Atuagagdliutit - 24.12.1957, Blaðsíða 17

Alaskap avangnårssuane KåKartor-
ssuaK Brooks Range tårmit sitsiukiar-
tuårpoK, KorKut, orpigkat ingigssuitdlo
aputitartut avungarssuaK issigigssauv-
dlutik. uvdlut tamaisa Kaumartale-
KaKaK autdlalernerme tuni
riartuåK, tåssalo januare -nålersordlo
KåKat seKinermit augpitdlertartor-
ssuångordlutik.
isse, anore, person åmut KorKut tu-
ngånut nakagssarångame tovKit silata-
nut orKuisartortardlune apusinerssuå-
ngutdlune. sugssardliuna, isseKile per-
seKile. åmåko tugtorpagssuit, neKitu-
gagssal amigagsångitsut.
tugtut tusintiligpagssuit erKavtine
takulerdlugit nuånåjatdlangnaK! ilait
nikisanatik mangiarussårtut ilarssue i-
ngerdlårråtut. ilånikut nunaicarfivta
tungånut atersåraluatdlåraut, tåssalo
Kingmit pasitsagsimårdlutik Kiloriar-
tåinalersutdlo tugtut ersitsagdlutik ku-
mut pujorinartarivdlugo.
sisorausissarsimagatdlardlunga åsit-
dle iluaKutigilernarput, eskimut pisu-
tåinaKardlutik piniaussårtut ingerdla-
lertortarnarmat. tugtorpagssuit KorKU-
nut mangiariarlorsimariartut Kulånit
sisuvdlune pisanganartåssusia. sule
Kimåniaratik issikukånga kisa tikit-
dluinalisavéka, sordlulusoK narrutsag-
simårdlutik encarsartut: „tåuna pisu-
teKånginame tåssaKauna årdlerinar-
toKarpa?"
sugtoKaramik tamåkuninga påssussi-
ssartumik aigdlersoK. tåssalume nuna-
miormiune angutit utoncassåt ernisug-
siortussarivdlutik. sunauvfa AgoK a-
marorniautå tarKavungnartugssaussoK
iluagterKingnårdlugo. imågdlåt niviar-
siaratsiarssuaK ikiukatåginarpå, tåssa-
lo inordlåK ånane atsiutdlugo Ajapa-
narnik atserneKardlune.
Kanga kåpajårnarsitdlarångat inor-
dlåt apumut ilinardlugit Kiutsertarsi-
magaluarpait, månåkutdle taimailiu-
saersimavdlutik.
taimaitdlungåsit unukut Påniap tov-
Kanut alåkariartorpunga. iseriatdlar-
tunga nerfatdlarme nukardleKune I-
vigkåK iserKumissårtuinarssuaK kivisi-
mariardlugo ivngerujortuarsinaK. På-
niaråsit nikatdlunganiångeicaoK, asu-
me amarKunik mardlorårsimassutsiar-
ssuvdlune tikerKåmersoK.
piniartut pissaKardluarsimassor-
ssuvdlutik tovKit ardlåne katerssusi-
mariartut PåniaK Kanganisalerssåli-
saoK, tamåkutikinguånginamilo. OKa-
lugpalåleriåsaoK erinå avdlångortar-
dlune tamåko OKalugpalåtorKat ag-
takéna KimugseK Kulinik pitgllagu-
nartuinarssuarnik Kingmilik tikisar-
tupilungålerame. Angnaråsit inger-
dlarssorniaussåraluarujoK. Kavånga-
goK asulinåungitsoK avangnamukalor
raluarujoK, avdlagoruna pinago emi-
'
'
Kåinamik tugtføiiarneK, Påniap titartagå
dlangneKånguaratik OKausertai erKU-
vigdlugit erKaimaneicartuartut Kagfa-
kåtilerdlugit. — taimanigoruna uler-
ssuatdlarmat KéKajungnånguane nu-
nagdlit kisimik ånagtuvdlutik. tulug-
kavngoK nunamininguaK nauligkamik
Anarwik atuagkiortordlo.
£s
kapivdlugo imarssuaK tigssortikå. i-
maroK sarfarssuartut ilivdlune sangu-
jorårtorssuvdlune tigssoriartortoK av-
Kumine kugpagssuit sangujorårtut pi-
lersitdlugit. tamåkugoK tornårssug-
ssuit ingnermik anersårtortut. angå-
korssuingoK toKussunik umartitsissar-
tut KåKatdlo akimut putuinardlugit i-
ngerdlassartut. inuingoK ardlårssue
Kåumåme uvdlorissanilo silåinarmik
iminarmigdlo inussutigdlit. kilivfag-
ssuaroK teriånguardlo. PåniaK usser-
suatårutigalune pigalugtuinalisaoK i-
norrortunik avdlanigdlo OKalugtuato-
Karpagssuit Kagfakåtitdlugit.
KanganisalerssårtoK issigingnårdlu-
go takorånitdlåraoK. taimåtdlåme
igdlarialårune, tåssalo pikunarsåleriar-
dlune ussersutigalune kinå putdlausse-
rartuinångortardlune kiagungnermit.
usiuvfamigoK OKalugpalåt inger-
dlaortugssaussut, eskimutdlume OKa-
lugpalårpagssue sumit tamånga mau-
nga pissuneKarsimåput, nunamiormiut

upernartorssuångortoK isumaKatiglssutigissaK
maligdlugo tingmissartoK tikidpoK atuagkioidoK aivdlugo, tåssalo artornaraluartumik
iktngutit avigsårtariaKalerdlutik.
OKalugpalåjutaisa ilarpagssuisa kalåt-
dlit OKalugpalåjutait åssiginangajag-
dlugit.
nunamiormiut angåkortaeruterérni-
kugaluarput Kanganitsanutdle atav-
dluartuvdlutik, oKalugpalåtoKarssuit
sule ugperivdluardlugit. sule ugperåt
angutip åsit erKumikajaup Ajåtdlima-
ligtaråp eskimut sujugdlit marrarmit
pingortisimagai. usiuvfamigoK åma a-
ngåkut ikuatdlangneKaraluardlutik u-
marKigsinaussut.
tovKit Kåumarsarulordlugit unukut
tugdlérigssuvdlutik ivngertålitdlarå-
ngamik silaidle alianaik! eskimumiuko
erinarssornermik nuénarissaligssuit,
taimaingmatdlo ivngeruterpagssuaKar-
put sunut åssigingitsorpagssuarnut tu-
ngassunik. ivngerutit nutåt sule sar-
Kumerartuarput, nunamiormiutdlo
pitsiortuisa nuénarineKarnerssaråt
MavtigatoKaK.
tingmissartortartoK Sig Wien norge-
miunik sujuaissalik maungnartarat-
dlartitdlugo imiussissumik pisårsima-
vunga. eskimut ivngertitardlugit oKa-
lugtuartitardlugitdlo imågdlåt Kanga-
nisalerssårutåinik katerssugaKålug-
punga. imiussat tusariardlugit eskimut
nuånåtsagtaraut. tamåko tupigissara-
luarpait tamanitdle alutornamerssau-
titdlugo Kutdlera ingnåtdlagissamik i-
kumassoK tovKup iluanititara motore
autdlartineKariarångat ikitartoK. téu-
na takulerdlugo tupigusutdlutik OKa-
lutileraraut: angåkuagåungitsordlugoK
taimåisanane.
taimaitdlungåsit InuardluaraK ni-
pårdluvatdlåKingmat KaerKuvdlugo
pilerpara susoralugo. akingitsoK Ang-
malik pilerpoK InuardluaraK amaror-
niarsimavdlune tikerKåmersoK OKa-
lugtuarsimassordlo tupingnartumik
nalautaKarsimavdlune. InuardluarKap
amarorssuaK Kernarik igssusimavå,
tåssalo amarorssuaK agssakåtariardlu-
ne toKussutut inguvssoråinarsimav-
dlune. aitsåt tikisernialisagåne ama-
rorssuaK pigseriutigalune Kimålersi-
mavoK. Kanimut amarorssuaK tugdle-
rigsåinardlugo autdlaisimavå, amaror-
ssuardle ikilerneKéngitsutut itdlune
pigsigåinaK Kumut tarrisimavoK.
nåsåjungitsordlugoK taimåisanane,
\
ssutisiaK
Angmalik pilermioK. imaKamigoK I-
nuardluaraK sivisunårsinavérpoK.
upernartorssuångorpoK seKinerssuaK
ingianarsivigsordlune. KorKune aput
augtortorssuångorpoK kugpalaoK arrit-
sumik nakertikiartuårdlune. kissagta-
leratdlartitdlugo amarKUt KåKajung-
-----------------------
Nunamiut IV
AF HELGE INGSTAD
________________________t
nanut Kagdlordlutik uvdlup ilarssua
uernåtdlingaertalerput, tåssalo eski-
mut amarKunik taKigssuinerssuaK ki-
siat pilerdlugo kalerriumångikaluar-
sanik agssaissarsimavdlune. Froelich
Rainy peKatigalugo Ipiutame agssai-
nermigut eskimut kultoritoKarssuånik
påsissutigssanik navssårsimavoK, ta-
månilo navssårineKartut tungavigalu-
git ugpernarsineKarsimavdlune eski-
mut Alaskap timånitut Asiamitutdlo
itsarssuaK tamåne kultoriusimassumut
atåssuteKarnerat. eskimut månåkut
najugkuka sujornatigut Kavdlunånit
tikineKartarsimångitdlat tamånilume
KåKane itsarnisarsiordlune agssaisso-
Kångisåinarsimavdlune. tåssagoruna
tamåne agssaisinaunigssamut påsi-
niaiutigalune tikeråtdlatsiartoK.
tikeråK igtorsitsångitdluinaKaoK, ne-
KiluartångitsoK inuiait kinguarsima-
ssut inussausiénik sungiussisimassoK,
eskimutdlo ikingutika Kinuvigåka ti-
keråK påsiumassainik tamanik ikior-
niarKuvdlugo. aitsåt tikisoriniardlugo
sapåtip akunera KångiutinartoK tike-
rårtorput Kavunga Fairbanksimut aut-
Iv’utup nukardleKune Ajai^ane ningagtuinarssuaK amåuminut ikigå.
Kånginame toKUgune erKaissarniå-
sangmåne KåKarssuaK tåuna aterminik
atserKuvdlugo.
Suaorpup KåKarssua ilagssarsiv-
dluaveKaoK. Påniap oKausé isumardlo
tåussuma tunanitoK erKarsautigilerpå-
ka misigalungalo inuit tåuko nuima-
niartorssungitsut ilagkuminartutdlo i-
lumut tunissumik angisorssuarmik i-
sumagssorsimagånga.
tarKava tingmissartoK niperssuane
Kimugalugo erssinarsinarmioK, tåssalo
Kingmit Kérratsagdlutik miåggortui-
nait pukitsunguvdlune Kulangiuårsi-
nardluta erKånguavtinut tasinguamut
mitdlune. nunamiormiut Kimagkalug-
tualerpåka KavungarssuaK atugartut
nunånut autdlåsavdlunga.
Kingmit pitugtoriardlugit pangatdlu-
ssinaK tingmissartup tungånut aut-
dlarpugut pisåtåka igssorariardlugit. i-
nuvdluarKUSSiniat katerssutilertorput.
tamåssa PåniaK K’oKinajalo, Mikiana
utomartåtdlo MavtigaK autdlausine
nangmagdlugo. arnartait amårdlutik
inusugtait Paniulak TarKavinajalo
sagdlersauvdlutik. mérKatdlume ila-
ne uvavnik årdlugsiortitsi ssar tut ka j ar-
niéngitdlåtaoK Alusuk Kungujulågi-
narloK AjaKiorardlo sagdlersauvdlu-
tik Sikialuk ineKunaKissoK tivsitsordle
tunordlersauvdlune — ikingutika
nuånersunik alianartunigdlo atueKati-
gissarsimassåka.
KangåtåinaKaugut. tagpavångånit i-
nualunguit katerssusimassut kiser-
rangmik KåKat akornåne ilungersua-
nartorsiordlutik inuniartariaKartut i-
ssigingnålerpåka. pitsorpaseKaut piv-
dluamigssardle angujumavdlugo sapi-
ssusermik malartitagssåungitsumik pi-
gissaKardlutik. — kaujatdlariardluta
PåniaK Kulåuparput Kimugsimik nu-
naKarfingminut angerdlartoK. Kulåu-
kavtine malåinardlune aulaterilertor-
POK, inuvdluarKuniardluta Kunguju-
lavdlune. tåssalo Kavunga KåKarssuit
tungujuårtut tungånut autdlardluta.
nermit nånup amerssuinik tuterisser-
sordlutik. aKigssit ingerdlåt tékussor-
torssuångorput, orpigkanut pilutaKå-
ngitsunut merKåusimariarångamik er-
sserKarigdluinartardlutik, tåssalo nu-
kagpiarKat pisfgsimik aKigsserniarner-
ssuaK kisiat suliarilerdlugo. agdlar-
ssuit toKussarsimavfingmingnit aniv-
dlutik sume tamåne angalaortorssué-
ngorput, tumerssue apume sujumu-
gagssaujualerdlutik. tugtut avangna-
mut ingerdlårragtorssuångorput, ava-
ne sinerissap timåne ernivigissartag-
katik upernalerdlautåne tikisinauju-
mavdlugit.
Kimugsimik sumut tamaunga aut-
dlaraluåinåraugut, tugtut, amarKut
nånutdlo saperssautiginguarnagit inuv-
dluatårtuatsiångordluta. nerissagssar-
pagssuit manigatdlartitdlugit sussok
neKiluarlalersugut tugtut nagssuisa a-
merait milugissatdlo Kuperdlue tugtut
amisa ikerinitut igdlingnartorsiugari-
lerdlugit. åutuleratdlartitdlugo åma
avdlanimårtunguamik tamussertaler-
pugut, uvdlup ilatsiarssua mérKat tav-
ssat ujaragtarssuinik magdluivdlutik
sordlagtarnialugtardlutik.
upernarninalitdlalitdlartoK tikerår-
toKåinaKaugut, KavdlunåK itsarnitsa-
nik agssaissartoK ilisimaneKardluar-
tOK Helge Larsen tingmissartumik
maungnarmat. tåuna sujorna Alaskap
kimut sineriåne Nornerne nåpinikuva-
ra, taimanilo isumaKatigigsimavugut
maunga najugkavnut tikeråsagånga.
Helge Larsen sivisumik Alaskamisi-
raavoK sinerissavdlo erKåne itsarnit-
dlarpoK, pissusianit nalunarane måni-
nine nuånareKigå.
pitsiåinaK erKåmiuvut nunaKarfivti-
nut katerssutorssuångorput erininarsi-
ngitsordlume atautsimulerKigdluta. —
avangnardlersavta ilåt arnaK alia-
sungnermit ilagserårpiångilaK. taika
orpigkane ilivérénguaK, sunauvfa mé-
rånguane pingasunik Kéumatilik u-
kiordle toKungmat ilivingua angatdla-
tariuarsimagå, tamånime eskimut a-
putaertinago ilississångingmata.
autdlaralugtuåinaleKaunga. taimait-
dlutåsit unukut tuperme igsiarujor-
dluta tamåne inunerput erKartorniar-
dlugo iléka pilerpåka ungasingitsukut
autdlåsassumik unerdlunga. taima o-
Kartungalo nivdlersoKéngisarKårtoK
PåniaK pilerpoK: „samunga KåKar-
ssuarmut atsiutisavavtigit, ilingnut er-
Kåissutigissarniåsagavtigo." akissutig-
ssaerutinartunga PåniaK nangipoK:
„taimåitut akornavtine kinguårigpag-
ssuarne erKaimaneKartarput“.
unutdlarå avigsåravta tovKup silatå-
nit KåKarssuaK uvavnut atsiuneKartoK
KimerdluleratdlarnarujoK, ingigssua
aputitartoK upernåp unuånut Kauma-
ssumut Kilångutdlune ersserKarigse-
rulorsimassoK. KorKup igdlua’tungåne
tåussuma akiane KåKarssuaK avdla i-
poK, eskimoK Kangarssuardle toKUsi-
massoK atsiutdlugo Suaorpumik atser-
neKarsimassoK KangångorporoK Kå-
KarssuaK tåuna atautilerdlugo Suaor-
poK pilersimavoK nangmineK Kitorna-
niuiamiormiut katitdlutik 70 migssillorpait, 200 migss. KingmeKardlutik. Kingmitik ilfine
neruvkautigssaileHlssiitarpait. KingiiiO nujuariartåinardlutigdlo K&soriartkinarput, erKU-
ngoa amarllligssungmat amaraunik akuneKartarsimagamik.
IS
19