Tíminn - 22.07.1975, Blaðsíða 11

Þriðjudagur 22. júll 1975.
TÍMINN
11
IIDJA í HVERAGERDI?
3uðmundssonar verkfræðings
stöðina, en bilarnir flyttu siðan
fullhreinsaðan sykur til
Stór-Reykjavikur í bakaleiðinni.
BDarnir færu báðar leiðir með
farm, þar sem verksmiðjunýting-
in er um 90%. 11.000 tonn af hrá
sykri þarf til þess að fá 10.000 tonn
af hreinsuðum sykri, sem er
ársneyzla Islendinga. Við munum
þvi geta notað sömu flutninga-
tækin með hráefni og fullunna
vöru.
Sykur fyrir fisk?
inn er eimingin á vatninu eða guf-
an. Um 60 manns myndi siðan
vinna við starfsemina, fastráðið
fólk.
Hvað sparast?
Um sparnaðinn er það að segja,
að með þvi að nota jarðgufu á þvi
verði sem hún er til hér, þá spör-
um við mikinn gjaldeyri, um 35-40
milljónir króna á ári vegna oliu-
kaupa. Auk þess spörum við
farmgjöld á þvi að flytja sykurinn
lausan i heilum förmum. Þá er
þess lika að gæta að við kaupum
okkar sykur pakkaðan, i sekkj-
um eða kössum, og allt þetta
greiðum við fyrir með gjaldeyri.
Á þessu spörum við 28 milljónir
á ári (farmgjöld)
Uppskipunarkostnaður myndi
lækka um það bil 7 milljónir
króna (munur á þvi að losa lausa-
sykur með stórvirkum tækjum
eða sykur i umbúðum). Allt eru
þetta rekstrarlegir yfirburðir
innlendrar sykurframleiðslu.
Heildargjaldeyrissparnaður yrði
þá um 70 milljónir króna á ári, ef
allt er reiknað.
islendingar geta
sjálfir smiðað
verksmiðjuna
— Sykurhreinsunarstöðina mætti
að verulegu leyti smiða hér inn-
anlands, Suma hluti yrði þó að
smiða eftir erlendum „patent-
um”. Sumt er einfalt i smiði
annað flókið, og eitthvað af vélum
væri sennilega hagkvæmara að
kaupa erlendis frá
Gjaldeyrisfjárfesting gæti þvi
— Hvað um verðlag á hrásykri?
— Verð á hrásykri er mjög
sveiflukennt. Nauðsynlegt er þvi
að gera sykurkaupsamninga til
langs tima,ef unnt er.
Ég vil vekja athygli á þvi hér,
að margar þjóðir, sem selja hrá-
sykur, væru án efa kaupendur að
afurðum okkar og eru það. Við
ættum að stefna að þvi að kaupa
sykur af þeim og borga hann með
sjávarafurðum. Þessar þjóðir
framleiða kolvetni en búa við
skort á próteini — og hafa ekki
harðan gjaldeyri til að kaupa
fyrir. Okkur má á sama standá,
hvort við fáum greitt i sykri,
meðan magnið er innan við
neyzlumörk okkar á sykri.
Sykurhreinsun getur þannig
greitt fyrir afurðasölu okkar, auk
annars.
Verksmiðjan kostar eins
og togari
Hvað kostar sykurverksmiðja
eða sykurhreinsunarstöð og hvað
Sykurverksmiðja af svipaðri stærð og til greina kæmi að reisa hér á landi. Hinrik Guðmundsson hefur fylgzt með verði á sllkum verksmiðj-
um og áætiar, að verksmiðja eins og hcntaði tslendinguni myndi kosta um 750 milljónir króna.
orðið minni, en væri,ef allt þyrfti
að kaupa að utan. Vélar, stól-
grindur og fl. er talið nema um
40% af byggingarkostnaði slikrar
stöðvar.
— Hvað um mengun?
— Mengun er engin frá sykur-
hreinsun. Aðeins vatnsgufa fer út.
Sykurverðið myndi
lækka
Linurit yfir heimsmarkaðsverð á hrásykri.
— Hvað myndi sykur frá stöð-
inni kosta i kaupfélaginu og hjá
kaupmanninum?
— Það fer algjörlega eftir inn-
kaupsverði, eða heimsmarkaðs-
verði á hrásykri. Verðið er mjög
sveiflukennt og vinnslukostnaður
flýtur svo ofan á, eða kostnaður-
inn við hreinsun og dreifingu.
Hreinsunarkostnaður núna er
15-20 krónur á kiló.
— Þar sem við notum ódýran
orkugjafa við hreinsunina,þá eig-
um við að öllu jöfnu að geta selt
sykur á lægra verðien þær þjóðir,
sem nota jarðoliu til þess að
framleiða gufu, og oliuverð fer
hækkandi i heiminum og mun
auka þennan mun.
Við vinnum margt við þetta. 60
manns fengju vinnu við verk-
smiðjuna, — vinnu, sem annars
er greitt fyrir i gjaldeyri, viö
spörum gjaldeyri, notum islenzka
orkugjafa og framleiðum ódýrari
vöru, en við kaupum nú, miðað
við heimsmarkaðsverð á hrá-
sykri. Þessi sparnaður allur er
um 150 milljónir króna á ári,
þegar allt er talið. Verksmiöjan
greiðir skatta og afskriftir safn-
ast upp hér.
Verður að stofna
sykureinkasölu?
— En söluna. Hver á að annast
hana?
— Áætlanir þessar miðast við
það að flytja sykurhreinsunina
inn f landið. Verksmiöjan verður
að fá allan sykurmarkaðinn hér á
landi.
Dreifingu yrði verzlunin, sem
fyrir er i landinu að annast. Þeir,
sem nú dreifa sykri, sem keyptur
er erlendis frá, kaupmenn, heild-
salar og kaupfélög, myndu þess i
stað kaupa sykurinn hjá verk-
smiðjunni i Hveragerði.
Um einokun er það að segja, að
sykur er iandbúnaðarvara og sér-
reglur gilda um alla búvöru i öll-
um siðmenntuðum löndum.
Einkasala er á fjölmörgum vöru-
tegundum, t.d. grænmeti og
skipulögð samtök eru um annað.
Ég held að ekkert myndi raskast i
verzlun okkar þótt hreinsunin
væri fram hér.
t þessum kerjum eða tönkum fer sykurhreinsunin fram.
Sama er að segja um inn-
flutning á hrásykri. Þar kæmi
innflutningsverzlunin að miklu
gagni við að afla tilboða og samn-
inga um hrásykurinn.
Sykurverksmiðjuáætlun
i tómstundum
— Nú hefur þú gert nákvæmar
áætlanirum þessa sykurhreinsun
með jarðvarma. Hver hefur kost-
að þessa áætlanagerö?
— Þessi skýrsla er samin á
mörgum árum I fristundum . Ég
hef þvi kostað þetta sjálfur að
fullu og öllu. Ég hefi þurft að
kanna ýmsa þætti og hefi þá notið
aðstoðar sérfræðinga og stofn-
ana, sem tekiö hafa mér með vel-
vild og hafa veitt mér nauðsyn-
legar upplýsingar. Sykurverk-
smiðja er innan þeirrar greinar
verkfræðinnar, sem ég stundaöi
nám i, þannig að skýrslan er
byggð á sérfræðiþekkingu og vis-
indum, ef það er ekki of hátiðlegt
orðafar.
Þessi skýrsla snertir alla þætti
málsins, en nauðsynlegt og
áhugavert væri að kanna aðra
þætti málsins.
Til dæmis um aukna möguleika
okkar, með að kaupa hrááykurinn
af fólki, sem þarf á fiski að halda.
Fraktskip gæti siglt lestað af
saltfiski, eða frystum flökum suð-
ur i hitabelti, til Karabiska hafs-
ins, eða Afriku og fengi farm af
hrásykri I staðinn. Þetta er eitt
dæmi um aukna möguleika okk-
ar, hvernig ný viðhorf geta skap-
azt, og hversu viðtæk áhrif hug-
mynda geta orðið.
Rafdrifin moksturs-
og ökutæki
Nú sitthvaö fleira þyrfti athug-
unar viö, t.d. hvort ekki væri
hugsanlegt að nota rafknúin
verkfæri, moksturstæki og flutn-
ingsbifreiöar við efnisflutning-
ana. Margar þjóðir eru nú að
endurskoöa afstöðu sina til raf-
knúinna tækja. Rafknúnir flutn-
ingavagnar eru þegar farnir að
sjást á þjóðvegum og strætum
Evrópu, t.d. I Sviss. Við þurfum
sem allra fyrst aö hugleiða slikt
mál, þar sem alltof mikill hluti
þjóðarteknanna fer þegar til
kaupa á eldsneyti, þar á meðal til
rekstrurs flutningatækja. Raf-
knúin tæki eru laus við mengun,
sem er annar ávinningurinn, og
ekki sá þýðingarminnsti.
Fleira mætti lika nefna, sem til
athugunar kemur, en skýrslan
nær ekki til. Hún er aðeins um
möguleikana á rekstri sykur-
hreinsunarstöðvar og sýnir það
ótvirætt,að við eigum að ráðast i
þessa framkvæmd, og það sem
allra fyrst.
JG.
sparast i gjaldeyri og hversu
margir vinna við þetta ef til kem-
ur?
— Sykurneyzla íslendinga er
núna milli 10 og 11.000 tonn. Við
notum mikinn sykur og neyzlan
eykst varla nema með auknum
mannfjölda. Við höfum um all-
langt skeið notað 50-55 kiló á
mann á ári.
1 vor reiknaði ég með,að verk-
smiðjan myndi kosta nálægt 700
milljónum króna, án söluskatts
og án tolla, eða álika og nýtizku
skuttogari af stærri gerðinni. (Til
samanburðar, þá kostaði varð-
skipið TÝR 1000 milljónir).
Nú hefur allt hækkað siðan
þannig að gera má ráð fyrir, að
þetta kosti um 750 millj. króna
miðað við núverandi verðlag og
gengi.
Aðalkostnaðurinn við rekstur-
ugung von Riiben-
1 canfl sug&r production
ir price
und Rohrzucker und Weltzuckerpreis
Produciion mondiaíe de tucre de betteravs
et de canne et prix mondiaux
Spörum
1 50 milljónir
— þar af 70
í erlendum
gjaldeyri