Atuagagdliutit - 26.09.1957, Blaðsíða 5

K’utdligssanit nalunaerutigineKar-
poK:
„aumarutigssarsiorfiup pissortå oKa-
loKatigisinardlugo uvdlut ilane nukag-
piarKat 7. klassimltut tamarmik au-
marutigssarsiorfingmut takornariarti-
neKarput. sut tamarmik perKigsårtu-
mik misigssuatårtineKarput npvsuiar-
neKardlutigdlo, tamånalume nukag-
piarKat takornariarnermik kingorna-
gut agdlagarisimassaisigut misingnar-
dlune. kingunerilermat takornariarti-
taussut angajorKåve OKauseKarsimå-
put nukagpiarartamik aumarutigssar-
siorfingmut takornariartitaunerat ag-
sut nuånårutigigigtik, téssagoK tamå-
ko inerikunik amerdlanerit aumaru-
tigssarsiorfik tåuna sutdlivigissug-
ssåusangmåssuk “.
månåkut anguniagaugatdlarpoK K’e-
Kertarssup tunua avangnamut kigdli-
ginardlugo ab-mik klassilingnik atuar-
filiortoKartåsassoK. tjmånap Uperna-
viuvdlo erKåine tamatuma tungåtigut
avdlatut anguniagagssaKarpoK, soru-
name ama Thuleme Tunumisaordlo.
Kujatåne savauteKarfiussune åmåtaoK
atuartitsinermut tungassunik ingmikut
isumagissagssaKarpoK.
tJmåname KafartorneK atuartitsiner-
mut ilangutdlugo iliniartitsissutigine-
KarpoK. oKautigineKarpordlo Kaumé-
mut sungiusartitsissameK nuånarine-
KarsimaKissoK, aussamilo atuéngiv-
fiup nalåne sila ajortinago sungiusar-
toKartarsimassoK.
Upernavingmit nalunaerutigineKar-
poK piniarnermut tungassunik iliniar-
titsineK ima ingerdléneKarsimassoK:
„autdlaisit misigssuatårdlugit aut-
dlartipugut, såkut salingnigssåt aser-
f atdlatsailinigssåtdlo iliniartitsfssuti -
galugit. tauva autdlaeriartauseK, så-
kutdlo KanoK mianerssorfigineKarnig-
ssait perKåriardlugit Korortumik oKå-
taissarneK sungiusarneKardlune.
kingunerilermat nukagpiarKat pui-
ssinut KagssusiortineKardlutigdlo ni-
ngitagkiortineKarput, Kagssusiauga-
luitdle nivingarneKångitsordlutik si-
kordlungnera pissutigalugo. ningitag-
kernermut tungatitdlugo Kimugser-
neK sungiusarneKarpoK. nukagpiarKat
nangmingneK Kamutigssamingnik
Kingmigssamingnigdlo nagsardlutik
sungiusariarput, ilåtigut arfinigdlit
anguvdlugit Kingmilissardlutik. tama-
tumunga peKatigititdlugo sikume a-
ngalaornigssamik sungiusarneKarput,
Upernaviuvme erKåne siko ulorianar-
tåinarmat sikume angalaorneK miki-
ngitsumik mianerssorfigssaussardlune.
akunagsingmat sikordlåK atugssåu-
ngikatdlartitdlugo atuartut ikiuencår-
nigSsamik sungiusarneKarput. nakor-
sap nukagpiarKat umarsainigssamik
sungiusarsimavai. KanoK iliomigssa-
mik takuterKåriardlugit perKigsårtu-
mik sungiusarneKarsimåput taimane
ukiåkut ipissoKarsimangmat, nakor-
sardlo OKarsimangmat ajunårtup
umiatsiaKatai umarsaisinaussortaKa-
raluarpata ipiSsoK anersårtineKéngit-
sorsimanaviångikaluartoK. taimatu-
taoK ikiuerKåmigssamut tungatitdlu-
go kilernernik portuineK sungiusame-
KarpoK.
sujornatigutut nukagpiarKat kaju-
migtut tamarmik Kåinamut sungiusar-
neKarput. atuartut angajugdlit ang-
nertunerussumik Kajortomermik ili—
niartineKartugssausimagaluaramik si-
lap pitsåunginera pissutigalugo tamå-
na namagsineKångitsorpoK.
atuartut angajorKåvisa atautsimme-
råne piniarnermut tungassut iliniar-
titsissutigineKarnerat ingmikut OKalu-
serineKarpoK. piniarnermut tungassut
iliniartitsissutigineKarnerat mårKat
angajorKåvisa nuånårutigeKåt kigsau-
tigalugulo atuartut angnerit aulaja-
ngersumik taimatut iliniartineKartali-
sassut.
piniarnermut tungassunik iliniartit-
sineK nukagpiarKat soKutigeKåt. tai-
matut atuartitsinikut nukagpiarKat
piniartorssuångortineKarsinåungika-
luarput, tamånale piniamermik soku-
tigissaKalersitsisinaungmat susupagl-
nartariaKéngilaK“.
kågitsiarssuit.
niviarsiarKat atuartineKarneranut
tungatitdlugo UpernavingmitaoK nalu-
■ naeruteKarpoK:
„atuartut angajorKåvisa katerssor-
tarfingme aprile Kåumat atautsimine-
råne Danmarkime igdloKarférKane
atuarfit pivdlugit filmiliaK issiging-
nårtineKarpoK. tamatuma kingorna
kavfisuneKarpoK atuartut kågiliait ig-
dluliutdlugit. angajorKåt kavfisutit-
dlugit atuarfik iliniagagssatdlo tama-
låt oKaloKatiglssutigineKarput, iga-
nermik atuartitsineK, atissanik ilårtui-
neK pniarnermutdlo tungassunik ili-
nartitsineK pingårdlugit.
iliniagagssat tåuko nutåt pingasut
agsut nuånårutigineKarput. mérKat
iganermut iliniartitaussarnerånut tu-
ngatitdlugo oKartoKarpoK: „mérKat
usornaKaut, tåukunguitdlo iliniagalig-
ssuit“. „tusåmåt atuartitauneK kingu-
singneraråt, sunauvfale taimåingitsoK.
kågitsiarssuit, Kangata mamaKaut".
atissanik ilårtuissarnerup iliniartit-
sissutigineKåinarnigsså agsut soKutigi-
neKarpoK. mérKat KinuvigineKarput
errortat ilårtoriaKartut atuarfingmut
nagsartarKUvdlugit".
atuarfiup tungånit pingårtineKaKaoK
angajorKåt atuarfingme suliamut so-
Kutigingningnerunigssåt, taimailior-
nigssamutdlo angajorKåt kajumigsår-
neKarput angajorKåt atuarfingme a-
tautsimititaussarneratigut Kaei'KU-
ssaussarneratigutdlo. Ausiangnit anga-
jorKåt atautsiminerat agdlauserine-
KarpoK:
„ukiup ingerdlanerane klasseKatigit
angajorKåve atautsimitineKartarsimå-
put. atuarfingme suliniameK klassime
iliniartitsissunit navsuiarneKarpoK tai-
matutdlo atuarfiup angajorKåtdlo su-
leKatigingnigssåta pingåssusia upa-
ruartorneKardlune. angajorKåt soKuti-
gingnigdlutik atuartut agdlagait titar-
tagaitdlo Kimerdlorpait taimatutdlo
atautsimut suliagssat atuartutdlo atau-
siåkåt OKaloKatiglssutigineKardlutik.
atautsiminerit omigameKardluarput,
måssalo angajorKåt amerdlanerssait
oicauseKaratik tusamåginartaraluit,
taimåitoK atuartitsinermut tungatit-
dlugo Kavsinik aperKuteKartoKarpoK
kisalo Kavdlunåtut atuartitsineK, ki-
sitsisit ugperissamutdlo tungassut nav-
suiameKardlutik oKaloKatigissutigine-
Kardlutigdlo.
1952-me klassit ilåinåine atuartussut
angajorKåve taimatut atautsimitine-
Kartarsimagaluarput tamatumunåkut-
dle klassine tamane atuartut angajor-
Kåve taimatut atautsimikiarKuneKar-
simavdlutik. tamatumanilo påsissat
atautsimititsissarnerit nangineKarnig-
ssanut isumavdluarnartoKardluarput".
atuarfit ilane atuartut nangmingneK
Kinigkamingnik atuaKatimingnik rå-
deKalersimåput, nangmingnerdlume
årKigssutamingnik nuénåriarsimav-
dlutik:
„atuarfingme atuartut rådeKarsimå-
put taukulo iliniartitsissut rådit peKa-
tigalugit atautsimitarsimåput suliag-
ssanigdlo åssigingitsunik nåkutigissag-
ssaKartarsimavdlutik. tamakununga
nutaussutut oKautigineKarsinauvoK
angnerit Kimugsimik OKaitsunut nuå-
nåriartineKarnerat. atuartut 62 iliniar-
titsissutdlo arfinigdlit Kimugsinut 23-
nut avguatåriardlutik OKaitsuliarput,
angalaorneK iluagtitdluinardlune ima-
Kalo kingomamut nangencingneKarta-
lisagunardlune. atuartut mingnerit pi-
sungmik igdloKarfiup erKånut nuanå-
riartineKarput".
igdloKarfiup tåussuma erKåne tai-
matutaoK pissoKartarsimassoK matu-
muna ersserpoK:
„erKåmiuvtine tamatumuna suli-
niarneK iluagtineKalerportaoK. KanoK
iliutsit assigingitsut pilersineKarsimå-
put ukiup atuartitsiviussup kaujat-
dlagkiartornerane nangineKartardlutik
ingerdlåneKartut, nunaKarfingnilo a-
ssigingitsune ajOKit atautsimornermik
misigisimanerat agdliartorsimavoK, ta-
månalo agdlagtaivigtigut angalaKåtår-
titatigut takuneKarsinauvdlune inuv-
dluarKussaKåtåunerit påsissanigdlo
agdlautigissat misigssoråine. tamane
sulerusungneK misingnarpoK nunaKar-
fingnilume amerdlanerne nersortaria-
Kartumik ilumortumigdlo suliniarne-
Kardlune. niuvertoruseKarfingne ajo-
Kit ukioK atauseK igdloKarfingme atu-
arfingme atuartitsisitardlugit OKåtåri-
neK månamit iluagtitdluarneKardlune
autdlarnerneKarpoK".
åmåtaoK Tunumit oKåtårinerit ang-
nertungikaluit tutsiusimåput. taimatut
Angmagssalingme atuarfingme pisi-
niarfinguaKalersimåput pisiniartitsi-
nerme KavdlunåtuinaK OKalugtardlutik
Kavdlunåtuinardlo kisitsissardlutik.
autdlarnissutut suliaK pingårtOK.
Kulåne agdlautigineKartut maligdlu-
git najomutagssamik takussagssaKar-
nerdlune?
tåssame atuarfingnit nalunaerutau-
ssut åssigingitsualugpagssuput! nalu-
naerutaussut assigingisitårnerssuat
issornartorsiorneKaratarsinauvoK o-
KartOKarsinauvdlunilo: „tåukunatigut
naj orKutagssamik erssitsoKangilaK!“
taimainerporme? nalunaerutigine-
Kartutigume takuneKarsinauvoK åssi-
gingitsunik oKåtårineKartoK. KanoK
iliordlunimi tauva ingerdlatsiniameK
måne nalerKunerunerdlune? sunami-
tauva atuarfingmit sulissutiginiame-
Karpat nunap ilånut taimatut suliniar-
fiussumut iluaKutaunerusinauva? pi-
ssagssat sut mérKat sapemartingine-
ruvait? uvdluinarne inuniamermut
tungassut iliniagagssåinaitdlunit?
taimatutdle erKartuinartariaKångi-
lagut!
OKåtårinerit ingerdlåneKarsimang-
mata —• nangineKartuarsimavdlutigdlo
— pingåruteKånginerussut iluaKutåu-
nginerussutdlo piardlugit iluaKutaune-
russugssat nalerKunerussutdlo inger-
dlaterKingniartariaKarput. taimaigpat
„najorKutagssaK" imalunit najorKU-
tagssat, Kavsiungmatame, nunap av-
gornere åssigingingmata inussautsime
åssigingitsunik atugaKarfiussut åssigi-
ngitsunigdlo pissariaKartitaKartut,
paitsornarungnaerdlugit ersserKigsar-
tariaKarput.
uvdlumikutdliuna nunap ilaine åssi-
gingitsune iliniartitsissut angnertoKi-
ssumik pingåKissumigdlo autdlami-
sutut oKåtårutaussumik suliniarnerat
maligtarissariaKarigput tapersersorta-
riaKardlugulo, tamåname atuarfigtigut
sujunigssame suleriausigssamut tu-
ngaviussugssaungmat.
atuarfingnik sanaortorneK.
„nalunaerut“ måna naggaserdlugo
atuarfiliortiternermut tungassunik o-
KauseKalårniarpunga.
atuarfit Kavsikåtåinånguit kisimik
eKaersårfigtaKardlutigdlo iggavigta-
Kardlutigdlo umassunik ingmikut a-
tuartitsivigtaKartugssåuput. Sisimiune
atuarfigtårssuaK tamåkuninga tama-
nik pilersorneKarsimavoK, tamånalo
nuånårutigineKarsimassoK matumuna
ersserpoK:
„nuåneKaoK atuartitsissutit nutåt
inine tamåkuninga atuartitsivigssatut
årKigssutdluagkane iliniartitsissutigi-
savdlugit, tamåkunungalo tungatitdlu-
git méko erKaineKarsinéuput:
enaersårneK: nunaKarfingme måne
nutauvdluinéngikaluarpoK, ingmikut-
dle eKaersårfeKalemeratigut klassit
tamarmik aitsåt eKaersårtalersimav-
dlutik. nutångutitut pingåmerussutut
taissariaKarpoK eKaersårérnikut uv-
fartOKartalermat, mérKatdlo eKaersår-
tineKartarnertik nuånareKåt.
atuarfiup iggavigtå niviarsiarKat
nuånårutigeKåt. iganermik iliniarner-
mut tungatitdlugo OKautsit ajornaku-
sortorsiutigineKangåtsiaraluarput. ili-
niartitsissoK amaK nutåK kalåtdlisut
påsisimassaKangångitsoK iganermik
atuartitsisavdlune nåmagtumik pig-
ssarsisitsisinaunaviångilaK".
taissariaKarpordle Kitåta- avangnå-
tungåne atuarfit angnerulårtut åmeri-
ssarfilerneKartugssaussut. atuarfit tai-
måitut åma sånaveKartugssauvdlutig-
dlo iggavigtaKartugssåuput.
atuarfigssuarne suvdlorssuit, pi-
ngårtumik KaKortume uparuameKar-
tarsimåput. K’aKortume atuarfiup
suvdlorssua siligpoK, ilame sileKalune!
taimåitordle puigortariaKångilaK tåu-
na atuarfiup uigugssaisa pingasut
atuarfingmut katinganerissugssaung-
måssuk, sordlume manåkut åma ni-
viarsiarKat ningiugssatdlo atuarfiata
katinganereréråt. atuarfigtårssuaK ta-
måkerdlune inerpat suvdlorssuaK tåu-
na sumut ardlanut autdlarniaråine ta-
matigut avKusårtagagssåusaoK, amalo
silardlugtume mérKanit 200-nit iser-
simavfigineKartugssauniåsavdlune.
taimåitordle atuarfingne angnerpå-
ne suvdlut pissarialingmit silingneru-
ssungordlugit sananeKartartugssåu-
ngitdlat! Danmarkime atuarfit suvdlue
mingnerpåmik 3 m. silissuseKartug-
ssåuput, månile angnerpåmik 2,5 m.
påsinarpoK atuarfiliariniagkame pi-
lerssårutaussut ilisimångikåine suv-
dloK K’aKortume atuarfigtårssuarmi-
tutut siligtigissoK avdlamut atorne-
Kartugssåungitsorinartutut siligpat-
dlårsorineKarsinaussoK, ilimagissaria-
Kångingmåme atuarfik inerneKångi-
katdlartitdlugo takungnigtunit tamar-
me inerune sumut atomigsså erKar-
sautiginfeKarsinaussoK. ilassagsséngor-
dlugit igdluliomeK pitsaugaluaKaoK,
aunale ajoKutå igdluliap ilai tamarme
inernigssånut nautsorssutigalugit sa-
naneKarsimassut takuinardlugit inga-
ssagpatdlårsorinarsinaungmata. avdla-
tutdliuna ajornartumik aningausså-
taoK atugagssat pivdlugit angisunik
igdluliomeK taimatut årKigssutaria-
KartoK.
åmåtaoK naggaterpiågut Kalåtdlit-
nunåne atuarfiliortiternermut tunga-
titdlugit måko ersserKigsarniarpåka:
atuarférKat mikissungugaluarunig-
dlunit mikigissagssåungitdlat nautsor-
ssutigissariaKarmåme nunaKarférKat
inueruneKaratarsinaunigssåt — atuar-
figssuitdlo Kanordlunit agtigigaluaru-
nik angigissagssåungitdlat imaKame
nautsorssutigissamit ukiut ikingnera-
långuit Kångiunerisigut mikivatdlåle-
rérsugssaugamik.
Peter Freuchen
„Meteore" skriver bl. a. følgende i
anledning af Peter Freuchens død:
Peter Freuchen holdt meget af
Grønland, men man skal være varsom
med at tage til indtægt rent nationalt,
at han elskede grønlænderne. Det bør
forstås sådan, at hans kærlighed til og
medfølelse med medmennesker i det'
hele taget var stor. Han; var socialist
som følge af sin store retfærdigheds-
sans og medfølelse med alle, som hav-
de det strengt; men han blev aldrig
nogen god socialdemokrat, for han var
individualist og evnede ikke at gå på
akkord med sine idealer.
Af hans besøg i Sukkertoppen i de
senere år huskes bedst hans periode
som butiksbestyrer i Tovkussak og et
besøg i Sukkertoppen, hvorunder han
holdt foredrag for en stor og blandet
forsamling. Nogen egentlig linie var
der ikke i det foredrag; men aldrig
har vi oplevet en foredragsholder der
i den grad kunne holde tilhørerne i
ånde og give stof til eftertanke. Hans
lyst til at fabulere gav ham ord for at
være mindre velfunderet og hans vi-
den blev undertiden draget i tvivl. Det
var dog ikke nogen tilfældighed, at det
netop blev Peter Freuchen, der vandt
den store præmie i amerikansk fjern-
syns quiz-konkurrence. Her beviste
han sin enorme viden og indsigt. Hyl-
desten rørte ham ikke stort. Han var
tilstrækeklig stor til både at kunne
bære kritik og ros.
ALT I JULETRÆSPYNT
OG DEKORATIONSARTIKLER
orpiup pinersautigssai sut-
dlunit pxnersautigssatdlo avdlat
G. Ahrenkiel
Abel Cathrinesgade 7
København V
Carl Husmer
Tapetserer og Dekoratør -
Møbler og Tæpper
wigalitsersuissartOK puiersaissartordlo -
paoitit naterssuitdlo.
Frederiksborgvej 75 København NV
5