherra en ráð-
stöfun stjórnar Kaupþings Bún-
aðarbanka. Sumir telja að slík
framganga sé óhugsandi í
nokkru öðru vestrænu ríki.
Gamlir óvinir
Sigurður Einarsson og Hreið-
ar Már létu undan þrýstingi og
afturkölluðu samning sinn. Sam-
BÖKKUÐU
Sigurður Einarsson og Hreiðar Már Sigurðsson ásamt Hjörleifi Jakobssyni, bankaráðsmanni Kaupþings Búnaðarbanka. Þeir hættu við að
kaupa bréf í Kaupþingi Búnaðarbanka sem gáfu þeim möguleika á miklum kaupauka. Forsætisráðherra hefur lengi haft horn í síðu þeir-
ra og gagnrýndi þá af fullum þunga.
Geymdu það ekki til morguns
sem við getum gert í dag.
Eins
og
skot
Sími: 505 0400
Fax: 505 0630
www.icelandaircargo.is
Ný
sending!
100 ferðir á viku til 13
áfangastaða í USA og Evrópu
tryggja þér stysta mögulega
flutningstíma með
hagkvæmasta hætti
sem völ er á.
Hér fyrir neðan sérðu dæmi
um verð frá USA og Evrópu
og upptalningu á þeirri
þjónustu sem innifalin er
í verðinu. Við veitum þér
alhliða þjónustu í öllum
þáttum, s.s. gerð tollskjala
og við færum þér vöruna
beint upp að dyrum.
Geymdu það ekki til
morguns sem við getum
gert í dag.
Verðdæmi
Minneapolis
17.000 kr./100 kg
m.v. flug frá Minneapolis til
Keflavíkur. Afgreiðslugjald á
báðum flugvöllum innifalið.
Tökum einnig að okkur
tollskýrslugerð og heimakstur
gegn vægu gjaldi.
CARGO
ÍS
LE
N
SK
A
A
U
G
LÝ
SI
N
G
A
ST
O
FA
N
/S
IA
.I
S
I
FR
2
20
67

11
/2
00
3
HAGFRÆÐI Gylfi Zoega hagfræðing-
ur er nýskipaður prófessor við
viðskiptadeild- og hagfræðideild
Háskóla Íslands. Hann lauk dokt-
orsprófi frá Columbiaháskóla árið
1993. Sérfræði svið Gylfa er
vinnumarkaðshagfræði og þjóð-
hagfræði; einkum það sem snertir
framboðshlið hagkerfisins þar
sem atvinnustig, laun og fram-
leiðsla ákvarðast þegar til lengri
tíma er litið. Í hádeginu næstkom-
andi þriðjudag heldur hann inn-
setningarfyrirlestur í Odda, þar
sem hann leitast við að svara ýms-
um spurningum um orsakir lang-
tímasveiflna atvinnustigs og
framleiðslu. „Ég ætla að leitast
við að svara spurningum um
ástæður þess að atvinnuleysi er
jafn hátt og raun ber vitni í Evr-
ópu og hvers vegna hátt at-
vinnustig í Bandaríkjunum hefur
ekki valdið vaxandi verðbólgu. Ég
ætla að fjalla um hvers konar
stofnanaumhverfi sé líklegast til
þess að örva atvinnu og hagvöxt
til lengri tíma litið.“
Gylfi leiðir að því rök að tengsl
séu á milli markaðsvirðis fyrir-
tækja og þess atvinnuleysis sem
samrýmist stöðugri verðbólgu.
Þegar væntingar stjórnenda og
fjármagnsmarkaðar á framtíð-
ararðsemi batna þá hækkar verð-
mæti hlutabréfa en jafnframt
verðmæti hvers þjálfaðs starfs-
manns. Vel þjálfað og hæft starfs-
fólk í fyrirtækjum er oft mikil-
vægasta eign þeirra. Aukið mark-
aðsvirði fyrirtækis segir þá
stjórnendum að starfsfólkið sé
meira virði en áður. Þeir bregðast
við einkum með tvennum hætti. Í
fyrsta lagi hækkar kaupmáttur
launa vegna þess að stjórnendur
vilja halda sem lengst í starfsfólk-
ið og eru því örlátari þegar að
launaákvörðunum kemur. Í öðru
lagi eykst tíðni nýráðninga. Af-
leiðingin verður þá sú að atvinnu-
leysi dregst saman. „Mikilvæg-
asta spurningin nú er hvað unnt sé
að gera til þess að auka líkurnar á
uppsveiflu í efnahagslífinu, svip-
aðri þeirri sem varð í Bandaríkj-
unum á árunum 1994 til 2000,“
segir Gylfi. Hann segir að virkur
hlutabréfamarkaður virðist vel til
þess fallinn að auka nýsköpun í at-
vinnulífinu, auk þess sem miklu
máli skipti að vinnumarkaður sé
sveigjanlegur. „Í stuttu máli virð-
ist skipta höfuð máli að markaður
sé sem mest án íhlutunar stjórn-
valda og stjórnendur séu sem
minnst undir stjórnvaldsákvarð-
anir komnir og geti jafnframt sótt
sér fé á hlutabréfamarkað.“ ■
NÝR PRÓFESSOR
Gylfi Zoega, doktor í hagfræði, flytur fyrir-
lestur þar sem hann leiðir líkur að því að
virkur hlutabréfamarkaður og sveigjanlegur
vinnumarkaður séu líklegustu forsendur
hagsældar til langs tíma.
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/G
VA
Stormur í kringum
Kaupþing Búnaðarbanka
DAVÍÐ ODDSSON
Innan viðskiptalífsins eru ýmsir sem efast um að forsætisráðherra nokkurs annars vest-
ræns ríkis myndi beita sér með þeim hætti sem Davíð gerði gegn Kaupþingi Búnaðar-
banka
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/R
Ó
B
ER
T
Langtímahagsældin líklegust án íhlutunar