Atuagagdliutit - 26.09.1957, Blaðsíða 3

landsrådip atautsiminerane aper-
KutigdlissutigineKarpoK. folkepen-
sion sussok, Kalåtdlit-nunånilo a-
tortulersineKarsinåunginersoK.
avisime „Berlingske Tidende“me
årKigssuissup Kr. Asbækip påsiu-
minartungordlugo folkepension
ima agdlauserå.
Danmarkime inuiaKatigit ukiorpag-
ssuit ingerdlaneråne OKalugtuarissau-
neråne uvdlut åssiglngitsut avdlångor-
titsiviusimassut mardluk pingårute-
Kardluartut tåssa 5. juli 1803 Små-
lo 26. september 1956. uvdlut tåuko
mardluk avdlångortitsineruvdluinar-
tumik nagsataKartuput. uvdlup taine-
Kartup sujugdliup sujomatigut utor-
Kait nåparsimassutdlo ikiorneKartaria-
Karångata inuinait ajungisårdlutik i-
kiuiumasinaussarnigssåt kisime isu-
mavdlutigineKartarpoK. uvdlordle tåu-
na autdlarnerfigalugo kommunet ta-
marmik ingmikut pissugssaulersine-
Karput pitsortatik ikiortartugssångor-
dlugit ikiutausimassutdlo aningaussat
amerdlaKatait akilerårutinik akilissar-
tunut akiligagsséngortltalerdlugo. uv-
dloK taineKartoK kingugdleK kigdliga-
lugo pisut pitsutdlo ingmikortitau-
jungnaerput utorKaitdlo tamaisa åssi-
gingmik inuiaKatigingnit pensioneKar-
titugssångordlugit.
pitsunik ikiuissarnerup 1803-me a-
tortulersineKarnera Kularnéngitsumik
Kaumarsagaulernerup nalåne isumat
avdlåkajaunerssåta suninerivå, taiméi-
tordle anguniagkat pingårnerssåt tå-
ssausimavdlune pitsut iluarsartussivi-
giniarnigssåt kisalugoK ama Kinussar-
tut nungutiniaraluardlugit, taimane
pigssarigsårnerussut KinulorfigineKar-
tuartarsimangmata. taimatut issiging-
ningnerup pitsunik ikiuissarneK per-
dlemavérKutitortitsinertut pissuseKar-
palårtungortipå, tamånalo pissuseK su-
nauvfa aitsåt kinguårit sisamat ino-
rérpata tåmavigtugssaK.
perdlernavérKutinut ajugauneK ma-
lungnautilik sujugdleK pisimavoK 1891-
ime, tåssa Estrup Danmarkime pissor-
tautitdlugo utorKarnut ikiuinermut i-
natsisiliomeKarmat, tamatumanilo i-
kiutit perdlernavérKutitut issigineKa-
rungnaerdlutik, tåssa imåipoK utor-
Kartut ikiutisissartut kommunet inat-
sissartunutdlo Kinersisinaujungnaersi-
taussarungnaertitdlugit. 1922-me piv-
figssaK nagdliusimavoK utorKarnut i-
kiutisitsissarneK utorKalinersiutinik
taorsisavdlugo. perdlernavérKutisitsi-
ssarnerup uvdluisa . Kångiusimanerat
erssersitdluarniardlugo ikiut ikiutisia-
mik taigorungnaerdlugo utorKaliner-
siumik taigorneKalerpoK, tamatumani-
lo pineKarungnaerdlune utorKarnut
tunissut, ménale pineKalerdlune inuia-
Katigingnit utorKarnut tapersersut.
taimåitumik inatsisine pissagssat angi-
ssusé åssigingitsungordlugit aulaja-
ngersarneKarsiméput. taimåitordle u-
torKalinersiuteKartugssat tåssaussug-
ssautineKarput utorKait pigssakitdlior-
tut kisimik. Steickevdlo inuiaKatiging-
ne ikiuissarnerme nutåmik åndgssui-
nerane tamånåtaoK avdlångortine-
Karane, årKigssuinerme taména nutar-
terissuvigtut pissuseKarane iluarsar-
tussinertut issigissariaKarnerugame.
aitsåt 26. september 1956-me pingit-
sailissuterpalårnera kisame pérneKa-
vigpoK. taimåitumik inuiaKatigingne
sulivfigingningnerme uvdloK tåuna av-
dlångorfiuvoK.
inuinait Danmarkime persioneKarti-
neKalernigssånik aulajangerneK ukiut
ardleKalugit piarérsautigineKarérdlu-
ne pivoK. tamåna pivdlugo atautsimi-
titaliausimassut ukiut arfineK-mar-
dluk nåmagtitdlugit sulissutigingnig-
kaluarput — isumaKatigilersinauna-
tigdle. 1955-me sujunersutinik åssigi-
ngitsunik arfineK pingasunik sancu-
miussaKarput. Folketingivdle taimani-
kut socialministeriussup Johan Strøm-
ip sujunersut sarKumiusså tungaviga-
lugo sulinine autdlarnerpå. inatsissar-
tune OKatdlineKarérsordlo nutåmik år-
Kigssuinigssamik sujunersut ilaussor-
tanit amerdlanernit isumaKatigineKar-
sinaussoK kisame akuerssissutigine-
KarpoK, taississutigineKarmatdlume i-
laussortat 139 isumaKatauvdlutik. rets-
forbundimiut venstrenutdlo ilaussor-
tat mardluk kisalo konservativit pi-
ngasut kisimik akerdliuput, venstre-
nitdlo akerdliussup åiparå sujornati-
gut aningaussatigut ministeriusima-
ssok Thorkild Kristensen, venstrenut
ilaussortat mardluk taisseKatåungit-
sorput.
tamåna pivoK 26. september 1956.
taiméitumik-una uvdloK tåuna inuia-
Katigingne suliniarnerup OKalugtuari-
ssaunerane avdlångortitsiviussutut
taineKartoK, kikutdlunime pensione-
Kalernigssånik inatsisitårnerup kingu-
nerissugssångorpå inuk kinalunit nå-
lagkersuissunit utorKaligune aningau-
ssanik pissagssaKartineKalermat, a-
perKutautinago pineKartoK KanoK a-
ningaussanik amerdlatigissunik iserti-
taKartardlunilo nalilingnik pigissaKar-
nersoK. aningaussat kikunutdlunit pi-
ssagssaritineKartut mingnerpåmik pi-
lersugaKartup ukiumut isertitarisima-
ssaisa 9 pct.-isa naligisavait. inatsi-
sit atortulersineKarneråne Statistisk
Departementip pissagssaussut naut-
sorssorsimavai éiparingnut 1020 kr.-
ussugssångordlugit kisermaussunutdlo
684 kr. inatsinile isumagineKångilaK
aningaussat tåukua tåssatuåusassut
inussutiginiagagssat. aningaussatdle
tåuko tåssåuput inup kiavdlunit pi-
ngitsorane pissagssarissagssai. utor-
Kait avdlanik aningaussarsiuteKå-
ngitsut inatsisit maligdlugit amer-
dlanerussunik pensioneKarsinautine-
Karput, sordlo åssersutigalugo åipa-
rit Københavnime najugagdlit ukiu-
mut 5112 kr.-nik, igdloKarfingne ming-
nerumåne 4848 kr.-nik nunåinarmilo
4452 kr.-nik pissagssaKartugssångor-
dlugit. utorKalinersiutit ukugaluarput
tugdleringnere maligdlugit 4677, 4333
åma 3844 kr. kisermånut åiparingnut-
dlo éipaussuinaK utorKalinersiuteKar-
titdlugo måko pissagssaritineKarsinåu-
put: Københavnime 3396 kr. (3112), ig-
dloKarfingne mingnerumåne 3264 kr.
(2991) kisalo nunåinarme 2776 kr.
(2568).
folkepensioneKartutdle akuerine-
Karsimåput saniatigut utorKalinersiu-
teKarnerup nalåningarnit amerdlane-
russunik isertitaKarsinaunigssaming-
nut. åssersutigalugo taineKarsinauvoK
éiparit Københavnime najugagdlit su-
linermikut soraernerussuteKarnermi-
kutdlunit ukiumut 4900 kr. sivnerdlu-
git isertitaKartarunik 75.000 kr.-nigdlo
uningassuteKardlutik aitsåt folkepen-
sionigssåt migdliartulersinauvoK. pi-
tineKartut tåssåuput danskit angutit
tamarmik arnatdlo åipagdlit 66-nik u-
kioKalersimassut, arnatdlo kisermåt
61-nik ukioKalersimassut. utorKaliner-
siuteKaratdlarmat tåukunånga ukiu-
mik atautsimik nukardliussut utorKa-
linersiuteKarsinaugaluarput, erKar-
sautigineKarpordlo kigdligssaK ukiu-
mik atautsimik sule kinguarterKing-
niardlugo tåssa ukiut 67 åma 62 kig-
dligititdlugit. tamåna pisaoK månamit
ukiut mardluk Kångiugpata. taiméitor-
dle folkepensioneKartugssautineKé-
ngitsut tåssåuput nålagauvfiup kom-
munevdlo atorfeKartitai tjenesteman-
dit kisalo åma sulivfeKarfit nangmi-
nerssortut soraernerussutigssalissar-
tugssat ingerdlåneKarnermingnilo ta-
mékissumik ilåinakortumigdlunit nå-
lagauvfingmit isumangnaitdlisaivfigi-
neKarsimassut atorfeKartitait. tåssa i-
måipoK ministerit, folketingimut ilau-
ssortat, borgmesterit åmalo sognerådi-
nut sujuligtaissut folkepensioneKarsi-
nautitåungitdlat. åma sordlo åssersuti-
galugo Hedeselskabimit imalunit tu-
berkulosep akiorneKarnigssånut nuna
tamåkerdlugo peKatigivfingmit so-
raernerussutisiagssagdlit folkepensio-
neKarsinautitåungitdlat. inuit tamåko
katitdlutik 35.000 migssåiniput. tamå-
kule avdlatutdle folkepensionimut a-
kilissugssautineKarput. åiparit folke-
pensioneKartut aitsåt mingnerpauvfi-
gisinaussånut pisineKarsinåuput katit-
dlutik ukiumut aningaussanik 10,300
kr.-nik isertitaKartarunik 215.000 kr.-
nigdlo uningatitaKardlutik. kisermåt
2450 kr.-nik isertitaKalerunik 37.000
kr.-nigdlo uningatitaKardlutik aitsåt
folkepensionime pissagssåt migdlisme-
KarsinauvoK. kisermåt pissagssåt
mingnerpauvfigisinaussanut pisineKa-
såput aitsåt ukiumut isertitaKartarsi-
magunik 6000 kr.-nik 115.000 kr.-nig-
dlo uningatitaKalersimagunik.
pissagssarititaussut utorKalinersiuti-
nut nalerKiutdlugit amerdlariangåt-
siarput åiparit Københavime naju-
gagdlit utorKalinersiutit nalåne u-
torKalinersiutit angnerpauvfigislnau-
ssåinik pissartagaKarumagunik ukiu-
mut 4600 kr. sivnerdlugit isertita-
Kartåsångitdlat (kisermåt 2350 kr. siv-
nerdlugit) uningatitaKåsanatigdlo
25.000 kr. sivnerdlugit (kisermåt 16.000
kr.). utorKalinersiutitdlo pissagssau-
jungnaersitaussarput åiparit katitdlu-
tik ukiumut isertitaKartarsimagpata
9900 kr.-nik (uningatitat 95.000 kr.),
kisermåtdlo 5700 kr.-nik, uningatita-
Kardlutigdlo 61.000 kr.-nik. tåssa i-
måipoK folkepensioneKartugssat utor-
KalinersiuteKartuningarnit ukiumut i-
sertitaKarnerussardlutigdlo aningau-,
ssanik amerdlanerussunik uningatita-
Karsinaunigssåt ajomartineKångilaK.
folkepensioneKarnigssaK ukiumåna
oktoberip autdlarKautånit autdlarni-
saoK. tamatumuna isertineKartug-
ssat ukiumut 120—130 mili. kr. mig-
ssåinisangatineKarput. folkepensione-
Kartitsinermile aningaussartutaussar-
tugssat ukiumut 200 miil. kr.-nut mig-
ssingersuneKarsimangmata erKarsau-
tauvoK amigautaussugssat akileråruti-
tigut avdlatigut isertiniameKartåsa-
ssut.
folkepension erKartomeKåinalermat
venstret konservativitdlo tungånit su-
junersusiomeKarsimavoK atulersine-
Karsimassumik, tåssa utorKalinigssa-
mut sitdlimasineK utorKalinigssamut-
dlo sipårisitsineK. tamånalo najorKU-
taralugo kinalunit folkepensioneKarsi-
nautitaussugssaK aningaussanik tor-
KortaKarsinautineKarpoK tiguvfigssåt
nagdlerpat ikilinagit tiguneKarsinau-
ssunik. erKarsautip tamatuma tungavi-
gå ukiut ingerdlaneråne påsissat tu-
gavigalugit imåitåinarmat, aningaussat
ukiut ingerdlaneråne nalérukiartor-
tardlutik, taimaingmatdlo ajungisa-
Kingmat aningaussanik ikiliartortug-
ssåungitsunik torKorKarnigssaK. kina-
lunit folkepensioneKarsinautineKar-
tugssaK aningaussauteKarfingne sit-
dlimasissarfihgnilunit åssiglngitsuku-
tåne 500 kr.-kutårtunik torKortaKarsi-
nauvoK. torKortatdlo pristal maligdlu-
go agdliårtuarsinautineKåsavdlutik.
taimåitordle 18-inik ukioKalerérsinane
52-itdlunit Kångersimagåine taima
torKorsissoKarsinautitåungilaK. ani-
ngaussat torKUgausimassut tiguneKar-
sinåuput 67-inik ukioKalerémikut —
tåssa folkepensioneKalersinaulersima-
gåine. taimailiorsinåusagåinile ani-
ngaussat ikingnerpåmik ukiune 10-ne
svisunerpåmigdlo ukiune 15-ine ukiu-
mortunik torKorterneKarsimassaria-
Karput.
taima årKigssuisimaneK KanoK a-
tortorineKartigilerumårnersoK Kanor-
dlo suniuteKalerumårnersoK sule o-
KautigineK ajornaratdlarpoK.
Kr. Asbæk
På landsrådsmødet blev der rettet
en forespørgsel om, hvad folkepension
er, og om det evt. var noget at få ind-
ført i Grønland. I ovenstående artikel
giver redaktør Kr. Asbæk, „Berling-
ske Tidende" en populær fremstilling
af folkepensionen.
folkepension
sunauna ?
• i
landskassime 1957-58 amigartorutit
atortitagssat amerdlåssusé dssigingitaKaut, aningaussartutit amcrdliartormata
landsrådip atautsiminerata nålerne-
rane landskassip aningaussautai 1957-
58-me atortitagssat oKaloKatigissutigi-
neKarput. nalunaerutigineKarpoK
landskassip aningaussautai 7,7 mili.
kroneussut, atortitagssatutdle nautsor-
ssutigissaussut amigartorutitagssait
ilångautigineKariarpata taimatutdlo
aulajangersumik atortitagkat ilångau-
tigineKariarpata avdlanut atortineKar-
sinaussut taimågdlåt 2,9 mili. kr. siv-
nerutisåput. tåuko ilait suliagssanut
åssigingitsunut ingerdlatsinikut iserti-
neKartartunit akilerneKarsinåungitsu-
nut akigssatut unigtineKåsåput, pi-
ngårtumik Påmiune, Manitsume Au-
siangnilo utorKarnut igdluliagssat ka-
titdlutik 1.256.000 kr.-nik akeKartug-
ssat isumagalugit. sujuligtaissoK oKau-
seKarpoK K’aKortume utorKarnut ig-
dlugssap nåparneKamerata kingorna-
gut norKåissutigineKalersimassoK pi-
ssariaKagkanut aningaussanutdlo atu-
gagssanut nalerKutungorsagkanik u-
torKarnut igdluliortarnigssaK. utor-
Karnut igdluliagssanik sujornatigut pi-
lerssårutausimagaluit månåkut angni-
kitdlilerdlugit suliarerKingneKarérsi-
måput, pilerssårusiaussutdlo kommu-
nalbestyrelsenit piårtumik akuerine-
Karsinaugpata — Påmiune Manitsu-
milo utorKarnut igdluliagssat upernå-
mut sananeKalersinåusagunardlutik.
.åmåtaordle aningaussat ilait suliag-
ssanut autdlartineKarérsunut atorne-
Kartugssåuput, sitdlimasissarfingmut
unigtitagssångordlugit, mérKanut ig-
dluliagssanut tapissutigssångordlugit
il. il.
landsrådip akuerssissutigå 100.000
kr. atugagssångortineKåsassut Dron-
ning Ingridip sanatoriånut tungatit-
dlugo iloKiangnut igdluliagssamut.
100.000 kr. akuerssissutigineKarput
højskolertågssamut, taimatutdlo
400.000 kr. ukiune tugdligssane uvfar-
tarfiliagssanut avdlanutdlo kisalo
200.000 kr. mérKat najugkamingnit Ki-
magutitiniarneKartut igdlugssånik sa-
nanigssamut. nautsorssutigineKarpoK
akuerssissutaussut tåuko aulajanger-
sumik atortineKartartut ukiumut mili.
kronet agfåinik amerdlanerulersiku-
mårait. åmåtaoK landsrådip katerssor-
tarfiliariniagkanut tapissutigssatut
250.000 kr. akuerssissutigai, taimatut-
dlo 500.000 kr. ukiut Kulit ingerdlane-
råne atautsimitarfiliagssanut akuer-
ssissutigineKartartugssångordlugit. ki-
salo ukiune tugdligssane Kuline naut-
sorssutigineKarportaoK kommunet av-
Kusiniarititagssåinut 2,8 miil. kr. ator-
nekarumårtut.
aningaussat aulajangersumik atorti-
neKartartut amerdlinerat erKarsauti-
galugo suliagssatutdlo pilerssårutigi-
neKartut isumagalugit landskasse ani-
ngaussarsiutigssanik avdlanik norKai-
niartariaKalersimavoK. aperKut tamå-
na landsrådip tusarnårtoKarane ataut-
simitardlune OKaluserå, tamånalume
Handelip styrelsesrådiane OKaluseri-
neKax-Kigssamårdlune. atautsiminig-
ssat tamåko KanoK itumik kingune-
Karsimanerat ukiortåp migssåne aitsåt
tusardliutisangatineKarpoK.
3