Tíminn - 13.06.1975, Blaðsíða 2

2
TÍMINN
Föstudagur 13. júni 1975
„List til lækninga" í Norræna húsinu:
LEIKSTOFAN ER MIKILVÆGASTI
STAÐURINN Á BARNASJÚKRAHÚSI
Hjálpum börnunum að veita óttatilfinningunum útrás
Saksóknari
athugar
viðskipti
Ræsis h.f. og
bílkaupanda
SJ-Reykjavik — Eigum viö að
koma í sjúkrahúsleik? Veik
börn ú sjúkrahúsum eru oft
haldin miklum ótta við ókunn-
uglegt umhverfið. Hvernig liður
litlu barni, sem skilið er eftir
eitt i stóru herbergi með
röntgentækjum, en þeir full-
orðnu fara út. Svo heyrir það
sagt: Tilbúin! Skjótið! En þessi
orð eru gjarna notuð á sjúkra-
húsum á Norðuriöndum. Skelf-
ing barns með þessa reynslu
kom fram i teikningum, sem
það gerði á sjúkrahúsinu.
Tfu ára drengur sagði ekki
múkk, þegar meinatæknir kom
daglega og tók blóðsýni úr
handlegg hans. En hann varð
alltaf hljóðari og hljóðari. 1 leik-
stofunni hjá iðjuþjálfanum kom
i ljós, að drengurinn hélt að
verið væri að taka allt blóðið úr
honum og hann myndi deyja.
Á barnasjúkrahúsi Stanford-
háskóla i Palo Alto i Kaliforniu
tók starfsfókkið eftir þvi, að ef
börnin fengu að snerta tæki
læknisins og voru búin undir það
sem gera átti við þau, hvarf
hræðsla þeirra að miklu leyti.
Þess vegna var komið þar á
sérstökum leik, sem yngri börn-
in fara i og hjálpar þeim til að
fá tilfinningum si'num útrás, en
sérmenntað starfsfólk ræðir
hins vegar við þau eldri um
vandamálin. Börnin klæða sig
eins og læknar og hjúkrunar-
konur, fá alls konar læknis-
áhöld, nálarlaus'ar sprautur,
plástra o.s.frv.
Mörg börn verða óttasiegin, þegar þau þurfa að liggja á sjúkrahúsi
fjarri foreldrum, systkinum og vinum.
Myndir barna á sjúkrahúsum
HERRADEILD
við Hlemm
wmso
REYKJAVÍK
og fallegt úrval af
léttum peysum,
skyrtum og
ökum jökkum
1 kvikmynd, sem Lise Giöde-
sen Lassen, danskur iðjuþjálfi,
sem starfaði f átta ár á barna-
sjúkrahúsi Stanfordháskóla,
gerði og sýnir i Norræna húsinu
á laugardag kl. tvö, fáum við að
sjá tveggja til tiu ára börn klæð-
ast læknakirtlum og húfum og
veita dúkkunum sinum heldur
óbliða meðferð. Það er svona,
sem þeim finnst hafa verið farið
með sig á sjúkrahúsinu.
— Það eru oft mjög sterkar
tilfinningar með i spilinu, segir
Lise Lassen, — og þess vegna er
nauðsynlegt að iðjuþjálfi sé við-
staddur þessa leikmeðferð,
annars gæti leikurinn orðið til
að hræðslan magnaðist. — Það
er til dæmis ekki ótitt að eitt
barn segir við annað: Það á að
taka úr þér kirtlana, þú verður
skorinn á háls! Þjálfaður
starfskraftur getur brugðizt við
á réttan hátt og hjálpað þannig
börnunum.
Ef börn hafa þörf fyrir að fara
I sjúkrahúsleik eftir að þau
koma af sjúkrahúsinu, eiga þau
að fá að gera það, en það á ekki
að hvetja þau til þess. Börnin
þekkja sjálf þarfir sinar. Og for-
eldrarnir þurfa ekki að verða
hræddir, þótt börnin séu skyndi-
lega óvenju harðhent við dúkk-
urnar sinar.
— Það er mikilvægt að for-
eldrar og aðrir fullorðnir,
þ.á.m. starfsfólk sjúkrahúsa,
segi börnunum satt og rétt um
sjúkrahúsvist og læknisaðgerð-
ir, segir Lise Lassen.
— Vandamál I sambandi við
sjúkrahúsvist barna eru við-
fangsefni mitt. Ég er núna að
vinna að bók fyrir ung börn,
með ljósmyndum og einföldum
stuttum textum, sem er vel til
þess fallin að búa börn undir
sjúkrahúsvist.
Þvi yngri sem börn eru, þvi
erfiðara er að hjálpa þeim að
yfirvinna þá erfiðleika, sem þau
verða fyrir við sjúkrahúsvist.
Við verðum að hafa I huga, að á
sjúkrahúsi geta þau tæpast
framkvæmt neitt af sinum dag-
legu athöfnum, sem þeim eru
nauðsynlegar til að ná þroska.
— Hvaða hjúkrunarkona kærir
sig t.d. um sand upp I sjúkra-
rúmið?
— Mikil hræðsla og leyndar-
hjúpur er um sjúkrahúsveru i
hugum flestra barna. Vissulega
skaðast ekki nærri öll börn af
þvi að fara á sjúkrahús, guði sé
lof, en sum eiga I alvarlegum
erfiðleikum. Og við getum ekki
hjálpað þeim nema við vitum,
hvernig þau skynja sjúkrahús-
veruna.
Sjúkrahús er eins og fangelsi
fyrir mörgum ungum börnum,
og þeim er misþyrmt þar and-
lega vegna skilningsleysis og
hugsunarleysis fullorðinna. Það
er mjög mikilvægt að foreldrar
heimsæki börn sin mikið á
sjúkrahús, og æskilegt er að
mæður ungra barna séu með
þeim á sjúkrahúsum.
Leikstofan er mikilvægasti
staðurinn á barnasjúkrahúsi,
segir Lise Lassen. — Starf iðju-
þjálfans með börnunum er mjög
alhliða. Það krefst bæði læknis-
fræðilegrar þekkingar og sál-
fræðilegrar, og þvi vinnur hann
ekki einn, heldur i samráði við
aðrar heilbrigðisstéttir, en get-
ur oft lagt læknum og sálfræð-
ingum i hendur mikilvægar
upplýsingar um börnin, sem eru
sjúklingar þeirra, þar sem leik-
UTinn, skemmtilegasta við-
fangsefni barnsins, er sam-
eiginlegt viðfangsefni hans og
þeirra.
Lise Lassen flytur i Norræna
húsinu fyrirlestur á dönsku,
jafnframt þvi sem hún sýnir
myndina „Komum i sjúkrahús-
leik”, sem er með ensku tali. t
tilefni þess að ráðstefnan, sem
hún 1 hefur tekið þátt i, ber
titilinn List til lækninga, sýnir
hún einnig teikningar gerðar af
börnum á sjúkrahúsi. Lise Las-
sen á einnig ljósmyndir á sýn-
ingunni i kjallara Norræna
hússins, en bæði henni og ráð-
stefnunni lýkur á laugardag.
— Það var mjög örvandi að
starfa að þessum málum I Kali-
fomiu, sagði Lise Lassen. — Ég
kann vissulega vel við mig i
Danmörku og á Norðurlöndun-
um yfirleit, og satt að segja, er-
um við maðurinn minn og ég að
athuga, hvort við setjumst að
heima eða förum aftur til Kali-
forniu. Hann hefur verið þar
mun skemur en ég, en kann
einnig vel við sig. Það er svo
margt að gerast þar I mörgum
greinum. Mjög mikið var gert
fyrir börnin á sjúkrahúsinu, þar
sem ég vann. En það er þó ekki
rétt að segja að Bandarlkja-
menn séu miklu lengra á veg
komnir en við Danir á þessu
sviði. í báðum löndunum, og
raunar viðar, er sannleikurinn
sá, að einstök sjúkrahús eru
ákaflega mismunandi hvað
þetta snertir, og skilningur og
áhugi einstakra manna fær
ótrúlega miklu áorkað.
Lise Giödesen Lassen.
Svona byrjar dagurinn hjá þeim yngstu.
Seðlabankinn hefur afhent sak-
sóknara rikisins til athugunar
mál, er varðar samskipti Ræsis
h.f. og leigubflstjóra, er keypti bil
hjá fyrirtækinu, sem misklið reis
út af. Seðlabankinn hefur
rannsakað máiið og telur það
upplýst. Hann hefur sent niður-
stöður og gögn til saksóknara,
sem ákveður hvort tilefni sé til
frekari rannsóknar eða annarra
aðgerða af hálfu hins opinbera I
málinu.
Athugun Seðlabankans beindist
að lánskjörum er Ræsir veitti
kaupanda leigubils árið 1973.
Billinn var fluttur inn frá
Vestur-Þýzkalandi með sex
mánaða greiðslufresti á 8/10
kaupverðs samkvæmt reglum,
sem giltu um kaup leigubila.
Kaupandi gaf út skuldabréf til
umboðsins I vestur-þýzkum
mörkum I formi endurláns til
lengri tima og með hærri fjárhæð
ep nam hinu erlenda láni, og var
mismuninum varið, samkvæmt
samkomulagi beggja aðila, til
greiðslu aðflutningsgjalda af
bflnum.
Siðan hefur kaupandi sýnt
veruleg vanskil og neitar að
greiða skuldina á grundvelli
skráningar marksins.
Forstjóri Ræsis h.f. lýsti yfir
þvi að fyrirtækið hafi talið sér
heimilt að nota lán vegna annars
bils, sem kom samtimis til
landsins á sömu lánsskjölum, en
var greiddur út i hönd.
Ræsir h.f. hefur nú endur-
reiknað skuldina út frá þeirri for-
sendu, að skuldbinding kaupanda
bilsins i vestur-þýzkum mörkum
hafi ekki numið hærri fjárhæð en
fyrirtækið sjálft bjó við gagnvart
hinum erlenda lánveitanda
vegna þess bils, sem um var að
ræða. Hinn hluti skuldarinnar
hafi þvi verið krónuskuldbinding
frá upphafi, eöa frá þeim tima, er
hin erlenda skuldbinding var
greidd, enda semjist um endur-
greiðslu lánsins og vaxtakjör af
þvi.
SENDA
KVEÐJU
VESTUR
UAA HAF
gébé—Rvik— 1 tilefni afmælishá-
tiðarinnar I Kanada I ágúst, þar
sem haldið verður upp á 100 ára
landnám Islendinga I Vestur-
heimi, hefur verið ákveðið að
gefa fólki kost á að senda vinum
og ættingjum vestan hafs kveðjur
og auglýsingar i Lögberg-Heims-
kringlu, sem gefið er út i Kanada.
Þeir sem áhuga hafa á þessu,
geta hringt I sima 28065 milli kl.
13 og 17 til 20. júni. Verður þar
tekið á móti auglýsingum og
kveðjum og nánari upplýsingar
gefnar.
Bragisýnir
á Loftinu
gébé—Rvik — Bragi Asgeirsson
listmálari opnar sýningu á Loft-
inu að Skólavörðustig 4 nk. laug-
ardag kl. 14. Bragi sýnir þar 41
verk, þau elztu eru siðan hann var
um tvítugt, og þau yngstu eru
varla orðin þurr enn. Sýningin
stendur I háifan mánuð, og verða
nokkur verkanna til sölu.
Sýningarsalurinn Loftið að
Skólavörðustig 4, er nú notaður i
fjórða sinn, en þar hafa áður sýnt
Jóhannes Jóhannesson, Sigurjón
Ólafsson og Valtýr Pétursson.