Tíminn - 19.05.1974, Side 29

Sunnudagur 19. mai 1974.
TÍMINN
29
hver, og afhendum viö aö meöal-
tali eina ibiiö á mánuöi. Þessu
væri hægt aö flýta, ef lánakerfiö
væri fljótvirkara.
— Og þiö smiöiö innréttingar
fyrir aöila um land allt?
— Já, viö höfum nýlega lokiö
verkefni fyrir Framkvæmda-
nefnd byggingaráætlunar I Breiö-
holti i Reykjavik. Viö unnum viö
þaö i sex ár. Viö höfum smiöað
innréttingar fyrir fyrirtæki aust-
ur á Neskaupstaö, noröur i landi
og suöur i Grindavik, svo nokkuö
sé nefnt.
Viö erum nú aö byrja aö vinna
aö innréttingum i Dvalarheimili
aldraðra hér, og væntanlega
verða smlöar fyrir dvalarheimil-
ið i Borgarnesi einnig meöal
næstu verkefna.
— Hvaö um húsgagnafram-
leiðslu fyrirtækisins?
— Við seljum mest af húsgögn-
unum til Reykjavikur. Viö fram-
leiðum skrifstofuhúsgögn eftir
stöðluðu kerfi, sem hefur notið
vinsælda i ein fimm ár. Við smiö-
uðum þessi húsgögn fyrst fyrir
Samband Islenzkra samvinnu-
félaga i Armúla, og þau likuðu
ágætiega, svo viö höfum haldið
okkur viö þau.
— Þiö framleiðiö lika vegg-
klæðningar?
— Já, viöarþiljur og alls konar
vegg- og loftklæðningar. Þær eru
seldar I Haröviðarsölunni i
Reykjavik. A þessu sviöi erum
viö i harðri samkeppni viö
innflutninginn, en svipaöir tollar
eru á hráefninu, sem viö notum,
og innfluttum þiljum og
klæðningum.
— Sinnir fyrirtækiö fleiri verk-
efnum?
— Já, margs konar þjónustu,
viðgeröum, breytingum og viö-
haldi hjá fyrirtækum og stofnun-
um hér á Akranesi.
Sérfræöingur frá iönþróunar-
stofnuninni réö okkur til aö sleppa
annað hvort þessari þjónustu eða
framleiöslunni, en viö teljum
okkur ekki fært að neita fólki um
þessa þjónustu. Engu að siöur
höfðu ráö þessa sérfræöings ýmis
góð áhrif á rekstur fyrirtækisins.
— Hvaö starfa margir hjá
Trésmiöjunni Akri?
— Venjulega um 50-60 manns.
Fyrirtækið er 15 ára gamalt á
þessu ári. Undanfarin tvö ár hafa
konur unnið við smiöastörf hjá
okkur og hafa reynzt mjög vel.
— Eru fleiri trésmiöafyrirtæki
á Akranesi?
— Já, nokkur smærri fyrirtæki,
og hjá Trésmiöju Guömundar
Magnússonar vinna um 20-30
manns.
— Eruö þiö meö nokkuö nýtt á
prjónunum?
Ein stúlknanna sem vinna viö smiöar hjá Akri h.f. úr vinnusal
trésmiðjunnar.
— Viö erum alltaf aö brjóta sækjum viö venjulega annaö og
heilann. Tveir meistarar fara þriöja hvert ár. Slikt hefur alltaf
senn á húsgagnasýningu til Kaup- örvandi áhrif.
mannahafnar, en slikar sýningar — SJ.
I
' jlr TÍ
I
X. \|
Stefán Teitsson framkvæmdastjóri ásamt Daniel Agústssyni forseta bæjarstjórnar á Akranesi viö
fjölbýlishúsin, sem Akur h.f. hefur byggt.
Ný
þjóðhátíðarfrímerki
A ÞESSU ÁRI eru liðin 1100 ár
frá þvi Islarid byggðist. I tilefni
af þvi verða gefin út 11 frimerki i
þrennu lagi og höföar hvert
þeirra um sig til ákveöins tima-
bils eöa atburðar i tslands-
sögunni. Hefur i þvi efni veriö
! fariö eftir tillögum Þjóðhátiðar-
i nefndar 1974, sem skipuleggur og
| samræmir hátiðahöld og annað i
tilefni afmælisins. Um val á
myndefni var leitaö til forstööu-
manns Listasafns Islands, dr.
Selmu Jónsdóttur og að hennar
frumkvæði var siðan leitaö sam-
starfs við listmálarana og safn-
ráðsmeðlimina Jóhannes
Jóhannesson og Steinþór
Sigurðsson um að finna mynd-
efni, er i senn uppfyllti
ströngustu listrænu kröfur og
hentuðu til notkunar á frimerki.
Frimerkin ellefu verða með
myndum af gömlu og nýjum Is-
lenzkum listaverkum.
Fyrstu fjögur frimerkin komu
út 12. marz en næstu þrjú koma út
11. júni 1974 og veröur hér gerð
stutt grein fyrir þeim.
Sturlungaöldín
Færeyjum og á Grænlandi, un
fund Vinlands, tslendingasögur.
og mörg önnur fræöi voru þá
skráö á bækur. Fornum goöa- ot
hetjukvæöum var safnað á bók
þá sem slðar var neina
Sæmundar-Edda. önnur
þekktustu bókmenntaverk þpc;St.
tima er Hrimskringla Snorra
óiurlusonar og Brennu-Njá'
saga eftir óþekktan höfund. Þessi
verk varöveitt a
skinnbókum.
Fjórtánda öld var mesta
blómaskeið islenskrar bóka-
gerðar, þá voru skrifuö mörg stór
handrit, vönduð að bókfelli og
skrift og sum prýdd meö
myndum og skreyttum upphafs-
stöðum. Flateyjarbók er stærst
allra islenzkra skinnbóka, megin-
efni hennar er sögur af Noregs
konungum, en inn I þær er aukið
Islendinga sögum, þáttum og
ööru efni. Handritið er mjög
vandað og fallega lýst. A þessu
frimerki er hluti af upphafsstaf i
fyrsta kapitula Sverris sögu .
Handritiö er nú á Handrita
stofnun tslands.
Teikning eftir Þorvald Skúla-
son (f. 1906)
Forn þjóöfélagsskipum Islend-
inga tók að riölast á 12 öld. Miklar
eigur söfnuðust til fárra ætta,
meðal annars vegna þess aö
bændur áttu kirkjur þær sem þeir
byggðu og tóku raunverulega i
sinn hlut helming tiundarinnar.
Aður var dreifing valds tryggð
með skiptingu landsins i goðorö,
en á 13. öld voru öll goðorö komin
i hendur fárra höfðingja, sem
börðust um völdin og leituðu
sumir stuðnings hjá Noregs
konungum. Hákon gamli Há-
konarson, konungur Noregs 1217-
1263, geröi suma islenska
höföingja að hirömönnum sinum,
sendi þá sem hann treysti með
erindum sinum til tslands, en hélt
öðrum eftir i Noregi, en af valda-
baráttu höfðingja og afskiptum
konungs leiddi meiri ófriö á 13.
öld en veriö hefur I landinu i
annan tima.
Veturinn 1238-1239 var Snorri
Sturluson með Skúla hertoga
Báröarsvni i Niðarósi. Um voriö
bjóhann skip sitt til Islands, en þá
komu menn meö bréfum frá
liókoni konungi, og stóö þaö c,
segir i Sturlungu sögu, að
konungur bannaði þeim öllum
Islendingum að fara út á þvi
sumri. Þeir sýndu Snor’-o
og svaraöi hann svo: ,,Ot vil ég”.
Flateyjarbók
A 12. og einkum 13. öld þróuðus
bókmenntir á Islandi sem ei
mesta menningaraf'
þjóöarinnar og þekktar um viða
veröld, þá voru skráðar sam-
tlðarsögur af andlegum og
veraldleum höfðingum sögur
Noregs konunga og forn-
konunga, sögur úr byggðum nor-
rænna manna i Orkneyjum,
Altarisklæði frá Stapa-
fellskirkju í Lóni
Löngum hefur þótt hæfa að
konur sætu við hannyrðir.
.Höfðum við á skriftum / það er
skatar léku / og á hannyrðum /
hilmis þegna’ er haft eftir Guð-
rúnu Gjúkadóttur i gömlu Eddu-
kvæði. En afskipti kvenna af
málefnum lands og þjóðar voru
sjaldnastþess eðlis að nöfn þeirra
væru af þeim sökum skráö á
bækur. Karlar réðu gangi mála á
þingum og mannfundum, en
munu þó stundum hafa hlýtt
ráðum kvenna, sem ýmist hvöttu
til sætta, eöa brýndu bændur sina
og syni til hefnda og mannviga,
svosem máltækið visar til: „Köld
eru kvennaráð”.
Auöur djúpúöga er talin með
landnámsmönnum og sagt er að
hún hafi numið Dalalönd og haft
þar siðan mannaforráö. Tæpum
sex öldum siðar drápu enskir
duggarar Björn rika Þorleifsson
hiröstjóra frá Skraði. Kona
Björns var Ólöf Loftsdóttir, og er
sagt að hún var i það sinn á
Helgafelli, er hún frétti lát
Björns bónda sins, hún sagði:
„Eigi skal gráta Björn, heldur
safna liði, hvað hún gjörði...”.
Nöfn þessara og fáeinna annarra,
sem komu við stóra atburöi, eru
skráð i sögur. Aftur á móti er ekki
vitað um nafn konu þeirrar sem
saumaði altarisklæði (antipend-
ium) það sem mynd er af á þessu
frimerki. Það er talið frá miðri
14. öld, saumað með refilsaumi,
nær einvöröungu meö mislitu
ullarbandi i hvitleitt hörléreft.
Klæðið er frá Stafafellskirkju i
Lóni, nú i Þjóðminjasafni Dana,
Nationalmuset, nr. CXCVIII,
1820.