Tíminn - 20.06.1972, Blaðsíða 11

Þriðjudagur 20. júni 1972.
TÍMINN
T1
titgefandi: Fra'tnsóknarflokkurinn
Framkvæmdastjóri: Kristján Benediktsson. Ritstjórar: Þór-:;:;
arinn Þórarinsson (ábm.), Jón Helgason, Tómas Karlsson. |
Andrés Kristjánsson (ritstjóri Sunnudagsblaðs TImans).::|:
Auglýsingastjóri: Steingrimur Gislasoni. - Ritstjórnarskrif-:;::
stofur f Edduhúsinu við Lindargötu, sfmar 18300-18306.::;
Skrifstofur i Bankastræti 7 —afgreiðsiuslmi 12323 — auglýs-;;;;
ingasimi 19523. Aðrar skrifstofur:simi 18300. Áskriftargjald;:;:
225 krónur á mánuði innan iands, i lausasölu 15 krónur ein-J:;:
takið. Blaðaprent h.f.
Eru forustugreinar
AAorgunblaðsins reyfarar?
Siðastliðinn föstudag komst Morgunblaðið
svo að orði i Staksteinum, að Timinn hafi birt
„reyfara-leiðara um imynduð átök i Sjálf-
stæðisflokknum”. Tilefni jressara ummæla
Morgunblaðsins eru þau, að daginn áður hafði
Timinn birt forustugrein, þar sem rætt var um
ágreining og óánægju innan Sjálfstæðisflokks-
ins vegna lélegrar stjórnarandstöðu hans. En
svo fjarri fór þvi, að Timinn færi þar með ein-
hvern uppspuna eða skáldskap frá eigin
brjósti, að næstum öll greinin var byggð á til-
vitnunum úr forustugrein, sem birtist i Morg-
unblaðinu i byrjun febrúarmánaðar siðastlið-
ins. Til þess að fá úr þvi skorið, hvort Mbl. litur
á forustugreinar sinar sem reyfara, þykir rétt
að leggja fyrir það eftirtaldar spurningar:
Er það reyfari, sem Mbl. hélt fram i áður-
nefndri forustugrein, að Sjálfstæðisflokkur-
inn hafi ekki verið undir stjórnarandstöðu
búinn sökum langrar stjórnarþátttöku?
Er það reyfari, sem Mbl. hélt fram i áður-
nefndri forustugrein, að sökum samstarfsins
við Alþýðuflokkinn á undanförnum árum,
hafi Sjálfstæðisflokkurinn ekki ,,sinnt nægi-
lega” mörgum hinum mikilvægustu mála-
flokkum, eins og „menntamálum, trygg-
ingamálum, heilbrigðismálum, félagsmál-
um hverskonar, þ.á.m. málefnum aldraðra
og æskufólks”?
Er það reyfari, sem Mbl. hélt fram i áður-
nefndri forustugrein, að Sjálfstæðisflokkur-
inn hafi vegna stjórnarþátttöku sinnar látið
rikiskerfið, þ.e. embættismennina, móta
stefnu sina i stað þess að gera það sjálfur og
þessvegna hafi allt „stefnumótandi starf
innan flokksins farið úr skorðum og verið
rýrara en efni stóðu til”?
Er það reyfari, sem Mbl. hélt fram i áður-
nefndri forustugrein, að ungt fólk hafi fjar-
lægzt flokkinn að undanförnu og það sé mikið
efamál, hvort „hefðbundinni flokksstarf-
semi ungs fólks innan Sjálfstæðisflokksins
takist að breyta þessu?”
Er það reyfari, að Mbl. krafðist i áðurnefndri
forustugrein „endurnýjunar á afstöðu
flokksins og viðhorfum til þeirra málefna,
sem mestu munu skipta á næstu árum”?
Er það reyfari, að Mbl. hafi boðizt til þess i
umræddri forustugrein, að vera opinn vett-
vangur fyrir umræður um endurnýjun á af-
stöðu Sjálfstæðisflokksins til áðurnefndra
málefna, og að öllum þeim greinum, sem
Mbl. hafi borizt um þetta, hafi verið stungið
undir stól?
Að sinni skal þvi sleppt að minnast á for-
ingjadeiluna iSjálfstæðisflokknum, eða lýsingu
ungra Sjálfstæðismanna á stjórnmálaskrifum
Morgunblaðsins, heldur aðeins gengið eftir þvi,
að Mbl. svari þessum spurningum. Þau svör
munu jafnframt veita svar við þvi, hvort yfir-
leitt eigi að lita á skrif Mbl. sem reyfara, þvi að
birti Mbl. reyfara um Sjálfstæðisflokkinn,
hvernig ber þá að meta skrif þess um áðra
flokka. Þ.Þ.
ERLENT YFIRLIT
Er samkomulag að nást
í Víetnam-deilunni?
Mestur ágreiningur um myndun nýrrar stjórnar í Suður-Víetnam
FLESTAR likur benda nú til
þess, að viðræður á Vietnam-
ráðstefnunni i Paris hefjist að
nýjuíþessari viku, eða a.m.k.
mjög bráðlega, en þær hafa
legið niðri siðan 4. mai, en þá
lýstu Bandarikjamenn yfir
þvi, að tilgangslaust væri að
halda þeim áfram að
óbreyttum aðstæðum. Full-
trúar þjóðfrelsishreyfingar-
innar i SuðurVietnam og
stjórn Norður-Vietnama hafa
hvað eftir annað lagt til. að
viðræðurnar yrðu hafnar að
nýju, en það strandað á
Bandarikjamönnum. 1 siðustu
viku lét Porter, aðalfulltrúi
Bandarikjanna á ráðstefn-
unni, hinsvegar svo ummælt,
að ekki væri útilokað,að við-
ræðurnar gætu hafizt I næstu
viku.
Það er nú komið glöggt i
ljós vegna hvers Bandarikja-
stórn vildi draga það, að við-
ræðurnar hæfust, fram i þessa
viku. 1 siðustu viku fór
Podgorni, forseti Sovét-
rikjanna, til Hanoi og ræddi
við stjórnvöld þar. Tilgangur
farar hans til Hanoi hefur
vafalaust verið sá, að ræða
við stjórn Norður-Vietnam um
væntanlegar friðarviðræður
enda lét hann svo ummælt i
Indlandi á heimleiðinni, að
hann væri vongóður um, að
viðræðurnar um Vietnam
hæfust brátt á ný. Þá var til-
kynnt i siðustu viku, að
Kissinger, aðalráðgjafi
Nixons i utanrikismálum,
myndi fara til Peking og ræða
við stjórnina þar. Fullvist
þykir, að þetta ferðalag hans
sé I sambandi við væntanlegar
viðræður um Vietnam. Loks
hefur aðalsamningamaður
Norður-Vietnama á Parisar-
ráðstefnunni heimsótt bæði
Moskva og Peking að undan-
förnu.
ÞAÐ hefur lengi verið álitið,
að Nixon forseti myndi gera
itarlega tilraun til að ná sam-
komulagi i Vietnam nokkru .
fyrir forsetakosn. I Banda
rikjunum. Hann hefur hins-
vegar talið rétt að fara sér
ekki að neinu óðslega, heldur
að ná samkomulaginu svo
nærri forsetakosningunum, að
ánægjan yfir því yrði ekki
liðin hjá, þegar kjósendur
gengu að kjörborðinu. Margt
bendir til þess, að dómi
Bandarikjastjórnar, að nú sé
kominn rétti timinn til að
reyna samninga til þrautar.
Staða Bandaríkjanna virðist
sjaldan hafa verið betri
hernaðarlega. Nær allir sjó-
flutningar til Norður-Vietnam
hafa stöðvazt um nokkurra
vikna skeið vegna hernaðar-
aðgerða Bandarikjanna, og
loftárásir þeirra á Norður-
Vletnam virðast hafa borið
miklu meiri árangur að
undanförnu en áður fyrr,
sökum nýrrar og fullkomnari
miðunartækni. Þá virðist her
Suður-Vietnama hafa staðið
sig betur siðustu vikurnar en
búizt var við um skeið.
Þannig hefur þjóðfrelsis-
hreyfingunni og Norður-Viet-
nömum ekki íekizt að ná
borgunum An Loc, Kontum og
Hue, eins og liklegt þótti um
tima, en missir þeirra hefði
orðið mikið siðferöilegt áfall
fyrir her og stjórn SuðurVíet-
nams. Sókn Þjóðfrelsis-
hreyfingarinnar og Norður-
Vietnama virðist a.m.k. hafa
stöðvazt i bili, en hinsvegar
hefur hún náð verulegum
landsvæðum undir yfirráð sin
og stendur að þvi leyti betur
að vigi en áður. Hinsvegar er
ekki talið eins vist og áður, að
þessum aðilum takist að vinna
Duong van Minh
Tran van Tuyen
Tran Thien Khiem
hernaðarlegan sigur, ef
Bandarikjamenn halda áfram
hafnbanninu og loftárásunum.
CHÆTT mun lika að full-
yrða, að Norður-Vietmönnum
muni ekki takast að vinna
hernaðarlegan sigur, nema
með stóraukinni hjálp Rússa
og Kinverja. Hvorugur
þessara aðila virðist hafa
nægan áhuga á þvi að veita
þessa hjálp, eins og sakir
standa. Bæði Rússar og Kin-
verjar virðast hafa meiri
áhuga á samkomulagi. Margt
bendir til, að stjórn Norður-
Vietnams hafi byrjað sóknina
i vor án fulls samþykkis Rússa
og Kinverja. Sóknin kom lika
á mjög óheppilegum tima
fyrir Rússa vegna heim-
sóknar Nixons. Rússar virðast
af stjórnmálalegum ástæðum
hafa verulegan áhuga á sam-
komulagi um Vietnam. Slikt
samkomulag myndi auðvelda
alla aðstöðu þeirra á væntan-
legri öryggisráðstefnu
Evrópuríkja, en Rússar
leggja sérstakt kapp á
Evrópumálin um þessar
mundir. Kinverjar munu ekki
heldur vilja fórna miklu
vegna hernaðarins i Vietnam,
þar sem þeir munu telja hægt
að ná sama marki þar eftir
friðsamlegri leiðum. Loks
skapar hafnbann Banda
rikjanna á Norður-Vietnam
Rússum og Kinverjum nýtt
vandamál. Kinverjar vilja
helzt hvorki leyfa Rússum
loftflutninga eða landflutninga
um Kina.heldur segja,að þeir
geti tekið upp baráttuna við
Bandarikin og haldiö sjó-
flutningunum áfram. Þá
áhættu vilja Rússar ógjarnan
taka.
Það mun og sameiginlegt
álit Rússa og Kinverja, að nú
sé heppilegt tækifæri til
samninga, þvi að Nixon muni
samningafúsari nú en slðar
vegna forsetakosninganna.
Vinni Nixon kosningarnar, án
þess að samkomulag hafi
náðst áður, geti hann orðið er-
fiðari og ósamningafúsari
eftir kosningarnar.
EFTIR þvi, sem næst
verður komizt, virðist ekki
vera nema einn verulegur
þröskuldur I vegi þess, að
samkomulag geti náðst milli
Bandarikjanna annarsvegar
og þjóðfrelsishreyfingarinnar
i Suður-Vietnam og Norður-
Vietnam hinsvegar.
Bandarikin eru reiðubúin til
að flytja her sinn burtu og
hætta öllum hernaðarað-
gerðum i Vietnam, ef áður
næst samkomulag um vopna-
hlé og að bandarískum her-
föngum verði skilað. Þjóð-
frelsishreyfingin og Norður-
Vietnam setur hinsvegar það
skilyrði, að áður veröi
mynduð ný stjórn i Suður-
Vietnam á breiðum grund-
velli og ekki undir forustu
Thieu forseta. Þetta er það
atriði, sem Bandarikin hafa
enn ekki viljað fallast á, en
margt bendir til, að heldur sé
að þokast til samkomulags um
þetta atriði og að þvi sé nú
unnið samtimis i Washington,
Moskvu og Peking.
Ýmsir menn hafa verið til-
nefndir sem hugsanlegir leið-
togar slikrar sambræðslu-
stjórnar. Einna oftast hafa
þeir verið nefndir að undan-
förnu Duong van Minh (Stóri
Minh), sem nýtur mikilla vin-
sælda I Suður-Vietnam,
Nguyen van Huyen, sem er
forseti öldungadeildarinnar
og myndi þvi verða forseti
samkvæmt stjórnarskránni,
ef Thieu forfallaðist, Tran
Thien Khiem, sem er nú for-
sætis ráðherra Suður-Vietnam
og nýtur stuðnings hersins, og
Tra van Tuyen, sem er leiö-
togi andstæðinga Tieus i full-
trúadeildinni. Bandarikja-
menn myndu vafalitið geta
sætt sig við hvern þessara
fjórmenninga, sem væri, en
Þjóðfrelsishreyfingin hefur
enn ekki nefnt nöfn, og engan
algjörlega útilokað, nema
Thieu.
Fyrir Nixon væri það mikill
stuðningur i kosningabar-
áttunni, ef samkomulag
næðist i Vietnam, og hann
getur samið um næstum hvað,
sem er, ef hann fær fangana
lausa. Það væri óllkt Nixon að
sleppa sliku tækifæri.
Þ.Þ.