Atuagagdliutit - 07.12.1995, Blaðsíða 13

Nr. 96 • 1995
13

GRØNLANDSPOSTEN
Akileraartameq
qaffakkiartuaaq
1996-imut akileraartarnissat procentii aalajangerput
NUUK(KK) - Inuit akile-
raartarnermut akiliivallaar-
tartutut misigisarunik kukku-
neruvallaanngilaq.
Akileraartameq 1975-imi
Kalaallit Nunaanni atuutiler-
malli qaffakkiartupiloorsi-
mavoq, pingaartumik ukiuni
1980-ikkut qiteqqunneranilli
naanissaasa tungaannut pro-
centi qaffarujussuarsimavoq.
Ukiuni kingullemi Inatsi-
sartut akileraartameq qaffa-
tsikkunnarsimavaat, akerlia-
nilli suliassat amerlasuut
kommuninut nuunneqarsi-
mallutik, aningaasartuutis-
samaatitillu eqquutsinniarlu-
git kommuninut akileraartar-
nerit qaffatsikkiartuaaginnar-
simavaat.
Arlaat unitsitsiimisoq ar-
laat qaffaatillugu assigiinnar-
paa, akileraartartummi amer-
lanerit sumut akileraartarner-
tik apeqqutaatittanngilaat.
Qaffariarfissaaruppoq
Kommunit aningaasaqarnik-
kut ilungersomerat isumaku-
lutsitsivoq.
Kommunit akileraartameq
procenti 20-p aamma 30-p a-
kornanni aalajangersinnaa-
vaat, kommunilli amerlanerit
maannakkut killissarititaasoq
30 procent angukatariiler-
paat.
Kommunit 28, 29 aamma
30 procent angullugu akile-
raartitsisinnaatillutik, kom-
muninilu kiffartuussinermut
piumasaqaatit annertusiartu-
innartillugit kommunit peri-
arsinnaanerat killeqaqaaq.
Kalaallit Nunaanni kom-
munit 18-iusut assigiinngis-
suteqaqaat, akileraarnermut
procentpointimik ataatsimik
qaffaanermi pissarsiarineqar-
sinnaasoq assigiinngeqaluni.
Nuuk kommunini anginer-
saavoq, akileraarnermilu
procentimik ataatsimik qaf-
faanermi 12 millioner kronit
isertitsissutigisinnaallugit.
Aningaasat taama amerla-
tigimmata issakkuni missin-
gersuusiortoqarmat Atas-
summeersup Aggooraq Lyn-
ge-p eqqaagaluarpaa, kom-
munimi akileraartarnermut
qaffaanermi procentip affaa-
nik sisamararterutaanilluun-
niit qaffaasoqarsinnaasoq,
innuttaasut pisariaqanngitsu-
mik artukkerniarnagit.
Akerlianik kommunini mi-
kinemi akileraarnermut pro-
centi ataaseq millioni ataal-
lugu naleqarpoq, taamaattu-
millu kommunit tamakku
aningaasaqamermikkut ajor-
nartorsiutigisatik akileraar-
nermut qaffaanikkut qaan-
gersinnaanagit.
Kommunillu assigiinngis-
sutaasa aamma nassatarisar-
paat kommunit anginerit aki-
leraarnermut isertitaat ilu-
aqutaasaqalutik, kommunit
mikinerusut namminersor-
nerullutik oqartussat ataatsi-
moorussamik tapiissutigisar-
tagaannik isumalluuteqartar-
lutik.
Ivittuunit maalaarut
Periarfissaasinnaagaluarpoq,
nuannarineqassanngitsorli
tassaavoq kommunit akile-
raartitsinermut qummut killi-
gititaanik qaffaanerit. Ta-
manna pisarsimavoq.
1975 aallarnerfigalugu
kommunit akileraarnermut
procentiat 15 aamma 25 a-
kornaniippoq, 1986-imili
kommunit tallimat qummut
killissarititaasoq 25 ango-
reersimavaat, iliuusissaaleqi-
narsillunilu.
Taamaattumik 1987-imi
aalajangerneqarpoq kommu-
nit akileraameq 25 aamma
30 procentip akornanni aala-
jangersinnaagaat.
Ilaatigut Ivittuunit taman-
na maalaarutigineqarpoq,
kommunimi akileraarut 15
procent naammagigamikku.
Allatut ajomartumik Ivittuut
1986-imit 1987-imut procen-
tinik tallimanik qaffaavoq,
taamanimiillu 20 procentimit
allanngorsimanani.
Piitsuuneq akisuvoq
Taamaattumik kommunit a-
taasiakkaat assigiinngissute-
qaqaat.
Ivittuut appasinnersaavoq
kommunimut 20 procent ka-
tillugulu 35 procentimik aki-
leraaruteqartitsilluni.
Qaffasinnersaapput Nar-
saq aamma Qasigiannguit,
kommunimut 29 procentimik
katillugulu 44 procentimik
akileraaruteqartitsillutik.
Ikiaroomartuemiat qallunaat
Odense-mi eqqartuussaasut
Ikiaroornartoq pillugu suliami qallunaat marluk sivikin-
nerpaamik ukiuni sisamani paarnaarussaasinnaapput
ODENSE - Kalaallit
Nunaanni ikiaroornartoq pil-
lugu suliat annersaanni qal-
lunaat marluk eqqartuun-
neqarnerat ataasinngormat
Odense-mi aallartippoq. 36-
inik ukiulik Orla Marius
Nielsen Assens-imeersoq
aamma 30-inik ukiulik Asger
Folke sivikinnerpaamik uki-
uni sisamani paarnaarussaa-
sinnaapput, unnerluussisullu
piumasaraat 12 millioner
kronit arsaarinnissutigine-
qassasut.
Fyens Stiftstidende-mit
Stefan Dyg marlunngormat
allaaserisaqarpoq pineqartut
marluullutik ikiaroornartoq
katillugu 154 kilo Kalaallit
Nunaannut anngiortumik eq-
qussimagaat, tamatumalu
saniatigut 104 kilo tusaama-
saalluartoq Nuummut eqqu-
teriaraluarsimagaat unner-
luussisunit uppernarsarniar-
neqartoq. Nassiussaat ki-
ngulliit Alborg-imit aallarun-
neqanngitsiarnerini paasine-
qarput.
Ukiup aallartinnerani un-
nerluutigisaasut telefonikkut
oqaluuttamerat tusarnaame-
qartarsimapput, ataasinngor-
mallu eqqartuussinerup ila-
rujussua Orla Marius Niel-
sen-ip Jacob Hansen-illu te-
lefonikkut oqaluunnerisa im-
miunneqarneri tusarnaarne-
qartut Fyens Stiftstidende
allappoq.
Aningaasanik piisaartoq
Eqqartuussinermi paasine-
qarpoq 1994-ip ingerlanerani
36-inik ukiullip Orla Marius
Nielsen-ip suliffeqarani
100.000 kronit sinnerlugit D-
mark-inngortimmagit,
100.000 kronilinnik nipiler-
suutisimmat aammalu
133.000 kronit nalinginut
pequtisimmat Assens-imi
politiit pasitsassimasut.
Telefonikkuttaaq tusar-
naartamerit aqqutigalugit po-
litiit Århus-imeersoq 30-inik
ukiulik Asker Folke paasi-
vaat.
Orla Marius Nielsen april-
imi ikiaroornartumik 104
kilo-mik anngiortumik eq-
qusseriaraluarnermut peqa-
taasimalluni nassuerpoq,
Asker Folke-li peqataasi-
mannginnerarpoq. Tamatu-
ma saniatigut marluullutik
1994-imi ikiaroornartumik
100 kilo-mik, traktorit assa-
kaasuinut ikillugu eqqusseri-
araluamermut peqataasiman-
nginnerartut Fyens Stiftsti-
dende allappoq.
Kalaallit Nunaannit upper-
narsaajartortut tallimat Fyn-
imi Jylland-illu kangiani
paamaarussivinnut avissaar-
tuutsinneqarput, taamaalillu-
tik eqqartuussivimmi upper-
narsaanissartik sioqqullugu
oqaloqatigissinnaajunnaar-
sinneqarlutik.
Fyens Stiftstidende-mit o-
qaatigineqarpoq ullumi aqa-
guluunniit pineqaatissiisoqa-
rumaartoq.
Qasigiannguarmiut Narsanniullu nunatsirmi akileraartarnersaapput, katillugit 44 procenti-
mik akieraaruteqartarlutik.
Qasigiannguit - har sammen med Narsaq den grønlandske rekord i skattetryk, og i alt skal
borgerne i de to kommuner betale 44 procent i skat. (FototAGs arkiv).
Assigiinngissut 9 procenti-
usoq malunnaateqarluartoq.
Ivittoormiu qaammammut
10.000 kroninik, ukiumullu
120.000 kroninik akissarsi-
aqartoq 25.900 kroninik aki-
leraartarpoq, Narsami Qasi-
giannguanilu assinganik a-
kissarsiallit 32.500 kroninik
akileraart artut.
Ivittuuniittup aningaasarsi-
ai 20.000 kroninut ukiumullu
240.000 kroninut qaffakku-
nik, ukiumut 67.900 kroninik
akileraartalissaaq. Narsami
Mange mulig-
heder
NUUK(KK) - 1 1987
blev skatteloftet for de
grønlandske kommuner
hævet med fem procent-
point, så de kommunale
skat fremover skal pla-
ceret mellem 20 og 30
procent. I dag er flere
kommuner, blandt andet
Narsaq og Qasigianngu-
it, tæt på at slå hovedet
mod dette skatteloft på
30 procent, og så er'
gode råd dyre.
1 Grønlands Hjemme-
styres Økonomidirekto-
rat bliver udviklingen i
de kommunale udskriv-
ningsprocenter fulgt
meget nøje, men der er
ikke taget skridt til en
løsning af problemet
med de kommuner, som
ikke længere kan finde
sig til rette indenfor
rammerne af de kommu-
nale udskrivningspro-
center.
Der foregår i disse år
et stort arbejde i Kom-
munalreformkommissi-
onen med formanden
Jonathan Motzfeldt, Siu-
mut, i spidsen. Et arbej-
de, som ved en omlæg-
ning af byrde- og opga-
vefordelingen mellem
hjemmestyret og kom-
munerne kan rykke
rundt på store økonomi-
ske midler.
Derfor vil hjemmesty-
ret afvente Kommunal-
reformkommissionens
arbejde, før der bliver
taget stilling til kommu-
nernes problemer med
skatteloftet. 1 mellemti-
den må kommunerne så
få pengene til at slå til, -
indenfor en kommunal
skatteprocent mellem 20
og 30.
Qasigiannguanilu taamatut
aningaasarsialik 85.360 kro-
ninik akileraartassaaq.
Qaammammusiat 30.000
kronit ukiumullu 360.000
kronit, Ivittuuni 109.900 kro-
ninik akileraaruteqassapput,
Narsami Qasigiannguanilu
taamatut aningaasarsiallit
138.160 kroninik akileraar-
tassallutik. Assigiinngissut
28.260 kroner, - imaluunniit
qaammammut 2.355 kronit,
malunnaateqarluartut.
Assersuutini inummut i-
lanngaat 40.000 kroner kiisa-
lu tamanul ilaangaataasinaa-
soq 6.000 kroner naatsorsuu-
taapput.
Qaffaatit
Quppernermi matumani AG-
mi takuneqarsinnaapput -
kommunini Inatsisartunilu -
1975 aallarnerfigalugu aki-
leraartarneq qanoq ingerlasi-
manersoq.
Ukiut 20 matuma sioma
nunarput imaakasinngikkal-
larmat kommunit tamarmik,
Qaqortoq kisimi pinnanni,
akileraarut 15 procent aala-
jangiuppaat. Taama ajoman-
ngitsigaaq, taamanimi Land-
skarsimut akileraarsinnaa-
nerup periarfissai iluaqutis-
sartaalu Landsrådip isum-
merfiginngilai.
1979-imi Namminersome-
rulemeq atuutilermat Inatsi-
sartut landskarsi aningaanik
amerlanernik isertitsiffigini-
arlugu nuna tamakkerlugu a-
kileraarut atuutsilerpaat.
1980-imi nuna tamakkerlugu
akileraarut procentit marlu-
innannguupput, 1980-ikkulli
naalerneranni nuna tamak-
kerlugu akileraarut qaffaru-
jussuarpoq, 1992-imi 11 pro-
centinngorluni.
1987-imi Inatsisartut aki-
leraarutissamik allamik nas-
saariataarpoq, tassa kommu-
nit ataatsimoorussamik aki-
leraarutissaat, procentinik pi-
ngasunik aallartittoq, 1996-
imilu sisamanngorsimalluni.
Maannakkut naalakkersui-
suusut akit, akitsuutit akiler-
aarutillu qaffakkiartunngin-
nissaannik politikkiata nas-
sataraa, nuna tamakkerlugu
kiisalu kommunit ataatsi-
moorussamik akileraarutaat
1992-imilli nikinnani 15 pro-
centimiiginnarpoq.
Kommunit avataanni suli-
sartut, soorlu Pituffimmi si-
lasiorfinnilu, uagutsitulli nu-
na tamakkerlugu 11 procen-
timik akileraartarput, immik-
kullu nuna tamakkerlugu a-
kileraarut 24 procent, katillu-
git 35 procentimik akileraar-
tarlutik.
Ingerlatseqatigiiffiit aki-
leraartamerat 35 procentiu-
soq 1996-imi allanngussan-
ngilaq.
Skal De til Sisimiut?
- så se her!
VAKANTBOLIG - LEJLIGHEDER
Særtilbud til rejsende, som sætter
pris på privatliv.
Lejlighed eller værelsr - fuldt udstyret
med møbler, sengetøj, TV og om
ønsket telefon og bil. - Udlejes for den
periode du har brug for. Afhentning ved
skib eller fly. Indhent tilbud.
F.eks.:
Lækker ny lejlighed - ca. 80 m2. Fuldt
møbleret med dejlig stue - soveværel-
se, værelse, badeværelse, køkken, TV
og vaskemaskine.
Eller stort enkeltværelse, som ovenfor.
De medbringer kun personlige effekter.
Der tilbydes evt. billeje i prisen.
I fpolar Entreprise als
Box 200 • 3911 Sisimiut • Tlf. 1 45 85 • Mobiltlf. 7 14 85
Telefax 1 49 19