Tíminn - 19.05.1974, Page 6

6
TÍMINN
Sunnudagur 19. mal 1974.
Tvær brýr á Skjálfandafljóti 1932
Ingólfur Davíðsson: L/.!l
oyggT uy uuio ¥
1 gamm o iaga XXIII
„Goðafoss I Gljúfrasal glym-
ur frammi i Bárðardal”, kvað
Benedikt Gröndal. Mun framar
i dalnum standa Stóruvellir
stórbýli að fornu og nýju. —Sjá
bók Jóns Sigurðssonar „Bónd-
inn á Stóruvöllum” 1953).
Nýbýli er nú einnig á völlun-
um og skólahús, en nýleg brú á
Skjálfandafljóti fyrir neðan.
Myndina af Stóruvallahúsinu,
sem hér er birt, sendi mér
Hulda Jónsdóttir. Myndin er
tekin 1923 og sýnir húsið nær
eins að útliti og þegar flutt var i
þaö 1890. Húsið er byggt úr
höggnu grljóti.
Fyrrnefnd Hulda i Hliðskóg-
um i Bárðardal, sendi lika mynd
og lýsingu af æskuheimili sinu,
Mýri i Bárðardal. Mýri er nú
fremsta byggt ból i vestanverð-
um dalnum, en fyrrum náði
byggðin lengra. Hálendið suður
frá bænum er nú viða orðið
mjög bert og blásið. Á Mýri er
þribýli, þ.e. tvö nýbýli. Hefur
Mýri jafnan þótt farsæl sauð-i
Stóruvellir f Bárðardal 1923
Mýri I Báröardal 1911
jörð, landrými er mikið og
fremur snjólétt. Mýri var áður
alkunnur áfanga- og gististaður
þeirra, sem fóru Sprengisands-
leið. Gamli bærinn var bæði stór
og reisulegur, sjá mynd tekna
1911. Þessi bær er nú horfinn.
Fer hér á eftir lýsing Huldu á
gamla bænum á Mýri: „Ekki
veit ég hvenær frambærinn var
byggður, en svo voru burstirnar
nefndar. Stærsta burstin var
stofa með lofti, siðan koma
bæjardyr, þá inniskemma og
útiskemma og yzt smiðja.
Bakvið burstirnar voru miklar
byggingar. Þar var stórt eldhús,
með einni elztu, eða alveg ekta
eldavél, sem i sveitina kom, ein-
hvern tima fyrir 1890. Þar inni
var búr svokallað, er var i raun-
inni borðstofa. Þar var einnig
bakdyragangur út úr i eldivið-
argeymslu annarsvegar, en sal-
erni hinum megin, sem mun
hafa verið fremur óvanalegt að
innangengt væri i. Að sunnan
var svo stór baðstofa með
glugga móti suðri.Hún var
byggð 1907 og var að þvi leyti
óvanaleg, að hún sneri stöfnun-
um i austur og vestur. Þar var
brotin gömul hefð og mæltist
misjafnlega fyrir. Baðstofan
var i þrennu lagi, þ.e. vestur-
hús, austurhús og miðbaðstofa.
Gengið var inn i miðbaðstofu úr
bæjargöngum gegnt eldhúsdyr-
um. Baðstofan var gott hús og
fallegt „eftir þvi sem þá gerð-
ist” —
Höfundur þriggja hinna
myndanna er Guðjón Runólfs-
son, sbr. þáttinn næst á undan,
en ég tók nýrri myndina af
Skútustöðum i jurtaleifagöngu-
ferð okkar Gröntveds kringum
Mývatn. Litið á brýrnar tvær á
Skjálfandafljóti hjá Fosshól.
Litla trébrúin niöri I gljúfrinu
var byggð 1883, en hin nýrri og
stærri og hærra uppi 1928. Og
1972 kom þriðja brúin til sög-
unnar. Myndina tók Guðjón
1932. Það var á bárðdælskum
slóðum sem Grettir kvað:
„Gekk ég i gljúfrið dökka, gein
veltiflug steina b.s.frv. En héð-
an er lika skammt i hinn bjarta
Goðafoss.
A Skútustöðum bjó Viga-
Skúta á söguöld. Lengi hefur
verið þar kirkja og prestssetur.
A myndinni frá 1932 er gamli
bærinn, sér á nýtt hús og kirkj-
una. Yfirlitsmyndin 5. júli 1935
sýnir prestssetrið, gamli bærinn
og kirkjan i baksýn. Mikið tað á
túninu. Hætt mun nú vera að
nóta gömlu kirkjuna úti i hraun-
inu i Reykjahlið. Myndin sýnir
hana 1932. Árið 1729 tók hraun af
bæinn i Reykjahlið, en hraunið
komst ekki að kirkjunni, sem
stóð á ávölum bala. Steinkirkju
lét Pétur Jónsson byggja i
Reykjahlið 1877.
A Skútustöðum viö Mývatn 1932
Kirkjan I hrauninu i Reykjahliö 1932
Skútustaöir viö Mývatn 5. júli 1935