Atuagagdliutit - 26.09.1957, Blaðsíða 19

PETER FREUCHEN: ------------------------
»K’imugseriarssuarme
(inuit arxe atuagkame agdlagsi-
t (( massut atuagkap nugternerane é-
ssilivdluåinagåuput. — nugt.)
piniartut
(nr. king. nangitaK). — nugt. H. H.
sikutat akornåne KanoK sivisutigi-
ssumik ånilånganartorsiorsimanerpu-
gut; uvdloK unuardlo åssigingmik se-
Kinilitdlarångat uvdlup unuavdlunit
KanoK ilinerat påsigssaujungnaerta-
raoK. ingerdlaninarpugut, ingerdla-
nerput sungiutinardlugo avdlanigdlo
erKarsauteKarata. tamavtalo sungiusi-
mavarput ilungersornigssarput tamå-
kersimaniåsavdlugo — uvdlup KanoK
ilinera, Kasunerput, silap KanoK inera
kångnerputdlunit soKutiginagit. Såmik
niuiarsimavdlune umiatsiaup narKane
nalassoK soruname ajupilugtornerssa-
rårput. umiatsiaup orrånera ilårdlugo
igdlikåtineKartarpoK, Kaj agssuniara-
luardlugule KanoK ilioriarsinåungila-
gut, unaluna åniarnerminik suminer-
migdlunit kåpialårane.
sikut unitdlatsiartutdlo anorssårne-
ra påsivdlugulo takulerparput Kilak
nuisseriartulersoK. årit, niggileriartu-
lerpoK — Kalåtdlit-nunåta kitåta ano-
rivigssua. silardlulernigssånut najor-
Kutarigajugpavut Thulep ungatånitut
KåKat nue Kårajugtut Pingunik tai-
ssagait. uvdlåkut iterdlutalo Pingut
Kiviararåvut uvdlunerane silap KanoK
inigsså påsiniardlugo. nuiataKariå-
nguarångamik nigerdlo tåkutingitsu-
sanane. mana sikut kangerdlup påva-
nit anitdlauterérpåtigut, månalo anor-
ssålernerata avangnarpéukiartulerér-
dluta.
taima nigermik anorssålernera ilua-
Kutigilinguatsiarparput, tåssame suju-
nerfivtinut — Agpanut — Kanigdliar-
tutinalivinguatsiarmatigut. ernarput
sikuerutimeriarmat umiatsiavtinutdlo
ikivdluta nangminérdluta sujunerfig-
put torårdlugo ingerdlaniarsinauneru-
leravta påsilerparput upernåkut må-
nigsariarfigissartagkavta Iginap erKé-
nguanut pisimavdluta. KeKertame tå-
ssane måningnik Kimatulissarpagssua-
Karpunga, kalåtdlinitdlume Kimatuli-
ssaKarneruvdlunga, måningernera pi-
ssutauginångikaluardlune amale a-
tautsikut amerdlavatdlånik tikiusseru-
sungneK ajorama.
kalåtdlit angutitait nangmingneK
månigsarniarneK ajorput, arnarta-
mingme mérKamigdlume suliagssa-
ringmåssuk. uvanga nangminérdlunga
katerssuiniartarama KuiasutigineKa-
kujugtaKaunga, ménigsårssuåkale
iluaKutaulitdlarångata Kuiasutigine-
KarnerigaluaK sumilertarnerpoK. uki-
utdlarångåme pugssalissardlunga må-
ningnik Kimatulissavnik aigdlerånga-
ma piniardluartorssuit agdlåt Kujama-
sugtitarsimagujåka. tamarmik pulåru-
matdlitdlårånga tamåssalo månigsu-
gagssakigatik, månit Kerissut tigoriar-
dlugit augsilåriardlugit Kalipait péra-
rait ipilitutdlo ilivdlugit mangiartar-
dlugit.
sikut anigutuakasigkavtigik ma-
sangmit sujungnaiverérsimavugut. ar-
dlaligpagssuariardluta sikut akornisi-
gut maussarsimavugut kiagputdlo ti-
kivigdlugo imåne morssugtardluta. Ka-
sutagtuvigdluta nikatdlungaussaleriå-
nguartugut ilarput Kimarivigdlune er-
KartuilerpoK månit aKajarKersimåru-
tiginigssåt kisiat téikartulerdlugo. ta-
marmik tåikartuilerput, MerKUsårdlo
OKarpoK Såminguékulup åniaKissup
månigsulerune åniarungnaiminigsså
erKartordlugo. påsivdluarpara månit
Kimatulissåka kiserdluinaisa pigait,
agssuardleriåsagaluarumalo suat-
dlangnaviångilanga. soruname mar-
dlungnik untritilingnit ikingnerungit-
sut neriumatdlisavait, taimaisiornig-
ssåtdlo akornuserniardlugo någgårtu-
sagaluaruvtik tigumatuneråinésavå-
nga amalo tigumatunera nunarKativ-
nut inugsiarnisårnigssavnit angneruti-
kiga påsisavdlugo. matuma kingorna
uvdlorpagssuit tusangiasårneKartuali-
saunga, nunarKatigitdlo akornåne i-
munga puigorneKartugssaujungnåi-
savdlunga. taima ernumiginartutut
taineKarsinaussut kalåtdlit éssigigi-
narmik inunerata erKaimassagsså-
ngortitarpai. taimåitumik ikingutika
måniutivnik neriumavdlutik OKaluler-
mata mingnerpåmigdlunit akerdlile-
riarsinåungilåka, erKarsautikale nuå-
ncrpatdlangikaluit isumerKårtussup
isumå Kimaniavigdlunga iluaralugo
OKalugdlunga.
KeKertap tåussuma ujarångue tor-
Korsivigssartailo tamardluinaisa ilisi-
måråka. angalaKatimalo nalornisigiå-
ngilåitaoK, Såmiuvdlo niua misigssor-
niardlugo umiatsiåmiginartunga må-
niutinguåka ainiardlugit taimak nuna-
liåput. MerKusåK ikiortigalugo Så-
miup niua sapingisara nåpertordlugo
iluarsiniarssaråra. amimineK isugut-
sersariardlugo niuanut sukarutdlugo
nermupara, panerune sukarutdlunilo
gibsitut KeråtarKutigssångordlugo.
naggatågut nimertiterparput taimai-
livdlutigdlo saorne napisimassut inig-
ssamingnut perKigput. niuiarsimassoK
tåuna sularititdlugo ilavta måniutika
sule KerineKångitsut navssårisimariar-,
dlugit tåunaKame mitdluartuatsiå-
ngorsimåput. tikiutileriatdlartut —
arrå, måningnik katerssisimagamik
ukiunerane Thuleme sapåtit akunere
ardlerdlugit inussutigssat naligait.
nereréravta Kasuernerussutut misi-
gaugut, kisiåne uningåinaratdlarpu-
gut sikusiorningnigssarput kajungeri-
vatdlångikatdlaravtigo. åmame tua-
viutigssaKångilagut. takornartat par-
ssiagkavut Agpanit autdlariarsinåu-
ngitdlat, ardlånilo tikikumårsimava-
vut. erKarsautigingitsorsinåungilara
angutit akutaunerardlugit Navaranåp
oKausia, tamatumingalo MerKusåK
OKalugtupara aperalugulo taima unga-
sigtigissumit ornigutut akutaunersut
kalåliunersutdlunit ilumut påsineKar-
sinausoralugo.
MerKusåK akeriångitsoK Såmik pi-
lerpoK:
„Pita, takornartat tåukua uvagut
takunginavtigik. oKautigåme ivdlit
nuliatdlo kisivse takusimagise. neriui-
nartale erKardlivta avangnardlivta ti-
keråriartoråtigut. Thuleme akutanik
ilaKångikåine pitsauneruvoK. aussame
umiarssuarsivdlune pitsaussaKaoK,
kigsautiginartunik pajugtarmatigut,
autdlarKigkångatdlo Kuj anartarpoK.
umiarssuarmiut ivdlit ikingutigåtit,
kisiåne tåukua avdlatut iliorniartå-
nguatsiarput. sikut avKutigalugit aku-
tat tikiutut imaKauna ikingutingner-
niarpatdlårtångitsut".
Såmik inuvoK sagdlaitsoK oKausilig-
ssungitsoK, taimåitumik oKausé tupåt-
dlautigikujugpéka. kalåtdlit OKausig-
ssarsiortartungitdlat uvangalo tusåtit-
dlunga akutat avdlat pissusé issornar-
torsiorniartarnagit. manale unånguå-
kuluk niuiarsimassoK imaKalo åniar-
nermit iluamik ersserKigsuliorsinåu-
ngitsoK påssutaråra. oKarfigåra kalåt-
dlit tamarmik ilisarisimagånga, taima-
tutdlo Peary dr. Cookilo avdlatdlo ili-
simassagssarsiordlutik Kalåtdlit-nunå-
liartarsimassut ilisarisimagait ikingu-
tigigaitdlo. måna tikitdlugo téukuna-
tutdle akornåne inusimånginerpunga?
takornartat akutat tikiutarsimångi-
nerpat savingnik såkunigdlo autdlai-
sinigdlo avdlanigdlo tunioraissardlu-
tik?
„mana, Pita, nunarKatigåvtigit“, Så-
mik nangipoK, „ukioK kaujatdlagdlugo
akornavtinituarputit. „inuit“ ilerKue
nalungilatit, taimåitumigdlo OKautsi-
vut atordlugit OKalutardluta. akutat
avdlat ikingutivtitut ornigtarpåtigut,
„inuit“dlo ikingutaussutut tåukua par-
ssiartarpait — kisiåne tåukua uvaguv-
tinit avdlauneruput. ilåne uvaguvtine
soKutåungitdluinartut piumatoKalutik
piginialersarpait. „inuit“ påsisinåu-
ngisåinik erKarsauteKartuput, Kavsiti-
gut kussanaitsuliortarput KanoK ilior-
nermikutdlo sianitdliungårsinaussar-
dlutik".
OKausé akerdlileriaraluarika MerKU-
såp ingiarpånga:
„Såmik, nunaKarfingne KanoK pi-
ssoKarsimanera Pitap naluvdluinarpå.
Pitarme maunga tikiuterKajångikat-
dlarmatdle tamåna pisimavoK, imaKa-
lo okalugtuneKångisåinarpoK ivdlit
nunarKatititdlo akutanit KanoK kå-,
ngunartuliorfigissausimanivsinik. ima-
Ka iluaKutaulårsinaugaluarnerpoK ilu-
mutdle OKalugtutilårsinaugaluarugko
taimane ukiorpagssuit Kångiutut nu-
narKativta ilaisa Kimugsimik nåpit-
dluse misigissalerssårutivse ilainik.“.
„taimane avangnånit kingorKivdluta
ingmivtinut nåperKårnerput erKaimav-
dluarpara“, Såmik erKumitsumik ni-
peKardlune OKalulerpoK. sordlume tai-
mane pisimassoK tamardluinåt takor-
Kigtutut ikå, taimane nunarKatinilo
avangnarpardlutik ukiune ardlalingne
najugaKarérsimavdlutik kingumut ku-
javarKigkamik sujumugartik. — „tå-
ssa taimane „imap ikumarna" tusar-
Kårparput. misigissavtinik tamavta
oKalugtuarniutarpugut, aitsåme taima-
tut misigissaKaravta. erKumitsorparu-
jugssuarnik pissoKarsimavoK, kamag-
simangålersimavugutdlo — måssa Ka-
KutiguinaK taimåitaraluardluta, måni-
miume takornartanit akutanit silaKar-
nerugamik, akutåme tamåkua amer-
dlasorssuvdlutik autdlakåssarsimåput
ilamingnigdlo aoKatimingnik ukatdli-
tut tugtututdlo ilivdlugit tOKoraissar-
dlutik. månimiussugut inuit taima ing-
mingnut pissarnerat kångunangårtutut
issigårput — måssa inunerup nuån'er-
sua siaruartigagssaralugulo inussutig-
ssamikut ikioKatigigtugssåinaugaluar-
dlutik. kisiåne „imap ikumarna“nik
akutat ilungersuteKarnerata akiuku-
matdlersisimavåtigut — sordlume nu-
name måne uvagut inungitsutut naut-
sorssunarsivdluta. Pitå, imaKa „imap
ikumarna" Kanga „inuit" akornåne
aliasutigssingårsimassoK tusalårusu-
sagaluarnerpat..."
Såmiup oKalugtuå:
„Kangauna nuånersorsileraluaKissu-
gut. arnatoKånguaK Miuk kamingmi-
gut alersikasérutuvigsimavdlune ukat-
dlinut kissartune takuniardlugit KåKi-
simagujoK. tamaunga Kutdlangåtsiar-
dlunilo kissartune tikikungnarsiler-
dlugitdlo — utorKaoKigamilume —
ingisimavoK Kasuersilårniardlune. i-
marssuaK sågdlugo ingikame avémut
ukissinialeriardlune avdla takusimå-
ngilå: umiarssuaK tåssauna ilungmu-
kåtdlartoK. takugaluardlugo alersika-
sine pussorssuarnik sungitsut puigor-
dlugit „umiarssuit" kisiat nipigalugo
tamaviat nunaKarfingmingnut aterter-
poK — nipe! utorKaKaoKigamime nu-
naKarfingmut ångukune OKalugtuar-
nigssane erinigalugo tåssa tagpava ni-
på kisime.
„aj, aj, pinerrarigsortarssuavut tu-
perne singussarniåsaKissut uvanga-
åsit KåKituånguardlunga umiarssuar-
sileKissunga!" utorKagssfvdlune pisa-
nganera kigdleKångilaK, kisiåne ar-
naungméme OKausé kimitdlunit piså-
ngatigineKartorssunginguatsiarput.
aitsåt uviata Torngip tupermingnit a-
nitdlautdlune nulé unatartikumångi-
kune nipangerKuvdlugo OKariarmat
taimak niparssatångueruput. Miuvdle
oKautigiumassane OKautigerérpai. u-
vagutdle angutitaussugut KanoK iliu-
savdluta nalulerpugut — arnatorKap
sorKusåinermigut oKautsit aniatitai tu-
sangitsussasanerpavut imalunit KanoK
iliordluta puigorniåsanerpavut.
EhritoKaK sagdlangitdlardlune piler-
poK KåKinigssane erKarsautigisimaga-
luarine OKautigalugo. noKineK sapili-
vigsimågunardlune erKavtinisoriniar-
dlugo taimak peKardluinångilaK, mu-
loranilo tikiuterikatagpoK.
„umiarssuaK — umiarssuarujug-
ssuaK pulåmagterpoK!" suaorpoK. ta-
matumingalo aitsåt sordlo kalerrisso-
KartoK, nunaKarfingmiut tamarmik
erKigsivéruput. ilame arnatoKånguå-
kulup takungnerKårnerminik Kujasai-
patdlangnerigaluata soKutåungissu-
sia. imaKame avdlamik OKartoKångi-
kaluarpat nivdliatdlagata Kåinavta tu-
ngåinut autdlarérsimåsagaluarpugut,
manale Ehrip umiarssuarsilernivtinik
nalunaerfiginaråtigutdlo Kangarujug-
ssungmatdle Kåinavut sågfigerérpa-
vut; månåkutdlo umiarssuaK takusi-
naulerparput. sanilivut OKarfigissarå-
vut taima KanigdlerérsimatigissoK ta-
kusimånginavtigo pissutausimagunar-
tOK ilulissamut tarrisimatisimagavtigo.
manale tamavta takusinaulerparput.
taimailivdlune MiutoKaK arnanut na-
ligititaorKilerpoK, kiavdlunitdlo er-
karsautigerKa j ångilå umiarssuarser-
Kårnerminik tugdlusimårutigingnigta-
riaKaluarnera.
isumavtinit umiarssuarsiarput ming-
nårparput. upernarångat ångajår-
ssuarnik umiarssuarsissarpugut pinia-
rianik inugpagssualingnigdlo. måna
umiarssuarsiarput akutanik ardlaKå-
ngitsuinarnik inoKarpoK, umiarssuar-
ssuitdlo arfangniat nagsatarissarta-
garpagssuinik soKångitdlat. autdlar-
Kåumut isumaliulersimagujugut ku-
larnångitsumik angisumik umiarssua-
liornigssamingnut Kissungnik amigau-
tigdlit umiarssuåt. kisiåne tikerårtivut
agsorssuaK nuånårutigåvut, najug-
kavtame erKå takornartanit sujorna-
tigut tikineKajuitsungmat amalume
ukiagssalernerata nalåne Kerinarsiler-
nerane tåkutoKajuitsuvdlune.
sule nuånårnerulerpugut tusaravtigo
umiarssuarmingnik tamåne ukiniarne-
rat. taimailivdlutik akutat ivkua sila-
tumik iliorput, taimalo isumaKarner-
put erssersiniardlugo oKarfigåvut si-
latumik iliornerardlugit piniagagssar-
dliorfiusångitsumik Kinerdlersimang-
mata. tamånime aorfit, Kilalugkat Ker-
nertat kangerdlungmut pulåssartor-
ssuput, asulume KåKavut teriangnia-
KartaKalutik, åmåkulo Kilangat ig-
dluvta timeralånguine KåKat ivnåine
inigdlit. takornartatdlume OKarfigåvut
tamåkua' piniagagssarpagssuit pissuti-
galugit Kanga sujulivta nunaKarfik
ivna Piniagagssalingmik atsersimagåt
OKautigalugo.
taiméitoK nuånårungnaimivugut på-
sileravtigo tukusårniarpatdlångeKissut
— tigumatorujugssuput; såkutitik av-
dlatdlo atortorissatik tamardluinaisa
erdligait agdlåtdlume Kissutitik pile-
rinarsinaussutdlo tamaisa tuniukumå-
sanagit. kisiåne — tamatumunåkut iv-
kua silatumik iliunguatsiarput. suna-
lunime ajornakusortumik piniagaK tu-
nissutisiarisavdlugo nuénernerussar-
poK ajornångitsumik pigssarsiariniar-
nigssåningarnit.
(normume tugdlerme nangisaoK)
OMEGA
zcrx.
Ole’s Varehus
Godthåb
21