Tíminn - 22.07.1975, Blaðsíða 2

2
TÍMINN
Þriðjudagur 22. júli 1975.
Hitunarkostnaður
í Vestmannaeyjum
að meðaltali 5000
kr. á íbúð ó ári?
BH-Reykjagik — Éig tel það full-
sannað, að nýta megi hitann úr
Kirkjufellshrauni i Vestmanna-
eyjum til húsahitunar, og I vik-
unni var vatn, sem hitað var i
hrauninu, lagt i tvær fyrstu Ibúð-
irnar. Við cigum eftir að full-
komna ýmislegt I þessu sam-
bandi, en eins og málin standa er
ekki annað fyrirsjáanlegt en unnt
sé að hita kaupstaðinn upp fyrir
svona 5000 króna meðalkostnað i
ibúð á ári, miðað við vatnsvcrð
úti viö borholu I hrauninu. Sá
kostnaður gæti farið neðar, ef
eitthvert það efni fyndist i rörin,
scm stæðist tæringuna.
A þessa leið komst Sveinbjörn
Jónsson, forstjóri Ofnasmiðjunn-
ar i Reykjavik að orði, er Timinn
ræddi við hann og Þorbjörn Sig-
urgeirsson, prófessor nú um helg-
ina, um gang mála I sambandi við
nýtingu hraunhitans i Eyjum.
Sveinbjörn Jónsson lagði rika
áherzlu á, að tilraun sú, sem við
hann hefur verið kennd, sé fyrst
og fremst verk Hlöðvers Jónsson-
ar og hans, og hafi margur góður
maðurinn lagt hönd á plóginmtil
þess að hún 'mætti heppnast svo
vel sem orðið hefur, og ekki megi
hjá liða að geta þáttar Raunvis-
indastofnunarinnar, sem tekið
hafi á þessum málum af skilningi.
— Það höfðu farið fram tals-
verðar tilraunir i þessa átt, þegar
Raunvisindastofnuninni var boð-
inn styrkur til að taka að sér
rannsóknir á möguleikum til nýt-
ingar hraunhitans, og hefur
Sveinbjörn Björnsson, jarðeðlis-
fræðingur, staðið fyrir þvi verki,
sagði Þorbjörn Sigurgeirsson,
prófessor. Rannsóknir þessar
hafa aðallega verið tvenns konar.
t fyrsta lagi var verið að mæla
gufumagnið upp af hrauninu, og i
öðru lagi, hversu ört hitinn i
hrauninu dvin. Þetta hraun hefur
sérstöðu meöal Islenzkra hrauna
að þvi leyti, að það er miklu þykk-
ara en venjulegt hraun og getur
þess vegna veitthita miklu lengur
en venja er.
— En er þetta ekki stórfyrir-
tæki að reyna að nýta hitann úr
hrauninu til húsahitunar?
— Okkur finnst það ekkert
stórfyrirtæki, og þetta liggur ó-
sköp beint við að framkvæma
þetta á þann veg, sem verið er að
gera, og þegar búið að koma i
kring. Það eru að visu fleiri til-
raunir til athugunar, en mér er
ekki kunnugt um, að það sé farið
að framkvæma þær ennþá, svo
sem tilraunir með að byggja
gufuhaf, grafa gryfju og fylla sið-
an grjóti eða gjalli, svo að gufan
eigi auðveldara með uppstreymi,
og byrgja siðan, en hafa op á, sem
gufan kemst upp um. Einnig kom
Sigmund, hugvitsmaðurinn á-
gæti, fram með þá hugmynd að
reyna að ná hitanum úr þurru
hrauninu með þvi að grafa viðar
pipur i öskuna og leiða loft i þær,
en að þessari framkvæmd er ekki
faríð að vinna ennþá.
— Og þá er komið að hugmynd
þeirra Sveinbjörns Jónssonar og
Hlöðvers Jónssonar?
— Hún er þá leið að grafa eins
konar spiralkerfi, þetta eru þrjár
raðir og fimmtán rör i hverri röð,
3 metrar á lengd og mynda 12
hitaflatarmetra. Þetta kerfi er
sett ofan i borholu, sem er jafn
djúp og lengd röranna, eða þrir
metrar. Holan er full af gufu, og
hitastigið i henni er nokkuð stöð-
ugt, eða um 100 stig. Þegar vatni
hefur verið hleypt á kerfið, hitnar
það smám saman i gufuholunni,
er það rennur i gegn, og kemur út
aftur um 90 stiga heitt, að þvi er
við fáum bezt séð. Þá er það tilbú-
ið til notkunar.
Hér bætir Sveinbjörn þvi við, að
ekkert sé þvi til fyrirstöðu að
halda hringrás vatnsins I kerfinu,
þannig að það komi heitt inn i hit-
unarkerfið, i stað þess að nú verði
að láta kalt vatn renna inn á það i
upphafi, og verði þá bæði nýting
þess og hitastig meira.
— Það er tæringin, sem er
versti óvinur okkar i þessu, segir
Sveinbjörn Jónsson. Það er hætt
við þvi, að leiðslurnar tærist, en
við erum með ýmsar tilraunir á
rörum. Við erum með ryðfritt stál
18/8, sem fólk þekkir úr vöskun-
um okkar, en það er nokkuð dýrt I
þetta, svo erum við með 13 mm
stálrör, sem varin eru með húð-
un, og 13 mm stálrör, sem varin
eru með epoxy, og loks erum við
með venjuleg svört stálrör, og sé
hægt að nota þau, þá er kostnað-
urinn ekki svo mikill.
— Hver er svo kostnaðurinn við
hitun af þessu tagi?
— Ja, það er nú nefnilega það,
ég fæ ekki betur séð en hann sé
furðu litill. Við erum búnir að
reikna það út, að hitari eins og við
erum með i gangi núna, er mátu-
legur fyrir 12 meðalibúðir. Ef það
væri farið út I þetta i verulegri
framleiðslu, þá myndum við hafa
hvern hitara helmingi stærri, og
kostnaður við hitarann yrði um
100 þús. kr. Holan gæti kostað um
100 þús. kr. lika, og miðað við, að
hún endist i 4 ár og hitarinn I ár,
er árlegur kostnaður um 125 þús.
kr. fyrir 25 íbúðir, sem sagt um
5000 kr. á ibúð, miðað við vatnið
úti við borholuna. Þetta teljum
við, að unnt sé að gera. Nú, þessi
kostnaður er miðaður við, að
skipta þurfi um hitara árlega
vegna tæringar. Verðið lækkar ef
við finnum efni, sem stenzt tær-
inguna.
— Og nú er hitinn kominn i
fyrsta húsið?
— Já, það var lagt i fyrsta hús-
ið i vikunni, og það er funhiti þar.
— Þorbjörn, hvað er ástæða til
að ætla, að hitinn i hrauninu end-
ist lengi?
— Þessu er erfitt að svara,
vegna eðlis þessa hrauns. Hann
getur enzt lengi úti i hrauninu, til
þessara nota;,kannski 10—15 ár.
En þar með er ekki öll sagan
sögð, þvi að hitinn er svo miklu
meiri i gignum. Jarðlögin hafa
hitnað, og hitinn endist þar miklu
lengur, svo að þegar hann þrýtur i
hrauninu er alltaf möguleiki á
djúpborunum hjá gigopinu.
Það er vitað, að það er ætlun
Vestmannaeyinga að koma upp
fjarhitun hjá sér. Má vera, að
skjót og ódýr lausn sé þegar fund-
in — og framkvæmd — sem verði
til þess, að hraunhitinn hiti upp
hús Vestmannaeyinga til fram-
búðar?
„Stjórn Sjómannasambands fs-
lands lýsir yfir ánægju sinni og
fyllsta stuðningi við þá ákvörðun
rikisstjórnarinnar að færa fisk-
veiðilandhelgina út i 200 milur
þann 15. október nk.
Stjórnin telur, að nú þegar sé
svo nærri fiskstofnunum gengið
umhverfis landið, að ekki hefði
mátt seinna vera, að þetta spor
yrði stigið.”
.Verjum
,3gróóur]
verndurm
tendggjl
Þannig er að oröi komizt i á-
lyktun, sem samþykkt var á fundi
stjórnar Sjómannasambands ts-
lands i gær. 1 ályktuninni segir
ennfremur:
,,Um leið og stjórn sambands-
ins þakkar rikisstjórninni og öðr-
um þeim, sem unnið hafa að þvi,
að þessi ákvörðun var tekin, vill
hún mega treysta þvi, að af hálfu
stjórnvalda komi ekki til neinna i-
vilnanna eða samninga við aðrar
þjóðir um heimildir til veiða inn-
an 200 milna lögsögunnar, enda
engin þjóð til, sem hefur áunnið
sér rétt til slikrar undanþágu
samkvæmt alþjóðarrétti eða -
venjum.
Þá skorar sambandsstjórnin á
islenzka skipstjórnarmenn að
fara ihvivetna að islenzkum lög-
um varðandi möskvastærð og all-
an búnað veiðarfæra, svo og veið-
ar á friðuðum svæðum og skorar
jafnframt á stjórnvöld að hörðum
refsiákvæðum verði beitt, ef út af
er brugðið.”
Hitaranum sökkt niður I hoiuna. Sveinbjörn Jónsson, t.v., fylgist með
verkinu. Ljósm.: Heiðar Marteinsson.
Fyrsta húsið I Vestmannaeyjum, sem hitað er upp með hita úr Kirkju-
feilshrauni.
Stjórn Sjómannasambands íslands:
Svo nærri fiskstofnum
gengið, að ekki var seinna
vænna að færa út
Grimsá
Frá 12. júni til 6. júll, var
Stangveiðifélag Reykjavikur
með ána á leigu og komu þá úr
henni alls 235 laxar, Banda-
rikjamenn hafa haft ána á leigu
siðan og munu þeir nú hafa
fengið um 430 laxa. Alls er þvi
komnir um 665 laxar úr Grimsá.
Nú er meðalþyngdin á löxunum
um 5—10 pund, en þeir fara
stækkandi, t.d. fengust tveir 14
pundarar I gærmorgun. Um
fimm 20 punda og fimm 18
punda laxar hafa veiðzt þar.
1 gærdag var vatnið mjög
hæfilegt i ánni, og var heldur á
uppleið, að sögn Jóhannesar
matsveins. Bandarikjamenn,
sem voru við veiðar i ánni i eina
viku, fóru mjög ánægðir til sins
heima, þvi veiðin var mjög góð,
18—20 laxar á mann.
Norðurá
Veiðin hefur verið ágæt fyrir
neðan fossa undanfarið, en þar
hafa veiðzt 530 laxar siðan 1.
júli. Erlendir veiðimenn hafa nú
ána á leigu, en SVFR var með
hana i júnimánuði en þá veidd-
ust 608 laxar. Rigningarnar
undanfarið hafa gert það að
verkum, að vatnið i ánni er
skinandi gott eins og er, og lax-
veiðimenn ánægðir i meira lagi.
Miðf jarðará
Um 530 laxar eru komnir á
land, og undanfarna 4—5 daga
hefur rignt mikið, þannig að
vatnið er mjög hæfilegt i ánni
eins og er. Veiöin hefur einnig
glæözt og verið mjög góð undan-
farið.
Fnjóská
Töluverður lax er nú kominn i
Fnjóská, að sögn Gunnars
Arnasonar á Akureyri. Þó hefur
lax enn aðeins veiðzt á neðsta
svæðinu, en laxinn er ekki byrj-
aður að ganga á miðsvæðin,
enda er mikið vatn i ánni. Veiði
hófst i Fnjóská 15. júni og var
stærð laxins góð framan af, allt
upp i 20 pund, en nú nýlega er
farið að bera á smálaxi. 75 laxar
höfðu veiðzt nú um sl. helgi og
um 35 bleikjur. Allt af neðsta
svæðinu, en frá 15. júli er veitt
þar á tvær stengur. Sala leyfa
hefur gengið mjög vel og er svo
til uppselt.
Elliðaár
Friðrik Stefánsson hjá SVFR
sagði, að á sunnudagskvöld væri
tala laxa úr ánum kominn i 792
og sagði að láta mætti nærri, að
það væri 10—15% meiri veiði en
á sama tima i fyrra. Um teljar-
ann hafa nú gengið 4454 laxar.
Hofsá í Vopnafirði
Þau mistök urðu i veiðihorn-
inu 18. júli, að ekki var rétt
greint frá laxveiði i Hofsá sl. tvö
ár. Rétt er, að 1974 veiddust alls
1277 laxar, meðalþyngd, 9,4
pund og 1973 veiddust 1163 lax-
ar. — Nánar verður sagt frá
veiði I Hofsá mjög fljótlega.
Silungsveiði
Veiðihorninu hefur reynzt
mjög erfitt að fá nokkrar upp-
lýsingar um silungsveiði I ám og
vötnum um allt land. Hver á-
stæðan er, er erfitt um að segja,
en það eru eindregin tilmæli
Veiðihornsins, aö biðja silungs-
veiðimenn, veiðifélög og veiði-
bændur, að hafa samband við
hornið, þvi að margir eru þeir,
sem hafa kvartað yfir að fá ekk-
ert að heyra um silungsveiðina.
Yfirleitt virðast veiðimenn hafa
takmarkaðan áhuga á silungs-
veiðum, það er laxáhuginn
sem öllu virðist ráða. Fólk gerir
séralmenntekki grein fyrir þvi,
hve auðvelt og stutt er að kom-
ast i stöðuvötn, þar sem nóg er
af silungi, og jafnvel of mikið af
honum i sumum vötnum.
Þá vill Veiðihornið beina
þeirri ósk til veiðimanna að
senda skemmtilegar veiðisögur,
af þeim stóra, sem þeir
misstu.... Slikar sögur eru alltaf
vel þegnar.