Fréttablaðið - 20.09.2004, Qupperneq 6

6 20. september 2004 MÁNUDAGUR
Vaxtahækkun Seðlabankans:
Hefur líklega lítil áhrif á flest lán
EFNAHAGSMÁL Vaxtahækkanir
Seðlabankans munu ekki hafa
mikil áhrif á lánakjör einstak-
linga. Einna helst er líklegt að
vextir á skammtímalánum, svo
sem eins og yfirdráttar- og korta-
lán, muni hækka í takt við ákvarð-
anir Seðlabankans. Ný íbúðalán
bankanna breytast líklega ekki
þótt Seðlabankinn hækki stýri-
vexti sína.
Tryggvi Þór Herbertsson, for-
stöðumaður Hagfræðistofnunar
Háskóla Íslands, segir að töluvert
hafi dregið úr áhrifamætti Seðla-
bankans. Áhrif vaxtabreytinga eru
mun minni nú en fyrir nokkrum
árum síðan. Hann segir að vaxta-
breytingarnar geti hins vegar haft
áhrif með óbeinum hætti. Hærri
vextir auka spurn eftir íslenskum
skuldabréfum. Það styrkir gengið
og getur dregið úr verðbólguþrýst-
ingi.
Ástæða þess að áhrif stýri-
vaxtabreytinga Seðlabankans hafa
minnkað er að bankarnir fjár-
magna útlán sín í sífellt minni
mæli með lánum frá Seðlabankan-
um. Endurhverf viðskipti bank-
anna við Seðlabankann eru nú að-
eins um helmingur af því sem var
fyrir fjórum árum.
„Þörf bankanna fyrir peninga
frá Seðlabankanum er mun minni
en hún var, sem þýðir að vextirnir
bíta ekki
jafn vel og
áður. En
þetta hefur
a u ð v i t a ð
áhrif þótt
þau séu ekki
jafn mikil.
Þetta hefur
helst áhrif á
þann hluta
lánamark-
aðarins sem
er á dýrustu
vöxtunum,“
s e g i r
T r y g g v i
Þór. ■
Parkinsonsjúkum
hent út af börum
Stjórnarmaður í Parkinsonsamtökunum verður var við talsverða for-
dóma í garð parkinsonsjúkra. Honum hefur verið hent út af vínveit-
ingahúsum vegna ástands síns. Hefur hann þá verið talinn ofurölvi.
SJÚKDÓMUR „Maður er orðinn hund-
leiður á því að þurfa að segja að
maður sé parkinsonsjúklingur,“
segir Héðinn Waage, lærður vél-
virki og stjórnarmaður í Parkinson-
samtökunum á Íslandi. Héðinn hef-
ur barist við sjúkdóm sinn í 20 ár og
hefur staðið í fararbroddi við að
vekja athygli á málefnum parkin-
sonsjúkra hér á landi um árabil.
Fyrir sex árum fór hann í mikla að-
gerð út af sjúkdóminum í Austur-
ríki og varð það meðal annars til-
efni umfjöllunar í fjölmiðlum.
Aðgerðin tókst vel, en Héðinn
ber þó augljós einkenni sjúkdóms-
ins. Göngulag hans er riðandi og
hann á erfitt með tal. Í stuttu máli
verða einkennin oft til þess að Héð-
inn er talinn ofurölvi. Að sögn Héð-
ins er þetta meginorsök þeirra for-
dóma sem parkinsonsjúklingar
þurfa að glíma við. Slíkt getur haft
veruleg áhrif í daglegu lífi.
„Þetta hefur áhrif, sérstaklega
þegar maður hringir eitthvert,“
segir Héðinn. „Þá fær maður oft þau
svör að maður eigi bara að láta
renna af sér og hringja síðar.“
Einnig segir Héðinn að parkinson-
sjúklingar mæti oft tortryggni á vín-
veitingahúsum sökum ástands síns.
Héðinn drekkur ekki, en þó hefur
honum tvisvar beinlínis verið hent
út af vínveitingahúsum vegna grun-
semda um ölvun og margoft er
honum ekki hleypt inn. Ein megin-
orsök þess að hann ákvað að hafa
samband við fjölmiðla að þessu
sinni til að vekja athygli á þessum
vanda er sú að á dögunum settist
Héðinn inn á vínveitingahús í mið-
bænum síðdegis ásamt vini sínum,
sem fékk sér bjórglas. Undir eins
fór þó athygli dyravarða að beinast
að Héðni og var honum vísað út eftir
stutta setu og skipti þá engu máli að
Héðinn reyndi að segja viðkomandi
dyraverði frá sjúkdómi sínum.
Héðinn segir marga parkinson-
sjúklinga hafa svipaða sögu að
segja. Samtök parkinsonsjúkra
íhuga nú, að sögn Héðins, að senda
út dreifimiða til dyravarða og
annarra til þess að vekja athygli á
þessum vanda. „Svo erum við líka
með lítið grænt kort, þar sem stend-
ur að við séum parkinsonsjúkling-
ar,“ segir Héðinn. „En það virkar
ekki alltaf.“
gs@frettabladid.is
■ ÍRAK
■ LÖGREGLUFRÉTTIR
■ LÖGREGLUFRÉTTIR
VEISTU SVARIÐ?
1Hvaða hljómsveit verður með tónleikaí Laugardalshöll 21. nóvember?
2Hversu margir mættu á íbúaþing áAkureyri á laugardag?
3Hvað heitir næsti fellibylur á Atlants-hafi?
Svörin eru á bls. 30
TRYGGVI ÞÓR HER-
BERTSSON
Segir áhrifamátt Seðla-
bankans hafa minnkað
mjög á síðustu árum þar
sem bankarnir treysti sí-
fellt minna á lán Seðla-
bankans til fjármögnunar.
HÉÐINN WAAGE
Fordómar í garð parkinsonsjúklinga lýsa sér oft í því að þeir eru taldir vera ofurölvi. Héðni
hefur tvívegis verið vísað út af vínveitingahúsum vegna grunsemda um ölvun, þrátt fyrir
að hann drekki ekki.
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/E
.Ó
L.
Kjarnorkumál Írana:
Láta ekki
stjórna sér
ÍRAN, AP Íranar segja kröfu Al-
þjóða kjarnorkumálastofnunar-
innar um að þeir hætti að auðga
úran vera marklaust hjal. Íranar
segja kröfuna ólöglega en útiloka
þó ekki að þeir kunni að hefja við-
ræður við stofnunina um kjarn-
orkuáætlun sína.
Alþjóða kjarnorkumálastofn-
unin hefur krafist þess að Íranar
hætti auðgun úrans og annarri
starfsemi sem því tengist. ■
HASAN ROWHANI
Sagði Írana ekki bundna af samþykkt Al-
þjóða kjarnorkumálastofnunarinnar.
EKIÐ Á GANGANDI VEGFAR-
ANDA
Aðfaranótt sunnudags var ekið
á gangandi vegfaranda við Víf-
ilsstaðaveg í Hafnarfirði. Öku-
maður reyndist vera ölvaður en
vegfarandinn var fluttur á
slysadeild og reyndist vera lítið
slasaður. Tveir aðrir ökumenn
voru teknir fyrir ölvunarakstur
í Hafnarfirði þessa nótt.
MAÐUR HANDTEKINN MEÐ
FÍKNIEFNI Lögreglan í Hafnar-
firði handtók um helgina mann
sem var grunaður um að hafa
fíkniefni undir höndum. Við leit
fannst amfetamín í fórum
mannsins en honum var sleppt
eftir yfirheyrslu. Málið telst
upplýst.
HLJÓMFLUTNINGSTÆKJUM
STOLIÐ Brotist var inn í bíl við
Vesturgötu á Akranesi síðustu
nótt og stolið þaðan hljómflutn-
ingstækjum og var rúða brotin til
að komast inn í bílinn. Önnur
verðmæti í bílnum voru látin
ósnert.
Bruni við Tryggvagötu:
Eldur í húsi
útigangsfólks
BRUNI Eldur kom upp í húsnæði
við Tryggvagötu í Reykjavík rétt
fyrir klukkan sex á sunnudags-
morgun og var slökkvilið kallað
til. Kviknað hafði í skrifborði og
skilvegg en reyndist auðvelt að
hemja og ráða niðurlögum elds-
ins svo hann náði ekki til annarra
húsa. Að lokum var húsnæðið
reykhreinsað en það hafði fyllst
af reyk. Ekki er búið í húsinu en
útigangsmenn hafa þó hreiðrað
þar um sig. Enginn var í húsinu
þegar eldurinn lék um það. Ekki
er vitað hvað olli brunanum. ■
EKKERT VOPNAHLÉ Ekkert geng-
ur að semja um hlé á bardögum í
Sadr-hverfi í Bagdad. Banda-
ríkjaher krefst þess að vígamenn
í hverfinu afvopnist og leysi upp
sveitir sínar. Því hafna þeir.
ÞRÍR LÉTUST Þrír létust og sjö
særðust í sjálfsmorðsárás við
varðstöð í Samarra í norðurhluta
Íraks. Árásarmaðurinn, íraskur
hermaður og óbreyttur borgari
létust þegar bílsprengja var
sprengd.
GÍSL FRELSAÐUR Íraskir hermenn
frelsuðu Jórdana úr haldi gísla-
tökumanna í borginni Nasiriyah.
Maðurinn hafði verið í haldi
gíslatökumanna um rúmra
tveggja vikna skeið.
FÉLLU Á EIGIN BRAGÐI Fjórir
vígamenn létust þegar sprengja
sem þeir voru að koma fyrir í
vegarkanti sprakk í höndunum á
þeim. Atvikið átti sér stað nærri
borginni Suwayrah.
MANNFALL Í FALLUJA Fjórir lét-
ust og sex særðust þegar banda-
rískar herflugvélar og stórskota-
lið létu sprengjum rigna yfir
borgina Falluja.