Tíminn - 18.02.1973, Qupperneq 16

16
TÍMINN
Sunnudagur 18. febr. 1973
myndanna
— CLARK
GABLE
Konungur
kvik
Vinsælasti leikari
Bandaríkjanna
Frá 1930 til dauðadags seinni
hluta árs 1960 var Clark Gable
vinsælasti leikarinn i bandarisk-
um kvikmyndaiðnaði. Jafnframt
var hann sá eftirsóttasti, og það
réð honum að fullu, að lokum.
Það leikur ekki vafi á því, að
áreynslan eða álagið á honum, er
hann vann að sinni siðustu mynd,
„The Misfits”, leiddi hann til
dauða fyrir aldur fram.
Hann fæddist 1. febrúar árið
1901. Foreldrar hans voru Willi-
am H. Gable og Adeline Hers-
helman, sem bjuggu I Cadiz I
Ohio. Móðir hans lézt, er hann var
sjö mánaða gamall, og er hann
var orðinn fimm ára gamall,
kvæntist faðir hans aftur, Jennie
Dunlap, flnni og menntaðri
stúlku, sem átti eftir að hafa
geysileg áhrif á Clark. Hún ól
hann upp, eins og hann væri henn-
ar eigin sonur. En á meðan leitaði
faðirinn að oliu, þar til hann lét af
þeim vonlausa „bissniss” og sett-
ist að á bændabýli i grennd við
Ravenna. Þá var Clark 7 ára.
Sextán ára sagði hann skilið við
skólann og fór að vinna sem um-
sjónarmaöur I verksmiöju I Ohio.
Eitt sinn fór hann I leikhús til að
sjá „Paradisarfuglinn”, og sá at-
burður vakti hjá honum löngun til
aö gerast leikari. Hann komst að
þvi, hvar leikararnir borðuðu, og
reyndi að komast i félagsskap
þeirra. Hann bauðst til að starfa
endurgjaldslaust við leikhúsið og
að vera með I smáhlutverkum til
þess að öðlast einhverja sviðs-
reynslu. Hann fékk leyfi til aö að-
stoða leikflokkinn „The Jewell
Players”, en þá lézt stjúpmóöir
hans og faðir hans flutti til Okla-
homa. Þar hóf Clark að starfa á
vélaverkstæði, 12 tima á dag.
Clark var ekki ókunnugur
erfiðisvinnu. Um skeið vann hann
fyrir sér sem oliuleitarmaður en
þegar erfitt varð að framfleyta
sér með þvi, tók hann lestina til
Oregon. Þar byrjaði hann að
vinna við skógarhögg. Hann vó 95
kiló, vel byggður og sterkur, svo
að fáir áræddu að leggja til atlögu
við hann.
Löngunin til að verða leikari
bar hann áfram. 1 Oregon hóf
hann að sækja kvöldnámskeið i
leiklist. Á þeim námskeiðum
kynntist hann Josephine Dillon,
Blaðakona nokkur, sem hefur
verið vinkona Kay Williams
Clark I meira en 15 ár, heimsótti
hana fyrir nokkru og ræddi viö
hana um samband þeirra Gable
og þá lifsreynslu, sem hún hefur
orðið fyrir eftir dauða hans. Þrisv
-ar sinnum hafði hann birzt henni
eða gert vart viö sig á einn eða
annan hátt.
— Þaö gerðist fyrst tveim árum
eftir dauöa Clarks. Ég vaknaði
skyndilega um miöja nótt og vissi
um leið, aö ég var glaðvakandi og
einhver var i herberginu. Ég var
alveg róleg og sagði: „Hvaö vilt
þú?” — Ég fann, að einhver
strauk hönd mina, sem lá yfir
brjóstið. Höndin var hlý og
vingjarnleg. Og eins greinilega og
þú værir að tala við mig heyrði
ég rödd Clarks: „Þakka þér fyrir
elskan, að þú skildir koma til min
og hugga mig, eftir að öllu var
lokið. Þakka þér fyrir, að þú
kysstir augnalok min og straukst
um augu mér, og að þú hélst i
hönd mér.”
Krans á gröf Carole
Kay sagði, að ekkert frekar i
þessa átt hefði gerzt i 8 ár. Hún
var hætt að hugsa um þennan ein-
kennilega atburð og þessa undar-
legu nótt áriö 1962, tveim árum
eftir að maður hennar dó af
hjartaslagi.
— En morgun nokkurn árið 1970
kom sonur minni, eini sonur okk-
ar Clarks, til min og settist á
rúmstokkinn. Hann var þá 9 ára
sterkur og heilbrigður snáöi.
Hann sagði: „Mamma, við verö-
um að fara að gröf Carole. Pabbi
vill, að við leggjum krans á
hana.”
— Hvernig veiztu það?, — sagði
ég-
— Ég vaknaði i nótt við að rödd
sagöi, að ég yrði að biðja mömmu
að fara með mér og leggja krans
á gröf Carole, rétt eins og hann
hefði sjálfur gert á hverju ári.
— Þetta sagði sonur minn, hann
John Clark litli. Ég varð skyndi-
lega hrædd. Ég hafði aldrei sagt
John frá þessari venju Clarks.
Hann gat ómögulega hafa vitað
það. Ég spurði John, hvort faöir
hans hefði sagt eitthvað meira
um þetta. Og þá sagði drengur-
inn, að hann hefði viljað hafa
kransinn úr rósum. Næsta sunnu-
dag fórum við með kransinn á
gröfina. John hafði aldrei komiö
þangað áður, en hann fann samt
gröf Carole Lombards undir eins.
Þegar Kay hafði komið
kransinum fyrir, tók drengurinn
hann og flutti hann til. „Þannig
var pabbi vanur að hafa hann”,
sagði hann, eins og hann hefði oft
séð föður sinn koma honum fyrir.
Og Kay sá, aö hann hafði rétt fyr-
ir sér, þvi að hún hafði stundum
verið með Clark, er hann heim-
sótti leiði ungfrú Carole.
Sama ár, i marz, vaknaði Kay
með þá tilfinningu, aö hún væri
ekki ein I herberginu. — „ert þaö
þú, Clark”, sagðihún. „Ef það er
þú, komdu þá nær. Ég er ekki
hrædd. Ef þetta ert þú, segðu mér
þá, hvað það var, sem ég lagði á
brjóst þitt daginn, sem ég var ein
með þér. Ef þú getur það, trúi ég
þvi, að þetta sért þú.” —
ógnvekjandi upplifun
Einhver tók i vinstri hönd henn-
ar og og hélt fast um hana. Þá
fann hún tvo fingur strjúka um
baugfingur hennar og þrýsta á
hann um leið og hendin var lögö á
brjóst hennar.
— Ég vissi, hvað þetta átti að
tákna, segir Kay. — Enginn I öll-
um heiminum gat vitað, hvað ég
gerði, er ég kraup við hlið manns
mins. Ég tók af mér giftingar-
hringinn og lagði hann á brjóst
hans. Seinna keypti ég svipaöan
hring, sem ég ber enn. Ég haföi
aldrei sagt nokkrum frá þessu, og
þvi var ég sannfærð um, aö þetta
væri Clark.
Þessi upplifun gerði Kay all-
skelkaöa, en hún komst fljótt yfir
það. — Ég hef verkefni að vinna,
segir hún I dag, — og það er að ala
hans eina son, John, upp eins og
hann hefði viljaö það.
Siðan maður hennar lézt árið
1960, hefur Key náð i eins mikið af
gömlu kvikmyndunum, sem hann
lék I, og hún hefur getaö. Hún get-
ur nú sýnt þær sjálf eins og hana
lystir, og gerir það fyrst og frem-
st vegna sonar sins. A þennan
hátt hefur Key getað sýnt syni
þeirra Clarks, hvernig hann varð
að goðsögn þegar i lifanda lifi.
Hún hefur einnig sagt honum, að
milljónir aðdáenda haldi minn-
ingu hans á lofti. í dag, 12 árum
eftir dauða Clarks Gable, vekur
hann sömu tilfinningar á léreftinu
og Rudolph Valentino. Hann var
hinn dæmigerði ævintýramaður,
sem alltaf bar sig svo glæsilega,
maðurinn, sem með brosi sinu
sigraðist á öllum erfiðleikum.
Hollywood kallaði hann
„Konunginn”. Og hann hefur ekki
eignast neinn arftaka.
Aldrei hefur komið fram leikari
eins og hann og kemur eflaust
aldrei. Hann sigraðist strax á öll-
um aöstæöum, og ástarsenur
hans eiga sér enga hliöstæðu. Það
er ekki nóg að segja, aö Gable
hafi verið einn af mestu persónu-
leikum kvikmyndaiönaðarins, þvi
hann varsá mesti á sinni tið, og
er það áfram eftir dauða sinn.
Þetta er skoöun blessaðrar
blaðakonunnar, og eflaust eru æði
margir, ekki sizt unga fólkið,
henni ósammála. Það er nú „svo
sorglegt”, að þegar hetjan (Clark
Gable) birtist á skermum imb-
akassa islenzkra heimila, þá velt-
ist unga fólkið bókstaflega um af
hlátri yfir öllum hans tilþrifum,
útliti og persónuleika. Ekki það,
aö hann sé slikur ógnar grlnisti,
heldur er hann „svo agalega
halló”, segja stelpurnar. En eldri
kynslóðin, sem minnist hans m.a.
úr stórmyndinni „A hverfanda
hveli” (Gone With The Wind), má
vart tárum halda.
En áfram með söguna. Stað-
reyndunum er ekki hægt að neita,
og á árunum 1930-1950, eða svo,
var hugsunarháttur fólks a 11
nokkuð annar, en hann er nú.
Clark Gable fékk viður-
nefnið ,,Konungurinn" í
Hollywood, Enda þótt
hann hafi legið í gröf
sinni í rúm 12 ór, heldur
hann enn orðstír sínum
sem vinsælasti kvik-
myndaleikari allra tíma.