Atuagagdliutit - 27.01.1982, Síða 34

EF-debat / EF-ilerinerit
sujumgssame
pingårtorujugssuarmik
aulaj angissugssångorputit
uvdloK 23. februar 1982 agger-
poK. sujunigssame nunavtinut pi-
ngårutilerujugssuarmik ivdlit au-
laj anginigssarnut. atuartugssat
uvdloK tåuna nalungeréraluarait
OKautigerKigdlara uvdlorme tå-
ssane aulajangertugssaugagko
EF-imut atajumanerdlutit aniu-
manerdlutitdlunit.
uvdlumlkut Anisa Siumukor-
miutdlo EF-imut aniumarugtora-
mik EF-imut ilaussortaunerup
ajoKutausinaussortåinavé tåikar-
ssordlugit inuiaKatimingnut ug-
pilersitsiniardlutik samumiussui-
put. ilame agdlåt KinersissalerKå-
nut nanisimangnigtutut ugpiler-
sitsisinauvdlutik. EF Kalåtdlit-
nunånut ajOKUsiniardlune sulini-
utenartOK OKautigiuånguardlu-
go. tåssame sulenatigingnit tåu-
kuninga atausiardlunilunit EF-ip
iluanutigineKarsinaunera OKause-
rineKångisåinardlune.
taimåitumik kigsautiginaralua-
KaoK EF pivdlugo påsisitsiniai-
nigssame Anisa Siumutdlo sulia-
Karnermingne ajoKutausinausori-
ssåinatik pinagit ama iluaKutigi-
neuarsinaussut sukumissumik
tåikarssordlugit påsisitsiniåisag-
pata. taimailioruningme aitsåt ig-
dluatungåinarsiungitsumik suh-
sangmata. taimatut onarnivne
pemutigåra uvdlumikut inuk 18-
inik ukioKalersimassoK Kinersisi-
nautitaulermat, agdlåt imana
amerdlasutigut påsisimamigsår-
tarnago taissinigssame KanoK
inuiaKatiminut pingåruteKartigi-
nera, pingårtumik asimioKarfit
kinguarsimanerussut emarsauti-
galugit.
taimåitumik igdluatungåinar-
siortumik påsisitsiniainigssaK
uvanga inuiaKatinik naKisimang-
ningnertut issigisavara. kigsauti-
galugulo politikerit nuimassorta-
vut OKarérnivtut sukumitdluinar-
tumik påsisitsiniéisassut inuiaKa-
tigit uvagut isumaKalerKunata
EF-imit iluaKuteKarniarsinauner-
put tamarme ajoKUtåinaussoK.
ukiune Kulingiluane ilaussor-
taunivtine 4-5 mili. kr. nalerdlui-
nait nunavta sujuarsarneKarnera-
nut EF-imit pigssarsiarineKarso-
raka.
tamånalo pivdlugo nålagkersu-
issuvta sujuarsagkanut tamåku-
nunga aningaussartutigssarpag-
ssuaraluatik Kujananissumik av-
dlanut atortariaKarsimavait nu-
navta sujuåtdlautigeKissainik.
taimåitumik apemutaulerpoK
Atåssut EF-ilo
ilimaginenarérsutut inatsissartu-
nut Kinersinerme EF sangmine-
Karnerpåt ilagåt, atagule piviu-
ssorsioriarta:
Atåssutip sujuligtaissua Lars
Chemnitz politikeriuvoK tatigi-
nartOK ilisimassaligdlo, taimåitu-
mik tupingnakujugpoK jutdlile-
rugtortOK aivitulerssårdlunilo ki-
ligtigssiai\arnernik sarKumiu-
ssingmat, Kaertartordle sérsina-
gå kukoridgdlara naertitdlugo. a-
gent åma spion nalungingmagit
navsuiåsångilåka tamåko ernor-
tumik tamatigut tungavilersorne-
Kartarmata, unale 1979-ime Ki-
nersinigssan uvdlunik pingasunik
sujorKutdlugo kiligtigssiatut su-
liarisimasså sarKumiutariaKar-
poK: Upernavingme Atåssutip
landstingimut ninigagssångorti-
tånut tuaviornerpåmik telegram-
erpoK Sujumup sujunersune nu-
nanarfingnut isordliunerussunut-
dlo landsslyremandeKalernigssa-
mik isumane avdlångortikå, ta-
månalo Kinersissartut atautsimi-
tineKarneråne atuarneKarpoK, at-
siortua Lars Chemnitz. anagukut
Kanon tusartineKarpugut — tai-
ma pissoKarsimångilaK månalo
pissortaivarfik sulivdluarérsima-
vok. tåssa kiligtigssian sagdlu-
VOK.
KinerKUsårnerme Ortup nipai-
sa ilagåt Kinersissartut ainerta-
rianaråt akigssarsiakinerulisa-
nerdlutik imalunit EF-imiginaru-
manerdlutik, Ortule aperitdlar-
Kigsungmat aperisavara: kimit
imalunOt sumit tusaragko. —
SIK aperiuk, taimåitOKarnigsså
ilimanångilaK asuliuna tusarKU-
sårutit.
socialdemokratit suleKatigisi-
mavatit 1977-ip kingorna Kinersi-
nigssardlo sujorKutdlugo taima
ilimasårivdlutit. Kinersinerup ki-
ngorna påtsivéruputit ajunginer-
påroK nunavtinut anguniardlugo.
tauva nunavta OKalugtuarissau-
nerane pisimassut emaileriatår-
påka: Mikael Garn 1960-ime nu-
navtine Kinigkap åipåtut folke-
tingimut isermat Viggo Kamp-
mannip nålagkersuissunik piler-
sitsiniardlune, taisinermik ataut-
simik amigauteKarame Garn ne-
Kerorfigå tapersersusagpatik nu-
navtinut ministeringusassoK, tai-
mailiorpordlume.
taimatutaoK pissoKarpoK
1971- ime Jens Otto Krag ainer-
dlanerussutigssaminik amigaute-
Kalermat. Knud Hertling ilångu-
poK taimalo ministeringordlune.
anersauna Orto taimatut ingmi-
nut takordlorsimagaluarnersoK.
Atåssutip målårutaisa ilagåt
pitsaussunik sujunersuteKaralu-
arnitik Sujumup amerdlanerussu-
teKarnine iluaKUtsiutdlugo tunu-
artitaråt. tåssane Chemnitz ing-
minut puiorpoK. erKaimavarpu-
me ukiune kingugdlerne formand-
itut atuvfingmine igdluatungitik
tusarusugtångigigåt, nauk taima-
ne nikingåssut uvdlumikornit mi-
kinerugaluaKissoK. åp, sunauna
demokrati — sok idnersissarpu-
gut — tåssa inatsissartut akuner-
mingne isumaKatigit tapersersor-
niardlutigit, tamånalo Atåssutip
atarKissarianarpå.
EF uterfigerKilårdlugo: 1972-
ime taisinerme inuit taisiartortut
14.009-uput, tåukunånga anger-
tut 3.990-iuput någgårtut 9.658-
iuvdlutik. tåunalo tungavigalugo,
tåssa taisineK kingugdleK, OKar-
sinauvugut pingitsailissauvdluta
ilaussortaussugut, tamatumalo
kingorna EF angnertumik tapi-
ssuteKartalersimassOK imana tug-
dliane taisinenalerpat suniuku-
mårput taimatutdlugOK nipiling-
mik. kisiåne uvanga sulissartutut
1972- imile ukiut tamaisa nuna-
Karfit mérauvfigisimångikaluar-
dlugit tikitarsimavåka, kiavdlu-
nitdlo EF Kujaniarfigalugo uner-
siutigingisåinarpå. akerdlianigdle
åmit akisa mikivatdlålernerat
EF-ip tapersersugå pakasautigi-
simavåt. åligOK iluaKutigssaK. . .
EF-ivme iluane piniartuneK ili-
simaneKångilaK. åssersut avdla
tailara. Stålvalseværket Frede-
riksværkime saviminiliorfik Dan-
markime kisiartauvoK. 1972-ip ki-
ngorna EF-ip sulivfigssuaK tåuna
aningaussarpagssuarnik tapivfi-
gissarpå tunissagssiorneralo 30
%-imik migdlilerneKarpoK. ukiu-
nilo måkunane sulivfigssuaK ani-
ngaussanik aitsåt taima pissaria-
KartitsigilerpoK nålagauvfing-
mitdlo tapivfigineKarsinaunane
EF akuerssingigpat. sivitsutdlar-
tOK tåkupoK piumassaKautita-
Kardlune: sulissut 1700 kisisa su-
lissorisagai, nauk sujornatigut
2800-inik sulissoKartaraluardlu-
ne. — tåssane EF-ip sulivfigssuaK
iluaKUsersimanerpå — tåssana,
1100-ime sulivfigssaeruput!
EF-imit aniguvta aningaussat
sumit pisavavut? Savalingmiut
EF-imut ilaussortaunatik 1981-
ime aulisagkat avåmut tunissait
800 millionit sivnerdlugit nale-
Karsimagpata nunavtine ajornå-
sanerdlune. — emarsamajånar-
poK ila EF-enångitsugpat Atå-
ssumitauva KanoK politikeKåsa-
galuarpa?
EF-ilo pivdlugo Gallupip isu-
masiuissarnera tikeriartigo: uv-
dlumikut Danmarkime EF piv-
dlugo taisineKartugpat isumana-
taussut 35 % akerdliussut 46 %
nalornissutdlo 19 %, oktoberime
1972 imåikaluardlutik åp 57 %
någga 33 % nalornissut 10 %.
Atåssutip uvdlumikut OKartarne-
ra EF-imut ilaussortaunerup ilua-
Kutigssartai påsiartulersimagåt
— ila sum^t-uko pigssarsiarissa-
rait? — KularnångilaK Kivitunit
kiligtigssianitdlunit! ! !
Jakob Morch, Upernavik.
tåuko aningaussat pigssarsia^
ssavta uvdlumikut navianartorsj
ortipåtigut? imalunit ilivse Kinl
gauvfivsine sujuarsarneKartu
uvdlumikut angusimassase r>a
magilerpisigik?
tåssame nalunångerérmat an1'
ngaussat tåuko EF-imit pisim3
ngikaluaruvsigik nuna tamåkef
dlugo akilerårusérujugssuarniku
aitsåt anguneKarsinausimåsag3'
luarmata.
nunavtine sule suj uar sagaS
ssat amerdlaKaut, pingårtum13
piniartOKarfit ernarsautigalug11,
Kularnångitdluinartumik EF-in^1
aniguvta aningaussat åssigingi1'
sunut atorfigssaKartitdlualerug'
torfisa naligingmåssuk kigaits0'
ralårssuarmik pilersorumågkase-
nunaKarfit piniarnerinarm13
inussutigssarsiuteKartut inuerU"
kiartortineKåsångigpata avd|3'
tut ajornartumik sagdliutitaH3'
Kalisåput, uvdlumikutut tugdlei-1'
årineK atorungnaerdlugo. avdl3'
tutdlo ajornartumik kujatåne an1'
ngaussalersugkavse ilait migdl*’
lerivfigissariaKalisavdlugit, ta-
månalo politikerip igsiaviane tor
Kigsisimanartumik misigisimaV'
fiusanane. tamåko tamaisa erna1"
sautigalugit pissariaKardluinat'
poK ungasingnerussoK ernarsai1'
tigalugo sukumitdluinarturnik
påsisitsiniåisavdlune. uvdlum1'
kut EF-imit aniumassunit nalun®'
KångeKaoK EF-imit aniguvta an1'
ngaussakitdliornerulisassugut-
tamånalume Siumut ilåinit påsis1'
maneKarérpoK.
ugsagsårutitutdle neriorssut1'
gineKarpoK taimåikaluarpatdW'
nit akilerårutit Kagfåsångitsut-
uvanga tamåna ugperingitdlu1'
narpara. åma politikerit SiunaU'
kut taima sianitsigingitdlat. uk1'
une måkunane sut tamarmik akit'
soriartupilornerata nalåne ta1'
måitOKarsinåungilaK.
uvangåtaoK politikerit igsiav1'
åne igsiapalårtarsimagama ona1'
narsinauvunga tamåna pututits1'
niarneruvOK. EF-imit aninigssaK
pilerssårutigineKalinartOK KanoK
pissoKartalerpa?
sujugdlermik unigfigineKarpoK
sujunigssame mernat tape. pérta-
rianalerpungOK avdlamut iluaKU'
taunerussumut atorneKåsangnaa-
ta. sumut? tamåna piviussungor-
tineKarpat sineriagssuavtine ana-
narpagssuit atåtatut Kitorna'
mingnik perorsaissariaKalersima-
ssut angnertumik ernorneKartug'
ssåuput. avdlarpagssuitdlo igsia-
vingme igsiavdlutik inussutig'
ssarsiortungitsut.
åipagssånik uvdlorpagssungit'
sut Kångiutut avatåsiordlutik au-
lisartut pingitsoratik akilerårtam
aKarnerat. angunenarérpoK. tåu-
ko aningaussartuteKaréKissut sU'
junersutigigaluat tusånenångi'
vigdlune. tåssungalo tungassu-
mik Atåssutip sujunersutigiga'
lua någgårneKarpoK.
taimåitumik OKarérnivtut oKåi'
nardlanga, Siumume politikerit
sianitsunginamik aningaussat
ånaissagssatik sutdlunit avKUti-
(Kup. tugdl. nangisaoK)
34
Atuagagdliutit