Tíminn - 28.06.1974, Síða 7

Föstudagur 28. júni 1974.
TÍMINN
7
VIÐ TREYSTUM GUÐMUNDI
FYRIR MÁLUM OKKAR,
VEGNA ATORKU HANS
OG DUGNAÐAR
— segja Vestmannaeyingar, sem Tíminn ræddi við í vikunni
— Hvernig gekk ykkur sam-
vinnan i landi?
— Mjög vel. Samstaöan viö
önnur sjúkrasamlög og lækna var
mjög til fyrirmyndar. Það voru
allir boönir og búnir að greiða
fyrir okkur, og ég hygg, aö það
hafi ekki nándar allir reiknað
sina vinnu.
— Hvenær komuö þið svo
heim?
— Við komum heim um miðjan
marz. Þá var um helmingur bóta-
þega kominn heim, og þá þótti
ekki stætt á öðru en að flytja
starfsemina heim. Aður höfðum
við sent bætur I póstgfró heim til
Eyja og hvert sem var, og sama
hátt höfum við nú.
— Þessir erfiðleikar hafa
auðvitaö sett sitt mark á fólkið?
— Já. Auðvitað lita menn mis-
jöfnum augum á erfiðleikana.
Sumum finnst þeir nánast óyfir-
stíganlegir við fyrstu sýn, en þeg-
ar menn hafa veriö hérna ein-
hvern tíma, þá finnst mönnum
allt betra og lita þetta bjartari
augum.
— Máltækið segir, að fátt sé
svo með öllu illt, að ekki boði
nokkuð gott. Hverjar eru bjartari
hliðar eldgossins?
— Þar er nú fyrst til að taka, að
höfnin er betri en hún var. Það er
aö visu eftir að laga ýmislegt i
sambandi við hana en það fer
ekki á milli mála að innsiglingin
og höfnin sjálf eru öruggari. Nú,
svo höfum við fengið ágætis
byggingarefni, en byggingarefni
var hér alveg á þrotum. Nú höf-
um viö nóg af þvi.
— Hugarfarsbreyting hjá fólki
i sambandi viö eldgosið?
— Ég held að þær hljóti að vera
til, en hvort þær eru komnar fram
vil ég ekki segja.
— Hvernig gengur svo upp-
byggingarstarfið?
— Uppbyggingin gengur vel.
Þetta hefur allt þokazt i rétta átt.
Hreinsun er lokið á mestum hluta
bæjarins, og ráðizt hefur verið til
atlögu við hraunið. Kirkjuvegur
er langt kominn og verið að
undirbúa hreinsun á Heimagötu.
Það er fyrirtækið Istak, og raunar
fleiri, sem hér eiga hlut að máli,
og ánægjulegt, hve allt hefur
gengið vel.
— Hvernig er nú að standa I
kosningabaráttu undir þessum
kringumstæðum?
— Ég geri alveg ráð fyrir, að
flestir hefðu kosið að hafa ekki
kosningar á þessu ári. Fólk er
ekki búið að jafna sig. Það er órói
I mönnum, og þeir hafaekki áttað
sig ennþá.
— Nú hefur valinkunnur
dugnaðarmaður valizt i baráttu-
sæti á lista framsóknarmanna.
Heldur þú ekki, Jóhann, að
framsóknarmenn hér séu ánægð-
ir með framboð hans?
— Jú, við erum stoltir af þvi að
hafa fengið Guðmund G.
Þórarinsson til framboðs fyrir
okkur. Hann er þekktur hér i Eyj-
um fyrir störf sin við byggingar
Viðlagasjóðshúsanna. Ég efast
bara um, að fólk almennt hafi
gert sér ljóst, hversu mikið starf
hefur legið á bak við innflutning
og byggingu þessara húsa. En
þeir, sem þekkja til Guðmundar
vita, að þar fer traustur og
duglegur maður, og við Vest-
mannaeyingar væntum okkur enn
mikils góðs af störfum hans fyrir
okkur.
— Hvað finnst þér einkum hafa
sett svip sinn á kosningabarátt-
una?
— Ætli það sé ekki helzt það,
að hér eru allir önnum kafnir við
uppbygginguna og aö koma eign-
um sinum og húsum I lag og hafa
ekki tima til að sinna stjórnmál-
um. Þess vegna er annar blær yf-
ir kosningabaráttunni en vant er.
— En álitur þú samt ekki, að
ástæöa sé til að vera vongóður um
úrslit kosninganna?
—Jú, það állt ég vissulega.
Þessir flutningar á fólki I sam-
bandi við gosið, hafa eflaust vald-
iö ýmsum breytingum á kjörum
manna og viðhorfum, svo að það
er erfiðara að fylgjast með fólki,
en þar sem við þekkjum bezt til,
held ég, að ekki sé ástæða til ann-
ars en lita björtum augum á mál-
ið, og vona þaö, að við fáum ekki
nýja ,,viðreisnar”-stjórn yfir
okkur!
Stjórnarsinnar fara
með sigur af hólmi
Jónas Guðmundsson er af-
greiðslumaður I Kaupfélagi Vest-
mannaeyja, i timbrinu, eins og
hann sagði sjáifur, og við röbbuð-
um við hann um uppbygginguna I
Eyjum, þvi að þar þekkir hann
glöggt til mála.
— Við komum heim um ára-
mótin og byrjuðum strax á verzl-
uninni, þvi að þá var starfið að
komast I fullan gang hérna. Þetta
hefur gengið afskaplega vel. Það
hefur bara veriö erfitt að fá efni
hingað til Eyja, af þvl að þörfin er
svo langt fyrir ofan það að vera
eðlileg, og það gengur svo hægt að
fá vörur hingað. Þetta eru svo
sem eölilegir erfiðleikar, en það
veröur að reyna að bæta úr þeim,
og það sem fyrst.
— Með hverju?
— Við verðum að fá stærra
skip, stærri ferju milli Eyja og
lands. Það er eina leiðin til að
bæta samgöngurnar. Nú er búið
að hanna sllkt skip. Það var einn
þátturinn I byggðastefnu fram-
sóknarmanna. Nú verður að
reyna að flýta byggingu þess.
— Þá hefur hreinsunarstarfið
gengið vel?
— Já, hreinsunarstarfið hefur
gengið sérstaklega vel. Það hefur
verið prýðilega skipulagt af
bæjarverkfræðingnum okkar,
Páli Zóphóniassyni, og hans hlut-
ur I björgunar- og uppbyggingar-
störfum hér verður seint fullmet-
inn. Þetta hreinsunarstarf hefur
verið undirstaða þess, að menn
hafa getað sinnt húsum sinum og
lóðum svo vel, sem raun ber vitni.
Til að byrja með voru það ekki
nema nokkur hús, sem hægt var
að búa I, en þeim fjölgar óðum.
— Þannig að askan er á undan-
haldi, og hraunið blður þess að
verða sigrað?
— Já, það má segja það.
Hreinsunin fór fram úr vonum
manna, og þá náttúrlega upp-
byggingin I kjölfar hennar. Nú er
svo komið, að bærinn allt austur
að veggnum ber ekki ýkja mikil
merki hamfaranna, að undan-
skildum nokkrum húsum, sem
ætti að fjarlægja, þvl að þau hafa
slæm sálræn áhrif. Það stafar
hætta af þessu, þetta eru óæski-
legar endurminningar.
— Finnst þér áhrifin á fólkið
hafa verið sterk, jafnvel nei-
kvæð?
— Nei, það tel ég ekki. Ég held,
að allir geri sér ljóst, að þeir hafi
þroskazt I vissum skilningi, — og
fólk er alls ekki verr sett til að
taka lifsbaráttuna eins og hún er,
en það var áður. Lifsbaráttan
kann að hafa breytzt, en horf-
urnar eru að mlnu viti allar já-
kvæðar.
— Heldurðu, að Vestmannaey-
ingar komi allir heim aftur?
— Ég er bjartsýnn á það. Ég
held, að 80% muni skila sér heim
aftur. Það þýðir, að um 4300 eldri
Vestmannaeyingar komi innan
tiöar. Um þrjú þúsund munu
vera komnir núna. Og það er
eftirtektarvert, að margar fjöl-
skyldur hafa ekki búið hér áður.
— Hvað viltu nú segja um
kosningarnar, nýkominn úr
öðrum kosningaslag?
— Kosningarnar leggjast vel i
mig, þannig aö stjórnarsinnar i
Suöurlandskjördæmi fari með
sigur af hólmi, þannig að Fram-
sóknarmenn bæti við sig og
Alþýðubandalag haldi sinu fylgi.
Þetta eru tvennar ólikar kosning-
ar. I öðrum er eins og um stórt
heimili sé að ræða, en i hinum er
farið út undir sjóndeildarhring-
inn.
— Ríkisstjórn ólafs Jóhannes-
sonar nýtur þá trausts manna, að
þlnu áliti?
— Já, hún nýtur trausts allra.
Hún hefur llka hagað aðgerðum
slnum á þann veg. Varðandi mál-
efni okkar Eyjamanna hefur hún
staöið sig vel, og ég trúi ekki öðru
en hún fái traust þeirra I staðinn,
og af þeirri trú læt ég ekki, nema
annað komi I ljós, þegar talið
verður upp úr kössunum!
Það er margs
að minnast
Þorsteinn Þ. Vigiundsson,
skólastjóri og sparisjóðsstjóri, er
ef til vill kunnastur fyrir hið
merka sjávarmuna- og náttúru-
gripasafn, sem hann kom upp af
mikium dugnaði I Eyjum, en er
nú til varðveizlu hjá þjóðminja-
verði. Við hittum Þorstein sem
snöggvast að máli og báðum hann
að rabba smástund við okkur i til-
efni af kosningunum.
— Þorsteinn, okkur er sagt, að
þegar þú komst hingað til Eyja,
hafi verið 6 ihaldsmenn I bæjar-
stjórn. Einhver orð léztu falla i
sambandi við seinustu bæjar-
stjórnarkosningar varðandi
þetta.
— Já, ég sagði, að þeir hefðu
veriö 6, þegar ég kom, en ég hefði
viljaö sjá þá 3, áður en ég hætti
alveg. Mér urðu mikil vonbrigði
að þvl að þeir skyldu verða 4
núna.
— Einu sinni sagðir þú þá
frægu setningu, að kratar væru
sérstök manngerð, það vissir þú
af reynslu þinni af þeim. Þú hefur
upplifað margt I pólitlkinni?
— Já, ég er búinn að vera hér i
Eyjum I 47 ár. Þetta voru látlaus-
ar ofsóknir fyrstu 25 árin af hendi
ihaldsins, þetta eru mestu frið-
semdarár núna hjá því. Það voru
þeir Bjarni heitinn Benediktsson
og Torfi Jóhannsson, sem komu
vitinu fyrir þá. Nú, svo' komst
gagnfræðaskólinn upp og alveg
ný kynslóð, gjörbreytt bæjarfélag
hérna núna, siðmenntað, góði
minn, nemendur mlnir úr gagn-
fræðaskólanum, þeir kunnu ekki
að meta þessar aðferðir. Ég segi
frá þessu i Bliki. Ég er að undir-
búa 30. árganginn núna. Það er
margs að minnast.
— Þú tekur auðvitað þátt I
kosningabaráttunni. Hvernig
finnst þér listinn?
— Ja, ég er svona að ympra á
ýmsu við kunningja mina. Mér
finnst þetta gott — þetta er góður
listi. Og þetta hefur verið góð rik-
isstjórn. Hún hefur sinnt afskipta
fólkinu I þjóðfélaginu, fundið til
með þvi. Hún hefur skilið, hver er
undirstaða þjóðlifsins.
— Og þú telur rlkisstjórnina
hafa sterka aðstöðu I kosninga-
baráttunni?
— Tvimælalaust. Og það er
henni langsterkast til framdrátt-
ar, aö hún hefur útrýmt atvinnu-
leysi og gert mikið fyrir bænd-
urna. Það yrðu mér sár von-
brigði, ef fólkið kynni ekki að
meta það, sem fyrir það er gert I
atvinnumálum og öðru. En
hvernig bregzt fólkið við, þegar
það á að fara að launa fyrir sjálft
sig?
— Eitthvað finnst okkur þú
þurfa að segja um baráttuna að
þessu sinni.
— Já. Ég finn til meö bændun-
um I Arnessýslu og Rangárvalla-
sýslu yfir þvi, að Guðlaugur
Glslason skuli vera annar maður
á listi Sjálfstæðismanna. Þetta
segi ég eftir 40 ára reynslu af
manninum. Þeir geta svo skilið
það eins og þeir vilja.
Ég hefði engan
aðkomumann kosið
frekar en Guðmund
Óskar Matthiasson, skipstjóri
og útgerðarmaður, er staddur
niðri við Friðarhöfn, þegar við
hittum hann að máli. Það er verið
að landa úr báti hans, Þórunni
Sveinsdóttur, en næst elzti sonur
Óskars, Sigurjón, er skipstjórinn
á bátnum. i glampandi morgun-
sólinni, sem hann fékk úti við
Surtsey, en karfaveiðar á þessum
slóðum eru litið stundaðar. Matt-
hlas, bróðir hans, sótti karfa á
svipaðar slóðir fyrir nokkrum ár-
um. Þeir leita þangað núna, þeg-
ar litið er að hafa á hefðbundnum
fiskimiðum, þvi að þeir eru
þekktir að þvl, bræöurnir, aö leita
fyrir sér vitt og breitt.
En þótt það sé i Friðarhöfninni,
sem við hittum Óskar, er hann
ekkert friðsamlegur I sinni, þegar
við biðjum hann um viðtal. Hann
segist nefnilega vera afskaplega
vondur út i flokksbræður sina I
Eyjum núna.
— Það er eins og það þýði
ekkert að tala við suma menn.
Það er aldeilis búið að halda fundi
og gera samþykktir, og svo er allt
annað gert. Það er rétt eins og
þeir séu búnir að gleyma fundun-
um frá því I fyrra. Ekki var svo
mikil ánægjan með bæjarstjórn-
ina og bæjarstjórann þá, þegar
þeir gerðu ekkert uppi i landi. Og
ég held, að það hafi verið undir-
strikað I bæjarstjórnarkosning-
unum, að við vildum fá nýjan
bæjarstjóra, slá starfinu upp.
— Hefur verið mikil óánægja
meöal Vestmannaeyinga sjálfra
með störf bæjarstjórans?
— Það er aðgerðarleysi bæjar-
stjórans, sem búið er að fara illa
með okkur, og við Framsóknar-
menn áttum ekkert að vera að
láta hræra I okkur með það að
taka hann aftur inn.
— Heldur þú, Oskar, að þetta
komi til með að hafa einhver áhrif
I alþingiskosningunum, sem nú
fara I hönd?
— Um það er ekki gott að
segja, en það er alveg augljóst, að
okkur Vestmannaeyingum er
ekki á neinu eins mikil þörf og þvi
að fá til starfa fyrir okkur að bæj-
armálum og á alþingi menn, sem
hafa dugnað og atorku til að koma
hlutunum i kring. Ég er þeirrar
skoðunar, að Guðmundur G. Þór-
arinsscn sé mjög vel hæfur til að
vera fulltrúi okkar á alþingi.
— Heldur þú, að Vestmannaey-
ingar hafi tekið framboði hans
vel?
— Ég segi fyrir mig, að ég er
mjög ánægður með Guðmund, og
ég hefði engan aðkomumann kos-