Fréttablaðið - 03.05.2005, Blaðsíða 12

Eyfirðingar hafa náð
ágætum árangri í kræk-
lingarækt og gangi áætl-
anir eftir telja forsvars-
menn Norðurskeljar að
ný stóriðja geti orðið að
veruleika.
Árið 2000 hóf Norðurskel kræk-
lingarækt í Eyjafirði. Fyrstu tvö
árin var fyrirtækið húsnæðislaust
og fór starfsemin fram á bryggju
á Akureyri en tveimur árum síðar
var starfsemin flutt til Hríseyjar.
Víðir Björnsson, sem stofnaði
fyrirtækið ásamt Baldri Snorra-
syni, segir reksturinn hafa gengið
erfiðlega fyrstu árin vegna fjár-
skorts og vandamála sem upp
komu á meðan verið var að ná tök-
um á ræktinni en þeir byrjunar-
erfiðleikar séu nú að baki.
Á undanförnum mánuðum hef-
ur verið unnið að endurfjármögn-
un Norðurskeljar og var hlutafé
aukið í 65 milljónir króna, auk
þess sem fyrirtækið hefur tryggt
sér um 20 milljóna króna lánsfé.
Sex nýir aðilar hafa bæst í hluta-
hafahópinn og skiptast 60 prósent
af hlutafé fyrirtækisins nú jafnt á
milli Eignar-
haldsfélags-
ins Sam-
vinnutrygg-
inga, KEA og
Tækifæris en
Akureyrar-
bær, Byggða-
stofnun og
Sæplast eiga
samtals 15
p r ó s e n t .
Fyrri eigend-
ur Norður-
skeljar eiga
nú 25 pró-
senta hlut.
Uppskeran
er enn sem
komið er lítil
en í sjó eru
um 50 km af línum til lirfusöfnun-
ar og vænta Norðurskeljarmenn
200 til 300 tonna uppskeru árið
2007. Í ár og á næstu tveimur
árum ætlar fyrirtækið að leggja
samtals 300 kílómetra af línum og
reiknað er með 800 tonna upp-
skeru árið 2008 og að fjöldi starfs-
manna verði orðinn 25.
Atvinnusköpun í Eyjafirði
Í dag vinna þrír hjá Norðurskel en
í sumar bætast fimm í hópinn til
að útbúa línurnar sem settar
verða niður á árinu. „Ef rekstrar-
áætlun næstu þriggja ára gengur
eftir verður okkur ekkert að van-
búnaði að hefja stórfellda ræktun
árið 2008. Kræklingarækt hefur
alla burði til að verða stóriðja,“
segir Víðir.
„Sé litið til fæðuframboðs og
fleiri þátta ber Eyjafjörður 60
þúsund tonna rækt en núna höfum
við ræktunarsvæði fyrir 20 þús-
und tonn. Ef við miðum aðeins við
13 þúsund tonna ársframleiðslu
verða til 450 störf ef kræklingur-
inn er unninn í neytendapakkn-
ingar. Það er svipaður fjöldi og
mun starfa í nýja álverinu í
Reyðarfirði.
Kostnaðurinn við hvert starf í
álverinu er tæpar 190 milljónir
króna en ekki nema tæpar 7 millj-
ónir króna i kræklingaræktinni,“
segir Víðir.
Íslendingar borða lítinn skel-
fisk og því nauðsynlegt að byggja
upp innlendan markað. Nánast öll
framleiðsla Norðurskeljar hefur
verið seld til veitingahúsa á um
600 krónur kílóið. Er það helmingi
hærra verð en fyrstu áætlanir
gerðu ráð fyrir en á móti kemur
að vinnslan er kostnaðarsöm þar
sem fyrirtækið hefur ekki yfir að
ráða vélbúnaði til vinnslunnar.
Víðir segir að Norðurskel stefni á
að vélvæða vinnsluna, samhliða
aukinni framleiðslu, en með fullri
vélvæðngu er gert ráð fyrir að
framleiðslukostnaðurinn verði
um 40 krónur á kíló.
Kræklingarækt á Íslandi er að
hefjast fyrir alvöru. Frumkvöðl-
arnir í Norðurskel hafa með dugn-
aði, bjartsýni og staðfastri trú á
kræklingarækt yfirstigið fyrstu
hindranirnar. Ef væntingar ganga
eftir verður til ný atvinnugrein
sem skapa mun hundruð starfa.
kk@frettabladid.is
12 3. maí ÞRIÐJUDAGUR
Atvinnugrein verður til
1.276 NÝIR FÓLKSBÍLAR VORU
KEYPTIR Í APRÍLMÁNUÐI
Heimild: Umferðarstofa
SVONA ERUM VIÐ
„Reksturinn er alltaf í járnum,“ segir
Sigríður Heiðberg, formaður Katta-
vinafélagsins sem rekur Kattholt.
Hún segir anars félagið vera að klást
við að klára húsið sem það á í
Stangarhylnum og verður það málað
í sumar og settar svalir á vesturhlið
hússins, sem Sigríður segir mjög
ánægjulegt.
Þá er alltaf jafn mikið af óskiladýrum
í Kattholti að sögn Sigríðar en nú
eru þar staddir 65 kettir í óskilum og
um 100 til viðbótar á kattahótelinu.
„Ég er auðvitað ekki ánægð þegar
dýrin eru ekki sótt,“ segir Sigríður
sem telur Íslendinga mjög aftarlega
á merinni hvað varðar meðferð á
dýrum.
„Efst hjá okkur er að afhenda ekki einn
einasta kött nema merktan, örmerktan
eða eyrnarmerktan,“ segir Sigríður en
Kattholt hjálpar fólki að fá kettina
merkta eða tekna úr sambandi ódýrar
en gerist almennt.
Sigríður segir að einhverjar
reglur séu í bígerð hjá borginni
um kattahald. Hún veit þó ekki
hverju þær muni skila og vill
sjálf ekki taka upp kattagjald.
Hún vill heldur að höfðað verði
til ábyrgðar kattaeigenda til að
farið verði mannúlegar með
dýrin.
Annars vonast Sigríður til þess
að hún komist í sumarbústað í
sumar. Hún á hins vegar sjálf
mikið af köttum og vill hafa
einhvern heima við þegar hún
fer í burtu. Hún vill þó ekki gefa
upp hve marga ketti hún eigi.
„Ég er eins og hestamennirnir,
ég segi aldrei töluna,“ segir Sigíður og
hlær. „Þetta er bara fjölskylda mín og
það er yndislegt að vera með dýrum.“
Kattholt málað í sumar
HVAÐ ER AÐ FRÉTTA? SIGRÍÐUR HEIÐBERG FORMAÐUR KATTAVINAFÉLAGSINS
Vandkvæði og áhættuþættir
Helsti áhættuþáttur í kræklingarækt er eitrun af völdum þörunga
sem getur valdið skelfiskeitrun hjá mönnum og öðrum spendýrum
en hefur ekki áhrif á kræklinginn sjálfan. Skelfiskeitrun er vel
þekkt í hlýsjó og er strangt eftirlit með svæðum þar sem skelfisk-
ur er ræktaður til manneldis. Afar lítið hefur borið á skelfiskeitr-
un á Íslandi en hafa ber í huga að neysla á skelfiski er mun minni
hér en í mörgum öðrum löndum.
Afrán æðarfugls getur valdið verulegu tjóni í kræklingarækt á
Íslandi en fuglinn étur kræklinginn af línunum. Minnka má skaða
af völdum æðarfugls með réttri staðsetningu á ræktunarbúnaðin-
um.
Óblítt veðurfar er þrándur í götu kræklingaræktar en íslenskir
firðir eru margir hverjir skjólgóðir og því taldir hentug ræktunar-
svæði.
Lagnaðarís, ísrek og hafís getur valdið tjóni í kræklingarækt en
hægt er að koma í veg fyrir slíkt með því að sökkva ræktunarbún-
aðinum í sjó yfir vetrarmánuðina.
Helsti dragbítur í íslenskri kræklingarækt hefur verið fjár-
skortur og hafa framleiðendur neyðst til að notast við frumstæðan
búnað sem þeir segja að hamlað hafi árangri. Til að hámarka arð-
semi og auka samkeppnishæfni kræklingaræktar á Íslandi telja
ræktendur nauðsynlegt að tæknivæða vinnsluferlið og fullvinna
kræklinginn í neytendapakkningar.
Ástkæra
ylhýra
Spáðu í mér?
Flestir spá og spekúlera
þótt stétt atvinnuspákerl-
inga og -karla sé heldur fá-
menn núorðið. Það er hægt
að spá í enska fótboltann,
spá í bolla eða spil, spá í
veðrið, spá í aðlaðandi fólk
og margt fleira. Sjaldnar
er spáð í dýrainnyfli og
annað slíkt sem var vin-
sælla áður fyrr. Stundum
er sagt „Spáðu í þessu!“,
en sögnin að spá tekur með
sér þolfall en ekki þágufall
og því er rétt að segja
„Spáðu í þetta!“. Ekki
hefði það hljómað vel ef
Megas hefði sungið „Spáðu
í mér, þá mun ég spá í
þér“, er það nokkuð? Spá-
um í hlutina!
magnus@frettabladid.is
GAMLA HRÍSEYJARFERJAN Akureyrarbær eignaðist ferjuna við sameiningu við Hríseyjarhrepp en ferjan er nú í eigu Norðurskeljar.
BLÁSKEL RÆKTUÐ Á LÍNU Ræktunar-
svæði Norðurskeljar í Eyjafirði hefur fengið
svokallaða A vottun frá Fiskistofu en hún
gefur til kynna að ræktunarsvæðið sé fyrsta
flokks og heimilt að uppskera krækling
beint til manneldis. Sú viðurkenning gæti
veitt forskot á erlenda keppinauta.
VÍÐIR BJÖRNSSON
Norðurskel er að ganga
frá kaupum á 800 fer-
metra fiskvinnsluhúsi í
Hrísey þar sem ætlunin
er að setja upp tækni-
vædda verksmiðju fyrir
kræklingavinnslu, þá
fyrstu á Íslandi.