Tíminn - 16.10.1973, Blaðsíða 16

16
TÍMINN
Þriðjudagur 16. október 1973.
ELLEN
DUURLOO:
Geymt
en
ekki
gleymt
2
Blökkumennirnir gerðu sér aö
góðu smá húskofa, þar sem þeir
gátu búið með fjölskyldu sinni,
mat og eitthvað til að hylja nekt
slna. Hvað höfðu þeir að gera með
meira! Frelsi? Til hvers var
frelsið, þegar ekki var tækifæri til
að nota það til neins. Þetta var
svo flnt orð, eitthvað I likingu við
himininn og grænar engjar guðs
almáttugs — eitthvað i lfkingu viö
aö syngja, dansa og vera
hamingjusamur, hamingjusamur
á óraunverulegan hátt. En hver
var eiginlega raunveruleikinn?
Ekkert húsaskjól, enginn matur,
ekkert til aö skýla nekt sinni með.
Þetta var frelsi blökkumann-
anna.......
Bellu var þetta vel ljóst, af þvi
að mamý og afi hennar höfðu
margsinnis skýrt þetta fyrir
henni. En það var annað, sem
Bella skildi ekki til fullnustu, og
það var þetta hækkandi og lækk-
andi gengi peninga, og það stafaði
af að hún var litt heima i þvi er
nefndist bókhald og útreikningar,
eða hvaö það nú var, sem Jean
Pierre og Thomas, hægri hönd
Jean Pierre, voru sifellt að tala
um.
Sykur fékkst nefnilega ekki
lengur einungis af sykurreyr.
Þegaf fyrir mörgum árum, það
var vist fyrir sextiu árum — höfðu
menn komizt að þvi, að hægt var
að vinna sykur úr vissri tegund af
rófum, sem hægt var að rækta
I kaldara loftslagi. 1 byrjun hafði
þetta ekki sérlega mikil áhrif, en
nú var sagan önnur. — Jafnvel
langti norðri eins og I Danmörku,
var byrjað að rækta þessar
sykurrófur. Þess vegna fékkst
ekki það verö fyrir reyrsykurinn,
sem nauðsynlegt var, þegar tillit
var tekið til hins langa flutnings
yfir hafið — og þess að borga
þurfti þrælunum á plantekrunni
laun. Jean Pierre hafði þess
vegna ákveðið að flytjast á brott.
Bella skildi þetta auðvitað að
mestu leyti, en það sem var henni
efst I huga var samt hið einstaka
tækifæri fyrir hana, sem þetta
hafði i för með ser. Hún hafði
silkimjúkt hár og hvita húð, og
var á leiðinni til Danmerkur
ásamt Jean Pierre sem eiginkona
hans. Hún reis á fætur og gekk að
glugganum, hallaði sér út og
starði út i myrka, heita nóttina.
Það var stjörnubjart, en
tunglið var hulið skýjum. Þaö
skrjáfaði i þurrum pálmatrjánum.
Eitthvert óargadýr öskraði i
nætukyrrðinni, og heyra mátti
hundgá neðan frá bústöðum þræl-
anna. Þegar hún leit aðeins til
hliöar, sá hún ljósskinið á
veröndinni fyrir framan dans-
salinn. Stóru frönsku gluggarnir
voru opnir. Hljómsveitin lék enn
fyrir dansinum, og nú var það
vals. Bella var hrifin af þessum
nýtizkulega, fágaða dansi. Það
var eitthvað alveg nýtt við hann.
Nýtizkulegur. Bella dáði allt það,
sem tizka hét. Hún vissi vel að
eldri konum fannst dans þessi
nokkuð ósiðsamlegur, en ó, hvað
jafnaðist á við krónolinuna, sem
bylgjaöist eftir mjúkum valstón-
um....
Hún sá skugga hinna dansandi
gesta bregða fyrir á veröndinni.
Þetta var i sföasta skipi — i
siðasta sinn tók hún ekki þátt I
veizluhöldunum. Hún brosti sigri-
hrósandi....eftir fjóra daga, fjóra
stutta daga, myndi skonnortan,
sem lá við akkeri á flóanum,
leggja af stað yfir halið og til
Danmerkur, ferð sem tæki vikur
og ef til vill mánuði.
t Danmörku myndi engan
renna grun i að I æðum hennar
rynni litað blóð. Hún gæti ef til vill
borið ljósrauðu perlufestina.
Bellu var það mikiö i mun að geta
sett upp perlufestina, án þess að
óttast að upp um hana kæmist.
Jean Pierre hafði ákveðið að
segja að hún væri portúgölsk eða
spönsk.
Bella strauk hendinni aftur yfir
mjúkt hár sitt. En hvað það var
mjúkt,slétt og gljáandi. Auðvitað
fyrst og fremst frá náttúrunnar
hendi, en þrátt fyrir það eyddi
hún að minnsta kosti hálftima i aö
bursta það bæði kvölds og
morgna. Hún notaði aldrei sápu
til að þvo það. Sara þvoði þaö úr
olivuoliu, og notaði siðan sjóðandi
heitt handklæði. Hún bar i það
ilmandi hársmyrsl, svo aö það
fléttaðist um fingur Jean Pierre
eins hið mýksta silki. Hanri gróf
andlit sitt I hári hennar, og ilmur
þess gerði hann nær vitstola af
ástriðu. Hörund hennar ilmaði
einnig. Bella var sjúklega hrædd
um að það væri blökkumanna-
lykt af hörundi hennar, ótti sem
var algjörlega ástæðulaus. Bella
baðaði sig kvölds og morgna.
Sara flissaði um leið og hún fyllti
hreyfanlegt baðkerið heitu vatni
frá stóru eldavélinni hennar
mammý. Bella lét sig það engu
skipta. Hún þóttist hátt hafin yfir
athugasemdir einhverrar negra-
stelpu. Hún smuröi sig ilm-
smyrslum, og úðaði sjálfa sig og
föt sin dýrindis ilmvötnum.
Henni var þó vel ljóst, að
þessari yfirdrifnu ilmvatns-
notkun var ofaukið, en það var
nánast eins og þessi hræðsla væri
henni i blóð borin. Hún hataði
negralykt, og var dauðhrædd um
að hún styngi upp kollinum hjá
henni sjálfri, til dæmis ef henni
yrði heitt. Augu hennar höfðu nú
vanizt sótsvörtu myrkrinu, og
hún sá móta fyrir skonnortunni,
sem lá fyrir akkerum úti á
flo'anum. Dauf ljós voru um borð.
Að fjórum dögum liðnum...fjórir
dagar, og þá yrði hún komin langt
á haf út. Langt i burtu frá þessari
smaragðgrænu eyju....
Eitt og annað vissi Bella um
Danmörku. Jean Pierre hafði
dvalizt I Danmörku i heil tvö ár.
Móðir hans hafði sent hann
þangað, þegar hann var sautján
ára gamall. Hann átti að vera við
nám i stóru vöruhúsi. Ekki hafði
hann lært mikið þar.
„Það voru erfiðir timar þar,
eins og annars staðar”, sagði
hann.
Nú, hún hafði hvorki vit né
áhuga á þessu. Bella hafði
einungis áhuga á Jean Pierre, og
lifsskilyrðum þeim er biðu
hennar ásamt honum i þessu fjar-
læga landi. Siðast en ekki sizt
voru það svo
peningarnir...peningarnir!
Hann hafði sagt henni frá
kuldanum i Danmörku. Snjór féll
þar að vetrarlagi. Snjórinn var
nokkurs konar regn, liktist
hvitum dúnfjöðrum. Það kom
fyrir að landið var þakið snjó.
Þaö hlaut að vera heldur skringi-
leg sjón. Ekki var þó laust við aö
Bella hræddist kuldann dálitið.
En Jean Pierre hafði sagt henni,
að maður sveipaði sig dýrindis
loöfeldum og kveikti upp i risa-
stórum ofnum — rétt eins og i
eldhúsinu hennar mammý....
Nú jæja, allt þetta voru þó
einungis smáatriði. það sem
mestu máli skipti var að i t
Danmörku yrði hún löggild
eiginkona Jean Pierre. ó, hversu !
oft höfðu þau ekki setið og soðið
saman ýmsar sögur um það,
hvernig og hvenær þau höfðu
hitzt. Foreldrar hennar og öll
skyldmenni voru látin — það yrði '
auðveldast þannig — öll ættin úr
sögunni i eitt skipti fyrir öll.
Bella brosti aftur sigri hrós- '
andi, sneri sér frá glugganum og
gekk fram og aftur um herbergið.
Það var ekki sérlega stórt, en
fagurlega búið húsgögnum.
Veggirnir voru klæddir ljósrauðu
silkiveggfóðri. Meðal annarra !
fagurra húsgagna var finlegt,
franskt snyrtiborð úr rósaviði.
Móðir Jean Pierre, Bella
Deleuran, hafði átt það. Efti
dauða hennar, fyrir þremur
árum, hófst i rauninni lif Bellu
sjálfrar. Hún flutti i aðal-
bygginguna strax eftir jarðar-
förina.
Aður bjó hún ásamt mammý i
álmu þjónustufólksins. Þjónustu-
fólkið hafði aldrei búið i
kofum planterkuþræla nna.
Þjónustufólkið leit niður á plant-
ekruþrælana — þannig hafði það
alltaf verið. Bella bjó auðvitað i
þjónustuálmunni, og átti leynileg
stefnumót við Jean Pierre —
leynileg og æsandi — þar til
gamla húsfrúin lézt. Eftir andlát
hennar lét Jean Pierre útbúa
þetta herbergi handa henni. Hún »
leit af snyrtiborðinu og yfir á
ljósa birkikommóðuna.
Birkitré. Jean Pierre sagði, að
birkitré yxu á Norðurlöndum,
þangað sem ferð þeirra var
heitið. Hann hafði teiknað eitt
birkitré.og sýnt henni.Þau voru
ljós og falleg. Bella trúði honum. i
Bella trúði öllu þvi, sem Jean ’
Pierre sagði.
Bella fann skyndilega fyrir
1527
Lárétt
1) Skessa.- 6) Allskonar dót.-
10) Freri,- 11) Samt,- 12)
Hljóðfæri,- 15) Kæti,-
Lóðrétt
2) Hás.- 3) Fugl.- 4) Avextir.-
5) Útskagi.- 7) llá t. - 8)
Hnöttur.- 9) Hyl,-13) Hár.- 14)
Svardaga.-
Ráðning á gátu no. 1526
Lárétt
1) Æskan.- 6) Dagblað.- 10)
AL- 11) Fr,- 12) Mansali.- 15)
Smátt,-
Lóðrétt
2) Sæg,- 3) All.- 4) Adams,- 5)
Aðrir.-7) Ala.-8) Bás.-9) Afl.-
13) Næm,- 4) Att,-
fW-tflpf
Þetta er allt)
handa guöunum
Getið þið ekki
iiJllllffli.
I
Þriðjudagur
16. október
7.00 Morgunútvarp.
12.00 Dagskráin. Tónleikar.
Tilkynningar.
12.25 Fréttir og veðurfregnir.
Tilkynningar.
13.00 Eftir hádegið. Jón B.
Gunnlaugsson leikur létt lög
og spjallar við hlustendur.
14.30 Síðdegissagan: „Við
landamærin” eftir Terje
Stigen. Þýðandinn, Guð-
mundur Sæmundsson, les
(4).
15.00 Miðdegistónleikar:
Birgit Nilsson, Fritz Uhl,
Regina Resnik, Tom
Krause og Filharmóniu-
sveitin I Vin flytja atriði úr
óperunni „Tristan og Isold”
eftir Richard Wagner,
George Solti stj.
16.00 Fréttir. Tilkynningar.
16.15 Veðurfregnir.
16.20 Popphornið.
17.05 Tónleikar. Tilkynningar.
18.30 Fréttir.
18.45 Veðurfregnir.
18.55 Tilkynningar.
19.00 Veðurspá. Fréttaspegill.
19.20 Umhverfismál.. Haukur
Ragnarsson tilraunarstjóri
á Mógilsá talar um skóg-
rækt i framtiðinni.
19.35 Um norræna samvinnu.
Jón Skaftason alþingis-
maður flytur erindi.
19.55 Lög unga fólksins.
Sigurður Garðarsson
kynnir.
20.55 íþróttir. Jón Asgeirsson
sér um þáttinn.
21.15 „Sex gamlar áritanir”
eftir Debussy.
Jean-Francois Paillard
stjórnar kammerhljóm-
sveit sem leikur.
21.30 Sjómaðurinn. Höfund-
urinn, dr. Sveinn Berg-
sveinsson, flytur drama i
ljóðum og lausu máli.
22.00 Fréttir.
22.15 Veöurfregnir. „Sálu-
messa” smásaga eftir
Frank O’Connor i þýðingu
Onnu Mariu Þórisdóttur.
Jón Aðils leikari les.
22.45 Harmonikulög. Grettir
Björnsson leikur.
23.15 Fréttir i stuttu máli.
Dagskrárlok.
20.25 Veður og augiýsingar
20.30 Heima og heiman.Brezk
framhaldsmynd. 4. þáttur.
Skellt við skoiiaeyrum.
Þýðandi Dóra Hafsteins-
dóttir. Efni 3. þáttar:
Brenda fer til Póllands með
vinnuveitenda sinum. Henni
fellur dvölin þar vel, og er
sýnt er, að þau hafa ætlað
sér of stuttan tima til að
ljúka verkefninu, hringir
hún heim og segir manni
sinum að hún komi eftir fá-
eina daga. Hann tekur þvi
afar illa og krefst þess, að
hún komi heim þegar i stað,
og hjálpi til að leysa að-
steðjandi fjölskylduvanda-
mál. Umrætt vandamál er
einkum i þvi fólgið, að
yngsti sonur þeirra hjóna
hefur hætt latinunámi i
skólanum og snúið sér að
matreiðslu þess i stað.
21.25 Skák. Stuttur, banda-
riskur skákþáttur. Þýðandi
og þulur Jón Thor Haralds-
son.
21.35 Heimshorn. Fréttaskýr-
ingaþáttur um erlend mál-
efni. Umsjónarmaður Jón
Hákon Magnússon.
22.05 Plimpton, maðurinn I
svifrólunni. Bandarisk
mynd um ævintýramanninn
George Plimpton, sem eink-
um er kunnur fyrir það, að
gera hluti, sem flestir láta
sér nægja að hugsa um. 1
þessari mynd hefur hann
æfingar með flokki loftfim-
leikamanna, og eftir 10 daga
þjálfun tekur hann þátt i
sýningu Þýðandi og þulur
Jón O. Edwald.
22.55 Dagskrárlok