Tíminn - 20.06.1972, Blaðsíða 10

10
TÍMINN
Þriðjudagur 20. júni 1972.
Góðir islcndingar:
þjóðhátiðardagurinn, 17.
júni, er óaðskiljanlegur minn-
ingunni um Jón Sigurðsson.
Þess vegna höfum við i dag
enn á ný lagt blómsveig að
myndastyttu hans.
l>egar lýðveldið var stofnað
árið 1944 þótti sjálfsagt og eðli-
legt að gera það á afmælisdegi
Jóns Sigurðssonar. Þjóðin
vissi sem var, að enginn hafði
lagt traustari grundvöll að
sjálfstæðu þjóðriki á íslandi
en hann og enginn hafði
l'órnað meiru af starfskröftum
sinum i þágu sjálfstæðisbar-
attunnar en hann. Við lýð-
veldisstofnunina var byggt á
þeim grunni.sem hann lagði.
Með því að tvinna saman i
þjóðhátiðardeginum lýðveldis-
stofnunina og fæðingardag
Jóns Sigurðssonar var þjóðin
að undirstrika þau sannindi,
að lýðveldisstofnunin varð
ckki af sjálfu sér eða fyrir
nein söguleg lögmál heldur
l'yrir markvissa og þrotlausa
haráttu þjóðarinnar fyrir
frelsi og fullveldi. Þessi
harátta reis ckki sjálfkrafa
heldur fyrir atbcina margra
forystumanna þjóðarinnar á
löngu timabili. A engan er
liallað þótt sagt sé, að Jón
Sigurðsson hafi verið fremstur
i flokki forystumanna okkar i
sjálfstæðissókninni.
Kyrir hið mikla framlag
Jóns Sigurðssonar til sjálf-
stæðisbaráttunnar hafa
skáldin minnst hans og starfa
lians i hcillandi Ijóðum. Á
aldarafmæli hans 17. júni 1911
lýsti Þorstcinn Krlingsson
honum og starfi hans með
þessum orðum:
,,Af álfunnar stórmennum,
cinn vcrður hann
og ættlands síns friðustu
sonum,
það stendur svo skinandi
mergð um þann mann
af minningum okkar og
vonum.
Svo fékk hann þann kraft og
þá foringjalund,
af fræknlegri höfum vér
orðið um stund
og stækkað við hliðina
á honum."
Við tslendingar stöndum i
ævarandi þakkarskuld við Jón
Sigurðsson. Hann er og verður
lýsandi fyrirmynd og áttaviti
hvcrjum þeim, sem vill þjóna
ættlandi sinu af heilum hug.
Kn við skulum ekki gleyma
þvi, góðir islendingar, hvorki
á þessari hátiðarstundu né
endranær, að sjálfstæöis-
baráttunni lauk ekki við lýð-
vcldisstofnun. Sjálfstæðis-
baráttan er ævarandi i þeim
skilningi, að við veröum
jafnan að standa vörð um
fengiö frelsi, efla og styrkja
undirstööur islenzkrar þjóöar-
tilveru og gæta fullveldis is-
lands i smáu sem stóru. Jafn-
framt þurfum viö stöðugt að
leitast við að efla hagsæld
landsmanna, og auka
þekkingu og menningu
þjóðarinnar.
Kitt er þó það sjálfstæöis-
mái, scm mest knýr á um
þessar mundir. Þaö er land-
hclgismálið. Alþingi bar gæfu
til þcss að samþykkja sam-
hljóða 15. febrúar með at-
kvæðum allra þingmanna aö
færa landhelgina út i 50 mílur
1. september. Þjóðin öll
stendur einhuga að baki þeirri
ákvörðun. Um það mál er nú
sama samstillingin eiijs og var
um lýðveldisstofnunina á
sinum tima. Sú samstaöa er
mikið fagnaðarefni. Og það er
trú min, að hún muni færa
okkur sigur, þó að baráttan
kunni að verða ströng og
krefjast fórna. fcg vona, að
öilum sé orðið ljóst, að við
látum ekki þvinga okkur til
undanhalds i þessu máli. Kn
við viljum sýna öðrum, sem
hlut eiga aö máli, fulla sann-
girni. Við lokum ekki sam-
komulagsleið svo lengi sem
nokkur von er á sanngjarnri
lausn málsins. Viö vonum að
aörar þjóðir, og þá ekki sizt
þær þjóðir, scm við erum i
sérstöku samstarfi við, kynni
sér alla málavexti. Þá skilja
þær, að hér er um sjálfan til-
verugrundvöll þjóðarinnar að
tefla og rétt okkar til þess að
lifa sjálfstæðu efnahags- og
menningarlifi á islandi. Þann
rétt munum við verja til hins
ýtrasta, jafnvel þó að við ofur-
efli verði að eiga.
i lýðveldishátiðarljóðum
sinum segir Hulda m.a.:
„Syng frelsissöngva, frjálsa
þjóð
við fánans bjarta þvt.
Lát aldrei fölskvast æsku-
glóð
ver öllu þjáðu mild og góð.
Lát rikja ró og vit.”
Þessum hvatningarorðum
skáldkonunnar ættum við ís-
lendingar aldrei að gleyma.
Að lokum óska ég lands-
mönnum öllum til hamingju
með daginn og læt i Ijós þá ósk
og von,að við megum einhuga
sækja fram til bættra lifskjara
og aukinnar farsældar i þjóð-
lifinu.
ÞJÓÐHÁTÍÐARÁVARP ÓLAFS
JÓHANNESSONAR FORSÆTISRÁÐHERRA
FRELSIHVERRA?
Á seinustu árum hefur borið
allmikið á kröfum um það, sem
kallað hefur verið opnari og
frjálslegri umræða um hin ýmsu
mál, ekki sist þjóðmál, kröfur um
aukið frelsi félaga og opnari fé-
lög, um verndun mannréttinda
einstaklingsins og um það sem
hátt stemmt hefur stundum veriö
kallað, nýtt frelsi, nýtt lýðræði og
nýtt þjóðfélag.
Nokkuð sýnist nú misjafnt
hversu vel hinum ýmsu aðilum,
þ.e. félögum, stofnunum og ein-
staklingum hefur á þessar kröfur
litizt og viljað við þeim taka, en
það bera að muna, að innan eins
stjórnmálaflokks á Islandi hefur
þessum kröfum og hávaðasömu
boðendum þeirra verið einstak-
lega vel tekið, og er það vel i
flokki, sem alla tið hefur kennt sig
við framfarir og frjálslynda um-
bótastefnu, en mér sýnist aö á
stundum sé um að ræða meiri há-
vaða og bægslagang en raunveru-
legan áhuga á að vinna að fram-
gangi hugsjónanna háleitu, hjá
þeim, sem talið hafa sig sérstaka
boðbera hinnar „nýju" stefnu.
Núverandi frammámenn i
S.U.F. hafa flestir hverjir verið
fremstir i flokki þeirra, sem kröf-
ur hafa gert um aö flokkar, og þá
sérstaklega Framsóknarflokkur-
inn, starfi eins og þeir hafa kallaö
þaö „fyrir opnum tjöldum” og
sérstaka áherzlu hafa þeir lagt á
nauðsyn hreinskilinnar umræðu
um hin ýmsu vandamál, og enda
talið að einmitt þessi atriði stuðl-
uðu hvaö bezt aö lýðræði innan
flokksins og „eölilegri endurnýj-
un” hugmyndafræöinnar, en eitt
er að boða kenningarnar, annað
að lifa eftir þeim.
Unghrefingar allra flokka hafa
oft notið sérstaks umburðarlyndis
stuðningsmanna flokkanna á
þeirri forsendu að „unglingun-
um” finnist þeir hafa svo mikiö
aö segja, að ekki væri um að sak-
ast þótt á stundum skorti nokkuð
á um hversu vel þeir vönduðu
málflutning sinn, og þessa hafa
núverandi frammámenn i S.U.F.
notiö og reyndar langt um efni
fram, þvi i einn staö er næsta
vafasamt að kalla alla þá ung-
linga og i annan stað ber þeim að
muna, aö seta i stjórn S.U.F. er
trúnaöarstarf á vegum Fram-
sóknarflokksins, auk þess sem
sumir þeirra hafa á hendi fleiri
trúnaðarstörf á flokksins vegum
og i beinu framhaldi af þvi gera
flokksmenn þær kröfur til þess-
ara manna, að málflutningur
þeirra sé samboðin þeim hug-
sjónum frelsis og lýðræöis, sem
flokkurinn kennir sig við.
Lesendum blaðsins til
glöggvunar, minni ég á, að þessir
sitja i stjórn S.U.F. núna (sam-
kvæmt upplýsingum flokksskrif-
stofunnar):
Már Pétursson lögfræðingur,
Gunnlaugur Sigmundsson nemi,
Þorsteinn Ólafsson viðskiftafræð-
ingur,
Friðgeir Björnsson lögfræöingur,
Sverrir Herjólfsson kennari,
Elias Jónsson blaöamaður,
Guöbjartur Einarsson vélsmiða-
meistari,
Ólafur R. Grimsson lektor,
Friörik Georgsson rafvélavirki,
Hilmar Thorarensen bankafull-
trúi, og
Atli Freyr Guðmundsson nemi.
En 1. varamaður er Jónatan
Þórmundsson prófessor.
Eitt þeirra mála, sem margir
ofantalinna hafa mjög haft á oddi,
er hin svokallaða sameining
vinstri manna á islandi og sýnist
nú mörgum, að þar sé farið af
meira kappi en forsjá og að litiö
fari fyrir skynsamlegri ihugun á
pólitiskri þróun, og hafa „piltarn-
ir” notið einstakrar þolinmæði
stuðningsmanna Framsóknar-
flokksins, þótt mörgum hafi oft
blöskraö hávaöinn, en i Timanum
15. júni tekur steininn alveg úr
um óhæfan málflutning.
Hannes Jónsson, félagsfræð-
ingur og blaöafulltrúi rikis-
stjórnarinnar er einn þeirra
manna, sem tekiö hafa þátt i um-
ræðum um vinstra samstarfið og
eins og þeir gátu við búizt sem
Hannes þekktu, flutti hann mál
sitt af festu og krafti og ég hygg
að ekki sé ofsagt, að skoðanir
Hannesar falli i sama farveg og
skoðanir mikils þorra stuðnings-
manna Framsóknarflokksins.
Vist er og aö skoöanir sinar studdi
Hannes glöggum rökum og skyn-
samlegum, sem fengur var aö i
þessa umræöu, sérstaklega þeim
sem i raun vilja efla hreinskilnar
og opinberar rökræður.
Þar er auöséð á siöu S.U.F. i
Timanum 15. júni, að stjórn
S.U.F. (sem ber fulla ábyrgð á
þeirri siðu) hefur talið aö á sig
hafi hallað i umræðunum, en i
stað þess að færa fram ný rök,
eða reyna á annan hátt að sýna
fram á að röksemdarfærsla
Hannesar stæðist ekki, i anda
hinnar frjálslyndu umræðu, er
gripið til gamals alþekkts ráðs,
sem ekkert á skylt við hreinskilni,
nýjungar eða lýðræðisást.
1 fyrsta lagi er reynt að rang-
túlka störf blaðafulltrúans og um
leiö að læöa þvi að lesendum, að
þegar Hannes Jónsson skrifar
sem einstaklingur, og lýsir sinum
skoðunum, sé hann aö misnota
stöðu sina sem opinber embættis-
maður og eyðileggja árangur
starfs sins hjá rikisstjórninni.
Þetta er siðleysi auk rökþrotsins.
í öðru lagi er reynt á ósvifinn
hátt að gera Hannes Jónsson tor-
tryggilegan i augum starfsmanna
Framsóknarflokksins, i augum
ráðherra flokksins og ráðherra
samstarfsflokkanna i rikisstjórn-
inni. betta er atvinnurógur auk
vesalmennskunnar.
í þriöja lagi heimta „verðir”
mannréttinda og lýðræðis, að þvi,
sem þeir kalla „húsbóndavald”
verði beitt við opinberan embætt-
ismann til að kúga niður skoðanir
hans sem einstaklings. Þetta er
ómengaður fasismi.
Prestastefna tslands verður
haldin i Norræna húsinu dagana
20. — 22. b.m.
Kl. 14. sama dag hef jast fundir i
Norræna húsinu meö setningar-
ræðu biskups. Þvi næst verða
flutt framsöguerindi um aöalmál
prestastefnunnar að þessu sinni,
en það er Kirkjan og heimilið.
Framsögumenn eru 3. Dr. Björn
Björnsson prófessor, frú
Geirþrúður Bernhöft og sr. Lárus
Halldórsson.
Samtimis prestastefnunni
verður i Reykjavik stjórnar-
fundur Norrænu Samkirkju-
stofnunarinnar (Nordisk
Ekumenisk Institut), sem hefur
aðsetur i Sigtúnum en allar
kirkjur Norðurlanda eiga aðild
að. Biskup islands er I stjórninni
og sr. Pétur Sigurgeirsson,
vigslubiskup/varamaður hans. _
Hingaö koma til
þessa stjórnarfundar m.a. grisk-
kaþólskur biskup frá Finnlandi
(Jóhannes metrópóliti af Helsing-
fors), lútherskur biskup frá
Noregi (Per Lönning i Borg-
stifti), 2 fulltrúar rómversk-
Forráðamenn S.U.F. verða
ekki beðnir um að vera skoðana-
lausir eða láta af skoðunum sin-
um, en þess er krafizt af þeim, að
þeir standi við yfirlýsingarnar
um frjálslyndið, hreinskilnina og
lýðræðisástina, og siðast en ekki
sizt að þeir sýni þann manndóm,
að viðurkenna þegar þeim verða
á jafn stórfelld mistök og S.U.F.-
siðan i Timanum 15. júni var,en
það gera þeir bezt með þvi ein-
faldlega að biðjast afsökunar á
sama vettvangi.
Reykjavik 16. júni 1972
Einar Birnir.
kaþólsku kirkjunnar á Norður-
löndum, fulltrúar norrænna
meþódista, baptista o.fl.
Dagskrá Prestastefnu i dag
verður sem hér segir:
Kl. 10.30. Messa i Dómkirkjunni.
Dr. Lars Thunberg docent
prédikar. Sr. Þórir Stephensen og
sr. Björn Jónsson þjóna fyrir
altari.
Kl. 14. Prestastefnan sett i
Norræna húsinu. Biskup flytur
ávarp og yfirlitsræöu.
Kl. 15. Kaffihlé.
Kl. 16. Kirkjan og heimilið
Framsöguerindi.
1. Dr. Björn Björnsson
prófessor: Fjölskyldan og þjóð-
félagið.
2. Frú Geirþrúöur Hildur
Bernhöft: Kirkjan og velferöar-
mál aldraðra.
3. Sr. Lárus Halldórsson:
Heimilismótun og kristin trú.
Skipað I umræðuhópa.
Kl. 18. Per Lönning biskup flytur
erindi.
Kl. 20.30. Prestskonur boönar i
biskupsgarð. Á sama tima:
Fundur með próföstum.
Prestastefnan