Tíminn - 13.03.1974, Blaðsíða 8

8
TÍMINN
Miövikudagur 13. marz 1974.
Hver vill stcðva hafnargerðirnar í
Þorlákshöfn og Grindavík?
A mánudag var frumvarp
þeirra Sjálfstæðismanna, um að
aðflutningsgjöld af viðlagasjóðs-
húsunum skuli ekki renna til
hafnargerðanna i Þorlákshöfn og
Grindavik heldur tii Vestmann-
eyja, til 1. umræðu i neðri deild.
Við það tækifæri flutti Halldór E.
Sigurðsson f jármáiaráðherra
ræðu og skýrði aðdraganda og
forsendur þessa máls. 1 ræðu
fjármálaráðherra kom þetta m.a.
fram:
A s.l. sumri var skipuð nefnd til
þess að athuga möguleika á þvi,
hvernig ætti að snúast við til þess
að tryggja, að Vestmanneyjaflot- '
inn hefði örugga höfn þegar á
þessum vetri, ef svo færi, sem
gert var þá ráð fyrir, að Vest-
manneyjahöfn yrði ekki komin i
þaö gagn, sem slðar myndi verða.
Astæðan til þess að þessi nefnd
var skipuð var m.a. sú, að fyrir lá
boð frá Alþjóðabankanum um að
lána Islendingum fé til hafnar-
gerða vegna áfallsins i Vest-
manneyjum. 1 þessari nefnd voru
Jón Sigurðsson hagrannsókna-
stjóri, sem var formaður, Aðal-
steinn Júliusson vita- og hafnar-
málastjóri, Björn Guðmundsson,
útgerðarmaður i Vestmanneyj-
um, sem var tilnefndur af Öt-
vegsbændafélagi Vestmanneyja,
Högni Magnússon gjaldkeri sjó-
mannafélagsins Jötuns i Vest-
manneyjum, sem var tilnefndur
af sjómanna- og verkalýðsfélög-
um i Vestmanneyjum, séra Ingi-
mar Ingimarsson i Vik, sem var
tilnefndur af Sambandi sveitar-
félaga á Suðurlandi, Jón Bergs,
verkfræðingur i Hafnarfirði, til-
nefndur af skipulagsstjórn rikis-
ins, og Magnús H. Magnússon
bæjastjóri, sem var tilnefndur af
bæjarstjórn Vestmanneyja. t
þessari nefnd voru m.a. þrir
Vestmanneyingar, sem fjölluðu
um þetta mál. Þessi nefnd vann
sitt verk af miklum dugnaði og
skilaði áliti, en þar segir m.a.:
„Fjórar hafnir eru á suður-
ströndinni frá Dyrhólaey og vest-
ur um, Stokkseyri, Eyrarbakki,
Þorlákshöfn og Grindavik. Af
þessum 4 stöðum er Stokkseyri
talin sizt til hafnarbóta fallin og
aðstæður til hafnargerða sllkar,
að útilokað má telja, að hann
komi til greina. Hugsanleg er
stækkun og endurbætur Eyrar-
bakkahafnar til þess að ná þar
aðstöðu fyrir nokkra tugi báta, en
að öllu leyti igildi byggingar
nýrrar hafnar, og tæki rann-
sóknarundirbúningur og fram-
kvæmdir, er fýsilegar teldust, þvi
5-6 ár. Þá er i rauninni aðeins
Hvernig má gera
lífeyriskerfið
einfaldara
og samfelldara?
Magnús Kjartansson heil-
brigðisráðherra svaraði á Alþingi
i gær fvrirspurn frá Birni Páls-
syni um hvað liði endurskoðun
tryggingakerfisins. Minnti hann á
þingsályktunartillögu, er hann
hafði flutt á siðasta þingi og visað
var til rikisstjórnarinnar. t svari
heilbrigðisráðherra kom þetta
fram:
Haustið 1971 var skipuð nefnd,
sem fékk það verkefni, að endur-
skoða allt tryggingakerfið.
Nefndin fjallaði i upphafi starfs
sins nokkuð um lifeyrissjóði og
almannatryggingakerfi og sendi
m.a. alþingismönnum greinar-
gerð Þóris Bergssonar trygginga
fræðings um lífeyrissjóði.
Síðan hefur nefndin að mestu
fjallað um önnur atriði
tryggingamála og undirbúið
einstök lagafrumvörp.
S.l. vor fól ég nefndinni aö taka
til athugunar till. þá til þings-
ályktunar um endurskoðun á
tryggingakerfinu, sem samþykkt
var aö visa til rikisstjórnarinnar
14. april 1973.
Nefndin fékk Guðjón Hansen
tryggingafræðing til þess að gera
grein fyrir á hvern hátt mætti
tengja saman almannatrygging-
ar og lífeyrissjóði I samfellt
tryggingakerfi.
Tryggingafræöingurinn hefur
skilað nefndinni ýtarlegri álits-
gerð. Hann telur vart koma til
greina að stofna allsherjar-
lifeyrissjóð með þátttökuskyldu
fyrir alla, sem atvinnutekjur
hafa, og innlima núverandi llf-
eyrissjóði I þann sjóö, en bendir á
þrjár hugsanlegar leiöir til þess
að koma á samfelldu trygginga-
kerfi.
1. Allsherjar lifeyrissjóöur meö
þátttökuskyldu fyrir alla, sem at-
vinnutekjur hafa, og réttinda-
vincslu frá stofnun sjóðsins.
Núverandi lifeyrissjóðir myndu
sjálfir þurfa að standa við skuld-
bindingar sínar vegna liðins rétt-
indatima i samræmi við lög og
reglugerðir hlutaðeigandi sjóða.
Væntanlega myndu flestir þeirra
hins vegar hætta starfsemi sinni
að öðru leyti, þótt þeim yrði
heimilt að starfa sem viðbótar-
sjóðir við almannatryggingar og
hinn nýja allsherjarsjóð. Þetta er
sú leið, sem Sviar og Norðmenn
völdu, er þeir settu löggjöf um
heildarkerfi grunntryggingar (al-
mannatrygginga) og allsherjar
llfeyrissjóðs.
2. Lifeyrissjóður fyrir þá, sem
ekki eru þegar orðnir félagar i
einhverjum þeirra sjóða, sem nú
eru starfandi.
Þessi leið hefði það I för með
sér, að núverandi lífeyrissjóðir
gætu starfað áfram með þeirri
breytingu, að lokað yrði fyrir
þátttöku nýrra sjóðfélaga. Starf-
andi sjóðfélögum þessara sjóða
myndi fækka smám saman, og
meðalaldur myndi fara hækk-
andi. Allsherjarsjóðurinn myndi
lengi vel verða að mjög miklu
leyti skipaður ungu fólki, og það
yrði ekki fyrr en að röskum 50 ár-
um liðnum, að allir, sem atvinnu-
tekna öfluðu, yrðu orðnir félagar I
honum.
3. Llfeyrissjóöur með þátttöku-
skyldu fyrir þá, sem ekki eru
skyldugir aö vera f öðrum
lifeyrissjóðum eða eiga með öðr-
um hætti aöild að þeim.
Þessi leið er i samræmi við
frumvarp, er samið var vorið 1971
aö tilhlutan þáverandi fjármála-
ráðherra. Er þar gert ráð fyrir,
að núverandi lifeyrissjóöir geti
starfaðáfram, og jafnframt verði
heimilt aö stofnsetja nýja sjóði.
Nefndin hefur ekki enn tekið af-
stööu til þessara hugmynda, en
greinargerð tryggingafræðings-
ins verður send alþingismönnum
innan tlðar.
Þorlákshöfn og Grindavik eftir.
Innsiglingin I Grindavik er þröng
og viðsjárverð, sérstaklega i
sunnan- og suðvestanveðrum, og
þegar inn er komið, er höfnin
kyrr, en viðlegurými skortir.
Ekkert er því til fyrirstöðu að
auka viðlegurýmið inni I höfninni
strax á þessu ári, þannig að þar
mætti fá viðlegurými fyrir 20-30
fleiri báta en nú er. Raunar er
þegar unnið að slikum fram-
kvæmdum að nokkru. En það er
kunnara, að I fyrravetur var
byrjað að vinna að slikum fram-
kvæmdum fyrir fé, sem Viðlaga-
sjóður lánaði.
Þá eru taldar líkur til þess ,,að
gera megi verulegar bætur á inn-
siglingunni með dýpkun og
breiddun á hafnarmynninu og
betri siglingarmerkjum á 6-12
mánuðum. Hvort þetta er mögu-
legt á svo skömmum tima ræðst
þó af gerð botnsins, sem ekki er
að fullu könnuð. Grindavlk býður
þannig upp á möguleika til endur-
bóta, sem kæmu að gagni strax
næsta vetur. Hins vegar er það
álit Vestmannaeyinga, að
Grindavlk liggi mun verr við
fiskimiðum þeirra en Þorláks-
höfn, og kom það t.d. fram á s.l.
vetri, þvl að innan við 10 bátar
höfðu fasta hafnaraðstöðu i
Grindavík, en sennilega 40-50 bát-
ar I Þorlákshöfn. Þrátt fyrir mikil
þrengsli munu möguleikarnir til
skjótra hafnarbóta I Þorlákshöfn
vera lakari en I Grindavik.”
Alþjóðabankinn fór fram á
skjóta ákvörðun i þessu máli. Það
lá lika fyrir, þegar þessi af-
greiðsla var gerð, að það yrði
erfiður vandi úr að leysa fyrir
okkur Islendinga að láta i þessar
tvær hafnir, það mótframlag,
sem við þyrftum að láta á svo
skömmum tima, sem um væri að
ræða. Og ríkisstjórnin gerði sér
einnig grein fyrir þvi, að þessi
ákvörðun myndi kalla á aukin
framlög til hafna annars staðar á
landinu. Þetta var talið þvi aðeins
framkvæmanlegt, að ákvörðun
hafði ekki verið tekin um það,
hvernig með aðflutningsgjöld af
Viðlagasjóðshúsunum yrði farið.
Þau höfðu ekki verið gefin eftir.
Hins vegar hafði verið leyft að
tollafgreiða þau, án þess að toll-
afgreiðsla færi fram. Af hálfu
rikisstjórnarinnar var talið, að
hér væri verið að tengja þetta inn
sem einn þátt I einum hluta Vest-
manneyjamálsins, enda er það
svo og verður að telja, að þeir
Vestmanneyingar, sem stóðu að
þessu nefndaráliti, hafi haft sömu
skoðun, að hér væri um að ræða
mál, sem varðaði Vestmanneyjar
ekkert siður en þessa staði. Ef
ráðstafa á þessum tekjum i ann-
að, þá standa þessi verk uppi i
vandræðum, þvi að þau eru byggð
á þvi að fá þennan hluta af að-
flutningsgjöldunum af Viðlaga-
Halldór E. Sigurðsson
sjóðshúsunum, og ýmsir hafa
gert sér grein fyrir þvi, að svo
gæti farið, að brúa yrði það bil
með öðrum hætti, þangað til þetta
innheimtist. Og þegar ákvörðun
var tekin I fyrravetur um að fara i
framkvæmdirnar i Grindavik, þá
var það gert alveg án tillits til ný-
afgreiddra fjárlaga, vegna þeirr-
ar nauðsynjar, sem var vegna
eldgossins i Vestmanneyjum.
Sem betur fór leystust málefni
Vestmanneyja fyrr og betur en
nefndin reiknaði með, en
ákvörðununum um þessar fram-
kvæmdir var ekki hægt að hætta.
Það var búið að ganga' frá lána-
málum, og búið að undirbúa mál-
in á allan þann veg, sem hægt var
Frh. á bls. 15
OryggiseftiHit vegna
farþegaflugs á Kefla-
víkurflugvelli
Einar Agústsson utanrikisráð-
herra svaraði I gær fyrirspurn frá
Benedikt Gröndal um öryggisráð-
stafanir fyrir farþegaflug.
Benedikt rifjaði upp sprengju-
gabbið á Keflavikurflugvelli fyrir
skömmu. Kallaðir voru til
sprengjusérfræðingar varnar-
liðsins til að framkvæma
sprengjuleitina. Spurði hann,
hvort Islenzk yfirvöld hefðu ekki
tæki og aðstöðu til þess að fram-
kvæma slikar sprengjuleitir, og
hvaða búnaður og lið væri al-
mennt til öryggisgæzlu I sam-
bandi við farþegaflug. Minnti
hann á þau flugvélarán og of-
beldisaögerðir, sem gerzt hafa æ
tiðari á slðari árum. Margs konar
hættur væru fyrir hendi, og þyrfti
fyrir þeim að hugsa og gera ráö-
stafanir til öryggis flugfarþegum.
Fyrirspurnir Benedikts og svör
ráöherrans fara hér A eftir:
1. Spurning: Hvaða öryggisráö-
stafanir eru gerðar á íslenzkum
flugvöllum til verndar farþega-
flugvélum gegn hættu á tlug-
vélaráni, feröum hermdar-
verkamanna og annars sllks?
Svar: 1 fyrsta lagi er spurt um
ráöstafanir vegna hugsanlegra
flugvélarána. A öeflavikurflug-
velli er fyrir hendi aöstaöa til
þess aö leita á farþegum og i
handfarangri þeirra. Við leit á
farþegum eru notuö málmleitar-
tæki af viðurkenndri gerö, serí!
rlkissjóöur keypti áriö 1972. Þessi
búnaöur og aðstaða hefur veriö
notaö reglulega af tveimur er-
iendum flugfélögum, sem hafa
haft hingað áætlunarflug. Þessi
aöstaða er til reiðu fyrir öll flug-
féiög, sem óska að nýta hana.
Þetta fyrirkomulag er með
svipuðum hætti og I nágranna-
löndunum, enda voru á sínum
tlma fengnir erlendir sérfræðing-
ar til ráðuneytis um þessi mál.
Ekki er leitað I ferðatöskum
nema að gefnu tilefni.
1 ööru lagi er spurt um „feröir
hermdarverkamanna og annars
sliks”. Mál þessi eru fyrst og
fremst i höndum útlendingaeftir-
litsins og hinnar aimennu lög-
gæzlu, sem fá daglega allar upp-
lýsingar um feröir grunsamlegra
aöila frá INTERPOL eöa lög-
regluyfirvöldum einstakra rlkja.
Sérstaklega er samvinna Norður-
landanna mjög náin I þessum efn-
um. Er þá fylgzt með þvl, aö
þessir aöilar komist ekki inn I
landið.
2. Spurning: Geta Islenzk yfirvöld
annazt sprengjuleit I farþega-
fiugvélum, ef tilefni gefst til?
Svar: A Keflavikurflugvelli
hefur þaö komið samtals 5 sinn-
um fyrir, aö um sprengjuhótun
hafi veriö að ræða varöandi far-
þegaflugvélar.
I sllkum tilfellum er fyrsta
verkiö aö koma öllum farþegum
og öllum handfarangri þeirra út
úr fiugvélinni. Þvinæst er flugvél-
in færö á fyrirfram ákveðinn staö
fjarri allri byggö. Ef ástæða þykir
til, er allur annar farangur teicinn
úr flugvélinni og rannsakaður I
viöurvist farþega.
Þessi verk annast eigandi viö-
komandi flugvélar eða umboös-
maöur hans. Jafnframt er leitað I
flugvélinni hátt og lágt. Það gerir
áhöfn flugvélarinnar eöa aðrir
MIUG
■
RÉT
■
Einar Agústsson
starfsmenn flugfélagsins, sem
gjörþekkja viökomandi flug-
vélartegund og vita, hvað á að
vera á hverjum stað.
Reynslan sýnir, að þessi starfs-
aöferö er vænlegust til árangurs,
enda annast islenzk yfirvöld ekki
sprengjuleit I flugvélum.
I þeim tilfellum, þegar um
sprengjuhótun hefur verið aö
ræöa, hafa engar sprengjur fund-
izt. Viö sprengjuleit hafa þó alltaf
veriö tilkvaddir sprengjusér-
fræöingar frá varnarliðinu, reiðu-
búnir til þess aö gera sprengjur
óvirkar, ef þær kynnu aö finnast,
og til aö rannsaka torkennilega
hluti, sem gætu veriö sprengjur.
Aö endingu skal þess getið, aö
hinir erlendu fagmenn, sem áöur
var minnzt á, héldu hér námskeið
fyrir flugvallarstarfsmenn, lög-
gæzlu og starfsmenn flugfélag-
anna, þar með taldar áhafnir.
Jafnframt er ennþá veriö aö
vinna að þessum málum.
Þá sagöi ráðherrann, aö tveir
Islenzkir menn hefðu sérhæft sig i
sprengjuleit. Væri annar starf-
andi hjá Landhelgisgæzlu en hinn
hjá lögreglustjóraembættinu i
Reykjavik. Mætti að sjálfsögðu til
þeirra leita, ef sprengjuleit þyrfti
fram að fara.