Fréttablaðið - 01.05.2005, Blaðsíða 55

SUNNUDAGUR 1. maí 2005 19
Ekki fórn sem gefur gleði
„Þetta er kærkomin viðurkenning.
Ég hef verið í þessu sambandi ára-
tugum saman, auk þess að vera
fyrsti formaður þess,“ segir Björn
Th. Björnsson um viðurkenning-
una, en hann var formaður og vara-
formaður Rithöfundasambands Ís-
lands frá 1958 til 1964, auk þess að
kenna myndlistarsögu við Mynd-
lista- og handíðaskóla Íslands,
Kennaraháskóla og Háskóla Ís-
lands, en Björn stundaði nám í
listasögu við Edinborgarháskóla,
Lundúnaháskóla og Kaupmanna-
hafnarháskóla frá 1943 til 1949.
„Listasaga er auðvitað saga í
sjálfu sér, og ég hef alltaf verið
áhugasamur um sögur. Þess vegna
sveigðist ég til þess að skrifa sögu-
legar skáldsögur og er núna með
eina viðamikla í smíðum. Ég reyni
að skrifa á hverjum degi og vonast
til að mér endist heilsa til að klára
bókina fyrir haustið. Þá gæti hún
litið dagsins ljós í kringum jólin.“
Björn segir listasögu hafa verið
besta grunninn fyrir rithöfunda-
starfið.
„Því hún snertir meira en bara
myndir á vegg. Hún snertir fatnað
og atferli fólks, tísku hvers tíma,
húsgögn og híbýli. Listasaga er
óskaplega vítt fag sem gott er að
byggja á og getur hjálpað mikið,
auk þess að vera rík af merkum
heimildum.“
Birni finnst lítil breyting felast í
því að vera rithöfundur nú til dags
eða fyrr á hans ferli.
„Breytingin er ekki mikil nema
hvað áhugi á nýjum bókum var
miklu meiri fyrir þrjátíu, fjörutíu
árum síðan. Þegar ég skrifaði Virk-
isvetur og sigraði í skáldsögusam-
keppni Menntamálaráðs 1959 var
ákaflega mikill áhugi fyrir nýjum
bókum, sem ég skynja ekki jafn
mikinn nú. Það skrifast sennilega á
áhugatvístring í þjóðfélaginu. Það
er orðið um svo margt að velja.“
Hugrekki um hjartans mál
Fríða Á. Sigurðardóttir segir viður-
kenninguna ákaflega ánægjulega,
enda sé almennt skemmtilegt að
vera rithöfundur þótt henni hafi
ekki þótt sá bransi álitlegur á þrí-
tugsaldrinum þegar hún leit til
starfa systur sinnar og samskáld-
konu Jakobínu Sigurðardóttur.
„En ég gat ekki annað en skrif-
að. Ég var búin að prófa allt mögu-
legt áður en komst ekki undan
þessu. Ég var byrjuð að skrifa
löngu áður en ég fór að gefa út og
var eitt sinn á leiðinni með smá-
sagnasafn til Ólivers Steins útgef-
anda hjá Skuggsjá, sem vildi fá það
óséð. Þegar ég var komin í kápuna
varð mér hugsað hvað í ósköpunum
ég væri að fara að gera. Fannst rit-
höfundabransinn satt að segja ekki
mjög spennandi, klæddi mig úr
kápunni, fór aftur inn og beið í tíu
ár,“ segir Fríða og hlær að minn-
ingunni. Segir að hugrekki þurfi til
að leggja fram sín hjartans mál.
„Það var mikið meira um illdeil-
ur og persónulegri hörku hér áður
fyrr á milli höfunda, en nú er þetta
orðið mun friðsamlegra. Það skipt-
ir máli því þetta er nógu andskoti
erfitt þótt höfundar séu ekki að
ýfast hver við annan. Rithöfundar-
starfið er oft ansi mikill þrældóm-
ur og maður verður að gefa allt
sem maður á. En ég kalla það ekki
fórn sem gefur manni gleði, heldur
gjöf, því það eru forréttindi að
vinna við eitthvað sem gefur manni
mikla ánægju, þótt rithöfunda-
starfið sé vart eftirsóknarvert í
dag nema maður skrifi metsölu-
bækur,“ segir Fríða og skellir upp
úr.
Hún segist vera með skáldsögu í
smíðum sem hún vonist til að geta
einhvern tímann klárað.
„Ég er langt komin með bókina,
en ef ég klára hana ekki í ár þá
hendi ég henni. Það endar með því
að maður verður leiður á verkinu
þurfi maður alltaf að byrja upp á
nýtt vegna þess að utanaðkomandi
öfl grípa fram fyrir hendur manns.
En svo spilar hjátrúin sterkt inn í
þetta líka. Kannski á þetta alls ekki
að verða?“ ■
BJÖRN TH. BJÖRNSSON RITHÖFUNDUR
„Listasaga er auðvitað saga í sjálfu sér, og ég hef alltaf verið
áhugasamur um sögur.“
FRÍÐA Á. SIGURÐARDÓTTIR SKÁLDKONA
„Ég er langt komin með bókina, en ef ég klára hana ekki í ár hendi
ég henni.“
Rithöfundarnir Björn Th. Björnsson og Fríða Á. Sigurðardóttir eru nýkjörin
heiðursfélagar Rithöfundasambands Íslands fyrir merk framlög og mikilvægt
starf í þágu íslenskra bókmennta. Þórdís Lilja Gunnarsdóttir ræddi við þessa
margverðlaunuðu rithöfunda, sem báðir eru með nýjar bækur í smíðum.